آیا آلفرد نوبل را می شناسید؟+ زندگینامه
اكثر دانشمندان، محققان و مخترعان در طي‌قرون و اعصار، سعي در ساخت و ابداع وسيله‌اي‌براي راحتي انسانها و ايجاد آرامش و سلامتي‌همنوعان داشته‌اند; گرچه در اين ميان، عده‌اي‌سوء نيت داشته و اهدافشان در جهت نابودي‌بوده است و افرادي هم بودند كه به منظور كمك‌به بشر اختراعي را به ثبت رساندند اما بعدها ازهمين اختراع، سوء استفاده شده است.
براي‌مثال «آلفرد نوبل» كه ديناميت را به وجود آوردتا كارگران معدن راحت شوند و به جاي بيل وكلنگ، در نابودي كوه از يك ماده منفجره‌استفاده كنند، همين ديناميت بعدها حرف اول رادر جنگ‌هاي قرن نوزدهم جهان زد. آلفرد نوبل‌تا پايان عمر، خود را نبخشيد و دائما عذاب‌وجدان داشت. او پس از مرگش، وصيت كرد كه‌جايزه‌اي هر ساله به نام نوبل به افراد برگزيده علم‌كه در ايجاد صلح و دوستي در جهان قدم‌برمي‌دارند، اهدا كنند.
جایزه نوبل از سال 1901 تاکنون،همواره اعتبار خاصی داشته است،به طوری که در طول سال های متمادی برندگان جایزه نوبل در سطح جهانی نماد شایستگی و کمال بوده اند. پاییز هر سال ،محافل علمی ،ادبی و سیاسی بی صبرانه منتظر این رویداد بین المللی هستند،و در سراسر جهان خبرهای زیادی در این باره در مطبوعات منعکس می شود.سرانجام،در فضایی با شکوه که تا انداره ای هم تصنعی به نظر می رسد و یادآور مراسم انتخاب پاپ است،موسسه های نوبل اسامی برندگان جوایز را اعلام می کنند.
چه عاملی را می توان دلیل چنین موفقیتی دانست؟
در واقع،عوامل متعددی در تضمین این موفقیت استثنایی سهم دارند. البته نظر الفرد نوبل درباره تشکیل سازمانی برای اهدای جوایز بین المللی که نخستین بار مطرح شده بود و در بر گیرنده بخشهایی بود که در زمینه های گوناگون فعالیت می کردند،از اساس با دیگر سازمانهای بشر دوستانه که امکانات مالی یکسانی داشتند متفاوت بود.اما تشکیل بنیاد نوبل از اقبال روز افزون کشورهای سراسر دنیا بهره مند شد .در واقع،چه در زمینه تحقیقات علمی که این روزها در چارچوب تنگ مرزهای جغرافیایی کشورها شکوفا نمیشود وچه در پیوند با ظهور سازمانهای بین المللی که گرایش به حفظ صلح دارند(جامعه ملل و سپس سازمان ملل متحد)،باید بپذیریم که وجود این جوایز چقدر در جهانی کردن ارتباطات موثر بوده است .هیچ جایزه نوبلی ،حتی نوبل ادبیات،نیست که شاخص درستی از روابط نیروهای فرهنگی نباشد،که البته بیشتر موجب تقابل دولت ها می شوند نه خود برندگان.
در سال 1948 ،وکیل آلفرد نوبل که از طرف خود او تعیین شده بود ترازنامه نیم قرن فعالیت بنیاد نوبل را ارائه کرد و به این نتیجه رسید که با وجود مشکلات بی شمار،پیشرفت کار توزیع جوایز از ابتدا تا کنون،موجب خرسندی روح بنیانگذار آن بوده است.اما به راستی این انسان شگفت انگیز که در زمان حیاتش به وی لقب "ثروتمند ترین خانه به دوش اروپا" داده بودند،که بود؟ انسانی که آن قدر حزین می نمود که در وصفش می گفتند :"بچه زود رس بیچاره ای که در همان دم که نزدیک بود دردست پزشکی بشر دوست جان دهد،ناگه با فریادی ورودش را به عرصه ی حیات اعلام کرد."
دوره ی زندگی آلفرد نوبل به همان اندازه که شبیه جنگجوی عرصه صنعت است،شبیه به صنعتگر عرصه ی جنگ نیز هست.این بازرگان و مخترع که در زمان حیاتش بارها متهم به "داشتن ثروت هنگفت"، "تاجر مرگ" یا "سازنده دینامیت" شد، شخصیتی ناشناخته باقی ماند،هر چند که امروز نام نوبل به خاطر این جایزه، آشنای خاص و عام است.
آلفرد برنارد نوبل (۲۱ اکتبر ۱۸۳۳، استکهلم، سوئد – ۱۰ دسامبر ۱۸۹۶، سان‌رمو، ایتالیا) شیمیدان، مهندس، مبتکر و اسلحه‌ساز سوئدی است که به عنوان مخترع دینامیت شناخته میشود. او از سال ۱۸۹۴ تا روز فوتش صاحب اسلحه‌سازی بزرگ بوفورس بود و در تغییر آن از یک کارخانه ذوب آهن به یک توپخانه سازی مدرن و یک کارخانه تولید مواد شیمیایی نقشی اساسی داشت. وی در آخرین وصیت نامه خود سرمایه حیرت انگیزش را برای تامین هزینه‌های جایزهٔ نوبل اختصاص داد. عنصر شیمیایی نوبلیم به احترام او نام‌گذاری شده‌است.
آلفرد نوبل، مردي كه اختراع خود رامحكوم كرد
Alfred Nobel آلفرد در ٢١ اکتبر سال ١٨٣٣ در کشور سوئد به دنیا آمد. او توانست در سن پطرزبورگ تحصیل کند. وی بسیار با استعداد بود. نوبل، نوهٔ یکی از دانشمندان قرن هفدهم میلادی، اولاس رودبک (۱۶۳۰-۱۷۰۸)، فرزند سوم امانوئل نوبل (۱۸۰۱-۱۸۷۲) و آندریته آلسل (۱۸۰۵-۱۸۸۹) بود. پدرش امانوئل نوبل از جمله مخترعانی بود که توانست یک مین زیردریایی بسازد. به همین دلیل به درخواست دولت روسیه که مین‌ها را خریداری کرده بود، به سن پطرزبورگ نقل مکان کرد.
او که متولد استکهلم بود، همراه با خانواده‌اش در سال ۱۸۴۲ به سنت پیترزبرگ مهاجرت کرد. در آن جا پدرش (که اولین تخته چندلایی را اختراع کرده بود) یک کارخانه تسلیحات سازی ایجاد کرده بود و مین‌های آبی می‌ساخت. آلفرد در آن شهر تحت نظر نیکلای نیکلایویچ زینین به مطالعه شیمی پرداخت. در سال ۱۸۵۹، کارخانهٔ خانوادگی آنها به عهده پسر دوم، لودویگ نوبل (۱۸۳۱-۱۸۸۸) گذاشته شد که آن را وسعت قابل ملاحظه‌ای بخشید. این شرکت خانوادگی بعد از مدتی ورشکسته شد .
