بي خوابي‌هاي شبانه پيامد منفي سبك زندگي جديد
به گزارش مجله شبانه باشگاه خبرنگاران،هر سال با فرارسيدن فصل امتحانات، برخي از دانش‌آموزان و دانشجويان به تكاپو مي‌افتند و مي‌كوشند دروس سه ماه تحصيلي را يك شبه فرا بگيرند، كه امكان پذير نيست .
درس‌هاي روي هم تلمبار شده، جزوه‌هاي ناقص و فرصت‌هاي كوتاه براي درس خواندن، بعضي از دانش‌آموزان و دانشجويان را به فكر راه‌هاي ميان‌بر مي‌اندازد تا بتوانند به هر نحو ممكن، كابوس امتحان‌ها را پشت‌سر بگذارند.
در چنين شرايطي به گفته كارشناسان، متأسفانه شماري از دانش‌آموزان و دانشجويان براي شب‌زنده‌داري در شب امتحان، قرص «ريتالين» مصرف مي‌كنند. و اين در حالي است كه متخصصان در مورد افزايش مصرف اين قرص اعتيادآور هشدار داده‌اند.
تحقيقات نشان مي‌دهد مصرف داروي ريتالين بر كاركرد تحصيلي افراد تاثير مي‌گذارد و زمينه ابتلاي آنان به اعتياد را فراهم مي‌كند.
توهم و هذيان‌گويي
دكتر عباسعلي ناصحي ـ مديرکل سلامت روان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکي در گفتگو با فارس اظهار داشته است: توهم و هذيان‌گويي از عوارض رواني شديد مصرف ريتالين است که در صورت مسموميت، احتمال مرگ نيز وجود دارد.
وي مي‌افزايد: برخي از دانش‌آموزان و دانشجويان در فصل امتحانات متأسفانه به مصرف داروي خطرناک ريتالين مبادرت مي‌کنند، بدون آن كه از عوارض آن باخبر باشند. ناصحي مي‌افزايد: داروي «ريتالين» براي درمان بيماري اختلالات رواني با حملات غيرقابل کنترل خواب در بزرگسالان و اختلالات بيش‌فعالي و کم‌توجهي در کودکان ديده مي‌شود که با تحرک بيش از اندازه و کمبود تمرکز در يادگيري همراه است.
وي يادآوري مي‌کند: تجويز داروي ريتالين براي مداواي اين دسته از اختلالات رواني بايد انجام شود، در حالي که متأسفانه در موارد ديگري شاهد سوء مصرف آن هستيم.
مديرکل سلامت روان وزارت بهداشت،درمان و آموزش پزشکي همچنين يادآوري مي‌کند : علت مصرف ريتالين، ايجاد بي‌خوابي در افراد است و عده‌اي به همين دليل اقدام به مصرف آن مي‌کنند، چرا که معتقدند از خواب آنان به هنگام شب‌بيداري در ايام امتحانات، مي‌كاهد.
ناصحي با تأکيد بر اينکه افراد نبايد بدون تجويز پزشک، داروي ريتالين مصرف کنند مي‌گويد: اختلال در خواب، کاهش اشتها، سردرد، تعريق، عصبي شدن، لرزش دست،افزايش ضربان قلب،افزايش دماي بدن و دل‌درد از عوارض سوءمصرف ريتالين است.
مديرکل سلامت روان وزارت بهداشت و درمان تصريح مي‌كند: در صورت مصرف دوز بالاي ريتالين، عوارض خطرناکي مانند اختلال در هوشياري،تشنج و سکته قلبي و مغزي مصرف‌کنندگان را تهديد مي‌کند.
ناصحي گفت: عوارض شديد رواني مانند توهم و هذيان‌گويي نيز در اين افراد بسيار ديده مي‌شود و در صورت مسموميت با داروي ريتالين،احتمال مرگ وجود دارد.
علاوه بر آن، احتمال مصرف دانشجويان پزشکي به دليل آشنايي با اثرات دارو در ريتالين وجود دارد و ممکن است اين افراد هم به مصرف ريتالين اقدام کنند.
عوارض مصرف قرص‌هاي ريتالين
دكتر رضا جباري ـ متخصص جراحي مغزو اعصاب در مورد عوارض مصرف غيرضروري داروي ريتالين به گزارشگر روزنامه اطلاعات مي‌گويد: «متيل فنيدات» که بيشتر به نام تجاري ريتالين شناخته مي‌شود، از مشتقات گروه امفتامين‌ها است كه جزو داروهاي محرك به حساب مي‌آيد و براي درمان بيش فعالي، اختلالات يادگيري (ADHD) و برخي از مبتلايان به افسردگي تجويز مي‌شود. از اين دارو همچنين در درمان خواب آلودگي مزمن (Narcolepsy) در ميان افراد ميانسال و کهنسال به كار مي‌رود.
