3 ضلع سواد رسانه‌ای +اینفوگرافی

میگنا: در عصر کنونی، شاهد رقابت و موج‌سواری انواع رسانه‌ها هستیم. موضوعی که بنا به تاثیر ژرف آن بر اذهان عمومی، اهمیتی ویژه دارد. در واقع ما امروزه با اشباع رسانه‌ای و بمباران خبری از سوی رسانه‌های مکتوب، آنلاین، تصویری و... مواجهیم که در صورت کوچک‌ترین غفلت، توسط یکی از این امواج تغییر مسیر خواهیم داد. شاید بهتر باشد چنین بیان کنیم که یکی از الزامات زندگی در عصر کنونی، داشتن "سواد رسانه‌ای" است.

سواد رسانه‌ای، فیلتری برای عبور انواع خبر به‌شمار می‌رود که اجازه‌ی ورود به اخبار کذب، غیرموثق و مضر را نمی‌دهد.

"دکتر یونس شکرخواه" سواد رسانه‌ای (Media Literacy) را نوعی درک متکی بر مهارت تعریف می‌کند که براساس آن می‌توان انواع رسانه‌ها و تولیدات آن‌ها را شناخت و حقیقت را از غیر آن تمییز داد.

رسانه‌ها، اصلی‌ترین منبع تولید خبر در سراسر جهان محسوب می‌شوند و انتظار می‌رود که جز حقیقت را منتشر نکنند اما هرگز چنین نبوده و طی دهه‌های گذشته و تبدیل شدن رسانه‌ها به ابزاری برای قدرت‌نمایی دولت‌ها، این روند سیر صعودی به خود گرفته است. تاجایی که امروزه، بسیاری از رسانه‌ها تنها در خدمت افرادی خاص بوده و اخبار را در جهتی مشخص تحریف می‌کنند تا اهداف از پیش تعیین شده محقق گردد!
بنابراین، هیچ تضمینی وجود ندارد که خروجی یک رسانه، الزاما حقیقت باشد.

ضرورت سواد رسانه‌ای در دنیایی که همگان برای به‌قدرت رسیدن و افزایش سطح قدرت و سلطه‌ی خود، دست به هر ابزاری می‌زنند و "هدف وسیله را توجیه می‌کند!"، باید بر ضرورت تجهیز عموم مردم به سواد رسانه‌ای توجه داشت.

در این میان باید متذکر شد که سواد رسانه‌ای، 3 ضلع اصلی دارد که عبارتند از:
1- ارتقای آگاهی نسبت به حقایق جامعه و افزایش اطلاعات نسبت به وقایع پیرامون (افزایش مصرف رسانه‌ای)
2- آموزش مهارت‌های مطالعه ( نگاه و موضع انتقادی به محتوای رسانه‌ها)
3- واکاوی، تجزیه و تحلیل پشت پرده‌ اخبار رسانه‌ها (نقش دست‌اندرکاران و مالکان رسانه‌ها)



نمودار جایگاه سواد رسانه‌ای در دنیای رسانه
باید توجه داشت که توانایی‌های مذکور امری نیست که افراد، به تنهایی و در کوتاه مدت کسب کنند، بلکه الزامی است که مدارس، دانشگاه‌ها و آموزشگاه‌های مختلف در دوره‌های متفاوت و بنا به اقتضای سن افراد، تدریجا و در قالب‌های آموزشی هدفمند و کاربردی آموزش دهند.
 

 

برای مشاهده اینفوگرافی در سایز اصلی اینجا کلیک کنید

یونسکو در سال 2001 پیمایشی با هدف ارزیابی وضعیت سواد رسانه‌ای، در ۵۲ کشور مختلف جهان و با جامعه‌ی آماری اساتید و معلمان، سیاستگزاران و فعالان رسانه‌ای انجام شد. نتیجه آن، نشان‌دهندهه‌ وضعیت متناقضی بود.

از یک سو؛ سواد رسانه‌ای در کشورهای متعددی پیشرفت چشم‌گیری داشت و انگلیس و فرانسه واحدهای درسی تخصصی برای آن درنظر گرفته بودند و از دیگر سو، برخی کشورها به این مهم اهمیتی نداده و تلاشی برای آشنایی عموم مردم با آن و ضرورت یادگیری این سواد نوین در دستور کار نداشتند. این گروه از کشورها، اغلب جهان سومی و گرفتار امواج خروشان رسانه‌ها بودند.

باتوجه به ضرورت اشاعه‌ی سواد رسانه‌ای در ایران، مطلوب است که مسئولین مربوطه با گنجاندن این سواد در قالب دروس تخصصی نهادهای آموزشی، به آموزش چگونگی استفاده از تکنولوژی و ابزارهای نوین ارتباطی پرداخته تا ضمن هم‌قدم شدن با پیشرفت‌های جهانی، در پیچ و خم آن گم نشده و به بهترین نحو از این ابزار استفاده کنیم.