آلفرد نوبل در سال ١٨٥٠ به همراه خانواده‌اش به آمریکا رفت و در آنجا نزد اریکسن مشغول به تحصیل شد. وی در مدت اقامتش در آمریکا دائم به این مسئله فکر می‌کرد که آیا میشود با اختراع یک ماده منفجر کننده می‌توان از زحمت و رنج هزاران کارگر کاست یا نه. این موضوع همیشه فکر او را به خود مشغول می‌کرد. وی تمام وقت خود را به تحقیق دربارهٔ مواد منفجره، مخصوصاً ایمن سازی و استفاده بهتر از نیتروگلیسیرین پرداخت. این ماده (نیتروگلیسیرین) در سال ۱۸۴۷ توسط آسکانو سوبر رو، یکی از دانشجویان تیوفیل-یولس پلوتسه در دانشگاه تورینو کشف شده بود.
در پی آزمایش‌ها گوناگون، چندین انفجار در کارخانه‌ای که خانواده اش در هلن بورگ خریده بودند به وقوع پیوست که در پی یکی از آن انفجار ها؛ در سال ۱۸۶۴ برادر کوچک آلفرد و چند نفر از کارگران کشته شدند.
این شیمیدان بزرگ و ارزشمند سوئدی که در نهایت در سال ١٨٦٦ توانست دینامیت را در کرومل (هامبورگ، آلمان) اختراع كند . وي نتواست به مردم بگوید که نباید از این ماده برای کشتن و مقاصد جنگی استفاده کرد.
با این اختراع نوبل در زمان بسیار کمی و اندکی، میله‌های دینامیت جای ترکیبات بسیار خطرناک نیتروگلسیرین را گرفت. او اختراع خود را در سال 1867 به ثبت رسانید و البته با فروش آنها توانست ثروت بزرگ و هنگفتی بدست بیاورد. دینامیت سیما و چهره غرب را دگرگون کرد. از این ماده منفجره هم در موارد صلح‌جویانه و هم در ضمینه ویران و تخریب تمدن بشری میشد استفاده نمود. به خاطر کاربرد ناصحیح و غلط این ماده توسط بعضی کشورها او در بین مردم به عنوان یک مخترع بدشگون و بدخیم شناخته میشد.
نوبل همچنین نمایش نامه‌ای به نام «نمسیس» را در قالب نثر به رشته تحریر درآورد که یک تراژدی چهار شخصیتی در باره نجیب زاده‌ای ایتالیایی به نام «بیاتریسه سنسی» است. این نثر که تا حدودی بر گرفته از درام سنسی اثر پرسی بیشه شلی است، در سال‌های آخر عمر نوبل به چاپ رسید. به جز سه نسخه، تمامی نسخ دیگر این کتاب به اتهام توهین به مقدسات بلافاصله بعد از فوت وی نابود گردید.
یکی از سه نسخهٔ بجا مانده که به دو زبان سوئدی و اسپرانتو است، اولین بار در سال ۲۰۰۳ در سوئد به چاپ رسید. آنها می‌گفتند که او معلومات و دانش خود را درجهت کشف وسایل ویرانگر و نابودکننده مورد استفاده قرار داده است. شناخته شدن این وسیله (دینامیت) و کاربرد نادرست آن در جنگ‌ها و ویرانگری‌ها و کشتن انسانها توسط بعضی کشورها نوبل بشیمان شد و برای آن که بتواند آن را جبران کند، به هنگام مرگ وصیت نمود که تمامی ثروت و دارایی خود را که شامل ٣١ میلیون کرون سوئدی میشد، به عنوان جایزه سالیانه به بهترین و برگزیده‌ترین شاعر، نویسنده و به تمامی کسانی که در یکی از رشته‌های شیمی، فیزیک، زیست‌شناسی، پزشکی و یا در ضمینه صلح جهانی خدمتی کرده باشند و یا کشفی ارائه داده باشند، به طور مساوی تقسیم گردد.
این جایزه شامل دیپلم اقتخار و مدال طلا و چکی است که مبلغ آن، بستگی به سود بنیاد نوبل در آن سال دارد. در سال ١٩٦٨ بانک دولتی سوئد جایزه نوبل در رشته اقتصاد را نیز به آن اضافه نمود. از آن سال به بعد همه ساله این کار انجام میشود و در سال‌های اخیر اعتبار بیشتری پیدا کرده است و برگزیدگان بیشتر به جنبه علمی و تخصصی آن افتخار می‌کنند. آلفرد نوبل در سال ١٨٩٦ در سان یو ایتالیا چشم از جهان فروبست.
دینامیت آلفرد نوبل شیمیدان بزرگ سوئدی بالاخره در سال 1866 توانست دینامیت را کشف کند و آن را به صورت میله های جامد در آورد. نوبل دریافت که اگر نیتروگلیسیرین جذب یک ماده خنثی مانند دیاتومایت گردد، در هنگام جابجایی به مراتب امن تر خواهد بود و آن مخلوط را در سال ۱۸۶۷ به نام دینامیت ثبت کرد.
او برای این کار از ترکیب سه واحد نیتروگلیسیرین و یک واحد دیاتومایت (که متشکل از ۸۶٪ سیلیس، ۵٪ سدیوم، ۳٪ منیزیم و ۲٪ آهن است.) به علاوه مقدار کمی کربنات سدیم استفاده کرد و آن را برای اولین بار در یک مراسم شکار در ردهیل، در سوری انگلستان به نمایش در آورد که مورد استقبال قرار گرفت.
امروزه بر روی دینامیت‌ها واژه «شدیداً منفجره» درج میشود. مفهوم این عبارت این است که این ماده قدرت تخریت بالایی دارد ولی از دستهٔ مواد منفجرهٔ آتشزا نیست. دینامیت اولین مادهٔ منفجرهٔ قابل کنترلی به حساب می‌رود که از باروت قدرت بیشتری دارد.
این ماده ابتدا با نام «گرد منفجرهٔ نوبل» فروخته میشد ولی بعد از معرفی شدنش؛ شهرت بسیاری یافت و به عنوان جایگزین مطمئنی برای باروت و نیتروگلیسیرین مطرح شد. نوبل به دقت بر ساخت و ساز دینامیت نظارت می‌کرد و سریعاً باعث تعطیلی تولید کنندگان غیر مجاز آن میشد. هر چند بعضی تجار آمریکایی با ایجاد تغییرات اندکی در ترکیب اصلی؛ او را دور زدند، با این حال دینامیت ثروت قابل توجهی نصیب نوبل کرد.
محصول بعدی او مخلوط نیتروگلیسیرین با ماده منفجره دیگری یعنی نیتروسلولوز (باروت فتیله) بود که به پیدایش ماده شفاف ژله مانندی منجر شد که از دینامیت نیز قدرتمند تر بود. جلی نیت یا ژل منفجره در سال ۱۸۷۶ به ثبت رسید که به روش مشابهی تولید میشد. هدف او از کشف این ماده آسانتر کردن کار کارگران معدن بود اما متاسفانه از کشف او برای کشتار و مقاصد جنگی استفاده شد. بزودی میله های دینامیت جایگزین استفاده از ترکیبات نیتروگلسیرین که بسیار خطرناک بودند شد. اختراع آلفرد نوبل به ثبت رسید و فروش این اختراع ثروت فراوانی را برای او به همراه داشت.