وي با بيان اين مطلب كه كاربرد اصلي «ريتالين» در روان‌پزشکي اطفال است. مي‌افزايد: معمولا اين دارو براي اطفال بيش فعال، بيماران سايکوز و بيماراني كه اختلالات توجه دارند، كاربرد دارد. زيرا اين دارو در دوز معين، ميزان توجه و هوشياري شخص را افزايش مي‌دهد.
اين متخصص جراحي مغز و اعصاب در مورد سوء استفاده از ريتالين ياد آوري مي‌كند: برخي از افراد از اين دارو براي افزايش تمركز و هوشياري به هنگام درس خواندن بخصوص در شب‌هاي امتحان استفاده مي‌كنند و اين در حالي است كه ريتالين 4 تا 6ساعت تمركز را افزايش مي‌دهد و سپس افزايش غيرطبيعي متابوليسم مغزي را به همراه مي‌آورد که به خستگي مفرط ذهني مصرف كنندگان مي‌انجامد و نتايج نامطلوبي باقي مي‌گذارد، با اين حال متاسفانه عده‌اي باز هم به مصرف آن ادامه مي‌دهند.
افزايش مصرف
دكتر جباري با اشاره به اين مطلب كه به تدريج مقدار(دُز) استفاده از ريتالين در مصرف كنندگان افزايش مي‌يابد، مي‌گويد: مصرف كنندگان ريتالين ممکن است عوارضي مانند افزايش درجه حرارت بدن، بي‌نظمي در ضربان قلب، سردرد و تهوع، افزايش فشارخون، تعريق، اضطراب و استرس شديد، تشنج و به طور كلي عوارضي مانند عوارض مصرف قرص اكستازي را تجربه کنند.
وي مي‌افزايد: اگر دُز مصرف ريتالين زياد باشد، فرد دچار اختلالات رفتاري و توهمي مي‌شود كه در درازمدت كاهش حافظه و آسيب‌هاي نوروفيزيولوژيک به مغز را سبب مي‌شود وعوارض جبران نا پذيري را براي مصرف كنندگان بوجود مي‌آورد. دكتر جباري ـ متخصص جراحي مغزو اعصاب با بيان اين مطلب كه بيشترين مصرف ريتالين در كودكان بيش فعال است و به كنترل اختلالات رفتاري شان كمك مي‌کند، ياد آور مي‌شود: به غير از بيماران ياد شده، مصرف‌كنندگان ريتالين را بيشتر دانشجويان تشكيل مي‌دهند، در حالي که به جاي استفاده از ريتالين مي‌توان از مواد محرک طبيعي مانند قهوه استفاده كرد كه سلامت آنها را به مخاطره نمي‌اندازد.
درمان افسردگي
دكتر علي حسيني ـ روانشناس نيز درباره موارد مصرف ريتالين به گزارشگر روز نامه اطلاعات مي‌گويد: ريتالين در سال 1954 ميلادي به بازار دارويي جهان عرضه شد و ابتدا دارويي براي درمان افسردگي، خواب آلودگي در طول روز و سندرم خستگي مزمن بود. اما به تدريج و با مطالعات بيشتر از آن، در درمان كودكان بيش فعال استفاده شد. اما در سال 1998 ميلادي برخي از دانشجويان، دانش‌آموزان دبيرستاني و نوجواناني که قصد داشتند در شب‌هاي امتحان بيدار بمانند، به مصرف کنندگان اين قرص پيوستند.
وي در مورد عوارض مصرف ريتالين مي‌افزايد:مصرف اين دارو براي افراد داراي اضطراب زياد، فشارهاي عصبي، عصبانيت همراه با بيقراري، حساسيت مفرط نسبت به دارو، فشار خون بالا، گلوکوم، افسردگي‌هاي قابل درمان با داروهاي رايج ضد افسردگي، تيک‌هاي حــرکتي و کودکان زير 6 سال منع شده است.
تجويز پزشك
اين روانشناس با بيان اين مطلب كه «ريتالين» از جمله داروهايي است که بايد با تجويز پزشک مصرف شود و از اينرو مصرف خودسرانه اين قرص عوارضي را براي فرد به وجود مي‌آورد، يادآوري مي‌كند: مهم‌ترين معضل مصرف ريتالين اين است که به هيچ عنوان مشخص نمي‌سازد در چه گروهي وابستگي شديد ايجاد مي‌کند و متاسفانه مصرف‌كنندگان نيز از عوارض آن بي‌اطلاع هستند.
