جمعه ۱۰ فروردين ۱۴۰۳ - 29 Mar 2024
تاریخ انتشار :
يکشنبه ۳ دی ۱۳۹۱ / ۰۵:۲۹
کد مطلب: 15872
۰

زادروز فردوسي روزي که هيچ شمعي فوت نمي شود!

امروز را زادروز حکيم توس، فردوسي بزرگ دانسته اند. سوم دي ماه روزي بود که فرزندي از ايران اسلامي در ديار خراسان و در روستاي پاژ قدم به عرصه گيتي نهاد تا کاري کند کارستان، داستان او از روزي آغاز شد که پاژ لبخند زد و ايران شکفت. او افق نگاهش را به دوردست کشاند و شکوفايي فرهنگ و زبان فارسي را نشانه رفت. آن روز که سوم دي سيصد و بيست و نه و درست در آغازين روزهاي زمستان بود، بهار را نويد داد و روزها و سال هايي که ايران بدان افتخار خواهد کرد. آن روز درخت تنومند زبان فارسي به شکوفه نشست، برگ و بار داد و در روزگاري که «شاهنامه» پديد آمد، زبان فارسي و فرهنگ ايران اسلامي به قامت ايستاد. او در روزگاري که سخن گفتن از «علي» دشوار بود و به قيمت جان، از پهن کشتي نجاتي گفت که محمد(ص) و علي(ع) و خاندانش در آن جاي گرفته اند و اين که راه رستگاري نشستن در اين کشتي است. در روزگاري که مي رفت تاريخ ايران موزه نشين شود دفتر تاريخ ايران و ايراني را گشود تا نشاني از «بودن» و «ماندن» ما را گواه باشد. در روزگاري که «من»ها حکمراني مي کرد او از «يزدان» گفت و «خداوند» و سراسر شاهنامه اش نشاني از حس توحيد جويي و يکتا طلبي او دارد. او از اخلاق گفت که گوهر و بن مايه فرهنگ اسلامي است و اساس بعثت پيامبر اکرم(ص) بر آن است، درس هاي اخلاقي شاهنامه چنان است که خود مي تواند يک کتاب اخلاقي خوانده شود و در واقع فردوسي از اين منظر نخستين آموزگار اخلاق در شعر فارسي است که کامل و منسجم نکات ظريف اخلاقي را در قالب داستان هاي شاهنامه بيان کرده است.


روز تولد فردوسي، سوت و کور مي گذرد
هر ساله در کشورهاي مختلف همزمان با سالروز تولد شخصيت هاي ادبي، برنامه هاي ويژه اي برگزار مي شود. مثلاً در يکصد و پنجاهمين سال تولد آنتوان چخوف، داستان نويس و نمايشنامه نويس روسي، مدودف رئيس جمهور اين کشور با سفر به زادگاه چخوف بر مزار اين نويسنده حضور يافت. نمايشي از «باغ آلبالو» و چند نمايش نامه ديگر او روي صحنه رفت. علاوه بر جشن هاي متعدد در روسيه در برخي کشورهاي اروپايي نيز جشن هاي سالروز تولد چخوف برگزار شد. در دويستمين سالگرد تولد چارلز ديکنز ده ها فيلم سينمايي که از روي آثار او ساخته شده است در اروپا به نمايش درآمد. در سالگرد تولد فوئنتس در مکزيک که با حضور رئيس جمهور اين کشور در کاخي تاريخي برگزار شد، همايش، چاپ کتاب و برگزاري نمايشگاه از جمله برنامه هاي اين روز بود. اين اتفاقات به طور معمول در اکثر کشورها خصوصاً کشورهاي غربي در سالروز تولد مشاهيرشان برگزار مي شود که معمولاً همراه با برنامه هايي براي عموم هم هست. به طور مثال تسهيلات رايگان يا نيم بها براي خدمات عمومي مثل سينما - تئاتر، حمل و نقل عمومي و امثال آن و نيز برگزاري مراسم جشن در سطح شهرها از جمله برنامه هايي است که براي چنين روزهايي تدارک مي بينند تا نام و آوازه نويسنده و شاعر خود را بلندتر از آن چه هست به گوش فرزندان خود و ديگر جوامع برسانند. اين چند نمونه را فقط نوشتم تا مقايسه کنم با زادروز فردوسي در ايران و به ويژه شهر فردوسي يعني مشهد!