دینامیت کاربرد فراوان داشت. از این ماده منفجره استفاده های گوناگونی بعمل آمد صلح جویان و انسان دوستان از آن در راه آسان تر کردن کارها استفاده کردند و جنگ طلبان برای کشتار و قتل عام مردم از دینامیت سود جستند. عده کثیری از عوام مردم كشورهای مختلف او را فرشته مرگ می شمردند آنان تصور می کردند که آلفرد نوبل معلومات و دانش خود را درجهت کشف وسایل ویرانگر و نابودکننده بکار گرفته است.
در سال 1891 آلفرد نوبل ویلایی در ایتالیا خرید او می خواست تا پس از تمامی راهی که تا آن موقع پیموده بود به ساحلی از آرامش دست یابد او در باغ ویلای خود که آنرا آشیانه من می نامید آزمایشگاه خود را بنا نهاد.
کاربرد نادرست دینامیت در جنگ ها و کشتار انسانها نوبل را بر آن داشت تا راهی برای جبران استفاده غلط از اختراع دینامیت به بشریت بجوید.
آلفرد نوبل به هنگام مرگ وصیت نمود که سالیانه بهره تمامی ثروت و دارایی اش را که بالغ بر 31 میلیون کرون سوئدی می شد، به عنوان جایزه به بهترین و برگزیده ترین افراد در یکی از رشته های علوم شیمی، فیزیک، زیست شناسی، پزشکی و یا در ضمینه صلح جهانی خدمتی کرده باشند و یا کشفی ارائه داده باشند، بدون توجه به ملیت آنان اهدا نمایند. این جایزه شامل دیپلم اقتخار و مدال طلا و یک چک نقد است که میزان این مبلغ، بستگی به سود بنیاد نوبل در آن سال دارد.
جوایز نوبل
گفته میشود که انتشار مطلب دروغین فوت نوبل در یک روزنامه فرانسوی در سال ۱۸۸۸، در حالی که او را به خاطر اختراع دینامیت گناه کار خوانده بود، او را به فکر ایجاد تصویر بهتری از خود نزد آیندگان واداشت. این نشریه این گونه نوشته بود:«فرشته مرگ مرده‌است، دکتر آلفرد نوبل، فردی که برای ایجاد راهی برای کشتن افراد بیشتر در زمان کمتر ثروتمند شده بود؛ دیروز فوت کرد.»
در تاریخ ۲۷ نوامبر ۱۸۹۵ در باشگاه نروژی ها-سوئدی‌ها در پاریس، آلفرد نوبل آخرین وصیت نامه خود را امضا کرد و بیشتر دارایی خود را به جایزه‌ای اختصاص داد تا همه ساله بدون توجه به ملیتی خاص، به افراد شایسته اهدا گردد.
او بر اثر سکته قلبی در گذشت و مبلغ ۳۱ میلیون کرون سوئد، حدوداً معادل ۴٫۲ میلیون دلار آمریکا به جایزه مذکور تعلق یافت. آلفرد برنارد نوبل هرگز ازدواج نکرد. مقبرهٔ وی در نورابرگراونینگزپلاتسن در استکهلم قرار دارد. آلفرد نوبل علاوه بر این کشف،در طول زندگی اش بیش از 350 کشف دیگر ثبت کرد،که در تضمین موفقیت تجاری اش نقش مهمی داشت .تا آنجا که در سال 1896 یکی از ثروتمندترین افراد اروپا شناخته شد. این ثروت اساسا ناشی از تولید سالانه 65 هزار تن دینامیت بود که کنترل بازار را در دست داشت . وانگهی،علاوه بر در اختیار داشتن قسمت اعظم سهام نفت باکو، صاحب بیش از یک صد کارخانه تولید مواد منفجره در سراسر دنیا بود.در سال 1893 ،آلفرد نوبل با خرید کارخانه ی بوفورس در سوئد که امروزه هم در تولید تسلیحات فعالیت دارد توانست امپراطوری اش را گسترش دهد.
آلفرد نوبل ،مخترع صنعتگر و بازرگان سوئدی ،ادیبی آماتور نیز بود. وی که به چند زبان آشنایی داشت،زبان انگلیسی را برای نوشتن اشعاری برگرفته از شلی که آلفرد نوبل غزل های او را می ستود ،اننتخاب کرد.او با هزینه شخصی اش یک تراژدی منتشر کرد که چند روز پیش از مرگش منتشر شد. میگناirآلفرد نوبل علاوه بر شیمیدان بودن یک نمایشنامه نویس تئاتر نیز بود تنها نمایشنامه او در زمانی که او در بستر مرگ بود به چاپ رسید که تمامی نسخه آن بجز سه نسخه از آن پس از مرگش بعلت رسوایی آمیز بودن جمع آوری و نابود شدند.
سرانجام آلفرد نوبل در دهم دسامبر 1896 در سان یو ایتالیا چشم از جهان فروبست. مزار او در گورستان نورا واقع در استکهلم قرار دارد. نمایشنامه آلفرد نوبل بالاخره در سال 2003 در سوئد به چاپ مجدد رسیده است و امروزه جایزه نوبل که بنیان گذار آن اوست اعتبار بسیار زیادی در جهان یافته است. نام او در جایزه نوبل که سالانه در دهم دسامبر که سالروز مرگ اوست رمز جاودانگی او برای آیندگان است. هر چند که این فعالیت ادبی تقریبا در تمام زندگی اش مخفی نگه داشته شد،با این حال خود گواه اهمیت بسیاری است که آلفرد نوبل همواره برای ادبیات قایل بوده است. از این رو ،در مقررات ذکر شده در وصیت نامه اش که در تاریخ 27 نوامبر 1895 نوشته شد،آرزوی اختصاص پنج جایزه ی نوبل را ابراز کرده است :فیزیک،شیمی، فیزیولوژی یا پزشکی ، ادبیات و یک جایزه ی صلح که به درخواست وی مجلس نروژ عهده دار اعطای آن است.
سالشمار زندگي آلفرد نوبل:
1833- تولد 21 اکتبر در استکهلم سوئد.
1841- مهاجرت به روسيه بهمراه خانواده .
- تاسيس کارخانه توليد مواد انفجاري و ادوات نظامي توسط پدرش در سن پترزبورگ روسيه.
1850- سفر به آمريکا براي ادامه تحصيل .
1863- با اضافه کردن پودر سياه ( باروت ) به نيتروگليسيرين مکانيسمي براي کنترل انفجار آن پيدا کرد .
- برگشت به سوئد و کار در گارگاه پدرش در هلنبورگ .
1864- انفجار آزمايشگاه و کشته شدن برادر کوچکش بهمراه چند کارمند .
- نخستين شرکت ساخت و توليد نيتروگليسيرين را تاسيس کرد .
1866- ساخت ماده اي که قادر بود بخش اعظم نيترو گليسيرين را جذب نمايد بدون اينکه در خاصيت آن تاثير گذارد .
1867- اختراع ديناميت ( توليد ماده منفجره با ضريب اطمينان بالا در حمل و نقل ).
- در همين سال موفق به ثبت امتياز اختراع خود بنام (( روغن انفجاري نوبل )) شد .
1860- تا سال 1870 بمدت 4 سال چرخ لاستيکي، ابريشم مصنوعي و موتور گازي را اختراع کرد .
