زندگي عادي با چشمان كم‌سو
اگر يك روز نتوانيد اجسام و تصاوير را بدرستي و با وضوح ببينيد، چه احساسي خواهيد داشت؟ اگر خواندن و نوشتن براي شما دشوار و حتي غيرممكن شود، چه مي‌كنيد؟ اگر چهره‌ها نامشخص و درهم در چشمتان بنشيند، زندگي چگونه مي‌شود؟ آيا تا به حال چنين تجربه‌هايي داشته‌ايد يا به آن فكر كرده‌ايد؟ متخصصان اين حالات را كمبينايي مي‌نامند و مي‌گويند اين افراد براي بهبود شرايط زندگي‌شان بايد به پزشكان و كلينيك‌هاي كمبينايي مراجعه كنند.
طاهره عبداللهي‌نيا، كارشناس ارشد اپتومتري در مورد كمبينايي به جام‌جم چنين توضيح مي‌دهد: به كاهش قابل توجه ديد افراد كه با استفاده از بهترين عينك يا عدسي‌هاي تماسي نيز قابل اصلاح نباشد، كمبينايي (Low Vision) مي‌گويند. در واقع حتي ممكن است فرد كمبينا، تحت درمان‌هاي دارويي يا جراحي نيز قرار بگيرد، ولي باز هم نتيجه دلخواه حاصل نشده و ديد او بهبود نيابد.
اين كارشناس ارشد اپتومتري مي‌گويد: سازمان بهداشت جهاني، كمبينايي را براساس ديد بدتر از 20.60 و بهتر از 20.400 تعريف مي‌كند. در واقع براساس اين تعريف، فردي كه در چشم بهتر و با بهترين اصلاح، ديدش كمتر از 20.60 بوده يا ميدان ديد او در چشم بهتر كمتر از 20 درجه باشد، كمبينا ناميده مي‌شود.عبداللهي‌نيا با اشاره به اين‌كه نابينايان نيز طبق تعاريف جهاني زير مجموعه‌اي از افراد كمبينا هستند، يادآور مي‌شود: افرادي كه ديد كمتر از 20.400 داشته باشند از نظر قانوني نابينا محسوب شده و در زير مجموعه گروه كمبينايان قرار مي‌گيرند. البته بايد توجه داشت ديد فرد كمبينا كاملا از بين نرفته است، ولي از ديد باقيمانده هم نمي‌تواند به صورت طبيعي براي انجام فعاليت‌هاي روزمره استفاده كند.
به گفته وي، اين افراد ممكن است علاوه بر كاهش ديد با مشكلات ديگري مانند كاهش حساسيت كنتراست، كم‌شدن ميدان ديد، ايجاد ترس از نور، دوبيني و بروز مشكلاتي در ادراك بينايي نيز روبه‌رو شوند. البته هر يك از اين مسائل مي‌تواند به‌تنهايي ايجاد شود يا تركيبي از آنها فرد را درگير كند.عبداللهي‌نيا مي‌گويد: دلايلي كه مي‌تواند موجب بروز كمبينايي شود، بسيار گسترده بوده و در جوامع و سنين مختلف نيز متفاوت است. به گفته وي، عيوب انكساري نيز مي‌تواند موجب بروز كمبينايي شود، ولي خوشبختانه اگر اين مشكلات به تنهايي بروز كند، خيلي راحت با استفاده از عينك يا عدسي‌هاي تماسي قابل اصلاح است. در حالي كه مشكل فرد كمبينا به هيچ وجه با استفاده از عينك اصلاح نمي‌شود.
كمبينايي پايان زندگي فعال نيست
همان طور كه گفته شد، كمبينايي مي‌تواند تاثير نامطلوبي بر زندگي فرد داشته و فعاليت‌هاي روزمره او را با مشكل روبه‌رو كند.
تصور كنيد اگر يك روز بخواهيد با چنين شرايطي زندگي كنيد، كارهاي ساده‌اي مانند راه رفتن، خواندن، نوشتن، تماشاي برنامه‌هاي تلويزيون و... تا چه حد دشوار خواهد شد!
