اصلي ترين عوامل تهديدکننده سلامت انسان را بشناسید!
سوء تغذيه و پرخوري، اصلي ترين عوامل تهديدکننده سلامت انسان
سالانه بيش از ۳ميليون نفر ازمردم جهان بر اثر سوء تغذيه جان خود را از دست مي دهند
بخش مهمي از چشم انداز بهداشت و سلامت دنيا در گزارش هايي که سازمان بهداشت جهاني ارائه مي کند، قابل مشاهده است؛ اين که بشر کدام بيماري ها را مهار کرده است، کدام بيماري ها همچنان تهديدکننده سلامت است و مهم ترين موانع براي مبارزه با بيماري ها چيست. در تازه ترين گزارش سايت سازمان بهداشت جهاني به نکات مهم و قابل توجهي پرداخته شده است که در ادامه مطلب توجه شما را به آن جلب مي کنيم. يافته هاي اين گزارش شناختي موثر و البته هشداردهنده را نه تنها به عوامل مرگ انسان ها بلکه به تاثير رفتار انسان بر محيط پيرامون به دست مي دهد.در اين گزارش به اختلاف و تفاوت تغذيه بين کشورهاي فقير و ثروتمند اشاره شده است. طبق اين گزارش در حالي که ۱۷۰ميليون کودک در کشورهاي فقير دچار کمبود وزن هستند و بيش از ۳ميليون از آن ها سالانه بر اثر سوء تغذيه جان مي بازند، بيش از يک ميليارد بزرگسال در جهان اضافه وزن دارند و حداقل ۳۰۰ميليون نفر هم دچار چاقي مفرط هستند. از اين تعداد سالانه حدود نيم ميليون نفر در آمريکاي شمالي و اروپاي غربي بر اثر بيماري هاي مرتبط با چاقي مفرط فوت مي کنند.
کمبود وزن، تهديد جدي
بنابراين واضح است که در يک سر طيف عوامل خطر، فقر قرار دارد. کم وزني يکي از مهم ترين عوامل مرگ در ميان صدها ميليون نفر در کشورهاي فقير و مهم ترين علت مرگ در ميان کودکان است. طبق اين گزارش کم وزني مشکل فراگير و بزرگي در کشورهاي درحال توسعه است و فقر مهم ترين عامل آن است. با اين که تمام افراد در سنين مختلف در معرض خطر هستند اما کم وزني در کودکان زير ۵سال شايع تر است و سازمان بهداشت جهاني تخمين مي زند که حدود ۲۷درصد از کودکان در اين گروه سني کم وزن باشند. تخمين زده مي شود که در سال ۲۰۰۰، 3.4 ميليون مورد مرگ در آفريقا و آسيا با کم وزني مرتبط بوده باشد. همچنين عامل ۶۰درصد مرگ و مير کودکان در کشورهاي در حال توسعه به علت کم وزني است. به عبارت ديگر، کم وزني سالانه ۱۳۰ميليون سال زندگي را از کودکان در کشورهاي فقير به تاراج مي برد.در ميان عوامل خطر جهاني، کمبود وزن پس از رابطه جنسي حفاظت نشده که کشورهاي فقير در آفريقا و آسيا را تهديد مي کند، قرار مي گيرد. طبق اين گزارش HIV ايدز هم اکنون چهارمين علت مرگ و مير در جهان محسوب مي شود. در حال حاضر ۲۸ميليون نفر از ۴۰ميليون فرد مبتلا به HIV (حدود ۷۰درصد مبتلايان) در آفريقا هستند اما اپيدمي بيماري در ديگر نقاط جهان هم به سرعت در حال گسترش است. رشد بيماري در اروپاي شرقي و آسياي ميانه بيش از ديگر نقاط جهان است و اميد به زندگي در کشورهاي آفريقايي در حال حاضر ۴۷ سال تخمين زده شده است که در صورت ابتلا نشدن به ايدز، به ۶۲ سال مي رسد. تخمين زده مي شود که ۹۹درصد موارد عفونت HIV که در آفريقا شايع است، در سال ۲۰۰۱ به روابط جنسي محافظت نشده مربوط بوده است. اين رقم در ديگر نقاط جهان از ۱۳درصد در شرق آسيا تا ۹۴درصد در آمريکاي مرکزي متغير است. حدود 2.9 ميليون مورد مرگ و مير ناشي