از زادگاه تا آرامگاه فردوسي
روزنامه خراسان علاوه بر ويژه نامه فردوسي که دريادروز فردوسي چاپ کرد، يک ويژه نامه ديگر هم در ۱۹ تير امسال چاپ و منتشر کرد با عنوان «قصه توس». اين ويژه نامه به مناسبت سالروز حضور مقام معظم رهبري در توس در ۱۹ تير ۷۵ تهيه شد. بد نيست همزمان با زادروز فردوسي نگاهي داشته باشيم به برخي مطالب که در اين ويژه نامه درج شد و نشان مي دهد ما نه تنها براي ياد روز و زادروز فردوسي برنامه هايي در خور نداريم که به زادگاه و آرامگاه او هم چندان که بايسته و شايسته است توجهي نمي کنيم. در آن ويژه نامه از طرح احياي توس سخن گفته شد که پس از ديدار رهبري مطرح بود. دکتر ياحقي که پيگير اين طرح شده بود نکته عجيبي گفت که تيتر گفت وگوي اوباما شد. ياحقي در يک کلام گفت: «پيگيري نشد. مأيوس شديم» ياحقي البته سير ماجرا را توضيح داد که چه طرح هايي براي احياي توس و آرامگاه داشتيم و چه سازمان ها و وزارت  خانه هايي پاي کار آمدند اما در نيمه رها کردند.سرمايه گذاران از هفت خان سرمايه گذاري در توس گفتند و اين که نمي شود براي سرمايه گذاري در اين منطقه اطمينان داشت. ماجراي سرنوشت بي نتيجه پرونده ارسالي توس به يونسکو مرور شد و اين که چه موانعي بر سر راه اين ثبت جهاني است و کسي آستين همت بالا نمي زند. مردم و گردشگران از وضعيت نابسامان توس گفتند و اين که «دل هر گردشگري از غربت فردوسي به درد مي آيد». رجبعلي لباف خانيگي که عمري را صرف ميراث فرهنگي کشور و خصوصاً خراسان کرده است دلايل اهميت شهر توس را در تاريخ بيان کرد و اين که بررسي هاي تاريخي نشان از شکل گيري و تداوم تمدن در منطقه توس دارد. در مطلبي وضعيت حکيم توس را با آرامگاه هاي برخي مشاهير ادبي جهان مقايسه کرديم و اين که نسبت به آرامگاه امثال گوته، چخوف، مولانا و تولستوي حال و روز آرامگاه فردوسي فاجعه بار است.

به «پاژ» زادگاه فردوسي هم سري زديم و از چند ديوار کاهگلي، اتاقک هاي بدون سقف و زباله و خاکروبه اي نوشتيم که مي گويند «خانه فردوسي است» جايي که مي تواند مرکزي براي گردشگري باشد و جايي براي گراميداشت زادروز فردوسي. جايي که اگر آباد باشد احتمالاً مسئولان در زادروز فردوسي به آن جا مي روند تا اداي احترام کنند. به هر حال آرزو بر جوانان عيب نيست!

از دعواهاي بي نتيجه و جلسات و مصوبه هاي بي سرانجام طرح الحاق توس به مشهد نوشتيم و اين که حال و روز فردوسي، توس و پاژ هم چنان غم انگيز است.