1880- تهيه و ساخت باروت بدون دود ( باليستيت ).
1893- کارخانه ي بوفورس در سوئد را خريد تا در توليد تسليحات فعاليت کند .
1895- تنظيم و تهيه وصيت نامه و تعيين جايزه اي از ثروتش براي کساني که بزرگترين خدمات را به نوع بشر کرده اند.
1896- در دهم دسامبر در شهر سان رمو واقع در ايتاليا زندگي را بدرود گفت .
1900- تاسيس موسسه نوبل بر اساس وصيت وي .
«نوبل» از خود، ثروتي قابل توجه و وصيت‌نامه‌اي به جاي گذاشت که نام او را در پهنه‌ي جهان مشهور ساخت. با اين وجود نمي‌توان از باورهاي او، به طور دقيق و آشکار سردرآورد. خانواده‌ي «نوبل» در اصل نامشان «نوبليوس» بوده و در شرق «نُبه‌لو»، در استان «کريستين‌استاد» زندگي مي‌کرده اند و نام آنها از حدود سالهاي 1600 براي مردم جهان شناخته‌شده بوده‌است.
قسمتي از وصيتنامه نوبل:
تمام دارايي ام طبق آنچه درپي مي آيد تقسيم شود . اين سرمايه به شكل اوراق بهادار معتبر توسط كارگزارانم از طريق تأسيس يك صندوق به عنوان جايزه سالانه به كساني اعطا شود كه طي سال گذشته خدمت بزرگي به جامعه انساني انجام داده باشد.
جايزه مزبور به پنج قسمت مساوي تقسيم شود و هر يك از آنها به يكي از موارد زير اختصاص داده شود: يک سهم براي كسي كه مهمترين اختراع يا اكتشاف در زمينه علوم فيزيك انجام داده است . يك پنجم براي كسي كه مهمترين يا مفيدترين اكتشاف رادرزمينه علم شيمي انجام داده ، يك سهم براي كسي كه مهمترين كشف در رشته فيزيولوژي يا پزشكي انجام داده باشد ، يك پنجم براي كسي كه برجسته ترين اثر ادبي را خلق كند ، و يك سهم باقيمانده به كسي تعلق گيرد كه بيشترين يا بهترين اقدام را براي ايجاد صلح و برادري و فروكاستن آتش دشمني بين ملت ها و برقراري دوستي انجام دهد.
جايزه دهندگان عبارتند از :
1. فرهنگستان علوم سوئد
2. موسسه‌ي کارولين
3. فرهنگستان سوئد
4. کميته‌ي صلح نوبل در نروژ
جايزه‌ي نوبل مي‌تواند به دو کار تعلق گيرد و يا به طور مشترک به دو يا سه نفر که کار مشترکي را انجام داده‌اند، داده شود. يک موسسه و يا اتحاديه نيز مي‌تواند جايزه‌ي صلح نوبل را به خود اختصاص دهد. مبلغ جايزه، سال به سال تغيير مي‌کند و بستگي مستقيم به سود ساليانه‌ي بنيادها دارد.
کساني شايستگي دارند نامزدهاي جايزه‌ي نوبل را به اين موسسات معرفي کنند که خود مستقيما سالانه از سوي اين بنيادها دعوت شوند و پيشنهادهايي را به آنها ارائه دهند. تنها اشخاص حقيقي داراي حق پيشنهاد هستند و نه فرهنگستانها يا شرکتها. موسسات تقسيم‌کننده‌ي جوايز، کاملا مستقل هستند. آنها اجازه نمي‌دهند که از پيش و از سوي کسي، خارج از موسسه، تحت تاثير قرار گيرند. لازم نيست که تصميم جايزه دهندگان، از سوي دولت يا سازماني تاييد گردد.
در اين زمينه، نه دولت حق دخالت دارد و نه شخصي به عنوان نماينده‌ي دولت.
دهندگان جوايز، کميته‌هايي ايجاد مي‌کنند تا در مورد نامزدهاي جايزه‌ي نوبل، تحقيقاتي را آغاز کنند. اين کميته‌ها، مسئوليت تحقيق، تهيه‌ي جواب و سرانجام تصميم‌گيري در مورد شخص نامزد جايزه را به عهده دارند. موسسه‌ي نوبل نيز در اين زمينه وظيفه‌ي مشابهي دارد. هر چند خود به کارهاي پژوهشي نيز مي‌پردازد.
مشخصات جوايز:
جايزه نوبل شامل مدال افتخار،ديپلم شخصي و مبالغي وجه نقد است .
طبق بند چهارم اساسنامه بنيادنوبل بيش از سه نفر نمي توانند درجايزه سهيم باشند . جايزه تنها به كساني كه درقيدحيات هستند تعلق مي گيرد ، مگر آنكه نامزدي شخص وفات يافته پيش از مرگش اعلام شده باشد، مراسم در سالن كنسرت استهكلم برگزار مي شود و اعليحضرت پادشاه سوئد شخصاً ديپلم، مدال و سندتأييدكننده مبلغ جايزه را به دست برندگان مي دهد.
ديپلم افتخار فيزيك وشيمي توسط آكادمي سلطنتي علوم سوئد و ديپلم فيزيولوژي يا پزشكي توسط انسيتوي كارولينا تهيه مي شود، صحافي ديپلم ها بر عهده صحافي hassler و falth است0جلدها از چرم بسيار مرغوب بز است0ديپلم فيزيك داراي جلد آبي رنگ و ديپلم شيمي و فيزيولوژي يا پزشكي داراي جلد قرمز است، به علاوه خوشنويسان آرمي كه از تركيب حروف اول اسم شخص تشكيل مي شود را برروي هر يك از ديپلم هاي اختصاصي برندگان حكاكي مي كنند، ديپلم ها درون جعبه اي از جنس مقوا كه به منظورحفظ ديپلمها طراحي شده قرار مي گيرند، ابعاد ديپلم نيز 23در35 سانتي متر است.
طبق اساسنامه بنياد نوبل كه با حضور پادشاه وقت سوئد در تاريخ 29 ژوئن1900 تنظيم شده است هيأت اهدا جوايز موظف به تقديم حواله مبلغ جايزه، ديپلم، مدال و تقديرنامه اختصاصي به برندگان مي باشد. مدال نوبل فيزيك، شيمي، فيزيولوژي يا پزشكي و ادبيات توسط مجسمه ساز و كليشه ساز مشهور سوئدي ( اريك ليندبرگ ) و مدال نوبل صلح توسط مجسمه ساز نروژي ( گوستاو ويگلند ) طراحي شده است، در يك طرف مدال سوئدي تصويري از نوبل و طرف ديگر آن سالروز تولد و مرگ نوبل با حروف لاتين نگاشته شده است، اين مدال تا سال 1980 به وزن 200 گرم و قطر 66 ميلي متر و از طلاي 18عيار تهيه مي شد از آن زمان تا كنون مدال از تركيبي از طلاي 18عيار و 24 عيار تهيه مي شود، مبلغ جايزه در سال1900( 150800) كرون سوئيس بود كه در سال 1923 به كمترين حدخود يعني 115000 كرون سقوط كرد، اما در سالهاي اخير اين مبلغ به طور قابل توجهي افزايش پيداكرده است. يک ميليون كرون در سال 1981، 2ميليون درسال 1986 ، 3 ميليون كرون در سال 1989 ، 4 ميليون كرون در سال 1990 ، 6 ميليون كرون در سال 2000 و از 2001 ده مليون كرون درهر رشته به برندگان اهدا مي شود.