از ايدز در سراسر جهان در نتيجه روابط جنسي محافظت نشده رخ داد. که بيشتر آن در آفريقا بوده است. آب ناسالم ، نبود بهداشت، فقر آهن و آلودگي ورود ناشي از سوخت هاي فسيلي جزو ۱۰عامل خطر تهديد کننده سلامت مردم در ۲ قاره آفريقا و آسياست. اين مشکلات، دشمن سلامتي است. سالانه در سراسر جهان 1.7 ميليون نفر بر اثر بيماري هاي مرتبط با آب ناسالم، نبود بهداشت و بيماري هاي عفوني و اسهال مي ميرند. ۹نفر از ۱۰قرباني کودک هستند و تمام اين قربانيان در کشورهاي در حال توسعه زندگي مي کنند. کمبود آهن يکي از شايع ترين کمبود ريزمغذي ها در سراسر جهان است که حدود ۲ميليارد نفر را تحت تاثير قرار مي دهد و سالانه باعث مرگ يک ميليون نفر مي شود. کودکان و مادران بيشتر از ديگر افراد در معرض کمبود آهن هستند زيرا در دوره رشد و بارداري نياز بدن به آهن افزايش چشمگيري پيدا مي کند. همچنين بيماري هاي مرتبط با کمبود ويتامين A، يد و روي هم شيوع دارد. کمبود ويتامين A مهم ترين علت نابينايي در کودکان است و کمبود يد باعث عقب ماندگي ذهني و صدمه مغزي در کودک مي شود که قابل پيشگيري است. کمبود روي باعث کوتاهي قد، نامنظم شدن عملکرد سيستم ايمني و بروز عفونت هاي ريوي، مالاريا و اسهال مي شود. نيمي از مردم جهان در معرض آلودگي ناشي از استفاده از سوخت هاي فسيلي يا گرمايشي در فضاي بسته هستند. ۳۶درصد عفونت هاي تنفسي و ۲۲درصد بيماري ها در سراسر جهان به همين علت بروز پيدا مي کند. اضافه وزن و تهديد سلامتي از سوي ديگر بسياري از عوامل خطر ذکر شده در اين گزارش به الگوي زندگي به ويژه الگوي مصرف مرتبط است. به عبارتي اگر سوء تغذيه در جهان معضلات زيادي براي بشر به همراه داشته، مصرف بيش از حد موادغذايي هم نوع ديگري از معضلات را رقم زده است. اضافه وزن و چاقي ۲ عامل مهم تهديد کننده سلامت و تغييرات متابوليکي در بدن از جمله فشارخون، چربي خون و مقاومت فزاينده نسبت به انسولين است و موجب افزايش بروز بيماري هاي کرونرقلب، سکته، ديابت نوع ۲ و سرطان هاي مختلف شده است. طبق آمارها چاقي مفرط سالانه ۲۲۰ هزار نفر را در آمريکا و کانادا به کام مرگ مي کشد و ۳۲۰ هزار نفر را هم در ۲۰کشور اروپاي غربي به اين سرنوشت دچار مي کند.پرفشاري و چربي خون بالا ارتباط نزديکي با مصرف غذاهاي چرب، شور و شيرين دارد و اين موادغذايي مثل سيگار، تنباکو و الکل مرگبار است، بدون اين که مصرف کنندگان از آن اطلاع داشته باشند. مصرف بي رويه و رو به افزايش سيگار که به اپيدمي مصرف تنباکو در سراسر جهان تبديل شده است، طبق آمارها در سال ۲۰۰۰، 4.9 ميليون نفر را به کام مرگ برده که اين رقم يک ميليون بيش از آمار سال ۱۹۹۰ است. بيشترين قربانيان متعلق به کشورهاي در حال توسعه هستند. با اين حال بيشتر بيماري هاي مرتبط با سيگار، هنوز در جوامع صنعتي گزارش مي شود. طبق اين گزارش ميزان مصرف الکل طي دهه هاي اخير افزايش چشمگيري در کشورهاي در حال توسعه داشته است. مصرف الکل در سراسر جهان باعث مرگ 1.8 ميليون نفر شده و بيشتر قربانيان خودرا از اروپا و آمريکا گرفته است. ۲۰ تا ۳۰درصد موارد سرطان مري، بيماري هاي مرتبط با کبد، صرع، تصادفات رانندگي و خودکشي در جهان در نتيجه مصرف الکل رخ داده است.
