به جای غیبت انتقاد کنید
خیلی از روابط خانوادگی و خیلی از دوستی ها به خاطر غیبت از بین می رود ،می توان به جای غیبت به روش صحیح انتقاد کرد.در این مقاله با صرف نظر از جنبه گناه بودن غیبت و عذاب اخروی آن ، تنها به بررسی بعد اخلاقی غیبت و تاثیر منفی آن در خانواده پرداخته و سعی شده با توصیه و آموزش انتقاد، از ایجاد زمینه های غیبت پرهیز دهد.
آسیبهای غیبت در خانواده و فامیل
اگر در رابطه های قطع شده فامیلی تحقیق کنیم و به ریشه های آن برسیم ، غیبت را از اساسی ترین ارکان آن خواهیم یافت. در بین ما معمولا مشکلاتی وجود دارد که می توانیم منطقی با آنها برخورد کنیم و برای حلشان فکر چاره کنیم یا با آنها بسازیم. اما وقتی پای غیبت وسط می آید از مشکلات معمولی ، عواطف منفی سخت پدید می آید و دیگر حل مشکلات هم محال می شود. لذا قطع روابط و پاک کردن صورت مسئله تنها راهی است که باقی می ماند.
غیبت به قلب عاطفی خانواده هم هر چند اعضای آن هر روز دور هم جمع شوند، زخم خواهد زد. غیبت بین اعضای خانواده شکاف عاطفی ایجاد می کند و به جای تقویت احساسات دوستانه ، خشم آنها را نسبت به هم تقویت خواهد نمود. به وسیله غیبت یک احساس منفی تکثیر می شود و در قلبهای همه شرکت کنندگان در غیبت سرایت می کند. غیبت همیشه حامل یک انرژی منفی است و اگر چه همان لحظه آسیبهایش را نشان ندهد، مثل زخم پنهانی است که قطعا روزی سرباز خواهد کرد. از همه مهمتر غیبت همیشه مولد بدبینی است. هر چه بیشتر غیبت کنیم بیشتر همه آدمها را بد خواهیم دید. در این صورت هم اعتمادمان در ارتباط برقرار کردن کمتر می شود و هم جراتمان در نزدیک شدن به هم.
چرا غیبت می کنیم
غیبت می کنیم چون خشمگین و رنجیده ایم اما بلد نیستیم چگونه به طریقه ای صحیح خشممان را از بین ببریم. آدمهای قوی و معتدل وقتی نیاز به اصلاح اخلاق یا رفتار کسی ببینند انتقاد می کنند اما ضعیفها و آنها که قلبشان بیمار شده است به غیبت پناه می برند و با غیبت احساسات خشم آلود خود را تعدیل می کنند. از حضرت علی علیه السلام روایت شده است که غیبت کوشش شخص عاجز است.الغیبة جهد العاجز.(تصنیف غررالحکم و دررالکلم ،221)
کسی غیبت می کند که شهامت ندارد در حضور فرد از رفتار او انتقاد کند. لذا اگر چه ساکت است، آرام و راضی نیست و با غیبت احساسش را تخلیه می کند. اما از آنجا که هنگام غیبت، فرد غیبت شونده حضور ندارد، می تواند مبالغه کند و حدس و گمان خود را نیز به آن اضافه کند، لذا بیشتر غیبتها با تهمت همراهند
البته گاهی غیبت تبدیل به یک عادت و سرگرمی می شود. در چنین خانواده هایی اعضای خانواده به تدریج، از جاده تعادل اخلاقی خارج می شوند و به قول روانشناسان، شخصیتهای مشکل پیدا می کنند. شخصیتهای مشکل به گونه ای هستند که به هر طریقی هم با آنها رفتار کنی و هر اندازه سعی کنی با آنها منطقی برخورد کنی، باز هم با استعداد ویژه ای که دارند، یک راهی پیدا می کنند تا از رفتار شما ایراد بگیرند و نیت بدی را به شما نسبت دهند.
برای جلوگیری از غیبت ، انتقاد کردن را یاد بگیرید
اگر قرار است کسی را یکبار ببینیم مثل همسفر، رهگذر و ... بهتر است بدرفتاری او را تحمل کنیم و بگذریم. اما اگر قرار است با کسی برای مدتی طولانی زندگی کنیم باید راه درست انتقاد کردن را یاد بگیریم.
وقتی زندگی ما با دیگرانی مثل اقوام همسر ،همسایه ، همکار و ... چنان در هم پیچیده است که مجبوریم دائما با هم در تعامل باشیم، باید بتوانیم ارتباطی صحیح و سازنده با هم برقرار کنیم. در ارتباطهای سازنده مشکلات به راحتی حل می شود. از جمله کاراکترهای ارتباط سازنده، وجود شهامت انتقاد بین طرفین است.
اگر به گونه ای هستید که هر چه دیگران شما را آزار دهند ساکت و ظاهرا آرام باقی می مانید و عکس العمی انجام نمی دهید، به غیبت گرایش پیدا خواهید کرد. زیرا صبر و تحمل شما هم حدی دارد. اما لزومی ندارد که یا تحمل کنید یا دعوا راه بیندازید. یاد بگیرید چگونه انتقاد کنید.
وقتی یک رفتار دائما شما را می رنجاند باید آن را اصلاح کنید. بهترین راه آن هم این است که منطقی و بدون داشتن لحنی خصومت آمیز یا مبالغه در بیان احساس و ... حرفتان را به عنوان نظر خودتان مطرح کنید این طوری مودبانه تر به نظر می رسد.
ممکن است در حین صحبت کردن شدیدا دچار انفعالات روحی ، هیجانات درونی، سرد شدن دستها ، عرق کف دست و پیشانی و .... شوید. باید به این حالات تسلط پیدا کنید و البته حواستان باشد لحن عصبی پیدا نکنید. وقتی منطقی و مودبانه صحبت می کنید نگران هیچ چیز نباشید.
عصبانیت یا عکس العمل طرف مقابل دیگر مهم نیست چون شما اشتباه نمی کنید. به فرض آنکه اشتباه هم بکنید، چون احترام و منطق در گفتگو را رعایت کرده اید، شکل زشتی پیدا نمی کند. البته اینکه مورد تایید طرف مقابل قرار گیرید تضمینی ندارد، اما به هر حال با این روش او را از احساس ، طرز فکر و قضاوت خودتان مطلع ساخته اید. لذا احتمال تکرار رفتار ناراحت کننده بسیار کمتر خواهد شد.
تبیان ای مالک! اگر شب هنگام کسی را در حال گناه دیدی، فردا به آن چشم نگاهش نکن، شاید سحر توبه کرده باشد و تو ندانی!