وي مي‌افزايد: ريتالين دارويي است که حتماً بايد توسط پزشکان تجويز شود، حال آن كه اغلب مصرف کنندگان تصور مي‌کنند اين قرص‌ها بي‌خطرند و « بد نامي « مواد مخدر را ندارند! در حالي که عوارض مصرف خودسرانه اين قرص‌ها مي‌تواند در حد مواد مخدري نظير کوکايين و آمفتامين باشد.
ريتالين و دانشجويان
دکتر علي فرجام ـ روان شناس اجتماعي به گزارشگر روز نامه اطلاعات مي‌گويد: در سال‌هاي اخير مصرف خودسرانه اين دارودر ميان برخي از دانشجويان افزايش يافته و اين در حالي است که «ريتالين» دارويي است که در درمان اختلالات مغزي توسط روانپزشکان تجويز مي‌شود.
اين دارو به نوعي ماده محرک مغز است که براي فعالتر شدن کورتکس مغز تجويز مي‌شود، اما متاسفانه شاهد استفاده خودسرانه آن توسط برخي از دانشجويان هستيم که عوارض بسيار زيان آوري نيز به دنبال دارد.
وي مي‌افزايد: در سال‌هاي اخير مصرف خودسرانه «ريتالين» در ميان دانشجويان افــزايش يافته است و به ويژه در برخي گروه‌هاي خاص که نياز به تمرکز و پشتکار بيشتر دارند، مصرف بيشتر اين دارو را شاهديم. اما نکته مهم مشترک در ميان همه مصرف کنندگان خودسرانه داروي ريتالين، اين است که آنان دانشجوياني هستند که در طول ترم درس نمي‌خوانند و براي يادگيري درسي که حداقل فراگيري آن به2 ماه زمان نياز دارد، مي‌خواهند فقط يک يا دو شب زمان بگذارند.
به اين ترتيب نياز به شب بيداري، انرژي و تمرکز بيشتر در آن شب دارند که به سمت مصرف اين داروي روان گردان و زيان‌آور کشيده مي‌شوند. اغلب اين دانشجويان در عادت‌هاي تحصيلي و انگيزش‌هاي کلي و خاص، دچار مشکل هستند. آنان مهارت مطالعه ندارند و مي‌خواهند همه مشکلات خود را با مصرف يک قرص ريتالين رفع کنند!
عدم برنامه‌ريزي صحيح
اين روانشناس اجتماعي همچنين ياد آوري مي‌كند: افراد مصرف کننده ريتالين، آن را جانشين عادت‌هاي تحصيلي خود مي‌کنند و به جاي آنکه روش تحصيل و زماني را که بايد براي اين کار اختصاص دهند، اصلاح کنند و سبک زندگي دانشجويي را برگزينند، به دنبال نتيجه گيري يک شبه و يکباره هستند. در حالي که اگر آنها حجم درس‌هاي خود را در طول ترم تقسيم کنند و آنها را درست ياد بگيرند، بيش از 90 درصدشان نيازي به مصرف ريتالين ندارند.
دكتر فرجام همچنين مي‌گويد: برخي از دانشجويان گزارش مي‌کنند که با مصرف ريتالين، هوشياري بيشتري پيدا مي‌کنند و مغزهايشان به طور خودکار از تنبلي بيرون مي‌آيد. اما پس از مصرف با عوارض متعدد آن مواجه مي‌شوند.
وي مي‌افزايد: عوارضي مانند مشکلات سيستم عصبي و نورولوژيک، کاهش عملکرد يادگيري، تنبلي مغز، تمرکز کمتر از زمان پيش از مصرف ريتالين، مشکل يادآوري تا دوره قابل توجه، دلهره، اضطراب و حملات حاد اضطرابي بعد از مصرف ريتالين گزارش شده است که البته اينها مربوط به مصرف خودسرانه و بدون تجويز روانپزشک است. دكتر فرجام مي‌افزايد: تعداد افرادي که از سوي روانپزشک نيازمند مصرف ريتالين تشخيص داده مي‌شوند، بسيار کم است و 90 درصد دانشجوياني که اين دارو را مصرف مي‌کنند، نيازي به آن ندارند
. جالب اينجاست که اين دارو بدون نسخه روانپزشک فروخته نمي‌شود وهمه داروخانه‌ها نيز آن را ندارند. اما عده‌اي به صورت قاچاق آن را تهيه مي‌کنند يا آنکه يکي از افراد آن را با ديگران تقسيم مي‌کند. حتي به اين نکته توجه نمي‌کنند که داروهاي قاچاق اغلب حاوي مواد خطرناک و اعتيادآور ديگر است.
