مراحل دلبستگی کودکان چیست؟

میگنا: کمال پرهون، روانشناس و مشاور در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه ازدواج و خانواده گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان، درباره مراحل دلبستگی اظهار کرد: دلبستگی پیوند عاطفی نسبتا پایداری است که بین کودک و مراقب اصلی وی ایجاد می‌شود و اثرات مهمی بر رشد مهارت‌های اجتماعی و عاطفی انسان دارد، در واقع تمایل کودک به برقراری نوعی رابطه نزدیک با افرادی معین و احساس امنیت بیشتر در حضور این افراد، دلبستگی نامیده می‌شود.

این روانشناس با بیان اینکه شش ماه دوم سال اول زندگی به ویژه سه ماه آخر دوره حساسی برای برقراری روابط دلبستگی است، افزود: مرحله اول، پیش دلبستگی (واکنش نامتمایز نسبت به دیگران؛ تولد تا سه ماهگی) علایم فطری مانند، چنگ زدن، لبخند زدن، گریه کردن، و خیره شدن به چشمان فرد بزرگسال- به نوزادان کمک می‌کنند تا با انسان‌های دیگر، که به آن‌ها آرامش می‌دهند، تماس نزدیک برقرار کنند.

او با اشاره به اینکه مرحله دوم دلبستگی در حال شکل گیری با تمرکز بر روی افراد آشنا (سه تا شش ماهگی) است، ادامه داد: نوباوگان در طول این دوره یعنی از ۶ هفتگی تا ۶-۸ ماهگی، به مراقبت کننده آشنا به صورت متفاوت با یک غریبه پاسخ می‌دهند و زمانی که کودکان یاد می‌گیرند که اعمال آن‌ها بر رفتار کسانی که پیرامون آن‌ها هستند، تأثیر می‌گذارند، احساس اعتماد را پرورش می‌دهند- این انتظار که مراقبت کننده وقتی علامت داده شود، پاسخ خواد داد-، ولی هنوز وقتی که از او جدا می‌شوند، اعتراض نمی‌کنند.

پرهون اضافه کرد: مرحله سوم، دلبستگی واضح (تعقیب جویی فعال؛ شش ماهگی تا سه سالگی) است و کودکان در این مرحله به یک سیستم تصحیح شونده به‌وسیله هدف مجهز می‌شوند و از این طریق حضور و غیاب موضوع دلبستگی را کنترل می‌کنند و در حدود ۸ ماهگی اضطراب جدایی تجلی می‌یابد تا پیش از این رابطه کودک و مراقب از طرف کودک، وابستگی و از طرف مادر، دلبستگی است.

این روانشناس خاطرنشان کرد: مرحله آخر، تشکیل رابطه متقابل (رفتار مشارکتی؛ بعد از سه‌سالگی) است و در پایان سال دوم زندگی رشد سریع بازنمائی ذهنی و زبان به کودک امکان پیش‌بینی رفت‌وآمد مراقب را می‌دهد. در این مرحله کودک به‌جای تعقیب از مذاکره و مشارکت استفاده می‌کند.