ميگنا : پايگاه خبری روانشناسی و بهداشت روان 14 آذر 1397 ساعت 23:12 https://www.migna.ir/news/45978/اخلاق-حرفه-متون-درسی-دانشجویان-روان-شناسی-گنجانده-شود -------------------------------------------------- در دومین همایش اخلاق در مشاوره و روان درمانی : عنوان : اخلاق حرفه ای در متون درسی دانشجویان روان شناسی گنجانده شود -------------------------------------------------- استادان شرکت کننده در دومین همایش اخلاق در مشاوره و روان درمانی، اخلاق حرفه ای و رعایت منشور حقوق بیماران و مراجعه کنندگان به مراکز مشاوره را نیازمند آموزش رسمی دانستند. متن : میگنا: دبیر این همایش نیز با اشاره به اینکه در این همایش بر اخلاق در مشاوره و روان درمانی از منظر دین اسلام تاکید شده است، گفت: بیماران باید به حقوق خود درباره زمانی که روانشناس و مشاور برای آن‌ها اختصاص می‌دهد، آگاه باشند و روانشناسان نیز باید با حفظ رازداری، بیطرفی، همدلی، دلسوزی و صبوری به بیماران کمک کنند.   دکتر علی فتحی آشتیانی دبیر اجرایی دومین همایش اخلاق در مشاوره و روان‌درمانی که امروز در سالن ابن‌سینا فرهنگستان علوم پزشکی برگزار شد درباره گروه روانشناسی و مشاوره فرهنگستان علوم پزشکی اظهار کرد: فرهنگستان 18 گروه علمی دارد که گروه پیراپزشکی یکی از این گروه‌هاست و شامل روانشناسی و مشاوره می‌شود. وی بیان کرد: اصول اخلاق حرفه‌ای یکی از معضلات جدی در حوزه مشاوره و روان‌درمان است؛ در واقع اصول اخلاقی در مشاوره و روان‌درمانی پایه و اساس همه فعالیت‌های این حوزه را تشکیل می‌دهد؛ افرادی که به آموزه‌های دینی توجه دارند به درستی به این موضوع واقف هستند که در این آموزه‌ها به مباحثی مانند تکریم مراجع، برخورداری از تجربه کافی، فعال بودن، خردورزی، عدالت‌ورزی، رازداری، محبت و دوستی، برقراری ارتباط نیکو، ساده گویی، حفظ آبروی مراجع و همدلی با مراجعان توجهی ویژه شده است. در ادامه مراسم دکتر شهاب‌الدین صدر رئیس همایش در باره حقوق ویژه بیماران خاص در دنیا اظهار کرد: بیماران خاص در سراسر دنیا حقوقی ویژه دارند البته در کنار مباحث حقوقی این بیماران موضوعات اخلاقی هم مطرح می‌شود. وی بیان کرد: در سال 88 اصلاحیه حقوق بیماران در کشور بیان شد؛ فردی که قصد دارد طبابت باید تقوای الهی را پیشه کند، در کار خودش حاذق باشد، حق امانت را به درستی ادا کند و با مراجعان برخوردی خوش داشته باشد؛ بیماران روانی نیاز به اطلاع‌رسانی بهتر در باره بیماری‌هایشان دارند؛ همه بیماران حق توقف درمان را دارند و از این قاعده تنها افراد روان‌پریش مستثنی هستند. صدر اظهار کرد: روانشناس و مشاور باید اصل وظیفه‌شناسی و مسئولیت‌پذیری را به درستی رعایت کند، بین بیمارانش تبعیض نگذارد، به عقاید بیماران توجه کند و کاری را انجام ندهد که به بیمار آسیب وارد شود. صدر درباره حوزه‌های سلامت اظهار کرد: سلامت کامل جسمی و روانی، رفاه و ابعاد معنوی و روحانی سه حوزه اصلی سلامت را تشکیل می‌دهند. وی در باره تفکیک بین روان‌درمانی و روانکاوی با روانپزشکی بیان کرد: این ادعا مطرح می‌شود که حالات روحی و روانی از جنس ماده نیستند اما روانپزشکان با مواد شیمیایی (داروها) بر آنها اثر می‌گذارند. در ادامه مراسم دکتر محمدعلی مظاهری استاد دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه شهید بهشتی در باره شرایط خاص بیماران بیان کرد: شرایط خاص بیماران حقوق ویژه‌ای را برای آنها نسبت به دیگران ایجاد می‌کند. مظاهری،در این همایش اظهار