متاسفانه به تازگي برخي از روانپزشکان، ريتالين را براي دانشجويان تجويز مي‌کنند و بعد از گزارش دانشجو در مورد افت عملکرد تحصيلي، برايشان دارو نوشته مي‌شود. در صورتي که اين دانشجو ممکن است با زمينه‌هاي رواني مانند تنبلي و مسئوليت گريزي به روانپزشک مراجعه کرده باشد که با مصرف 2 دوره ريتالين کمي بهتر مي‌شود، اما عوارض جدي براي او ايجاد مي‌کند.
فصل امتحانات و ريتالين
دکتر سيد حاجي ميري ـ داروسازدر مصاحبه با ايسنا با هشدار نسبت به شيوع مصرف خودسرانه ريتالين اظهار داشته است: وابستگي و اعتياد به ريتالين، به سيستم اعصاب مرکزي آسيب مي‌رساند و عوارض قلبي و عروقي و همچنين بيقراري و آشفتگي، از عواقب مصرف غيرمنطقي اين دارو به حساب مي‌آيد.
وي همچنين مي‌گويد: داروهاي محرک آمفتاميني يا شبه آمفتاميني مانند ريتالين، داروهايي است که در عملکرد مغز دخالت مي‌کند و بـــر قسمتي از مــغز که به تمرکز، توجه و پشتکار فرد مرتبط مي‌شود، تاثير مستقيم مي‌گذارد.
اين دارو ساز با بيان اين مطلب که «متيل فنيديت» از جمله داروهاي محرک است که از سال 1954 مــيلادي با نام تجاري «ريتالين» به عنوان يک داروي ضد افسردگي وارد بازار دارويي کشورها شده است، يادآوري مي‌کند: کاربرد اين دارو در طول زمان گسترش يافت، به طوري که براي درمان علامتي بيماران دچار خواب آلودگي در طي روز نيز استفاده مي‌شود.
دکتر حاجي ميري مي‌افزايد: در ايام امتحانات سوءمصرف ريتالين در ميان بعضي از دانشجويان شايع مي‌شود. به طوري که عده‌اي از آنها براي بيدار ماندن و به منظور افزايش توجه و تمرکز، به مصرف اين دارو روي مي‌آورند.
وي با بيان اين مطلب که شکي نيست ريتالين قابليت جلوگيري از خواب آلودگي را دارد، اما مصرف غيرمنطقي آن عوارض زيادي را براي فرد به همراه مي‌آورد، ياد آوري مي‌کند: آسيب به دستگاه مرکزي اعصاب، بروز سردرد، کم تحملي و بيقراري و همچنين عوارض قلبي عروقي مانند ايجاد تغيير در ريتم طبيعي قلب و تعداد ضربان آن و افزايش فشار خون، از جمله عوارضي است که در صورت مصرف سوء ريتالين، مي‌تواند جان مصرف کننده را تهديد کند. اين دارو ساز سپس به ايجاد وابستگي در صورت مصرف غيرمنطقي و مکرر ريتالين اشاره مي‌كند و مي‌افزايد: گاهي شاهد عوارض گوارشي نظير بي‌اشتهايي و تهوع نيز در افراد استفاده‌کننده از اين دارو هستيم. البته بايد توجه داشت که ميزان پاسخ‌دهي به اين دارو در افراد مختلف، کاملا متغير است.
وي با اشاره به اعمال سياست‌هاي نظام‌مند نظارتي براي توزيع اين دارو از سوي نهادهاي سياستگذار، مي‌گويد: از آنجا که ريتالين در داروخانه‌هاي خاص و براساس ضوابط ويژه‌اي به بيماران ارائه مي‌شود، احتمال وجود بازار سياه و داروهاي تقلبي در اين ميان قدرت مي‌يابد. افراد و به ويژه دانشجويان بايد توجه داشته باشند که احتمال تقلبي بودن ريتالين توزيع شده در بسياري از مراکزي که به صورت غيرقانوني فعاليت مي‌کنند، وجود دارد.
مصرف خودسرانه
اين مسئول کميته پرورش داروساز - دانشجو دانشگاه علوم پزشکي تهران سپس با ابراز تاسف از شيوع مصرف خودسرانه ريتالين در مـيان برخــي از دانـشجويان و دانش آموزان در ايام امتحانات مي‌افزايد: آمار و ارقام نشان مي‌دهد که متاسفانه مصرف اين ماده و داروهاي مشابه به منظور جلوگيري از خواب آلودگي و افزايش قدرت تمرکز و دقت، افراد تحصيلکرده بيشتر است.
