یادداشت از : حسین ملکی - روانشناس
خطرناک‌ترین آسیب اجتماعی
میگنا: اعتیاد مسمومیت مزمن یا ادواری مخرب برای فرد و جامعه است که به واسطه استعمال مکرر یک داروی طبیعی مثل تریاک یا مصنوعی ایجاد میشود و مشخصات آن عبارتند از؛ احساس خوشی و تعادل کاذب پس از استعمال، حالت احتیاج شدید و غیرقابل مقاومت برای به دست آوردن مجدد، تمایل به ازدیاد مقدار استعمال به علت تحمل سلول‌های بدن به مقادیر معمولی و سرانجام وابستگی به اثرات روانی و بدنی؛ زیرا نرسیدن دارو موجب بروز سندرم محرومیت میشود.
در بروز پدیده اعتیاد در سطح فردی و اجتماعی عوامل مختلفی وجود دارند و اهم عوامل پدیدآورنده آن عبارتند از؛ احساس پوچی و بی‌هویتی، مشکلات روانی در هنگام بروز مشکلات غیرقابل تحمل، مشکلات خانوادگی، کمبود محبت درخانواده، استقلال‌طلبی فرزندان، شخصیت‌ندادن به جوانان و برچسب‌زدن به آنان، کنجکاوی، لذت‌طلبی، عدم آگاهی از ضررهای موادمخدر، بی‌توجهی به اوقات فراغت، قابل دسترس‌بودن موادمخدر، بیکاری و فقر، ضعف در هویت دینی و بی‌توجهی به تعالیم دینی.
بیشتر آسیب‌های اجتماعی در جامعه ایران و نیز بیشتر جرایم زندانیان، به نوعی به موادمخدر و اعتیاد ارتباط دارند. بنابراین اعتیاد به موادمخدر یک معضل اجتماعی برای کشور محسوب میشود.
بالابودن آمار افراد معتاد و توزیع‌کنندگان مواد، نشان‌دهنده آن است که این معضل اجتماعی، خطرناک‌تر از هر بلای طبیعی و هر نوع بیماری مسری، جامعه ما را تهدید می‌کند.
اعتیاد در دوران معاصر نیز یکی از معضلات پیچیده اجتماعی کشور ماست که نیاز به برنامه بومی دارد؛ زیرا بدون دانش متناسب با ریشه فرهنگی جامعه، نمی‌توان با این معضل مبارزه کرد. مراجعه به تعالیم و آموزه‌های دینی مختلف اعتقادی، اخلاقی و احکام عبادی، یکی از راه‌های موثر در پیشگیری از اعتیاد است.
علاوه بر این، فضای روانشناختی اماکن مقدس نیز در آرامش روانی مخصوصا، آرامش‌بخشی به افراد مضطرب موثر است. در دیدگاه امام علی علیه‌السلام کسی که هیچ‌گونه تعهدی در برابر جامعه خود ندارد و هیچ‌گونه حرکتی در جهت از بین‌بردن انحرافات اجتماعی انجام نمی‌دهد، مرده متحرکی بیش نیست و از نظر حیات اجتماعی مرده محسوب میشود.
«گروهی که منکر را نه با دست و نه زبان و نه با قلب انکار نمی‌کنند، مرده‌هایی در میان زندگان هستند.» (نهج‌البلاغه، حکمت ٣٧٤).
با توجه به فراگیری اعتیاد در جامعه و رواج آن بین زنان و جوانان، فرهنگ‌سازی و طراحی برنامه جامع پیشگیری از اعتیاد در سطح گسترده از طریق آموزش‌های کارآمد و موثر مانند آموزش‌های فرزندپروری، مهارتهای زندگی و غنی‌سازی اوقات فراغت جوانان بشدت احساس میشود تا شاهد کنترل روند رو به افزایش اعتیاد باشیم.
در بروز پدیده اعتیاد در سطح فردی و اجتماعی عوامل مختلفی وجود دارند و اهم عوامل پدیدآورنده آن عبارتند از؛ احساس پوچی و بی‌هویتی، مشکلات روانی در هنگام بروز مشکلات غیرقابل تحمل، مشکلات خانوادگی، کمبود محبت درخانواده، استقلال‌طلبی فرزندان، شخصیت‌ندادن به جوانان و برچسب‌زدن به آنان، کنجکاوی، لذت‌طلبی، عدم آگاهی از ضررهای موادمخدر، بی‌توجهی به اوقات فراغت، قابل دسترس‌بودن موادمخدر، بیکاری و فقر، ضعف در هویت دینی و بی‌توجهی به تعالیم دینی.
بیشتر آسیب‌های اجتماعی در جامعه ایران و نیز بیشتر جرایم زندانیان، به نوعی به موادمخدر و اعتیاد ارتباط دارند. بنابراین اعتیاد به موادمخدر یک معضل اجتماعی برای کشور محسوب میشود.
بالابودن آمار افراد معتاد و توزیع‌کنندگان مواد، نشان‌دهنده آن است که این معضل اجتماعی، خطرناک‌تر از هر بلای طبیعی و هر نوع بیماری مسری، جامعه ما را تهدید می‌کند.
اعتیاد در دوران معاصر نیز یکی از معضلات پیچیده اجتماعی کشور ماست که نیاز به برنامه بومی دارد؛ زیرا بدون دانش متناسب با ریشه فرهنگی جامعه، نمی‌توان با این معضل مبارزه کرد. مراجعه به تعالیم و آموزه‌های دینی مختلف اعتقادی، اخلاقی و احکام عبادی، یکی از راه‌های موثر در پیشگیری از اعتیاد است.
علاوه بر این، فضای روانشناختی اماکن مقدس نیز در آرامش روانی مخصوصا، آرامش‌بخشی به افراد مضطرب موثر است. در دیدگاه امام علی علیه‌السلام کسی که هیچ‌گونه تعهدی در برابر جامعه خود ندارد و هیچ‌گونه حرکتی در جهت از بین‌بردن انحرافات اجتماعی انجام نمی‌دهد، مرده متحرکی بیش نیست و از نظر حیات اجتماعی مرده محسوب میشود.
«گروهی که منکر را نه با دست و نه زبان و نه با قلب انکار نمی‌کنند، مرده‌هایی در میان زندگان هستند.» (نهج‌البلاغه، حکمت ٣٧٤).
با توجه به فراگیری اعتیاد در جامعه و رواج آن بین زنان و جوانان، فرهنگ‌سازی و طراحی برنامه جامع پیشگیری از اعتیاد در سطح گسترده از طریق آموزش‌های کارآمد و موثر مانند آموزش‌های فرزندپروری، مهارتهای زندگی و غنی‌سازی اوقات فراغت جوانان بشدت احساس میشود تا شاهد کنترل روند رو به افزایش اعتیاد باشیم.