تهديدها در کشورهاي فقير
نکته اين جاست که پرفشاري خون، کلسترول بد، الکل، سيگار و چاقي مفرط که تا چندي پيش فقط در جوامع صنعتي شايع بود،اکنون در کشورهاي در حال توسعه گسترش زيادي يافته است و معضلات بهداشتي را در کشورهاي فقير که با بيماري هاي عفوني نيز روبه رو هستند، دو برابر مي کند.به دلايل متعدد جهان امروز ما به مرحله خطرناک وهشداردهنده اي در حوزه بهداشت رسيده است و انتخاب هاي معدودي دارد. از يک سو وضعيت کشورهاي فقير که به علت فقر در رسيدگي به معضلات بهداشتي خود ناتوان هستند و از سوي ديگر افراط در مصرف مواد غذايي و معضلات مرتبط با آن در برخي کشورها، باعث بروز مشکلات جدي در حوزه سلامت شده است.طبق اين گزارش شواهد نشان مي دهد که عوامل خطر به نحوي به عوامل خطر انتقالي تبديل شده است که ناشي از تغيير الگوي زندگي در بسياري از کشورها به ويژه کشورهاي در حال توسعه است. گسترش اضافه وزن در کشورهاي در حال توسعه در ميان کودکان و جوانان بيشتر از گذشته گزارش مي شود.ميزان چاقي مفرط در آمريکاي شمالي، شرق اروپا، خاورميانه، شرق دور و چين از دهه ۸۰ به اين سو ۳برابر شده است. تغيير در تهيه موادغذايي و نحوه توليد محصولات کشاورزي و سياست هاي تجاري، رژيم غذايي صدها ميليون نفر را در سراسر جهان تحت تاثير قرار مي دهد. مصرف ميوه و سبزي جات از دسته بزرگي از بيماري هاي قلبي- عروقي و سرطان ها پيشگيري مي کند؛ در مقابل مصرف کم اين مواد سالانه باعث مرگ حدود ۳ميليون نفر از مردم به دليل ابتلا به اين بيماري ها مي شود.
تغيير سبک زندگي و الگوي کار نيز باعث فعاليت کم فيزيکي و کاهش کارهاي بدني شده که حدود ۱۵درصد سرطان ها، ديابت و بيماري هاي قلبي ناشي از آن است.