ريتالين دارويي است که در درمان اختلالات مغزي توسط روانپزشکان تجويز مي‌شود. اين دارو به نوعي ماده محرک مغز است و براي فعالتر شدن کورتکس مغز تجويز مي‌شود اما متاسفانه شاهد استفاده خودسرانه آن توسط برخي افراد هستيم که عوارض بسيار زيان‌آوري را به دنبال دارد.
درس‌هاي روي هم تلمبار شده، جزوه‌هاي ناقص و فرصت‌هاي كوتاه براي درس خواندن، بعضي از دانش‌آموزان و دانشجويان را به فكر راه‌هاي ميان‌بر مي‌اندازد تا بتوانند به هر نحو ممكن، كابوس امتحان‌ها را پشت‌سر بگذارند.
در چنين شرايطي به گفته كارشناسان، متأسفانه شماري از دانش‌آموزان و دانشجويان براي شب‌زنده‌داري در شب امتحان، قرص «ريتالين» مصرف مي‌كنند. و اين در حالي است كه متخصصان در مورد افزايش مصرف اين قرص اعتيادآور هشدار داده‌اند.
تحقيقات نشان مي‌دهد مصرف داروي ريتالين بر كاركرد تحصيلي افراد تاثير مي‌گذارد و زمينه ابتلاي آنان به اعتياد را فراهم مي‌كند.
توهم و هذيان‌گويي
دكتر عباسعلي ناصحي ـ مديرکل سلامت روان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکي در گفتگو با فارس اظهار داشته است: توهم و هذيان‌گويي از عوارض رواني شديد مصرف ريتالين است که در صورت مسموميت، احتمال مرگ نيز وجود دارد.
وي مي‌افزايد: برخي از دانش‌آموزان و دانشجويان در فصل امتحانات متأسفانه به مصرف داروي خطرناک ريتالين مبادرت مي‌کنند، بدون آن كه از عوارض آن باخبر باشند. ناصحي مي‌افزايد: داروي «ريتالين» براي درمان بيماري اختلالات رواني با حملات غيرقابل کنترل خواب در بزرگسالان و اختلالات بيش‌فعالي و کم‌توجهي در کودکان ديده مي‌شود که با تحرک بيش از اندازه و کمبود تمرکز در يادگيري همراه است.
وي يادآوري مي‌کند: تجويز داروي ريتالين براي مداواي اين دسته از اختلالات رواني بايد انجام شود، در حالي که متأسفانه در موارد ديگري شاهد سوء مصرف آن هستيم.
مديرکل سلامت روان وزارت بهداشت،درمان و آموزش پزشکي همچنين يادآوري مي‌کند : علت مصرف ريتالين، ايجاد بي‌خوابي در افراد است و عده‌اي به همين دليل اقدام به مصرف آن مي‌کنند، چرا که معتقدند از خواب آنان به هنگام شب‌بيداري در ايام امتحانات، مي‌كاهد.
ناصحي با تأکيد بر اينکه افراد نبايد بدون تجويز پزشک، داروي ريتالين مصرف کنند مي‌گويد: اختلال در خواب، کاهش اشتها، سردرد، تعريق، عصبي شدن، لرزش دست،افزايش ضربان قلب،افزايش دماي بدن و دل‌درد از عوارض سوءمصرف ريتالين است.
مديرکل سلامت روان وزارت بهداشت و درمان تصريح مي‌كند: در صورت مصرف دوز بالاي ريتالين، عوارض خطرناکي مانند اختلال در هوشياري،تشنج و سکته قلبي و مغزي مصرف‌کنندگان را تهديد مي‌کند.
ناصحي گفت: عوارض شديد رواني مانند توهم و هذيان‌گويي نيز در اين افراد بسيار ديده مي‌شود و در صورت مسموميت با داروي ريتالين،احتمال مرگ وجود دارد.
علاوه بر آن، احتمال مصرف دانشجويان پزشکي به دليل آشنايي با اثرات دارو در ريتالين وجود دارد و ممکن است اين افراد هم به مصرف ريتالين اقدام کنند.
عوارض مصرف قرص‌هاي ريتالين
دكتر رضا جباري ـ متخصص جراحي مغزو اعصاب در مورد عوارض مصرف غيرضروري داروي ريتالين به گزارشگر روزنامه اطلاعات مي‌گويد: «متيل فنيدات» که بيشتر به نام تجاري ريتالين شناخته مي‌شود، از مشتقات گروه امفتامين‌ها است كه جزو داروهاي محرك به حساب مي‌آيد و براي درمان بيش فعالي، اختلالات يادگيري (ADHD) و برخي از مبتلايان به افسردگي تجويز مي‌شود. از اين دارو همچنين در درمان خواب آلودگي مزمن (Narcolepsy) در ميان افراد ميانسال و کهنسال به كار مي‌رود.