عبداللهي‌نيا ضمن بيان اين‌كه كمبينايي مي‌تواند موجب ايجاد اختلالاتي در زندگي روزمره شود، مي‌گويد: افراد كمبينا ممكن است در انجام فعاليت‌هاي روزمره با مشكلاتي روبه‌رو شوند؛ به عنوان مثال ممكن است تشخيص لبه‌ها مانند لبه پله براي اين افراد سخت باشد.به گفته وي، چنانچه با تجويز لوازم و وسايل مناسب به اين افراد كمك نشود، حتي ممكن است دچار انزوا و افسردگي شوند. در حالي كه تمام اين بيماران بايد بدانند با استفاده از تجهيزات و وسايل كمك بينايي و كمك زندگاني مي‌توانند به زندگي عادي خود ادامه دهند.در واقع همان طور كه فردي با استفاده از سمعك مي‌تواند ضعف شنوايي‌اش را جبران كند، افراد كمبينا هم اگر از تجهيزات مناسب استفاده كنند، مي‌توانند عملكرد مناسبي داشته باشند.
نسبت به كمبينايي بي‌تفاوت نباشيد
با توجه به اين‌كه ممكن است افراد كمبينا تصور كنند مشكل‌شان درمان ندارد و كاري از دست هيچ‌كس ساخته نيست، هيچ وقت به فرد متخصص مراجعه نكنند. در حالي كه اين بيماران بايد بدانند با استفاده از لوازمي خاص مي‌توانند عملكرد بهتري داشته و زندگي راحت‌تري را تجربه كنند.
عبداللهي‌نيا در اين زمينه به كمبينايان چنين توصيه مي‌كند: فردي كه متوجه كاهش ديدش مي‌شود، اول از همه بايد تحت معاينات چشم پزشكي و اپتومتري قرار گيرد تا با بررسي‌هاي بيشتر و اقدامات تشخيصي در مورد مراحل درمان تصميم گرفته شود. در مرحله بعدي ممكن است فرد كمبينا تحت درمان‌هاي دارويي يا حتي در مواردي تحت درمان‌هاي جراحي قرار بگيرد.
وي تاكيد مي‌كند: اگر پس از طي اين مراحل، باز هم ديد بيمار كاهش يافته و قادر نبود فعاليت‌هاي روزمره‌اش را انجام دهد، پزشك متخصص يا اپتومتريست او را به درمانگاه‌هاي كمبينايي معرفي مي‌كند تا با اقدامات ديگر، وضع زندگي‌اش بهبود يابد.
تجهيزات به كمك افراد كمبينا مي‌آيد
در دنياي امروز كه پيشرفت‌هاي پزشكي هر روز بيشتر از قبل در خدمت بشر قرار مي‌گيرد، حيف است كه افراد فقط به‌دليل كمبينايي از زندگي عادي محروم شوند و نتوانند مانند ساير همسالان فعاليت داشته باشند. به همين دليل امروزه با استفاده از تجهيزات كمك بينايي، كمبينايان هم مي‌توانند زندگي معمول و عادي را تجربه كنند.
عبداللهي‌نيا در مورد اين تجهيزات چنين توضيح مي‌دهد: پيش از تجويز تجهيزات كمك بينايي بايد براي بيمار توضيح داد كه اين لوازم فقط عملكرد او را در فعاليتي خاص كه برايش مهم است، بهبود مي‌بخشد و به هيچ وجه نبايد انتظار داشت به كمك اين لوازم همه مشكلات بينايي حل شود.
وي مي‌افزايد: انواع تلسكوپ‌ها و ذره‌بين‌ها كه براساس نياز فرد نيز متفاوت است، از جمله وسايل كمك بينايي اپتيكي به حساب مي‌آيد. افزون بر اين، انواع فيلترها كه به كمك آنها حساسيت كنتراست بيمار افزايش مي‌يابد و حالت خيرگي و ترس از نور را هم كمتر مي‌كند از جمله وسايل كمك بينايي غيراپتيكي است كه براي اين بيماران تجويز مي‌شود. وسايل كمك بينايي الكترونيكي نيز با ايجاد بزرگنمايي خاص به اين افراد كمك مي‌كند.
اين كارشناس ارشد اپتومتري با اشاره به لوازم كمك زندگاني براي كمبينايان خاطرنشان مي‌كند: اين لوازم شايد چندان جنبه اپتيكي و تجويزي نداشته باشد، ولي مي‌تواند شرايط زندگي بيمار را بهبود بخشد؛ به عنوان مثال فرد كمبينا مي‌تواند با قرار دادن سنسورهاي زنگدار داخل ليوان، قبل از سرريز شدن مايع از پر شدن ليوان آگاه شود.
به گفته وي، وسايل كمك زندگاني در حال حاضر در ايران نيز وجود دارد و در صورت لزوم افراد كمبينا مي‌توانند از آنها استفاده كنند.