در ضمن سيگار و الکل در کشورهاي در حال توسعه با بازاريابي بي سابقه اي، مشتريان فراواني پيدا کرده است و امروز بيش از هر زمان ديگري واردات محصولات مختلف انجام مي شود. در اين گزارش آمده است که اگر بخواهيم از پيشرفت همه جانبه بيماري هاو گسترش آن ها جلوگيري کنيم، کشورهاي جهان از هم اکنون بايد سياست هاي تطبيقي مرتبط با آن را اجرا کنند. خطراتي همچون رابطه جنسي محافظت نشده و مصرف سيگار ظرف چند دهه آينده مي تواند طول عمر انسان را در برخي کشورها تا ۲۰سال کاهش دهد مگر اين که مانع گسترش اين عوامل خطر شويم. خراسان/ شماره انتشار 18203
بخش مهمي از چشم انداز بهداشت و سلامت دنيا در گزارش هايي که سازمان بهداشت جهاني ارائه مي کند، قابل مشاهده است؛ اين که بشر کدام بيماري ها را مهار کرده است، کدام بيماري ها همچنان تهديدکننده سلامت است و مهم ترين موانع براي مبارزه با بيماري ها چيست. در تازه ترين گزارش سايت سازمان بهداشت جهاني به نکات مهم و قابل توجهي پرداخته شده است که در ادامه مطلب توجه شما را به آن جلب مي کنيم. يافته هاي اين گزارش شناختي موثر و البته هشداردهنده را نه تنها به عوامل مرگ انسان ها بلکه به تاثير رفتار انسان بر محيط پيرامون به دست مي دهد.در اين گزارش به اختلاف و تفاوت تغذيه بين کشورهاي فقير و ثروتمند اشاره شده است. طبق اين گزارش در حالي که ۱۷۰ميليون کودک در کشورهاي فقير دچار کمبود وزن هستند و بيش از ۳ميليون از آن ها سالانه بر اثر سوء تغذيه جان مي بازند، بيش از يک ميليارد بزرگسال در جهان اضافه وزن دارند و حداقل ۳۰۰ميليون نفر هم دچار چاقي مفرط هستند. از اين تعداد سالانه حدود نيم ميليون نفر در آمريکاي شمالي و اروپاي غربي بر اثر بيماري هاي مرتبط با چاقي مفرط فوت مي کنند.
کمبود وزن، تهديد جدي
بنابراين واضح است که در يک سر طيف عوامل خطر، فقر قرار دارد. کم وزني يکي از مهم ترين عوامل مرگ در ميان صدها ميليون نفر در کشورهاي فقير و مهم ترين علت مرگ در ميان کودکان است. طبق اين گزارش کم وزني مشکل فراگير و بزرگي در کشورهاي درحال توسعه است و فقر مهم ترين عامل آن است. با اين که تمام افراد در سنين مختلف در معرض خطر هستند اما کم وزني در کودکان زير ۵سال شايع تر است و سازمان بهداشت جهاني تخمين مي زند که حدود ۲۷درصد از کودکان در اين گروه سني کم وزن باشند. تخمين زده مي شود که در سال ۲۰۰۰، 3.4 ميليون مورد مرگ در آفريقا و آسيا با کم وزني مرتبط بوده باشد. همچنين عامل ۶۰درصد مرگ و مير کودکان در کشورهاي در حال توسعه به علت کم وزني است. به عبارت ديگر، کم وزني سالانه ۱۳۰ميليون سال زندگي را از کودکان در کشورهاي فقير به تاراج مي برد.در ميان عوامل خطر جهاني، کمبود وزن پس از رابطه جنسي حفاظت نشده که کشورهاي فقير در آفريقا و آسيا را تهديد مي کند، قرار مي گيرد. طبق اين گزارش HIV ايدز هم اکنون چهارمين علت مرگ و مير در جهان محسوب مي شود. در حال حاضر ۲۸ميليون نفر از ۴۰ميليون فرد مبتلا به HIV (حدود ۷۰درصد مبتلايان) در آفريقا هستند اما اپيدمي بيماري در ديگر نقاط جهان هم به سرعت در حال گسترش است. رشد بيماري در اروپاي شرقي و آسياي ميانه بيش از ديگر نقاط جهان است و اميد به زندگي در کشورهاي آفريقايي در حال حاضر ۴۷ سال تخمين زده شده است که در صورت ابتلا نشدن به ايدز، به ۶۲ سال مي رسد. تخمين زده مي شود که ۹۹درصد موارد عفونت HIV که در آفريقا شايع است، در سال ۲۰۰۱ به روابط جنسي محافظت نشده مربوط بوده است. اين رقم در ديگر نقاط جهان از ۱۳درصد در شرق آسيا تا ۹۴درصد در آمريکاي مرکزي متغير است. حدود 2.9 ميليون مورد مرگ و مير ناشي از ايدز در سراسر جهان در نتيجه روابط جنسي محافظت نشده رخ داد. که بيشتر آن در آفريقا بوده است. آب ناسالم ، نبود بهداشت، فقر آهن و آلودگي ورود ناشي از سوخت هاي فسيلي جزو ۱۰عامل خطر تهديد کننده سلامت مردم در ۲ قاره آفريقا و آسياست. اين مشکلات، دشمن سلامتي است. سالانه در سراسر جهان 1.7 ميليون نفر بر اثر بيماري هاي مرتبط با آب ناسالم، نبود بهداشت و بيماري هاي عفوني و اسهال مي ميرند. ۹نفر از ۱۰قرباني کودک هستند و تمام اين قربانيان در کشورهاي در حال توسعه زندگي مي کنند. کمبود آهن يکي از شايع ترين کمبود ريزمغذي ها در سراسر جهان است که حدود ۲ميليارد نفر را تحت تاثير قرار مي دهد و سالانه باعث مرگ يک ميليون نفر مي شود. کودکان و مادران بيشتر از ديگر افراد در معرض کمبود آهن هستند زيرا در دوره رشد و بارداري نياز بدن به آهن افزايش چشمگيري پيدا مي کند. همچنين بيماري هاي مرتبط با کمبود ويتامين A، يد و روي هم شيوع دارد. کمبود ويتامين A مهم ترين علت نابينايي در کودکان است و کمبود يد باعث عقب ماندگي ذهني و صدمه مغزي در کودک مي شود که قابل پيشگيري است. کمبود روي باعث کوتاهي قد، نامنظم شدن عملکرد سيستم ايمني و بروز عفونت هاي ريوي، مالاريا و اسهال مي شود. نيمي از مردم جهان در معرض آلودگي ناشي از استفاده از سوخت هاي فسيلي يا گرمايشي در فضاي بسته هستند. ۳۶درصد عفونت هاي تنفسي و ۲۲درصد بيماري ها در سراسر جهان به همين علت بروز پيدا مي کند. اضافه وزن و تهديد سلامتي از سوي ديگر بسياري از عوامل خطر ذکر شده در اين گزارش به الگوي زندگي به ويژه الگوي مصرف مرتبط است. به عبارتي اگر سوء تغذيه در جهان معضلات زيادي براي بشر به همراه داشته، مصرف بيش از حد موادغذايي هم نوع ديگري از معضلات را رقم زده است. اضافه وزن و چاقي ۲ عامل مهم تهديد کننده سلامت و تغييرات متابوليکي در بدن از جمله فشارخون، چربي خون و مقاومت فزاينده نسبت به انسولين است و موجب افزايش بروز بيماري هاي کرونرقلب، سکته، ديابت نوع ۲ و سرطان هاي مختلف شده است. طبق آمارها چاقي مفرط سالانه ۲۲۰ هزار نفر را در آمريکا و کانادا به کام مرگ مي کشد و ۳۲۰ هزار نفر را هم در ۲۰کشور اروپاي غربي به اين سرنوشت دچار مي کند.پرفشاري و چربي خون بالا ارتباط نزديکي با مصرف غذاهاي چرب، شور و شيرين دارد و اين موادغذايي مثل سيگار، تنباکو و الکل مرگبار است، بدون اين که مصرف کنندگان از آن اطلاع داشته باشند. مصرف بي رويه و رو به افزايش سيگار که به اپيدمي مصرف تنباکو در سراسر جهان تبديل شده است، طبق آمارها در سال ۲۰۰۰، 4.9 ميليون نفر را به کام مرگ برده که اين رقم يک ميليون بيش از آمار سال ۱۹۹۰ است. بيشترين قربانيان متعلق به کشورهاي در حال توسعه هستند. با اين حال بيشتر بيماري هاي مرتبط با سيگار، هنوز در جوامع صنعتي گزارش مي شود. طبق اين گزارش ميزان مصرف الکل طي دهه هاي اخير افزايش چشمگيري در کشورهاي در حال توسعه داشته است. مصرف الکل در سراسر جهان باعث مرگ 1.8 ميليون نفر شده و بيشتر قربانيان خودرا از اروپا و آمريکا گرفته است. ۲۰ تا ۳۰درصد موارد سرطان مري، بيماري هاي مرتبط با کبد، صرع، تصادفات رانندگي و خودکشي در جهان در نتيجه مصرف الکل رخ داده است.