وي با بيان اين مطلب كه كاربرد اصلي «ريتالين» در روان‌پزشکي اطفال است. مي‌افزايد: معمولا اين دارو براي اطفال بيش فعال، بيماران سايکوز و بيماراني كه اختلالات توجه دارند، كاربرد دارد. زيرا اين دارو در دوز معين، ميزان توجه و هوشياري شخص را افزايش مي‌دهد.
اين متخصص جراحي مغز و اعصاب در مورد سوء استفاده از ريتالين ياد آوري مي‌كند: برخي از افراد از اين دارو براي افزايش تمركز و هوشياري به هنگام درس خواندن بخصوص در شب‌هاي امتحان استفاده مي‌كنند و اين در حالي است كه ريتالين 4 تا 6ساعت تمركز را افزايش مي‌دهد و سپس افزايش غيرطبيعي متابوليسم مغزي را به همراه مي‌آورد که به خستگي مفرط ذهني مصرف كنندگان مي‌انجامد و نتايج نامطلوبي باقي مي‌گذارد، با اين حال متاسفانه عده‌اي باز هم به مصرف آن ادامه مي‌دهند.
افزايش مصرف
دكتر جباري با اشاره به اين مطلب كه به تدريج مقدار(دُز) استفاده از ريتالين در مصرف كنندگان افزايش مي‌يابد، مي‌گويد: مصرف كنندگان ريتالين ممکن است عوارضي مانند افزايش درجه حرارت بدن، بي‌نظمي در ضربان قلب، سردرد و تهوع، افزايش فشارخون، تعريق، اضطراب و استرس شديد، تشنج و به طور كلي عوارضي مانند عوارض مصرف قرص اكستازي را تجربه کنند.
وي مي‌افزايد: اگر دُز مصرف ريتالين زياد باشد، فرد دچار اختلالات رفتاري و توهمي مي‌شود كه در درازمدت كاهش حافظه و آسيب‌هاي نوروفيزيولوژيک به مغز را سبب مي‌شود وعوارض جبران نا پذيري را براي مصرف كنندگان بوجود مي‌آورد. دكتر جباري ـ متخصص جراحي مغزو اعصاب با بيان اين مطلب كه بيشترين مصرف ريتالين در كودكان بيش فعال است و به كنترل اختلالات رفتاري شان كمك مي‌کند، ياد آور مي‌شود: به غير از بيماران ياد شده، مصرف‌كنندگان ريتالين را بيشتر دانشجويان تشكيل مي‌دهند، در حالي که به جاي استفاده از ريتالين مي‌توان از مواد محرک طبيعي مانند قهوه استفاده كرد كه سلامت آنها را به مخاطره نمي‌اندازد.
درمان افسردگي
دكتر علي حسيني ـ روانشناس نيز درباره موارد مصرف ريتالين به گزارشگر روز نامه اطلاعات مي‌گويد: ريتالين در سال 1954 ميلادي به بازار دارويي جهان عرضه شد و ابتدا دارويي براي درمان افسردگي، خواب آلودگي در طول روز و سندرم خستگي مزمن بود. اما به تدريج و با مطالعات بيشتر از آن، در درمان كودكان بيش فعال استفاده شد. اما در سال 1998 ميلادي برخي از دانشجويان، دانش‌آموزان دبيرستاني و نوجواناني که قصد داشتند در شب‌هاي امتحان بيدار بمانند، به مصرف کنندگان اين قرص پيوستند.
وي در مورد عوارض مصرف ريتالين مي‌افزايد:مصرف اين دارو براي افراد داراي اضطراب زياد، فشارهاي عصبي، عصبانيت همراه با بيقراري، حساسيت مفرط نسبت به دارو، فشار خون بالا، گلوکوم، افسردگي‌هاي قابل درمان با داروهاي رايج ضد افسردگي، تيک‌هاي حــرکتي و کودکان زير 6 سال منع شده است.
تجويز پزشك
اين روانشناس با بيان اين مطلب كه «ريتالين» از جمله داروهايي است که بايد با تجويز پزشک مصرف شود و از اينرو مصرف خودسرانه اين قرص عوارضي را براي فرد به وجود مي‌آورد، يادآوري مي‌كند: مهم‌ترين معضل مصرف ريتالين اين است که به هيچ عنوان مشخص نمي‌سازد در چه گروهي وابستگي شديد ايجاد مي‌کند و متاسفانه مصرف‌كنندگان نيز از عوارض آن بي‌اطلاع هستند.
وي مي‌افزايد: ريتالين دارويي است که حتماً بايد توسط پزشکان تجويز شود، حال آن كه اغلب مصرف کنندگان تصور مي‌کنند اين قرص‌ها بي‌خطرند و « بد نامي « مواد مخدر را ندارند! در حالي که عوارض مصرف خودسرانه اين قرص‌ها مي‌تواند در حد مواد مخدري نظير کوکايين و آمفتامين باشد.