---------------------------------------
ويكي پديا
جام جم
میگنا
براي‌مثال «آلفرد نوبل» كه ديناميت را به وجود آوردتا كارگران معدن راحت شوند و به جاي بيل وكلنگ، در نابودي كوه از يك ماده منفجره‌استفاده كنند، همين ديناميت بعدها حرف اول رادر جنگ‌هاي قرن نوزدهم جهان زد. آلفرد نوبل‌تا پايان عمر، خود را نبخشيد و دائما عذاب‌وجدان داشت. او پس از مرگش، وصيت كرد كه‌جايزه‌اي هر ساله به نام نوبل به افراد برگزيده علم‌كه در ايجاد صلح و دوستي در جهان قدم‌برمي‌دارند، اهدا كنند.
جایزه نوبل از سال 1901 تاکنون،همواره اعتبار خاصی داشته است،به طوری که در طول سال های متمادی برندگان جایزه نوبل در سطح جهانی نماد شایستگی و کمال بوده اند. پاییز هر سال ،محافل علمی ،ادبی و سیاسی بی صبرانه منتظر این رویداد بین المللی هستند،و در سراسر جهان خبرهای زیادی در این باره در مطبوعات منعکس می شود.سرانجام،در فضایی با شکوه که تا انداره ای هم تصنعی به نظر می رسد و یادآور مراسم انتخاب پاپ است،موسسه های نوبل اسامی برندگان جوایز را اعلام می کنند.
چه عاملی را می توان دلیل چنین موفقیتی دانست؟
در واقع،عوامل متعددی در تضمین این موفقیت استثنایی سهم دارند. البته نظر الفرد نوبل درباره تشکیل سازمانی برای اهدای جوایز بین المللی که نخستین بار مطرح شده بود و در بر گیرنده بخشهایی بود که در زمینه های گوناگون فعالیت می کردند،از اساس با دیگر سازمانهای بشر دوستانه که امکانات مالی یکسانی داشتند متفاوت بود.اما تشکیل بنیاد نوبل از اقبال روز افزون کشورهای سراسر دنیا بهره مند شد .در واقع،چه در زمینه تحقیقات علمی که این روزها در چارچوب تنگ مرزهای جغرافیایی کشورها شکوفا نمیشود وچه در پیوند با ظهور سازمانهای بین المللی که گرایش به حفظ صلح دارند(جامعه ملل و سپس سازمان ملل متحد)،باید بپذیریم که وجود این جوایز چقدر در جهانی کردن ارتباطات موثر بوده است .هیچ جایزه نوبلی ،حتی نوبل ادبیات،نیست که شاخص درستی از روابط نیروهای فرهنگی نباشد،که البته بیشتر موجب تقابل دولت ها می شوند نه خود برندگان.
در سال 1948 ،وکیل آلفرد نوبل که از طرف خود او تعیین شده بود ترازنامه نیم قرن فعالیت بنیاد نوبل را ارائه کرد و به این نتیجه رسید که با وجود مشکلات بی شمار،پیشرفت کار توزیع جوایز از ابتدا تا کنون،موجب خرسندی روح بنیانگذار آن بوده است.اما به راستی این انسان شگفت انگیز که در زمان حیاتش به وی لقب "ثروتمند ترین خانه به دوش اروپا" داده بودند،که بود؟ انسانی که آن قدر حزین می نمود که در وصفش می گفتند :"بچه زود رس بیچاره ای که در همان دم که نزدیک بود دردست پزشکی بشر دوست جان دهد،ناگه با فریادی ورودش را به عرصه ی حیات اعلام کرد."
دوره ی زندگی آلفرد نوبل به همان اندازه که شبیه جنگجوی عرصه صنعت است،شبیه به صنعتگر عرصه ی جنگ نیز هست.این بازرگان و مخترع که در زمان حیاتش بارها متهم به "داشتن ثروت هنگفت"، "تاجر مرگ" یا "سازنده دینامیت" شد، شخصیتی ناشناخته باقی ماند،هر چند که امروز نام نوبل به خاطر این جایزه، آشنای خاص و عام است.
آلفرد برنارد نوبل (۲۱ اکتبر ۱۸۳۳، استکهلم، سوئد – ۱۰ دسامبر ۱۸۹۶، سان‌رمو، ایتالیا) شیمیدان، مهندس، مبتکر و اسلحه‌ساز سوئدی است که به عنوان مخترع دینامیت شناخته میشود. او از سال ۱۸۹۴ تا روز فوتش صاحب اسلحه‌سازی بزرگ بوفورس بود و در تغییر آن از یک کارخانه ذوب آهن به یک توپخانه سازی مدرن و یک کارخانه تولید مواد شیمیایی نقشی اساسی داشت. وی در آخرین وصیت نامه خود سرمایه حیرت انگیزش را برای تامین هزینه‌های جایزهٔ نوبل اختصاص داد. عنصر شیمیایی نوبلیم به احترام او نام‌گذاری شده‌است.
آلفرد نوبل، مردي كه اختراع خود رامحكوم كرد
Alfred Nobel آلفرد در ٢١ اکتبر سال ١٨٣٣ در کشور سوئد به دنیا آمد. او توانست در سن پطرزبورگ تحصیل کند. وی بسیار با استعداد بود. نوبل، نوهٔ یکی از دانشمندان قرن هفدهم میلادی، اولاس رودبک (۱۶۳۰-۱۷۰۸)، فرزند سوم امانوئل نوبل (۱۸۰۱-۱۸۷۲) و آندریته آلسل (۱۸۰۵-۱۸۸۹) بود. پدرش امانوئل نوبل از جمله مخترعانی بود که توانست یک مین زیردریایی بسازد. به همین دلیل به درخواست دولت روسیه که مین‌ها را خریداری کرده بود، به سن پطرزبورگ نقل مکان کرد. او که متولد استکهلم بود، همراه با خانواده‌اش در سال ۱۸۴۲ به سنت پیترزبرگ مهاجرت کرد. در آن جا پدرش (که اولین تخته چندلایی را اختراع کرده بود) یک کارخانه تسلیحات سازی ایجاد کرده بود و مین‌های آبی می‌ساخت. آلفرد در آن شهر تحت نظر نیکلای نیکلایویچ زینین به مطالعه شیمی پرداخت. در سال ۱۸۵۹، کارخانهٔ خانوادگی آنها به عهده پسر دوم، لودویگ نوبل (۱۸۳۱-۱۸۸۸) گذاشته شد که آن را وسعت قابل ملاحظه‌ای بخشید. این شرکت خانوادگی بعد از مدتی ورشکسته شد .
آلفرد نوبل در سال ١٨٥٠ به همراه خانواده‌اش به آمریکا رفت و در آنجا نزد اریکسن مشغول به تحصیل شد. وی در مدت اقامتش در آمریکا دائم به این مسئله فکر می‌کرد که آیا میشود با اختراع یک ماده منفجر کننده می‌توان از زحمت و رنج هزاران کارگر کاست یا نه. این موضوع همیشه فکر او را به خود مشغول می‌کرد. وی تمام وقت خود را به تحقیق دربارهٔ مواد منفجره، مخصوصاً ایمن سازی و استفاده بهتر از نیتروگلیسیرین پرداخت. این ماده (نیتروگلیسیرین) در سال ۱۸۴۷ توسط آسکانو سوبر رو، یکی از دانشجویان تیوفیل-یولس پلوتسه در دانشگاه تورینو کشف شده بود.