کرد: وظیفه دستگاه های مسئول است تا واحد اخلاق حرفه ای را در متون درسی دانشجویان به ویژه دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد و دکتری بگنجانند. وی در این همایش افزود: روابط مشاور و مراجعه کننده را ناعادلانه است، یک طرف این رابطه دوسویه اقتدار داشته و همه کاره است و در طرف مقابل کسی است که به انتخاب یا اجبار تصمیم گرفته تا درهای حریم خصوصی خود را بروی مشاور باز کند. نکته مهم این است که کاهش آسیب ها از اتاق درمان آغاز نمی شود. « اگر قرار باشد کاهش آسیب ها و رعایت اخلاق حرفه ای فقط از اتاق درمان شروع شود، چندان نمی توان آن را کنترل کرد. ما اخلاق حرفه ای را به عنوان یک خصوصیت وحدت یافته در بدنه هر نظامی می شناسیم.» مظاهری با اشاره به نظامنامه های اخلاقی در کشورهای مختلف برای مشاغل پزشکی و مشاوره گفت: صنوف ایران از گذشته های دور دارای فتوت نامه بودند که محتوای این فتوت نامه ها در دانش جدید همان اخلاق حرفه ای است. این استاد دانشگاه افزود: امروز ما نیازمند منشور حقوق یا نظامنامه های تخصصی برای تمامی مشاغل از جمله مشاوره هستیم و انتخاب مشاوران نیز باید تحت شرایط خاصی صورت بگیرد. وی افزود: ضرورت تدوین منشور حقوق بیماران روانی در کشور به شدت احساس می‌شود؛ در این منشور برخی موارد باید حذف و پاره‌ای از گزینه‌ها اضافه شود. این استاد دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه شهید بهشتی تأکید کرد: اخلاق حرفه‌ای در حوزه روانشناسی مورد توجه جدی است، متأسفانه امروزه آمار اختلالات روحی و روانی رو به افزایش است به گونه‌ای که 25 درصد جمعیت جهان از این اختلالات به نحوی رنج می‌برند. مظاهری بیان کرد: امروزه بسیاری از مصاحبه‌ها نشان داده است که بیشتر مراجعان به روان‌درمانگران اعتماد دارند البته توجه به این موضوع حائز اهمیت است که روان‌درمانگران تا چه حد می‌توانند وارد حوزه شخصی مراجعان خود شوند. وی افزود: روانشناسان همواره با بحث اخلاق حرفه‌ای درگیر بودند، آسیب‌پذیری در رابطه بین روان‌درمانگر و مراجعه وجود دارد، بحث اخلاق حرفه‌ای از اتاق درمان شروع نمی‌شود بنابر این انتظار از افراد که فقط در اتاق درمان اخلاق حرفه‌ای را رعایت کنند، امری نابجاست. این استاد دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه شهید بهشتی تأکید کرد: روانشناسان حتی در زندگی خصوصی خود باید شئونات را به درستی رعایت کنند بنابر این رفتار روانشناس یا مشاور در موقعیت‌های گوناگون باید حرفه‌ای باشد. وی تصریح کرد: ما نیازمند تولید نظام‌نامه‌های تخصصی در حوزه‌های گوناگون هستیم همانطور که در گذشته همه صنوف مانند نانوایان فتوت‌نامه داشتند. مظاهری گفت: باید به رویکرد ها توجه کرد. آنچه که در درمان اتفاق می افتد مجموعه ای از اصول است که در صدر آن‌ ها آزادی، استقلال، صلاحیت، دقت، مسئولیت، اجتناب از آسیب رسانی و از روابط دوگانه و چندگانه، رازداری و احترام به حریم خصوصی بیمار است. وی گفت: انجمن روانشناسی آمریکا بحث اخلاق حرفه‌ای در مشاوره و روان‌درمانی را از سال 1953 میلادی در مباحث خود داشته است ولی ما متأسفانه این موضوع را نداشتیم؛ ما سالهاست تقاضا داریم که انتخاب روانشناسان و مشاوران در کشور تحت قانون خاصی انجام شود. استاد دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه شهید بهشتی اظهار کرد: سازمان نظام روانشناسی از اواسط دهه 80 در کشور فعالیت خود را آغاز کرد، گذراندن امتحانات اجباری از اصول اخلاق حرفه‌ای