مادر، دايرة المعارف مهرباني ها
خداوند نعمت هاي فراواني را به انسان عطا کرده و يکي از بزرگ ترين اين نعمت ها، پدر و مادر است. پروردگار عالم در وجود والدين عاطفه و علاقه به فرزندان را قرار داده است که ممکن نيست بتوان آن را سلب کرد. در اين ميان «مهر مادري» ريشه در فطرت مادر دارد و هرگز از وي جداشدني نيست.
مادر بنا به تکليف سنگين خود در حمل و بارداري فرزند که به اقتضاي طبيعت وجودي اش برعهده وي گذاشته شده است، به سرچشمه مهر و کانون محبت خانواده تبديل مي شود. همان طور که واژه اي بهتر از معصوميت براي کودک نمي توان يافت، بايد گفت مادر هم، فرهنگ لغت مهر و محبت خانواده است و چه روزي بهتر از روز ولادت حضرت زهرا(س) براي پاسداشت اين مقام عالي. هرچند قلم از بيان خصايل و ويژگي هاي مادر ناتوان است، اما به قدر وسع خود مي کوشيم تا به خودمان يادآوري کنيم مادر و پدر ۲ گوهر گران بهايي هستند که بايد قدر آن ها را بدانيم و احترام و کرامت آن ها را سرلوحه کار خود قرار دهيم.
احترام به مادر در روايات
پيشوايان معصوم (ع) که بزرگ ترين مربيان بشر هستند، همواره به رهروان خود توصيه کرده اند که محبت به والدين و کرامت آن ها را در صدر برنامه هاي زندگي خود قرار دهند.
امام صادق(ع) در روايتي نگريستن از روي مهرباني و عطوفت به صورت والدين را عبادت مي خوانند و مي فرمايند: «هيچ گاه چشمانت را از نظر کردن به صورت والدين پر مکن مگر با رحمت و مهرباني» به عبارتي حرمت والدين حتي در نگاه کردن به آن ها بايد رعايت شود. همچنين امام صادق(ع) مي فرمايند: «اگر پدر و مادر صدايشان را بلند کردند، شما صدايتان را آهسته کنيد و با آرامش با آن ها سخن بگوييد.»
همچنين امام رضا(ع) درباره مادر چنين سفارش کرده اند: «رعايت حق مادر از واجب ترين واجبات است. زيرا او در دوران بارداري، حمل تو را تاب آورده و در نوزادي از شيره جانش به تو نوشانده است. مادر براي فرزندش مشکلاتي را تحمل مي کند که ديگران حاضر به تحمل آن نيستند. او حاضر است خود گرسنه بماند ولي تو سير باشي، خود تشنه بماند اما تو تشنه نباشي، خود لباس کافي نداشته باشد اما تو پوشيده باشي، خود در آفتاب بماند اما تو در سايه آرام گيري.
از اين رو بايد همواره سپاسگزار مادرت باشي. زحمات او را به خوبي و شايستگي پاسخ دهي، هرچند هرگز نخواهي توانست کمترين رنج و احسان او را جبران کني مگر خدا به شما توفيق دهد. خداوند حق پدر و مادر را همچون حق خود قرار داده و فرموده است، شکرگزار من و پدر و مادرت باش چه در پايان به سوي من بازمي گردي.»
همچنين در آيات بسياري از قرآن، نيکي به پدر و مادر در کنار توحيد آمده است. از اين آيات چنين برمي آيد که عقوق والدين بعد از شرک به خدا در شمار بزرگ ترين گناهان است و احترام به آن ها را واجب مي داند.
همچنين بايد تواضع و فروتني فرزندان در برابر والدين آشکار باشد و والدين از گفتار و کردار فرزند خشوع و مهرباني را دريافت کنند. بهترين راه براي ابراز محبت به مادر نرم گويي و خوش زباني است. امامان معصوم(ع) تندي با پدر و مادر را نهي کرده و تاکيد فرموده اند که مبادا با صداي بلند با پدر و مادر خود صحبت کنيد بلکه بايد در همه حال با آن ها به نرمي سخن بگوييد.همچنين نقل شده است که امام سجاد(ع) روزي ۴ رکعت نماز مي خواندند و ۲ رکعت آن را براي پدر و ۲ رکعت را براي مادر خود هديه مي کردند و مي فرمودند: «از حقوق والدين بر فرزند اين است که بعد از مرگ پدر و مادر، آن ها را فراموش نکند.»
از سوي ديگر رضايت والدين در سرنوشت فرد تاثيرگذار است و باعث گشايش روزي، افزايش عمر و رفع مرگ هاي ناگوار مي شود. اگر پدر و مادر از فرزند خود راضي باشند، نخستين هديه اي که نصيب شخص مي شود کسب رضايت خداست و اين رضايت نقش موثري در زندگي دنيوي و اخروي افراد دارد.
استاد شهيد مطهري در اين باره مي گويد: گاهي که به اسرار وجودي خودم و کارهايم مي انديشم احساس مي کنم يکي از مسائلي که باعث خير و برکت در زندگي ام شده و همواره عنايت و لطف الهي را شامل حال من کرده است، احترام و نيکي فراوان به والدين خود به ويژه در دوران پيري و بيماري است زيرا تا آن جا که توانايي ام اجازه داده از نظر هزينه و مخارج زندگي به آن ها کمک کرده ام.
مرکز مهر وعاطفه
وقتي خداوند مي خواست قدرت خود را بر بشر ثابت کند، مادر را آفريد مادر که نماد مقاومت، عاطفه، گذشت، ايثارگري است، در حقيقت مرکز عاطفه و مهر در خانواده است.
دکتر علي اصغر کيهان نيا استاد دانشگاه و روان شناس با بيان اين که درباره مادر صدها کتاب نوشته شده اما هيچ کس نتوانسته است حق مادري را ادا کند به خراسان مي گويد: طبيعي است که برگزاري يک روز و صحبت درباره مادر و نقش او در خانواده کفايت نمي کند اما چاره اي نيست و حتي برگزاري نمادين همين يک روز هم براي يادآوري زحمات و تلاش هاي مادر مي تواند بعضي افراد را از خواب غفلت بيدار کند تا يادشان بيايد که مي توانند حتي با يک شاخه گل از مادر خود تشکر کنند. بسياري مي گويند بچه از نبود مادر يتيم مي شود و اصل هم همين است زيرا مهر و محبت مادر را هيچ کجاي دنيا نمي توان پيدا کرد. واضح است مي توان امکانات و کمبودهاي يک شخص را که مادر ندارد برآورده کرد اما هيچ جانشيني براي مادر وجود ندارد و هرگز نمي توان جاي خالي وي را پر کرد.
دکتر کيهان نيا قدرشناسي و تشکر فرزندان را مهمترين نياز يک مادر مي داند و مي گويد: مادر چيزي براي خودش نمي خواهد او فقط در پناه قدرشناسي و سپاسگزاري فرزندان است که قادر است اين وظيفه سنگين را تحمل کند و فرو نريزد. اين قدرشناسي خستگي او را از بين مي برد. او به فکر پاداش نيست بلکه انرژي مي خواهد تا بتواند بيش از پيش به خانواده خود مهر و محبت کند. او که نماد ايثارگري و محبت است با تمام وجودش مايه مي گذارد. اگر هريک از ما به راستي به ارزش وجودي مادر پي ببريم هرگز حتي براي يک لحظه از تکريم و احترام مادر غفلت نمي کنيم و زمينه سعادت دنيوي و اخروي را براي خود فراهم مي کنيم.