تهديدها در کشورهاي فقير
نکته اين جاست که پرفشاري خون، کلسترول بد، الکل، سيگار و چاقي مفرط که تا چندي پيش فقط در جوامع صنعتي شايع بود،اکنون در کشورهاي در حال توسعه گسترش زيادي يافته است و معضلات بهداشتي را در کشورهاي فقير که با بيماري هاي عفوني نيز روبه رو هستند، دو برابر مي کند.به دلايل متعدد جهان امروز ما به مرحله خطرناک وهشداردهنده اي در حوزه بهداشت رسيده است و انتخاب هاي معدودي دارد. از يک سو وضعيت کشورهاي فقير که به علت فقر در رسيدگي به معضلات بهداشتي خود ناتوان هستند و از سوي ديگر افراط در مصرف مواد غذايي و معضلات مرتبط با آن در برخي کشورها، باعث بروز مشکلات جدي در حوزه سلامت شده است.طبق اين گزارش شواهد نشان مي دهد که عوامل خطر به نحوي به عوامل خطر انتقالي تبديل شده است که ناشي از تغيير الگوي زندگي در بسياري از کشورها به ويژه کشورهاي در حال توسعه است. گسترش اضافه وزن در کشورهاي در حال توسعه در ميان کودکان و جوانان بيشتر از گذشته گزارش مي شود.ميزان چاقي مفرط در آمريکاي شمالي، شرق اروپا، خاورميانه، شرق دور و چين از دهه ۸۰ به اين سو ۳برابر شده است. تغيير در تهيه موادغذايي و نحوه توليد محصولات کشاورزي و سياست هاي تجاري، رژيم غذايي صدها ميليون نفر را در سراسر جهان تحت تاثير قرار مي دهد. مصرف ميوه و سبزي جات از دسته بزرگي از بيماري هاي قلبي- عروقي و سرطان ها پيشگيري مي کند؛ در مقابل مصرف کم اين مواد سالانه باعث مرگ حدود ۳ميليون نفر از مردم به دليل ابتلا به اين بيماري ها مي شود.
تغيير سبک زندگي و الگوي کار نيز باعث فعاليت کم فيزيکي و کاهش کارهاي بدني شده که حدود ۱۵درصد سرطان ها، ديابت و بيماري هاي قلبي ناشي از آن است.
در ضمن سيگار و الکل در کشورهاي در حال توسعه با بازاريابي بي سابقه اي، مشتريان فراواني پيدا کرده است و امروز بيش از هر زمان ديگري واردات محصولات مختلف انجام مي شود. در اين گزارش آمده است که اگر بخواهيم از پيشرفت همه جانبه بيماري هاو گسترش آن ها جلوگيري کنيم، کشورهاي جهان از هم اکنون بايد سياست هاي تطبيقي مرتبط با آن را اجرا کنند. خطراتي همچون رابطه جنسي محافظت نشده و مصرف سيگار ظرف چند دهه آينده مي تواند طول عمر انسان را در برخي کشورها تا ۲۰سال کاهش دهد مگر اين که مانع گسترش اين عوامل خطر شويم. خراسان/ شماره انتشار 18203
