فکر کردم همین الآن دارم می‌میرم!‏

این حمله معمولاً چند دقیقه (و گاهی تا نیم ساعت) طول می­‌کشد و سپس آرامش نسبی برقرار می­‌گردد. طی حمله، اضطراب شدید با نشانه­‌های جسمانی از قبیل احساس طپش قلب شدید، تعریق، احساس خفگی و لرزش همراه است و فرد دقایقی طوفانی را سپری می­‌کند.

نوعی از بیماری به نام «اختلال پانیک» وجود دارد که در آن، حملات پانیک به طور مکرر در یک روز یا در روزهای مختلف بروز می­‌کند و فرد در اغلب اوقات نگران بروز حمله‌­ای­ دیگر است. حملات به قدری آزاردهنده‌­اند که حتی تصور بروز مجدد آن، آرامش را از او می­‌گیرد.

برای تشخیص اختلال پانیک، فرد مبتلا باید حداقل یک ماه تمام، دچار چنین وضعیتی باشد. نمونه زیر که از کتاب «آموزش روانپزشکی با نمونه‌های بالینی» نقل می­‌شود، می­‌تواند به درک بهتر موضوع کمک کند:
آقای ب ۳۰ ساله، مجرد و مهندس مخابرات است. به‌‌دنبال یک مشکل مالی از دو ماه پیش به‌‌شدت مضطرب است. برخی شب‌ها بدون دلیل ‏خاصی دچار حمله وحشت می‌‌شود و فکر می‌‌کند که هر لحظه ممکن است در اثر خفگی بمیرد. بار اول که چنین شد در حال جمع‌‌کردن وسایل کارش و آماده‌‌شدن برای خوابیدن بود که ناگهان به‌‌شدت عرق کرد و خیلی زود دچار احساس کوبنده قلب، لرزش شدید دست‌‌ها، تنگی ‏نفس و ترس شدید از مردن شد.

این حملات زیاد طول نمی‌‌کشند ولی اثرشان درتمام روز باقی است و آقای ب همیشه در هراس از احتمال تکرار آن‌‌ها به سر می‌‌برد. برای کاهش ترس و جلوگیری از خفگی، اغلب سعی می‌‌کند از فعالیت زیاد بپرهیزد و تنفسش را تنظیم کند. یک حمله را نیز در روز و بیرون از منزل تجربه کرده و پس از آن جز در موارد بسیار ضروری از خانه بیرون نمی‌‌رود، مگر آن‌‌که کسی با او همراه باشد. در برخی از افراد دچار اختلال پانیک، مشکل دیگری هم بروز می­‌کند و آن پرهیز از قرار گرفتن در موقعیت­‌هایی است که رهایی از آن دشوار است. به این دلیل او ممکن است سوار اتوبوس نشود یا ترجیح دهد از پل عابر پیاده استفاده نکند.

همچنین ممکن است مانند آقای ب اغلب از منزل خارج نشود تا امکان حضور در مکان­‌هایی که به سختی می­‌توان از آن خلاصی یافت ایجاد نشود. به این شکل ترس مرضی، «اگورافوبیا» گفته می­‌شود. هرچند علایم اضطرابی در اختلال پانیک شدید است، خوشبختانه با شروع درمان دارویی معمولاً بهبودی به سرعت حاصل می­‌شود و فرد لذت پاسخ به درمان را اغلب در همان روزهای اول و یا در موارد کمتری پس از چند هفته می­‌چشد. روان‌­درمانی از نوع شناختی- رفتاری نیز در درمان این بیماری مؤثر است و می­‌تواند به تنهایی یا در کنار درمان دارویی به کار رود.


دکتر امیر شعبانی- روانپزشك

منبع: سايت روانپزشك