برای دریافت مجوز کار روانشناسان باید امری مهم تلقی شود. مظاهری بیان کرد: حوزه پزشکی محرم‌ترین حوزه را تشکیل می‌دهد، پزشک با بدن بیمار محرم است ولی با خلوت روان‌شناختی او محرمیت ندارد. مظاهری تصریح کرد: هر سال 10 تا 20 میلیون نفر تصمیم به خودکشی می‌گیرند که از این میان یک میلیون نفر به خودکشی اقدام می‌کنند، طبق گفته سازمان بهداشت جهانی تا سال 2030 میلادی افسردگی در کشورهای توسعه یافته رتبه نخست بیماری‌ها را به خود اختصاص می‌دهد. وی گفت: در اصول اخلاق حرفه‌ای، اصول عمومی و خاص مطرح می‌شود. دکتر سیمین حسینیان یکی دیگر از استادان روانشناسی دانشگاه الزهرا نیز در این همایش مقاله ای با عنوان ضرورت به کارگیری اخلاق حرفه ای در مراکز خدمات روانشناسی و مشاوره ارائه کرد و گفت: آموزش رسمی در این زمینه اجتناب ناپذیر است. استاد تمام دانشگاه الزهرا درباره ضرورت گنجاندن درس اخلاق در دوره دکترای رشته مشاوره اظهار کرد: اکنون رشته مشاوره در دوره دکتری درس اخلاق را ندارد اما در گذشته این درس جزء دروس اختیاری رشته مشاوره در دوره دکتری بوده است؛ در دوره کارشناسی ارشد مشاوره درس اخلاق در گذشته اختیاری بود ولی اکنون در این دوره اصلا هیچ درس اختیاری نداریم؛ در برنامه جدید سال 95 اخلاق مشاوره درسی پایه محسوب می‌شود ولی هیچ پیش نیازی برای آن تعریف نشده است؛ ما امیدواریم درس اخلاق در رشته‌های روانشناسی و مشاوره، نخست درسی اختیاری سپس اجباری شود. وی افزود: اگر بخاطر کمبود استاد در شهرستان ها، این درس حذف شده است، لازم است تا ابتدا به صورت اختیاری و بعد به صورت اجباری دست کم در مقطع دکتری اضافه شود. حسینیان گفت: اخلاق حرفه ای مجموعه استانداردهایی است که از ماهیت یک حرفه یا شغل به دست می آید. در نظامنامه های اخلاقی تمامی موارد پیش بینی نشده است و راه حل تمامی مسائل در نظامنامه های حرفه های مختلف از جمله منشور حقوق بیماران وجود ندارد لذا باید به اصول کلی، از جمله وفاداری، عدالتخواهی و امانتداری اکتفا کرد. استاد تمام دانشگاه الزهرا در باره دلایل وابستگی مراجعان به مشاوران گفت: مراجعان اغلب خصوصی‌ترین مسائل و مشکلاتشان را با مشاوران خود در میان می‌گذارند بنابر این به دلیل ماهیت خود رشته روانشناسی و مشاوره و اینکه برخی مراجعان خیلی تنها هستند اغلب ما شاهد وابستگی مراجعان به مشاورانشان هستیم. حسینیان اظهار کرد: افراد پیش از اینکه در حوزه روانشناسی و مشاوره فعالیت کنند باید نیازهای خودشان را به درستی بشناسند و تعارضات خود را بدانند؛ داشتن دانش، مهارت و پشتکار در حوزه روانشناسی و مشاوره بسیار مهم است. وی با توجه به اهمیت و گستردگی کار، بروز و ظهور مشاوره های آنلاین و جنسی گفت: بهترین شکل آمادگی برای ایجاد حساسیت اخلاقی، آموزش رسمی است. آموزش رسمی روانشناسی و مشاوره در ایران ناکافی است. در ادامه مراسم دکتر بهروز بیرَشک دبیر علمی همایش در باره اخلاق حرفه‌ای اظهار کرد: اخلاق حرفه‌ای شاخه‌ای از اخلاق کاربردی است که پرداختن به آن بسیار اهمیت دارد، اخلاق حرفه‌ای آموزش‌پذیر نیست و باید در جامعه نهادینه شده باشد. وی بیان کرد: روان‌درمانگران باید در حوزه روانشناسی و مشاوره بی‌طرف بوده، سوء‌گیری نداشته و برای مراجعان خود اهمیت قائل باشند، روان‌درمانگر پیش از اینکه در حوزه روانشناسی و مشاوره فعالیت کند باید نخست خودش به خودشناسی رسیده باشد، روان‌درمانگران باید به کرامات انسانی و خیر مطلق مراجعانشان توجه ویژه داشته باشند. در ادامه استاد روان شناسی دانشگاه خوارزمی گفت: کتمان واقعیت ها در جلسات مشاوره به اعتماد مراجعه کنندگان ضربه می زند، در حالی که مشاوره و روان درمانی بر پایه اخلاص و صداقت است. دکتر ربابه نوری گفت: مبحث مشاوره و روان درمانی یکی از مباحث اساسی در روان شناسی است. در ایران این موضوع را بسیار سهل گرفته و ساده از آن گذشته ایم. وی افزود: در هر جلسه مشاوره موضوعات بسیار مهمی بین مشاور و بیمار مطرح و معماهای اخلاقی بسیاری گفته می شود.