فردوسي يک نظريه پرداز بود
امروز قرار است در همايش فرهنگسراي فردوسي در مشهد -اگرچه نه در خور بزرگي فردوسي-دکتر نعمت ا... فاضلي، استاد دانشگاه علامه طباطبايي با موضوع «فردوسي، گذشته، حال و آينده» سخنراني کند و دکتر محمدحسين پاپلي يزدي از «فردوسي حکيم نظريه پرداز» سخن بگويد که اتفاقاً اين موضوع يعني نظريه پردازي در شاهنامه محور گفت وگوي ما با دکتر پاپلي يزدي در ويژه نامه فردوسي بود که ۲۵ ارديبهشت سال جاري منتشر شد. در آن گفت وگو دکتر پاپلي معتقد بود: «در مطالعه شاهنامه به اين نکته رسيدم که فردوسي يک نظريه پرداز است. او يک راوي ساده نيست بلکه اخباري که به او رسيده را با نظريه پردازي همراه کرده است که متأسفانه به اين وجه فردوسي توجه نشده است. ما امروز کرسي هاي نظريه پردازي راه انداخته ايم که به خصوص در حوزه علوم انساني تقريباً ارجاعات به نظريه هاي غربي است در حالي که با مطالعه شاهنامه متوجه شدم نظريه هاي شهري و روستايي و جغرافيايي در آن وجود دارد که يا قبل از فردوسي بوده که از قدمت و سابقه اين مسائل حکايت مي کند و يا خود فردوسي گفته که ذهن نظريه پرداز او را نشان مي دهد.» و دکتر پاپلي به نمونه هايي اشاره کرد و گفت: «بحث بيمه بازنشستگي و يا پرداخت مخارج و هزينه رزمندگان، مجروحان و حتي خانواده درگذشتگان از جمله مباحثي است که در شاهنامه آمده است و جالب اين که اين اتفاقات تا ۱۰۰ سال پيش حتي در اروپا مطرح نبود و اگر کسي در جنگ ها غنائمي به دست مي آورد موفق مي شد و گر نه هيچ سودي نمي برد. نکته ديگر بحث خشکسالي و بيمه خشکسالي است که در شاهنامه وجود دارد و شاهان تأکيد کرده اند که به خسارت ديدگان خشکسالي از خزانه مبالغي پرداخت شود و حتي ماليات آن ها حذف شود و يا براي چند سال از دادن ماليات معاف شوند. در حدود ۱۲-۱۰ بيت از شاهنامه وظايف ۵ وزارتخانه و سازمان اجتماعي را که امروز ما داريم مشخص کرده است مثل سازمان بازنشستگي، تأمين اجتماعي و بهزيستي.» دکتر پاپلي معتقد است: «تاکنون ۱۲۰ نظريه از شاهنامه استخراج کرده ام که فکر مي کنم به ۳۰۰ نظريه برسد. نظريه هايي که حدود ۷۰ مورد آن را الان به غربي ها نسبت مي دهند.»     خراسان - مورخ یکشنبه 1391/10/03 شماره انتشار 18299
نويسنده: عليرضا حيدري
نام شما

آدرس ايميل شما
  • نظراتی که غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نمی‌شود
  • نظرات پس از تأیید مدير حداكثر ظرف 24 ساعت آينده منتشر می‌شود

دربارۀ تاثیرات عجیب «ترس از پشیمانی»
چگونه با ذهن آگاهی حواس کودکان مان را جمع کنیم؟
تقاضا برای سلب اختیار تشخیص اختلال اسکیزوفرنی توسط روانشناسان بالینی!
چرا نباید برای جلب محبت یا عشق التماس کنیم؟
ویژگی‌های یک اردو مطالعاتی خوب چیست؟
چطور از فکر کردن بیش از حد به یک موضوع جلوگیری کنیم؟
نوجوانان آمریکایی بدون تلفن همراه احساس بهتری دارند
من با دروغ گفتن و آه وناله پول درمیارم
افراد کمال‌گرا چه ویژگی‌هایی دارند؟
كودكان را قرباني حرف مردم نكنيد
خودبیمارانگاری از خود بیماری مرگبارتر است!
راه‌ درمان تب بالای تمایل به عمل‌های زیبایی چیست؟
بادها می وزند، عده ای در مقابل آن دیوار می سازند و تعدادی آسیاب به پا می کنند