آیا وسواس فکری در کودکان نگران کننده است؟
میگنا: پسر هفته ساله ام نسبت به همراه داشتن وسایل مدرسه اش وسواس دارد و بارها آن را کنترل می کند. او همچنین نسبت به انجام تکالیف مدرسه اش وسواس دارد و با وجود انجام صحیح آنها باز هم نگران است. گاهی اوقات نیز از رفتن به مدرسه واهمه دارد، چگونه باید با او برخورد کنم؟
دکتر سیما فردوسی، دکترای روان شناس بالینی و عضو هیات علمی گروه روانشناسی دانشگاه شهید بهشتی، در پاسخ به این سوال می گوید:
این مشکل نوعی از وسواس فکری است. اگر این کار عملی و رفتاری باشد به آن وسواس عملی می گویند؛ وسواس نوعی فشار است و به مواردی اطلاق می شود که فردی کارهای تکراری را انجام می دهد یا افکارش متوجه موضوع خاصی می شود و مرتب آن را تکرار می کند.
در ابتدا باید مانع رفتارهای وسواسی این افراد باشیم یعنی به هیچ وجه نباید به آنها اجازه دهیم که کارهای وسواسی شان را انجام دهند. مثلا اگر کودک کاری را تکرار می کند باید مانع آن شویم یا شی در دستش را کنار بگذاریم و سعی کنیم بلافاصله او را به کار دیگری مشغول کنیم تا حواسش پرت شود. این کار به ترک رفتار وسواسی کمک می کند و آن حالت را از این افراد می گیرد.
در مورد دانش آموزی هم که درسش را خوانده و کارهایش را انجام داده اما باز نگران است و احتمال می دهد که درسش را بلد نباشد، نیز باید رفتارهای اطرافیان کودک و عادت ها و هیجان ها و نوع برخورد آنها با کودکانشان را مورد توجه قرار دهیم زیرا کودک جزیی لاینفک از خانواده است. نمی توان کودک را به تنهایی و جدا از خانواده مورد قضاوت قرار دهیم و بدون اینکه به مادر و نزدیکان او ارایه طریق کنیم، توصیه ها و دستورالعمل هایی را به صورت فردی به کودک ارایه دهیم.
کودکانی که والدین وسواسی دارند، از آنها چنین رفتارهایی را می آموزند و چنانچه پدر و مادر از رفتارهای وسواسی خود دست بردارند، کودک نیز رفتار وسواسی را کنار خواهد گذاشت. والدین سخت گیر که قوانین و مقررات افراطی را برای فرزندانشان به اجرا در می آورند، عاملی هستند تا فرزندان شان به منظور رهایی از فشار، رفتارهای وسواسی از خود نشان دهند. با از میان رفتن آن قوانین سخت، وسواس نیز کم می شود.
همچنین اغلب مادران نگران، فرزندان نگران و وسواسی نیز دارند بنابراین توصیه می شود که ابتدا مادر به یک مشاور مراجعه کند و خودش را از آن حالت وسواس و نگران بودن و برخورد توام با هیجان دور کند به دنبال این اصلاح روش، فرزند او هم با مشاهده رفتار مادر، اصلاح خواهد شد. در شرایط حاد باید از روان شناسان بالینی بهره گرفت و در مواردی که این رفتارها بسیار شدید است، از دارو نیز می توان استفاده کرد.
دکتر سیما فردوسی، دکترای روان شناس بالینی و عضو هیات علمی گروه روانشناسی دانشگاه شهید بهشتی، در پاسخ به این سوال می گوید:
این مشکل نوعی از وسواس فکری است. اگر این کار عملی و رفتاری باشد به آن وسواس عملی می گویند؛ وسواس نوعی فشار است و به مواردی اطلاق می شود که فردی کارهای تکراری را انجام می دهد یا افکارش متوجه موضوع خاصی می شود و مرتب آن را تکرار می کند.
در ابتدا باید مانع رفتارهای وسواسی این افراد باشیم یعنی به هیچ وجه نباید به آنها اجازه دهیم که کارهای وسواسی شان را انجام دهند. مثلا اگر کودک کاری را تکرار می کند باید مانع آن شویم یا شی در دستش را کنار بگذاریم و سعی کنیم بلافاصله او را به کار دیگری مشغول کنیم تا حواسش پرت شود. این کار به ترک رفتار وسواسی کمک می کند و آن حالت را از این افراد می گیرد.
در مورد دانش آموزی هم که درسش را خوانده و کارهایش را انجام داده اما باز نگران است و احتمال می دهد که درسش را بلد نباشد، نیز باید رفتارهای اطرافیان کودک و عادت ها و هیجان ها و نوع برخورد آنها با کودکانشان را مورد توجه قرار دهیم زیرا کودک جزیی لاینفک از خانواده است. نمی توان کودک را به تنهایی و جدا از خانواده مورد قضاوت قرار دهیم و بدون اینکه به مادر و نزدیکان او ارایه طریق کنیم، توصیه ها و دستورالعمل هایی را به صورت فردی به کودک ارایه دهیم.
کودکانی که والدین وسواسی دارند، از آنها چنین رفتارهایی را می آموزند و چنانچه پدر و مادر از رفتارهای وسواسی خود دست بردارند، کودک نیز رفتار وسواسی را کنار خواهد گذاشت. والدین سخت گیر که قوانین و مقررات افراطی را برای فرزندانشان به اجرا در می آورند، عاملی هستند تا فرزندان شان به منظور رهایی از فشار، رفتارهای وسواسی از خود نشان دهند. با از میان رفتن آن قوانین سخت، وسواس نیز کم می شود.
همچنین اغلب مادران نگران، فرزندان نگران و وسواسی نیز دارند بنابراین توصیه می شود که ابتدا مادر به یک مشاور مراجعه کند و خودش را از آن حالت وسواس و نگران بودن و برخورد توام با هیجان دور کند به دنبال این اصلاح روش، فرزند او هم با مشاهده رفتار مادر، اصلاح خواهد شد. در شرایط حاد باید از روان شناسان بالینی بهره گرفت و در مواردی که این رفتارها بسیار شدید است، از دارو نیز می توان استفاده کرد.
مرجع : سیناپرس