در پی آزمایش‌ها گوناگون، چندین انفجار در کارخانه‌ای که خانواده اش در هلن بورگ خریده بودند به وقوع پیوست که در پی یکی از آن انفجار ها؛ در سال ۱۸۶۴ برادر کوچک آلفرد و چند نفر از کارگران کشته شدند.
این شیمیدان بزرگ و ارزشمند سوئدی که در نهایت در سال ١٨٦٦ توانست دینامیت را در کرومل (هامبورگ، آلمان) اختراع كند . وي نتواست به مردم بگوید که نباید از این ماده برای کشتن و مقاصد جنگی استفاده کرد.
با این اختراع نوبل در زمان بسیار کمی و اندکی، میله‌های دینامیت جای ترکیبات بسیار خطرناک نیتروگلسیرین را گرفت. او اختراع خود را در سال 1867 به ثبت رسانید و البته با فروش آنها توانست ثروت بزرگ و هنگفتی بدست بیاورد. دینامیت سیما و چهره غرب را دگرگون کرد. از این ماده منفجره هم در موارد صلح‌جویانه و هم در ضمینه ویران و تخریب تمدن بشری میشد استفاده نمود. به خاطر کاربرد ناصحیح و غلط این ماده توسط بعضی کشورها او در بین مردم به عنوان یک مخترع بدشگون و بدخیم شناخته میشد.
نوبل همچنین نمایش نامه‌ای به نام «نمسیس» را در قالب نثر به رشته تحریر درآورد که یک تراژدی چهار شخصیتی در باره نجیب زاده‌ای ایتالیایی به نام «بیاتریسه سنسی» است. این نثر که تا حدودی بر گرفته از درام سنسی اثر پرسی بیشه شلی است، در سال‌های آخر عمر نوبل به چاپ رسید. به جز سه نسخه، تمامی نسخ دیگر این کتاب به اتهام توهین به مقدسات بلافاصله بعد از فوت وی نابود گردید.
یکی از سه نسخهٔ بجا مانده که به دو زبان سوئدی و اسپرانتو است، اولین بار در سال ۲۰۰۳ در سوئد به چاپ رسید. آنها می‌گفتند که او معلومات و دانش خود را درجهت کشف وسایل ویرانگر و نابودکننده مورد استفاده قرار داده است. شناخته شدن این وسیله (دینامیت) و کاربرد نادرست آن در جنگ‌ها و ویرانگری‌ها و کشتن انسانها توسط بعضی کشورها نوبل بشیمان شد و برای آن که بتواند آن را جبران کند، به هنگام مرگ وصیت نمود که تمامی ثروت و دارایی خود را که شامل ٣١ میلیون کرون سوئدی میشد، به عنوان جایزه سالیانه به بهترین و برگزیده‌ترین شاعر، نویسنده و به تمامی کسانی که در یکی از رشته‌های شیمی، فیزیک، زیست‌شناسی، پزشکی و یا در ضمینه صلح جهانی خدمتی کرده باشند و یا کشفی ارائه داده باشند، به طور مساوی تقسیم گردد.
این جایزه شامل دیپلم اقتخار و مدال طلا و چکی است که مبلغ آن، بستگی به سود بنیاد نوبل در آن سال دارد. در سال ١٩٦٨ بانک دولتی سوئد جایزه نوبل در رشته اقتصاد را نیز به آن اضافه نمود. از آن سال به بعد همه ساله این کار انجام میشود و در سال‌های اخیر اعتبار بیشتری پیدا کرده است و برگزیدگان بیشتر به جنبه علمی و تخصصی آن افتخار می‌کنند. آلفرد نوبل در سال ١٨٩٦ در سان یو ایتالیا چشم از جهان فروبست.
دینامیت آلفرد نوبل شیمیدان بزرگ سوئدی بالاخره در سال 1866 توانست دینامیت را کشف کند و آن را به صورت میله های جامد در آورد. نوبل دریافت که اگر نیتروگلیسیرین جذب یک ماده خنثی مانند دیاتومایت گردد، در هنگام جابجایی به مراتب امن تر خواهد بود و آن مخلوط را در سال ۱۸۶۷ به نام دینامیت ثبت کرد.
او برای این کار از ترکیب سه واحد نیتروگلیسیرین و یک واحد دیاتومایت (که متشکل از ۸۶٪ سیلیس، ۵٪ سدیوم، ۳٪ منیزیم و ۲٪ آهن است.) به علاوه مقدار کمی کربنات سدیم استفاده کرد و آن را برای اولین بار در یک مراسم شکار در ردهیل، در سوری انگلستان به نمایش در آورد که مورد استقبال قرار گرفت.
امروزه بر روی دینامیت‌ها واژه «شدیداً منفجره» درج میشود. مفهوم این عبارت این است که این ماده قدرت تخریت بالایی دارد ولی از دستهٔ مواد منفجرهٔ آتشزا نیست. دینامیت اولین مادهٔ منفجرهٔ قابل کنترلی به حساب می‌رود که از باروت قدرت بیشتری دارد.
این ماده ابتدا با نام «گرد منفجرهٔ نوبل» فروخته میشد ولی بعد از معرفی شدنش؛ شهرت بسیاری یافت و به عنوان جایگزین مطمئنی برای باروت و نیتروگلیسیرین مطرح شد. نوبل به دقت بر ساخت و ساز دینامیت نظارت می‌کرد و سریعاً باعث تعطیلی تولید کنندگان غیر مجاز آن میشد. هر چند بعضی تجار آمریکایی با ایجاد تغییرات اندکی در ترکیب اصلی؛ او را دور زدند، با این حال دینامیت ثروت قابل توجهی نصیب نوبل کرد.
محصول بعدی او مخلوط نیتروگلیسیرین با ماده منفجره دیگری یعنی نیتروسلولوز (باروت فتیله) بود که به پیدایش ماده شفاف ژله مانندی منجر شد که از دینامیت نیز قدرتمند تر بود. جلی نیت یا ژل منفجره در سال ۱۸۷۶ به ثبت رسید که به روش مشابهی تولید میشد. هدف او از کشف این ماده آسانتر کردن کار کارگران معدن بود اما متاسفانه از کشف او برای کشتار و مقاصد جنگی استفاده شد. بزودی میله های دینامیت جایگزین استفاده از ترکیبات نیتروگلسیرین که بسیار خطرناک بودند شد. اختراع آلفرد نوبل به ثبت رسید و فروش این اختراع ثروت فراوانی را برای او به همراه داشت.
دینامیت کاربرد فراوان داشت. از این ماده منفجره استفاده های گوناگونی بعمل آمد صلح جویان و انسان دوستان از آن در راه آسان تر کردن کارها استفاده کردند و جنگ طلبان برای کشتار و قتل عام مردم از دینامیت سود جستند. عده کثیری از عوام مردم كشورهای مختلف او را فرشته مرگ می شمردند آنان تصور می کردند که آلفرد نوبل معلومات و دانش خود را درجهت کشف وسایل ویرانگر و نابودکننده بکار گرفته است.
