جمعه ۱۰ فروردين ۱۴۰۳ - 29 Mar 2024
تاریخ انتشار :
پنجشنبه ۷ آذر ۱۳۹۲ / ۲۲:۱۱
کد مطلب: 20596
۲
۲

فرق روا‌نشناسان و روانپزشکان

گفتگويي با دکتر غلامرضا ميرسپاسي و دکتر حسين ابراهيمي‌مقدم درباره «تفاوت از دست رفته» - دکتر مجيد سلطاني
تا همين چند سال پيش، تا از بيماري‌هاي اعصاب و روان حرفي به ميان مي‌آمد، مهم‌ترين وظيفه اصحاب رسانه، «تغيير و اصلاح نگرش مردم به بيماري‌هاي اعصاب و روان» تلقي مي‌شد. خدا را شکر، اين روزها قدري از اين فرهنگ‌‌سازي‌ها کارگر افتاده و مردم بيش از گذشته باور کرده‌اند که بيماري‌هاي رواني هم مانند بيماري‌هاي ديگرند و براي درمان آنها بايد به روان‌پزشک، روان‌شناس يا مشاور مراجعه کنند؛ اما مساله‌اي که اين هفته قصد داريم درباره‌اش به شما اطلاعاتي عرضه کنيم، تفاوت‌هاي روان‌شناسي و روان‌پزشکي است و اينکه هر کدام از روان شناسان و روان‌پزشکان چه خدماتي را مي‌توانند به شما عرضه کنند. گفتگوهاي ما را با دکتر غلامرضا ميرسپاسي، نايب‌رئيس انجمن روانپزشکان ايران و عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشکي تهران و دکتر حسين ابراهيمي‌مقدم، روان‌شناس و مدرس دانشگاه علوم پزشکي ايران در همين رابطه بخوانيد...
سلامت : در حوزه بيماري‌هاي اعصاب و روان، متخصصان زيادي فعاليت مي‌کنند: مشاوران، روان‌شناسان،‌ روان‌پزشکان و متخصصان مغز و اعصاب. لطفا به زبان ساده بفرماييد تفاوت اين تخصص‌ها در چيست؟
بگذاريد با يک مثال به‌تان جواب بدهم. چندسال پيش،يک دستگاه الکترونيکي خريدم و به محل کارم بردم تا از آن استفاده کنم. فکر مي‌کردم که خيلي ساده، آن را به برق مي‌زنم و روشن مي‌شود. اما وقتي مي‌خواستم اجزايش را به هم وصل کنم، دچار مشکل شدم. تصميم گرفتم از يک دوستم که او هم اين وسيله را داشت، کمک بگيرم. به او زنگ زدم و او هم البته اطلاعات خوبي داشت ولي چيزهايي که مي‌گفت با مدل دستگاه من جور درنمي‌آمد. تصميم گرفتم به شرکت سازنده دستگاه زنگ بزنم و راهنمايي بخواهم. متصدي مربوطه هم تلفني راه‌حل‌هايي ارايه داد که خيلي کلي بود و خيلي سريع گفته شد و من نتوانستم بعضي نکات را يادداشت کنم. حتي اينکه طرف مقابلم را نمي‌ديدم اين حس را به وجود آورد که شايد کاملا حرف‌هايم را نمي‌گيرد. درخواست کردم برايم يک دفترچه راهنما بفرستد که فرستاد و خيلي هم به من کمک کرد ولي روح کنجکاو من مي‌خواست بيشتر سر دربياورد. اينجا بود که تصميم گرفتم نزد يک متخصص بروم. او هم با دقت به حرف‌هايم گوش کرد و يکي‌يکي همه عيب‌ها و ايرادهاي احتمالي و طرز کار صحيح دستگاه را به من آموزش داد. حالا سال‌هاست با اين دستگاه‌ کار مي‌کنم و شکر خدا تاکنون مشکلي برايم پيش نيامده و البته هر وقت مشکل کوچکي پيش مي‌آيد با همان متخصص تماس مي‌گيرم.