ريتالين و دانشجويان
دکتر علي فرجام ـ روان شناس اجتماعي به گزارشگر روز نامه اطلاعات مي‌گويد: در سال‌هاي اخير مصرف خودسرانه اين دارودر ميان برخي از دانشجويان افزايش يافته و اين در حالي است که «ريتالين» دارويي است که در درمان اختلالات مغزي توسط روانپزشکان تجويز مي‌شود.
اين دارو به نوعي ماده محرک مغز است که براي فعالتر شدن کورتکس مغز تجويز مي‌شود، اما متاسفانه شاهد استفاده خودسرانه آن توسط برخي از دانشجويان هستيم که عوارض بسيار زيان آوري نيز به دنبال دارد.
وي مي‌افزايد: در سال‌هاي اخير مصرف خودسرانه «ريتالين» در ميان دانشجويان افــزايش يافته است و به ويژه در برخي گروه‌هاي خاص که نياز به تمرکز و پشتکار بيشتر دارند، مصرف بيشتر اين دارو را شاهديم. اما نکته مهم مشترک در ميان همه مصرف کنندگان خودسرانه داروي ريتالين، اين است که آنان دانشجوياني هستند که در طول ترم درس نمي‌خوانند و براي يادگيري درسي که حداقل فراگيري آن به2 ماه زمان نياز دارد، مي‌خواهند فقط يک يا دو شب زمان بگذارند.
به اين ترتيب نياز به شب بيداري، انرژي و تمرکز بيشتر در آن شب دارند که به سمت مصرف اين داروي روان گردان و زيان‌آور کشيده مي‌شوند. اغلب اين دانشجويان در عادت‌هاي تحصيلي و انگيزش‌هاي کلي و خاص، دچار مشکل هستند. آنان مهارت مطالعه ندارند و مي‌خواهند همه مشکلات خود را با مصرف يک قرص ريتالين رفع کنند!
عدم برنامه‌ريزي صحيح
اين روانشناس اجتماعي همچنين ياد آوري مي‌كند: افراد مصرف کننده ريتالين، آن را جانشين عادت‌هاي تحصيلي خود مي‌کنند و به جاي آنکه روش تحصيل و زماني را که بايد براي اين کار اختصاص دهند، اصلاح کنند و سبک زندگي دانشجويي را برگزينند، به دنبال نتيجه گيري يک شبه و يکباره هستند. در حالي که اگر آنها حجم درس‌هاي خود را در طول ترم تقسيم کنند و آنها را درست ياد بگيرند، بيش از 90 درصدشان نيازي به مصرف ريتالين ندارند.
دكتر فرجام همچنين مي‌گويد: برخي از دانشجويان گزارش مي‌کنند که با مصرف ريتالين، هوشياري بيشتري پيدا مي‌کنند و مغزهايشان به طور خودکار از تنبلي بيرون مي‌آيد. اما پس از مصرف با عوارض متعدد آن مواجه مي‌شوند.
وي مي‌افزايد: عوارضي مانند مشکلات سيستم عصبي و نورولوژيک، کاهش عملکرد يادگيري، تنبلي مغز، تمرکز کمتر از زمان پيش از مصرف ريتالين، مشکل يادآوري تا دوره قابل توجه، دلهره، اضطراب و حملات حاد اضطرابي بعد از مصرف ريتالين گزارش شده است که البته اينها مربوط به مصرف خودسرانه و بدون تجويز روانپزشک است. دكتر فرجام مي‌افزايد: تعداد افرادي که از سوي روانپزشک نيازمند مصرف ريتالين تشخيص داده مي‌شوند، بسيار کم است و 90 درصد دانشجوياني که اين دارو را مصرف مي‌کنند، نيازي به آن ندارند
. جالب اينجاست که اين دارو بدون نسخه روانپزشک فروخته نمي‌شود وهمه داروخانه‌ها نيز آن را ندارند. اما عده‌اي به صورت قاچاق آن را تهيه مي‌کنند يا آنکه يکي از افراد آن را با ديگران تقسيم مي‌کند. حتي به اين نکته توجه نمي‌کنند که داروهاي قاچاق اغلب حاوي مواد خطرناک و اعتيادآور ديگر است.
متاسفانه به تازگي برخي از روانپزشکان، ريتالين را براي دانشجويان تجويز مي‌کنند و بعد از گزارش دانشجو در مورد افت عملکرد تحصيلي، برايشان دارو نوشته مي‌شود. در صورتي که اين دانشجو ممکن است با زمينه‌هاي رواني مانند تنبلي و مسئوليت گريزي به روانپزشک مراجعه کرده باشد که با مصرف 2 دوره ريتالين کمي بهتر مي‌شود، اما عوارض جدي براي او ايجاد مي‌کند.