در سال 1891 آلفرد نوبل ویلایی در ایتالیا خرید او می خواست تا پس از تمامی راهی که تا آن موقع پیموده بود به ساحلی از آرامش دست یابد او در باغ ویلای خود که آنرا آشیانه من می نامید آزمایشگاه خود را بنا نهاد.
کاربرد نادرست دینامیت در جنگ ها و کشتار انسانها نوبل را بر آن داشت تا راهی برای جبران استفاده غلط از اختراع دینامیت به بشریت بجوید.
آلفرد نوبل به هنگام مرگ وصیت نمود که سالیانه بهره تمامی ثروت و دارایی اش را که بالغ بر 31 میلیون کرون سوئدی می شد، به عنوان جایزه به بهترین و برگزیده ترین افراد در یکی از رشته های علوم شیمی، فیزیک، زیست شناسی، پزشکی و یا در ضمینه صلح جهانی خدمتی کرده باشند و یا کشفی ارائه داده باشند، بدون توجه به ملیت آنان اهدا نمایند. این جایزه شامل دیپلم اقتخار و مدال طلا و یک چک نقد است که میزان این مبلغ، بستگی به سود بنیاد نوبل در آن سال دارد.
جوایز نوبل
گفته میشود که انتشار مطلب دروغین فوت نوبل در یک روزنامه فرانسوی در سال ۱۸۸۸، در حالی که او را به خاطر اختراع دینامیت گناه کار خوانده بود، او را به فکر ایجاد تصویر بهتری از خود نزد آیندگان واداشت. این نشریه این گونه نوشته بود:«فرشته مرگ مرده‌است، دکتر آلفرد نوبل، فردی که برای ایجاد راهی برای کشتن افراد بیشتر در زمان کمتر ثروتمند شده بود؛ دیروز فوت کرد.»
در تاریخ ۲۷ نوامبر ۱۸۹۵ در باشگاه نروژی ها-سوئدی‌ها در پاریس، آلفرد نوبل آخرین وصیت نامه خود را امضا کرد و بیشتر دارایی خود را به جایزه‌ای اختصاص داد تا همه ساله بدون توجه به ملیتی خاص، به افراد شایسته اهدا گردد.
او بر اثر سکته قلبی در گذشت و مبلغ ۳۱ میلیون کرون سوئد، حدوداً معادل ۴٫۲ میلیون دلار آمریکا به جایزه مذکور تعلق یافت. آلفرد برنارد نوبل هرگز ازدواج نکرد. مقبرهٔ وی در نورابرگراونینگزپلاتسن در استکهلم قرار دارد. آلفرد نوبل علاوه بر این کشف،در طول زندگی اش بیش از 350 کشف دیگر ثبت کرد،که در تضمین موفقیت تجاری اش نقش مهمی داشت .تا آنجا که در سال 1896 یکی از ثروتمندترین افراد اروپا شناخته شد. این ثروت اساسا ناشی از تولید سالانه 65 هزار تن دینامیت بود که کنترل بازار را در دست داشت . وانگهی،علاوه بر در اختیار داشتن قسمت اعظم سهام نفت باکو، صاحب بیش از یک صد کارخانه تولید مواد منفجره در سراسر دنیا بود.در سال 1893 ،آلفرد نوبل با خرید کارخانه ی بوفورس در سوئد که امروزه هم در تولید تسلیحات فعالیت دارد توانست امپراطوری اش را گسترش دهد.
آلفرد نوبل ،مخترع صنعتگر و بازرگان سوئدی ،ادیبی آماتور نیز بود. وی که به چند زبان آشنایی داشت،زبان انگلیسی را برای نوشتن اشعاری برگرفته از شلی که آلفرد نوبل غزل های او را می ستود ،اننتخاب کرد.او با هزینه شخصی اش یک تراژدی منتشر کرد که چند روز پیش از مرگش منتشر شد. میگناirآلفرد نوبل علاوه بر شیمیدان بودن یک نمایشنامه نویس تئاتر نیز بود تنها نمایشنامه او در زمانی که او در بستر مرگ بود به چاپ رسید که تمامی نسخه آن بجز سه نسخه از آن پس از مرگش بعلت رسوایی آمیز بودن جمع آوری و نابود شدند.
سرانجام آلفرد نوبل در دهم دسامبر 1896 در سان یو ایتالیا چشم از جهان فروبست. مزار او در گورستان نورا واقع در استکهلم قرار دارد. نمایشنامه آلفرد نوبل بالاخره در سال 2003 در سوئد به چاپ مجدد رسیده است و امروزه جایزه نوبل که بنیان گذار آن اوست اعتبار بسیار زیادی در جهان یافته است. نام او در جایزه نوبل که سالانه در دهم دسامبر که سالروز مرگ اوست رمز جاودانگی او برای آیندگان است. هر چند که این فعالیت ادبی تقریبا در تمام زندگی اش مخفی نگه داشته شد،با این حال خود گواه اهمیت بسیاری است که آلفرد نوبل همواره برای ادبیات قایل بوده است. از این رو ،در مقررات ذکر شده در وصیت نامه اش که در تاریخ 27 نوامبر 1895 نوشته شد،آرزوی اختصاص پنج جایزه ی نوبل را ابراز کرده است :فیزیک،شیمی، فیزیولوژی یا پزشکی ، ادبیات و یک جایزه ی صلح که به درخواست وی مجلس نروژ عهده دار اعطای آن است.
سالشمار زندگي آلفرد نوبل:
1833- تولد 21 اکتبر در استکهلم سوئد.
1841- مهاجرت به روسيه بهمراه خانواده .
- تاسيس کارخانه توليد مواد انفجاري و ادوات نظامي توسط پدرش در سن پترزبورگ روسيه.
1850- سفر به آمريکا براي ادامه تحصيل .
1863- با اضافه کردن پودر سياه ( باروت ) به نيتروگليسيرين مکانيسمي براي کنترل انفجار آن پيدا کرد .
- برگشت به سوئد و کار در گارگاه پدرش در هلنبورگ .
1864- انفجار آزمايشگاه و کشته شدن برادر کوچکش بهمراه چند کارمند .
- نخستين شرکت ساخت و توليد نيتروگليسيرين را تاسيس کرد .
1866- ساخت ماده اي که قادر بود بخش اعظم نيترو گليسيرين را جذب نمايد بدون اينکه در خاصيت آن تاثير گذارد .
1867- اختراع ديناميت ( توليد ماده منفجره با ضريب اطمينان بالا در حمل و نقل ).
- در همين سال موفق به ثبت امتياز اختراع خود بنام (( روغن انفجاري نوبل )) شد .
1860- تا سال 1870 بمدت 4 سال چرخ لاستيکي، ابريشم مصنوعي و موتور گازي را اختراع کرد .
1880- تهيه و ساخت باروت بدون دود ( باليستيت ).
1893- کارخانه ي بوفورس در سوئد را خريد تا در توليد تسليحات فعاليت کند .
1895- تنظيم و تهيه وصيت نامه و تعيين جايزه اي از ثروتش براي کساني که بزرگترين خدمات را به نوع بشر کرده اند.