یکی از اساسی ترین معماهایی که در این جلسات در رابطه با آن گفت و گو می شود، بیان واقعیت و یا کتمان است. این استاد دانشگاه تصریح کرد: بیان واقعیت های ناخوشایند عمدتا برای افراد دشوار است و اغلب ترجیح می دهند که آن ها را بیان نکنند. در حالی که کتمان واقعیت ها، اصل سودمندی مشاوره، شان و احترام مراجعه کننده را زیر سوال می برد. نوری درباره جدی بودن بحث روان‌درمانی و مشاوره اظهار کرد: روان‌درمانی و مشاوره امری بسیار جدی است، در این حوزه گفتن واقعیات در پاره‌ای از موارد امری بسیار سخت است،‌ در دهه 70 میلادی از روانشناسان پرسیده شده بود که آیا در مواردی مانند مرگ یکی از نزدیکان شخص باید واقعیت به او گفته شود یا خیر، نود درصد روانشناسان پاسخ داده بودند که باید واقعیت گفته نشود اما در دهه 90 و سال 2000 میلادی نود درصد روانشناسان بیان کردند که بهتر است واقعیت گفته شود زیرا با نگفتن واقعیت شأن فرد پایین آورده می‌شود همچنین زمانی که واقعیت گفته نمی‌شود ما دروغ و کتمان را وارد حرفه روانشناسی و مشاوره می‌کنیم و به زندگی فرد آسیب می‌زنیم. وی یادآوری کرد: گفتن واقعیت بسیار مهم است اما مهمتر از آن چگونه بیان کردن آن است، متأسفانه امروزه بسیاری از روانشناسان و مشاوران تصور می‌کنند که صلاح افراد را بهتر از خود آنان می‌دانند، روان‌درمانی و مشاوره بر اساس اخلاص، صداقت و بیان صادقانه پایه‌گذاری شده است. نوری ادامه داد: کتمان واقعیت ها اگرچه به ظاهر نوع دوستی است، به اعتماد فرد صدمه می زند. در نتیجه چنین امری ممکن است شخص بیمار یا مراجعه کننده تا آخر عمر به هیچ مشاور و روان شناسی اعتماد نکند و جلسات روان درمانی را با فریب اشتباه بگیرد. در حالی که مشاوره و روان درمانی برپایه اخلاص و صداقت است. نوری با اشاره به توان مندی انسان ها افزود: اگر به توان انسان اعتقاد داریم، باید واقعیت ها را بیان کنیم. وقتی واقعیت ها گفته نشود، ممکن است لطمات جبران ناپذیری به فرد زده شود. البته چگونه گفتن آن نیز از اهمیت ویژه ای برخوردار است. علی رضا مرندی، رئیس فرهنگستان علوم پزشکی و غلامعلی افروز که قرار بود در این همایش در باره مبانی اخلاق کاربردی در خدمات روانشناسی صحبت کند، از غایبان دومین همایش اخلاق در مشاوره و روان درمانی بودند.   دکتر علی فتحی آشتیانی در پاسخ به این انتقاد که حق مشاوره و روانشناسی روانشناسان بالاست، افزود: درست است که هزینه‌های روانشناسی و مشاوره بالاست، اما برخی سازمان‌ها با گواهی روانشناس درصدی از این هزینه را پرداخت می‌کنند. وی در پاسخ به اینکه تعرفه روانشناسان متغیر است، گفت: هزینه ۴۵ دقیقه مشاوره بین ۶۰ تا ۱۳۸ هزار تومان با توجه به مدرک و رتبه علمی روانشناس متغیر است که بر اساس برخی شنیده‌ها این تعرفه‌ها با آنچه روانشناسان دریافت می‌کنند تفاوت دارد، کسانی که بیشتر از این مبالغ با توجه به مدرک و رتبه دانشگاهی پزشک خود پرداخت می‌کنند و گلایه‌مند هستند می‌توانند به سازمان نظام روانشناسی مراجعه کنند.