فصل امتحانات و ريتالين
دکتر سيد حاجي ميري ـ داروسازدر مصاحبه با ايسنا با هشدار نسبت به شيوع مصرف خودسرانه ريتالين اظهار داشته است: وابستگي و اعتياد به ريتالين، به سيستم اعصاب مرکزي آسيب مي‌رساند و عوارض قلبي و عروقي و همچنين بيقراري و آشفتگي، از عواقب مصرف غيرمنطقي اين دارو به حساب مي‌آيد.
وي همچنين مي‌گويد: داروهاي محرک آمفتاميني يا شبه آمفتاميني مانند ريتالين، داروهايي است که در عملکرد مغز دخالت مي‌کند و بـــر قسمتي از مــغز که به تمرکز، توجه و پشتکار فرد مرتبط مي‌شود، تاثير مستقيم مي‌گذارد.
اين دارو ساز با بيان اين مطلب که «متيل فنيديت» از جمله داروهاي محرک است که از سال 1954 مــيلادي با نام تجاري «ريتالين» به عنوان يک داروي ضد افسردگي وارد بازار دارويي کشورها شده است، يادآوري مي‌کند: کاربرد اين دارو در طول زمان گسترش يافت، به طوري که براي درمان علامتي بيماران دچار خواب آلودگي در طي روز نيز استفاده مي‌شود.
دکتر حاجي ميري مي‌افزايد: در ايام امتحانات سوءمصرف ريتالين در ميان بعضي از دانشجويان شايع مي‌شود. به طوري که عده‌اي از آنها براي بيدار ماندن و به منظور افزايش توجه و تمرکز، به مصرف اين دارو روي مي‌آورند.
وي با بيان اين مطلب که شکي نيست ريتالين قابليت جلوگيري از خواب آلودگي را دارد، اما مصرف غيرمنطقي آن عوارض زيادي را براي فرد به همراه مي‌آورد، ياد آوري مي‌کند: آسيب به دستگاه مرکزي اعصاب، بروز سردرد، کم تحملي و بيقراري و همچنين عوارض قلبي عروقي مانند ايجاد تغيير در ريتم طبيعي قلب و تعداد ضربان آن و افزايش فشار خون، از جمله عوارضي است که در صورت مصرف سوء ريتالين، مي‌تواند جان مصرف کننده را تهديد کند. اين دارو ساز سپس به ايجاد وابستگي در صورت مصرف غيرمنطقي و مکرر ريتالين اشاره مي‌كند و مي‌افزايد: گاهي شاهد عوارض گوارشي نظير بي‌اشتهايي و تهوع نيز در افراد استفاده‌کننده از اين دارو هستيم. البته بايد توجه داشت که ميزان پاسخ‌دهي به اين دارو در افراد مختلف، کاملا متغير است.
وي با اشاره به اعمال سياست‌هاي نظام‌مند نظارتي براي توزيع اين دارو از سوي نهادهاي سياستگذار، مي‌گويد: از آنجا که ريتالين در داروخانه‌هاي خاص و براساس ضوابط ويژه‌اي به بيماران ارائه مي‌شود، احتمال وجود بازار سياه و داروهاي تقلبي در اين ميان قدرت مي‌يابد. افراد و به ويژه دانشجويان بايد توجه داشته باشند که احتمال تقلبي بودن ريتالين توزيع شده در بسياري از مراکزي که به صورت غيرقانوني فعاليت مي‌کنند، وجود دارد.
مصرف خودسرانه
اين مسئول کميته پرورش داروساز - دانشجو دانشگاه علوم پزشکي تهران سپس با ابراز تاسف از شيوع مصرف خودسرانه ريتالين در مـيان برخــي از دانـشجويان و دانش آموزان در ايام امتحانات مي‌افزايد: آمار و ارقام نشان مي‌دهد که متاسفانه مصرف اين ماده و داروهاي مشابه به منظور جلوگيري از خواب آلودگي و افزايش قدرت تمرکز و دقت، افراد تحصيلکرده بيشتر است.
ريتالين دارويي است که در درمان اختلالات مغزي توسط روانپزشکان تجويز مي‌شود. اين دارو به نوعي ماده محرک مغز است و براي فعالتر شدن کورتکس مغز تجويز مي‌شود اما متاسفانه شاهد استفاده خودسرانه آن توسط برخي افراد هستيم که عوارض بسيار زيان‌آوري را به دنبال دارد.