عبداللهي‌نيا تاكيد مي‌كند: موفقيت فرد در استفاده از لوازم كمبينايي امري نسبي است و به رابطه‌اي دو طرفه نياز دارد؛ به اين معني كه وقتي درمانگر بهترين وسيله را براي بيمار تجويز مي‌كند، او هم بايد انگيزه لازم براي استفاده از اين وسايل را داشته يا در خود ايجاد كند. همچنين نبايد فراموش كرد اين تجهيزات همراه با مزايايي كه براي بيمار دارد، ممكن است محدوديت‌هايي را نيز براي او به‌وجود آورد، ولي يادتان باشد بهبود ديدي كه با استفاده از اين تجهيزات به دست مي‌آيد، با مشكلات آن قابل مقايسه نيست.
اين كارشناس ارشد اپتومتري مي‌گويد: سازمان بهداشت جهاني، كمبينايي را براساس ديد بدتر از 20.60 و بهتر از 20.400 تعريف مي‌كند. در واقع براساس اين تعريف، فردي كه در چشم بهتر و با بهترين اصلاح، ديدش كمتر از 20.60 بوده يا ميدان ديد او در چشم بهتر كمتر از 20 درجه باشد، كمبينا ناميده مي‌شود.عبداللهي‌نيا با اشاره به اين‌كه نابينايان نيز طبق تعاريف جهاني زير مجموعه‌اي از افراد كمبينا هستند، يادآور مي‌شود: افرادي كه ديد كمتر از 20.400 داشته باشند از نظر قانوني نابينا محسوب شده و در زير مجموعه گروه كمبينايان قرار مي‌گيرند. البته بايد توجه داشت ديد فرد كمبينا كاملا از بين نرفته است، ولي از ديد باقيمانده هم نمي‌تواند به صورت طبيعي براي انجام فعاليت‌هاي روزمره استفاده كند.
به گفته وي، اين افراد ممكن است علاوه بر كاهش ديد با مشكلات ديگري مانند كاهش حساسيت كنتراست، كم‌شدن ميدان ديد، ايجاد ترس از نور، دوبيني و بروز مشكلاتي در ادراك بينايي نيز روبه‌رو شوند. البته هر يك از اين مسائل مي‌تواند به‌تنهايي ايجاد شود يا تركيبي از آنها فرد را درگير كند.عبداللهي‌نيا مي‌گويد: دلايلي كه مي‌تواند موجب بروز كمبينايي شود، بسيار گسترده بوده و در جوامع و سنين مختلف نيز متفاوت است. به گفته وي، عيوب انكساري نيز مي‌تواند موجب بروز كمبينايي شود، ولي خوشبختانه اگر اين مشكلات به تنهايي بروز كند، خيلي راحت با استفاده از عينك يا عدسي‌هاي تماسي قابل اصلاح است. در حالي كه مشكل فرد كمبينا به هيچ وجه با استفاده از عينك اصلاح نمي‌شود.
كمبينايي پايان زندگي فعال نيست
همان طور كه گفته شد، كمبينايي مي‌تواند تاثير نامطلوبي بر زندگي فرد داشته و فعاليت‌هاي روزمره او را با مشكل روبه‌رو كند.
تصور كنيد اگر يك روز بخواهيد با چنين شرايطي زندگي كنيد، كارهاي ساده‌اي مانند راه رفتن، خواندن، نوشتن، تماشاي برنامه‌هاي تلويزيون و... تا چه حد دشوار خواهد شد!
عبداللهي‌نيا ضمن بيان اين‌كه كمبينايي مي‌تواند موجب ايجاد اختلالاتي در زندگي روزمره شود، مي‌گويد: افراد كمبينا ممكن است در انجام فعاليت‌هاي روزمره با مشكلاتي روبه‌رو شوند؛ به عنوان مثال ممكن است تشخيص لبه‌ها مانند لبه پله براي اين افراد سخت باشد.به گفته وي، چنانچه با تجويز لوازم و وسايل مناسب به اين افراد كمك نشود، حتي ممكن است دچار انزوا و افسردگي شوند. در حالي كه تمام اين بيماران بايد بدانند با استفاده از تجهيزات و وسايل كمك بينايي و كمك زندگاني مي‌توانند به زندگي عادي خود ادامه دهند.در واقع همان طور كه فردي با استفاده از سمعك مي‌تواند ضعف شنوايي‌اش را جبران كند، افراد كمبينا هم اگر از تجهيزات مناسب استفاده كنند، مي‌توانند عملكرد مناسبي داشته باشند.