1896- در دهم دسامبر در شهر سان رمو واقع در ايتاليا زندگي را بدرود گفت .
1900- تاسيس موسسه نوبل بر اساس وصيت وي .
«نوبل» از خود، ثروتي قابل توجه و وصيت‌نامه‌اي به جاي گذاشت که نام او را در پهنه‌ي جهان مشهور ساخت. با اين وجود نمي‌توان از باورهاي او، به طور دقيق و آشکار سردرآورد. خانواده‌ي «نوبل» در اصل نامشان «نوبليوس» بوده و در شرق «نُبه‌لو»، در استان «کريستين‌استاد» زندگي مي‌کرده اند و نام آنها از حدود سالهاي 1600 براي مردم جهان شناخته‌شده بوده‌است.
قسمتي از وصيتنامه نوبل:
تمام دارايي ام طبق آنچه درپي مي آيد تقسيم شود . اين سرمايه به شكل اوراق بهادار معتبر توسط كارگزارانم از طريق تأسيس يك صندوق به عنوان جايزه سالانه به كساني اعطا شود كه طي سال گذشته خدمت بزرگي به جامعه انساني انجام داده باشد.
جايزه مزبور به پنج قسمت مساوي تقسيم شود و هر يك از آنها به يكي از موارد زير اختصاص داده شود: يک سهم براي كسي كه مهمترين اختراع يا اكتشاف در زمينه علوم فيزيك انجام داده است . يك پنجم براي كسي كه مهمترين يا مفيدترين اكتشاف رادرزمينه علم شيمي انجام داده ، يك سهم براي كسي كه مهمترين كشف در رشته فيزيولوژي يا پزشكي انجام داده باشد ، يك پنجم براي كسي كه برجسته ترين اثر ادبي را خلق كند ، و يك سهم باقيمانده به كسي تعلق گيرد كه بيشترين يا بهترين اقدام را براي ايجاد صلح و برادري و فروكاستن آتش دشمني بين ملت ها و برقراري دوستي انجام دهد.
جايزه دهندگان عبارتند از :
1. فرهنگستان علوم سوئد
2. موسسه‌ي کارولين
3. فرهنگستان سوئد
4. کميته‌ي صلح نوبل در نروژ
جايزه‌ي نوبل مي‌تواند به دو کار تعلق گيرد و يا به طور مشترک به دو يا سه نفر که کار مشترکي را انجام داده‌اند، داده شود. يک موسسه و يا اتحاديه نيز مي‌تواند جايزه‌ي صلح نوبل را به خود اختصاص دهد. مبلغ جايزه، سال به سال تغيير مي‌کند و بستگي مستقيم به سود ساليانه‌ي بنيادها دارد.
کساني شايستگي دارند نامزدهاي جايزه‌ي نوبل را به اين موسسات معرفي کنند که خود مستقيما سالانه از سوي اين بنيادها دعوت شوند و پيشنهادهايي را به آنها ارائه دهند. تنها اشخاص حقيقي داراي حق پيشنهاد هستند و نه فرهنگستانها يا شرکتها. موسسات تقسيم‌کننده‌ي جوايز، کاملا مستقل هستند. آنها اجازه نمي‌دهند که از پيش و از سوي کسي، خارج از موسسه، تحت تاثير قرار گيرند. لازم نيست که تصميم جايزه دهندگان، از سوي دولت يا سازماني تاييد گردد.
در اين زمينه، نه دولت حق دخالت دارد و نه شخصي به عنوان نماينده‌ي دولت.
دهندگان جوايز، کميته‌هايي ايجاد مي‌کنند تا در مورد نامزدهاي جايزه‌ي نوبل، تحقيقاتي را آغاز کنند. اين کميته‌ها، مسئوليت تحقيق، تهيه‌ي جواب و سرانجام تصميم‌گيري در مورد شخص نامزد جايزه را به عهده دارند. موسسه‌ي نوبل نيز در اين زمينه وظيفه‌ي مشابهي دارد. هر چند خود به کارهاي پژوهشي نيز مي‌پردازد.
مشخصات جوايز:
جايزه نوبل شامل مدال افتخار،ديپلم شخصي و مبالغي وجه نقد است .
طبق بند چهارم اساسنامه بنيادنوبل بيش از سه نفر نمي توانند درجايزه سهيم باشند . جايزه تنها به كساني كه درقيدحيات هستند تعلق مي گيرد ، مگر آنكه نامزدي شخص وفات يافته پيش از مرگش اعلام شده باشد، مراسم در سالن كنسرت استهكلم برگزار مي شود و اعليحضرت پادشاه سوئد شخصاً ديپلم، مدال و سندتأييدكننده مبلغ جايزه را به دست برندگان مي دهد.
ديپلم افتخار فيزيك وشيمي توسط آكادمي سلطنتي علوم سوئد و ديپلم فيزيولوژي يا پزشكي توسط انسيتوي كارولينا تهيه مي شود، صحافي ديپلم ها بر عهده صحافي hassler و falth است0جلدها از چرم بسيار مرغوب بز است0ديپلم فيزيك داراي جلد آبي رنگ و ديپلم شيمي و فيزيولوژي يا پزشكي داراي جلد قرمز است، به علاوه خوشنويسان آرمي كه از تركيب حروف اول اسم شخص تشكيل مي شود را برروي هر يك از ديپلم هاي اختصاصي برندگان حكاكي مي كنند، ديپلم ها درون جعبه اي از جنس مقوا كه به منظورحفظ ديپلمها طراحي شده قرار مي گيرند، ابعاد ديپلم نيز 23در35 سانتي متر است.
طبق اساسنامه بنياد نوبل كه با حضور پادشاه وقت سوئد در تاريخ 29 ژوئن1900 تنظيم شده است هيأت اهدا جوايز موظف به تقديم حواله مبلغ جايزه، ديپلم، مدال و تقديرنامه اختصاصي به برندگان مي باشد. مدال نوبل فيزيك، شيمي، فيزيولوژي يا پزشكي و ادبيات توسط مجسمه ساز و كليشه ساز مشهور سوئدي ( اريك ليندبرگ ) و مدال نوبل صلح توسط مجسمه ساز نروژي ( گوستاو ويگلند ) طراحي شده است، در يك طرف مدال سوئدي تصويري از نوبل و طرف ديگر آن سالروز تولد و مرگ نوبل با حروف لاتين نگاشته شده است، اين مدال تا سال 1980 به وزن 200 گرم و قطر 66 ميلي متر و از طلاي 18عيار تهيه مي شد از آن زمان تا كنون مدال از تركيبي از طلاي 18عيار و 24 عيار تهيه مي شود، مبلغ جايزه در سال1900( 150800) كرون سوئيس بود كه در سال 1923 به كمترين حدخود يعني 115000 كرون سقوط كرد، اما در سالهاي اخير اين مبلغ به طور قابل توجهي افزايش پيداكرده است. يک ميليون كرون در سال 1981، 2ميليون درسال 1986 ، 3 ميليون كرون در سال 1989 ، 4 ميليون كرون در سال 1990 ، 6 ميليون كرون در سال 2000 و از 2001 ده مليون كرون درهر رشته به برندگان اهدا مي شود.
---------------------------------------
ويكي پديا
جام جم
میگنا
