زندگی مجردی زیر سایه تأهل

به طوری كه اگر شرایط مالی‌شان اجازه دهد، به دور از چشم خانواده برای خودشان یكی از این خانه‌ها را می‌خرند یا اجاره می‌كنند.
بسیاری از افراد وقتی متوجه این واقعیت می شوند براحتی نمی توانند آن را باور كنند؛ در حالی كه حـــالا این اتفاق افتاده و بعضی از مردان به این شیوه زندگی روی آورده اند. مردانی كه می خواهند ساعت ها و روزهایی را خارج از خانه و به دور از محیط خانواده شان سپری كنند و برای خودشان تنها باشند.

دكتر علی انتظاری، مدیر گروه جامعه شناسی دانشگاه علامه طباطبایی در گفت وگو با «جام جم» در باره علل ایجاد چنین شرایطی در جامعه، چنین توضیح می دهد: بی شك، رسانه ها و شیوه های ارتباطی مختلف، نقش موثری در این زمینه داشته است و نباید نقش آنها را در تضعیف یا تقویت بنیان خانواده نادیده بگیریم. البته متأسفانه در این مورد، رسانه های مختلف چندان موفق نبوده اند.
دكتر انتظاری ضمن بیان این كه هدف نظام سرمایه داری تضعیف بنیان خانواده است، می گوید: فردی كه بدون خانواده زندگی می كند، نیروی كار بهتری برای نظام سرمایه داری به حساب می آید و بهتر می تواند برای آنها فعالیت كند. در صورتی كه اگر همین فرد، درگیر خانواده و موضوعات مربوط به آن شود، با مشكلات متعددی روبه رو شده و هزینه های زیادی برای نظام سرمایه داری ایجاد خواهد كرد. به همین دلیل، جهتگیری نظام سرمایه داری بیشتر براساس تضعیف نقش خانواده بوده است.

در حال حاضر نیز در كشور ما، برخی افراد به این سمت و سو كشیده شده اند و همین مساله باعث شده، الگوی خانواده هسته ای كه از زن و شوهر و فرزندان تشكیل می شود به اشكال دیگر خانواده تبدیل شود. آن طور كه این استاد جامعه شناسی می گوید نظام سرمایه داری بر این موضوع تاكید دارد كه افراد خودشان را فقط به داشتن خانواده هسته ای محدود نكنند و در عمل نیز رسانه ها به همین سمت و سو رفته اند و اكنون، الگوهای متفاوتی از خانواده را رواج می دهند.
رشد جمعیتی دهه 60 را نیز نباید در این زمینه نادیده گرفت. دكتر انتظاری با اشاره به این موضوع یادآور می شود: این رشد جمعیت باعث شده، نسبت دخترانی كه در سنین ازدواج هستند در مقایسه با پسران بیشتر باشد. البته در تمام سال ها، تعداد دخترها و پسرها تقریباً مساوی است ولی با توجه به این كه پسران در فرهنگ ما ترجیح می دهند با دخترانی از گروه سنی پایین تر ازدواج كنند، مشخص می شود تعداد دخترانی كه می خواهند ازدواج كنند بیشتر از پسران خواهند بود.
در نتیجه، در این شرایط ممكن است حتی پسرهایی كه می توانند ازدواج كنند نیز تصمیم بگیرند ازدواج نكنند و به روش های غیررسمی روی آورند بنابراین باز هم جمعیت دختران ازدواج نكرده، بیشتر می شود و این چرخه همین طور ادامه پیدا می كند.

مردان میانسال در خانه های مجردی
دكتر انتظاری درباره عللی كه موجب شده مردان متأهل به خانه های مجردی روی بیاورند، می گوید: عوامل مختلفی در این زمینه دخالت دارد كه یكی از مهم ترین آنها، فرهنگ جهانی و مساله ای است كه تحت عنوان فرهنگ جهانی ارائه می شود.
در واقع، یكی از الزامات این جریان جهانی شدن از نوع غربی كه در حال حاضر از طریق رسانه ها و شیوه های دیگر در كشورهای مختلف رخ داده است، پررنگ شدن گرایش های مادی و جسمانی است. در مقابل نیز گرایش های روحانی و معنوی كمرنگ تر از قبل می شود كه این شرایط را در موارد مختلف می توانیم، مشاهده كنیم. به عنوان نمونه روی آوردن به جراحی های زیبایی و اهمیت پیدا كردن بیش از حد زیبایی صورت، یكی از نشانه هایی است كه در عمل مهم تر شدن جسمانیت را در مقابل روحانیت و معنویت نشان می دهد.

به گفته این استاد دانشگاه، مردان متأهل نیز در معرض این فرهنگسازی قرار دارند و بخصوص از طریق رسانه های غربی این موضوع انتقال پیدا می كند و در نتیجه اهمیت بعد جسمانی برای آنها نسبت به گذشته بیشتر می شود. از طرف دیگر، برداشت های حقوقی از دین نیز بیشتر شده است.

دكتر انتظاری در این باره توضیح می دهد: در دینداری حقوقی، فقط قواعد حقوقی دین برجسته می شود كه در این قواعد نیز موضوع حلال و حرام مطرح است و خیلی اساسی با این موضوع برخورد نمی شود. به عبارت دیگر در این مسائل، بیشتر بحث واجب و مكروه و حرام مطرح است، نه این كه اصل دین در مورد آنها چه می گوید. به گفته وی، در اصل دین به موضوع وفاداری به خانواده، محبت، دوستی و مهرورزی میان اعضای خانواده نیز اشاره شده است؛ در حالی كه وقتی حقوقی با دین برخورد كنیم، براحتی می توان گفت آقایان حق دارند بیش از یك زن داشته باشند و این موضوع خلاف شرع نیست.
در صورتی كه این موارد فقط قواعدی حقوقی است و نه فرهنگی و شاید فقط در شرایط خاص نیاز باشد. بنابراین زمانی كه این نوع دینداری رواج داده می شود و فقط از بعد حلال و حرام به زندگی و مسائل آن نگاه می كنیم، انتظار می رود هر كاری كه اشكال شرعی نداشته باشد، انجام شود و در نتیجه مساله وفاداری به خانواده در این شرایط نادیده گرفته خواهد شد.
این استاد دانشگاه می افزاید: ارزش وفاداری تحت تاثیر این نوع دینداری، كم اهمیت شده و در نتیجه امروز شاهد این اتفاقات هستیم. در حالی كه به طور حتم باید بیش از پیش به این موضوع توجه داشته باشیم. دكتر انتظاری می گوید: البته تعداد دخترانی كه ازدواج نكرده اند و حالا سال ها از سن ازدواجشان گذشته است نیز این آسیب پذیری را بیشتر می كند. از طرف دیگر، مشكلاتی كه موجب سرد شدن روابط خانوادگی و طلاق عاطفی زوجین می شود نیز می تواند در این روند موثر باشد.
به گفته وی، نامناسب بودن فضاهای همسرگزینی در كشور كه باعث شده بیشتر ازدواج ها، اتفاقی باشد می تواند موجب ایجاد چنین شرایطی شود و در نتیجه مردان به خودشان حق می دهند نیازهای عاطفی شان را در فضای بیرون از خانه تامین كنند.