نسبت به كمبينايي بي‌تفاوت نباشيد
با توجه به اين‌كه ممكن است افراد كمبينا تصور كنند مشكل‌شان درمان ندارد و كاري از دست هيچ‌كس ساخته نيست، هيچ وقت به فرد متخصص مراجعه نكنند. در حالي كه اين بيماران بايد بدانند با استفاده از لوازمي خاص مي‌توانند عملكرد بهتري داشته و زندگي راحت‌تري را تجربه كنند.
عبداللهي‌نيا در اين زمينه به كمبينايان چنين توصيه مي‌كند: فردي كه متوجه كاهش ديدش مي‌شود، اول از همه بايد تحت معاينات چشم پزشكي و اپتومتري قرار گيرد تا با بررسي‌هاي بيشتر و اقدامات تشخيصي در مورد مراحل درمان تصميم گرفته شود. در مرحله بعدي ممكن است فرد كمبينا تحت درمان‌هاي دارويي يا حتي در مواردي تحت درمان‌هاي جراحي قرار بگيرد.
وي تاكيد مي‌كند: اگر پس از طي اين مراحل، باز هم ديد بيمار كاهش يافته و قادر نبود فعاليت‌هاي روزمره‌اش را انجام دهد، پزشك متخصص يا اپتومتريست او را به درمانگاه‌هاي كمبينايي معرفي مي‌كند تا با اقدامات ديگر، وضع زندگي‌اش بهبود يابد.
تجهيزات به كمك افراد كمبينا مي‌آيد
در دنياي امروز كه پيشرفت‌هاي پزشكي هر روز بيشتر از قبل در خدمت بشر قرار مي‌گيرد، حيف است كه افراد فقط به‌دليل كمبينايي از زندگي عادي محروم شوند و نتوانند مانند ساير همسالان فعاليت داشته باشند. به همين دليل امروزه با استفاده از تجهيزات كمك بينايي، كمبينايان هم مي‌توانند زندگي معمول و عادي را تجربه كنند.
عبداللهي‌نيا در مورد اين تجهيزات چنين توضيح مي‌دهد: پيش از تجويز تجهيزات كمك بينايي بايد براي بيمار توضيح داد كه اين لوازم فقط عملكرد او را در فعاليتي خاص كه برايش مهم است، بهبود مي‌بخشد و به هيچ وجه نبايد انتظار داشت به كمك اين لوازم همه مشكلات بينايي حل شود.
وي مي‌افزايد: انواع تلسكوپ‌ها و ذره‌بين‌ها كه براساس نياز فرد نيز متفاوت است، از جمله وسايل كمك بينايي اپتيكي به حساب مي‌آيد. افزون بر اين، انواع فيلترها كه به كمك آنها حساسيت كنتراست بيمار افزايش مي‌يابد و حالت خيرگي و ترس از نور را هم كمتر مي‌كند از جمله وسايل كمك بينايي غيراپتيكي است كه براي اين بيماران تجويز مي‌شود. وسايل كمك بينايي الكترونيكي نيز با ايجاد بزرگنمايي خاص به اين افراد كمك مي‌كند.
اين كارشناس ارشد اپتومتري با اشاره به لوازم كمك زندگاني براي كمبينايان خاطرنشان مي‌كند: اين لوازم شايد چندان جنبه اپتيكي و تجويزي نداشته باشد، ولي مي‌تواند شرايط زندگي بيمار را بهبود بخشد؛ به عنوان مثال فرد كمبينا مي‌تواند با قرار دادن سنسورهاي زنگدار داخل ليوان، قبل از سرريز شدن مايع از پر شدن ليوان آگاه شود.
به گفته وي، وسايل كمك زندگاني در حال حاضر در ايران نيز وجود دارد و در صورت لزوم افراد كمبينا مي‌توانند از آنها استفاده كنند.
عبداللهي‌نيا تاكيد مي‌كند: موفقيت فرد در استفاده از لوازم كمبينايي امري نسبي است و به رابطه‌اي دو طرفه نياز دارد؛ به اين معني كه وقتي درمانگر بهترين وسيله را براي بيمار تجويز مي‌كند، او هم بايد انگيزه لازم براي استفاده از اين وسايل را داشته يا در خود ايجاد كند. همچنين نبايد فراموش كرد اين تجهيزات همراه با مزايايي كه براي بيمار دارد، ممكن است محدوديت‌هايي را نيز براي او به‌وجود آورد، ولي يادتان باشد بهبود ديدي كه با استفاده از اين تجهيزات به دست مي‌آيد، با مشكلات آن قابل مقايسه نيست.
