موفقیت محققان ایرانی در کاهش ولع مصرف ماده مخدر «شیشه»
به گزارش ایسنا، کسانی که به مصرف مواد مخدر و محرک‌ها اعتیاد دارند، از ولع اجتناب‌ناپذیر در رنج هستند و این وسوسه در بیماران مبتلا به مت‌آمفتامین (شیشه) بیشتر دیده میشود.
ولع مصرف به دنبال شرطی‌سازی پاولفی، به صورت خودبخودی، غیرقابل اجتناب و با محرک‌های مختلف آغاز شده و اغلب به عود اعتیاد می‌انجامد. این وسوسه می‌تواند به دنبال عوامل درونی یا بیرونی از جمله افراد، مکان‌ها، اشیاء و موقعیت‌های عاطفی که در طی زمان مصرف مواد با آن همراه بوده‌اند، ایجاد شود.
تا کنون روش‌های جدیدی برای کاهش عود اعتیاد و درمان پدیده ولع مصرف در معتادان توسط محققان سراسر دنیا به کار گرفته شده‌اند. این درحالیست که هیچ داروی شناخته شده‌ای برای درمان معتادان به شیشه نیز تولید نشده است.
پژوهشگران ایرانی توانستند در روش خود برای کاهش ولع مصرف در معتادان به شیشه، میزان وسوسه در این دسته از معتادان را به روش تحریک الکتریکی نواحی خاصی از مغز کاهش دهند. «علیرضا شاه‌بابایی»، پژوهشگر ایرانی و دانشجوی دکتری «علوم شناختی» که در تحقیق خود تحت عنوان «تاثیر تحریک الکتریکی قشر پیش‌پیشانی خلفی - جانبی بر ولع مصرف در بیماران پرهیز مدار وابسته به مت‌آمفتامین» موفق به اجرای این روش به عنوان گامی برای کمک به درمان معتادان به شیشه شده است، در تشریح جزئیات این تحقیق به خبرنگار علمی ایسنا گفت: به دنبال مواجهه با نشانه‌ها، علائم و در مجموع محرک‌های عامل وسوسه در مصرف کننده مواد مخدر، مدار پاداش در مغز فعال میشود. مراکز اصلی این مدار در نواحی زیر قشری مخ قرار دارد یا در واقع فراخوانی وسوسه ، با افزایش فعالیت در هسته‌های زیرقشری شروع میشود.
وی گفت: کرتکس مغز می‌تواند فعالیت هسته‌های زیرقشری مخ را کنترل کند. اما نواحی از کرتکس مغز در مصرف‌کنندگان مواد بسیار ضعیف شده و موجب شکست فرد معتاد، در مبارزه با وسوسه و در نتیجه مصرف مواد میشود. شاه‌بابایی با این توضیح، به روش بکار گرفته شده خود و همکارانش برای کاهش وسوسه در بیماران معتاد به شیشه اشاره کرد و گفت : در این روش، با استفاده از اعمال جریان مستقیم الکتریکی بر روی جمجمه، اصلاح قطبیت در مغز، ایجاد شده و این کار باعث قوی‌تر شدن کرتکس مغز معتاد و کنترل هسته‌های زیرقشری مخ و در نتیجه افزایش مقاومت فرد معتاد در برابر علائم وسوسه‌انگیز مصرف مواد میشود.
این پژوهشگر، با اشاره به این که پیش از این نیز، روش کاهش ولع مصرف مواد (غیر از شیشه) با استفاده از تحریک الکتریکی مغز، در فاز حیوانی و انسانی در دنیا انجام شده است، انجام این روش در مورد ماده محرک شیشه، در فاز انسانی توسط وی و همکارانش را برای نخستین بار در دنیا دانست و گفت: این روش بر روی 30 نفر از مردان مصرف کننده شیشه در ایران انجام شده و نتایج آن امیدوارکننده بوده اما برای اجرای آن در فاز درمانی نیازمند تحقیقات بیشتری هستیم.
وی شیوع مصرف شیشه در کشور ، افزایش دامنه نگرانی‌ها در این باره و نیز اثرات بسیار مخرب مصرف شیشه بر روی مغز را علت انتخاب این ماده برای انجام این تحقیق دانست و تاکید کرد: داروی شناخته شده‌ای برای درمان اعتیاد به شیشه وجود ندارد و اگر چنین دارویی ساخته شود نیز، شیوه کاهش وسوسه در مصرف‌کنندگان شیشه به روش تحریک الکتریکی مغز ، تداخلی با مداخلات دارویی درمان شیشه در آینده نخواهد داشت.
شاه‌بابایی در عین حال تاکید کرد که روش مذکور، روش معجزه‌آسایی برای درمان اعتیاد به شیشه نیست و ترک مصرف یکباره را به دنبال نخواهد داشت؛ بلکه درمان اعتیاد به شیشه شامل شبکه‌ای از مداخلات است که این شیوه نیز می‌تواند کمکی به تکامل این شبکه باشد.
این طرح توسط علیرضا شاه‌بابایی با همکاری دکتر وحید نجاتی، دکتر حامد اختیاری، بهنام زمانیان، مهرشاد گلسرخی و فاطمه کشوری به سرپرستی دکتر حامد اختیاری اجرا شده است.
به گزارش ایسنا شیشه در کنار تریاک بیشترین مواد مخدر مصرفی در کشور هستند و ضریب قابل ملاحظه‌ای از تخت‌های روانپزشکی در کشور به معتادان شیشه اختصاص یافته است. شیشه همچنین، در صدر تمایل مصرف زنان معتاد است.
ولع مصرف به دنبال شرطی‌سازی پاولفی، به صورت خودبخودی، غیرقابل اجتناب و با محرک‌های مختلف آغاز شده و اغلب به عود اعتیاد می‌انجامد. این وسوسه می‌تواند به دنبال عوامل درونی یا بیرونی از جمله افراد، مکان‌ها، اشیاء و موقعیت‌های عاطفی که در طی زمان مصرف مواد با آن همراه بوده‌اند، ایجاد شود.
تا کنون روش‌های جدیدی برای کاهش عود اعتیاد و درمان پدیده ولع مصرف در معتادان توسط محققان سراسر دنیا به کار گرفته شده‌اند. این درحالیست که هیچ داروی شناخته شده‌ای برای درمان معتادان به شیشه نیز تولید نشده است.
پژوهشگران ایرانی توانستند در روش خود برای کاهش ولع مصرف در معتادان به شیشه، میزان وسوسه در این دسته از معتادان را به روش تحریک الکتریکی نواحی خاصی از مغز کاهش دهند. «علیرضا شاه‌بابایی»، پژوهشگر ایرانی و دانشجوی دکتری «علوم شناختی» که در تحقیق خود تحت عنوان «تاثیر تحریک الکتریکی قشر پیش‌پیشانی خلفی - جانبی بر ولع مصرف در بیماران پرهیز مدار وابسته به مت‌آمفتامین» موفق به اجرای این روش به عنوان گامی برای کمک به درمان معتادان به شیشه شده است، در تشریح جزئیات این تحقیق به خبرنگار علمی ایسنا گفت: به دنبال مواجهه با نشانه‌ها، علائم و در مجموع محرک‌های عامل وسوسه در مصرف کننده مواد مخدر، مدار پاداش در مغز فعال میشود. مراکز اصلی این مدار در نواحی زیر قشری مخ قرار دارد یا در واقع فراخوانی وسوسه ، با افزایش فعالیت در هسته‌های زیرقشری شروع میشود.
وی گفت: کرتکس مغز می‌تواند فعالیت هسته‌های زیرقشری مخ را کنترل کند. اما نواحی از کرتکس مغز در مصرف‌کنندگان مواد بسیار ضعیف شده و موجب شکست فرد معتاد، در مبارزه با وسوسه و در نتیجه مصرف مواد میشود. شاه‌بابایی با این توضیح، به روش بکار گرفته شده خود و همکارانش برای کاهش وسوسه در بیماران معتاد به شیشه اشاره کرد و گفت : در این روش، با استفاده از اعمال جریان مستقیم الکتریکی بر روی جمجمه، اصلاح قطبیت در مغز، ایجاد شده و این کار باعث قوی‌تر شدن کرتکس مغز معتاد و کنترل هسته‌های زیرقشری مخ و در نتیجه افزایش مقاومت فرد معتاد در برابر علائم وسوسه‌انگیز مصرف مواد میشود.
این پژوهشگر، با اشاره به این که پیش از این نیز، روش کاهش ولع مصرف مواد (غیر از شیشه) با استفاده از تحریک الکتریکی مغز، در فاز حیوانی و انسانی در دنیا انجام شده است، انجام این روش در مورد ماده محرک شیشه، در فاز انسانی توسط وی و همکارانش را برای نخستین بار در دنیا دانست و گفت: این روش بر روی 30 نفر از مردان مصرف کننده شیشه در ایران انجام شده و نتایج آن امیدوارکننده بوده اما برای اجرای آن در فاز درمانی نیازمند تحقیقات بیشتری هستیم.
وی شیوع مصرف شیشه در کشور ، افزایش دامنه نگرانی‌ها در این باره و نیز اثرات بسیار مخرب مصرف شیشه بر روی مغز را علت انتخاب این ماده برای انجام این تحقیق دانست و تاکید کرد: داروی شناخته شده‌ای برای درمان اعتیاد به شیشه وجود ندارد و اگر چنین دارویی ساخته شود نیز، شیوه کاهش وسوسه در مصرف‌کنندگان شیشه به روش تحریک الکتریکی مغز ، تداخلی با مداخلات دارویی درمان شیشه در آینده نخواهد داشت.
شاه‌بابایی در عین حال تاکید کرد که روش مذکور، روش معجزه‌آسایی برای درمان اعتیاد به شیشه نیست و ترک مصرف یکباره را به دنبال نخواهد داشت؛ بلکه درمان اعتیاد به شیشه شامل شبکه‌ای از مداخلات است که این شیوه نیز می‌تواند کمکی به تکامل این شبکه باشد.
این طرح توسط علیرضا شاه‌بابایی با همکاری دکتر وحید نجاتی، دکتر حامد اختیاری، بهنام زمانیان، مهرشاد گلسرخی و فاطمه کشوری به سرپرستی دکتر حامد اختیاری اجرا شده است.
به گزارش ایسنا شیشه در کنار تریاک بیشترین مواد مخدر مصرفی در کشور هستند و ضریب قابل ملاحظه‌ای از تخت‌های روانپزشکی در کشور به معتادان شیشه اختصاص یافته است. شیشه همچنین، در صدر تمایل مصرف زنان معتاد است.