-به نظرتان خوانندگان ما با خواندن اين خاطره، تفاوت‌هاي مشاور تلفني و روان‌شناس و روان‌پزشک و متخصص مغز و اعصاب را مي‌فهمند؟
بله، ولي اگر بخواهم واضح‌تر بگويم، جوابتان اين مي شود که وقتي يک فرد با مشکلي برخورد مي‌کند (مثلا يک مشکل تربيتي با فرزندش) ابتدا از يک دوست يا بزرگ‌تر نظرخواهي مي‌کند و آن دوست بر اساس تجربه‌هاي محدودش نقطه نظراتي را مطرح مي‌کند که مي‌تواند مفيد باشد يا نباشد. پس از آن، اگر فرد از آگاهي و بينش بهتري برخوردار باشد، به جاي رفتن سراغ اعمال مضحک (مثل کف‌بيني و طالع‌بيني) سراغ اهل‌ فن مي‌رود و مثلا سعي مي‌کند با خواندن کتاب يا مقاله، مشکلاتش را حل کند. به طور مثال، در زمينه تربيت کودکان کتابي مطالعه مي‌کند؛ مثل همان کاتالوگ يا دفترچه راهنمايي که مثال زدم و البته معمولا آن دفترچه، کامل نيست و به طور اختصاصي براي ما تدوين نشده. در گام بعدي، فرد با يک مشاور تماس مي‌گيرد؛ البته مشاوره تلفني مي‌تواند راهکار مفيدي باشد ولي چون تماس چهره به چهره وجود ندارد، احساس خوبي نيز تجربه نمي‌شود و معمولا کلي‌گويي‌هايي صورت مي‌گيرد. از اين‌رو فرد، قدم بعدي را براي رفتن نزد يک مشاور برخواهد داشت. مشاور هم سعي مي‌کند راهکارهايي ارايه دهد و...

-و حالا اگر مشکل به طور دايمي و ريشه‌اي حل نشود، چه؟
در اين صورت، شما بايد از يک روان‌شناس بهره بگيريد تا با بررسي مسايل و مشکلات و توانايي‌هاي منحصر به فردتان کاري ‌کند که بتوانيد راه‌ ساده‌‌اي را در زندگي‌ انتخاب کنيد. -حالا فرض کنيد پس از بررسي‌هاي همه‌جانبه روان‌شناسي و ارايه راهکار‌هاي مناسب متوجه شويم که جايي از مغز دچار مشکل شده‌ (مثلا هورمون خاصي کم يا زياد شده)؛ حالا چه کار کنيم؟ حالا بايد نزد روان‌پزشک برويد تا با دريافت داروهاي خاصي تنظيم هورموني خود را به دست آوريد و يا از يک متخصص مغز و اعصاب بخواهيد شما را بررسي مي‌کند و در صورت لزوم، عمل جراحي انجام دهيد تا فرد بتواند دوباره به روان‌شناس خود مراجعه کند. حالا که تا حدي با فرآيندهاي درماني آشنا شديد، حتما متوجه شده‌ايد که عمده کساني که نزد روان‌پزشکان يا متخصصان مغز و اعصاب مي‌روند، مي‌توانسته‌اند قبل از مصرف دارو نزد يک روان‌شناس رفته و بدون دريافت دارو، بسياري از مشکلات‌شان را حل کنند و البته پر واضح است که در صورت نياز به درمان‌هاي دارويي، روان‌شناس فرد را به روان‌پزشک ارجاع خواهد داد.

-درباره روان‌شناسان باليني و تفاوت آنها با روان‌شناسان مشاوره هم توضيح مي‌دهيد؟
بله، روان‌شناسان باليني به مردم کمک مي‌کنند تا با خواسته‌هاي زندگي سازگار شوند؛ مشکلاتي را از قبيل اضطراب و افسردگي مورد بررسي قرار مي‌دهند و به مراجعان کمک مي‌کنند تا مسايل خود را حل کرده و رفتارهايي را که به ناکام کردن خودشان منجر مي‌شود، تغيير دهند اما مشکلات مراجعان به روان‌شناسان مشاوره بيشتر به مشکلات‌ سازگاري مربوط است (نه اختلالات روان‌شناسي)؛ به طور مثال: مشکلات تحصيلي، شغلي و دوست‌يابي در حيطه کاري اين افراد است. -و مدارک تحصيلي اين افراد چيست؟ روان‌شناس بايد ليسانس روان‌شناسي، بعد فوق‌ليسانس و بعدش دکتراي روان‌شناسي گرفته باشد ولي يک روان‌پزشک ابتدا دوره پزشکي عمومي را به پايان مي‌رساند و بعد از گذراندن دوره تخصصي در زمينه بيماري‌هاي اعصاب و روان، به اخذ مدرک روان‌پزشکي نايل مي‌شود.

-روان‌پزشکان چه کمک‌هايي مي‌توانند به بيماران اعصاب و روان ارائه دهند؟
روان‌پزشکي يکي از رشته‌‌هاي تخصصي پزشکي است که به تشخيص، درمان و پيشگيري از بيماري‌هاي رواني مي‌پردازد. براي روان‌پزشک بودن ابتدا بايد پزشک بود و سپس بر اساس قوانين رايج کشور که از طريق وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکي تدوين مي‌شود که در گذشته اين رشته سه ساله بود اما اکنون دانشجويان تخصصي چهار سال در اين رشته تحصيل مي‌کنند. چنين افرادي پس از گذراندن دروس تئوري و عملي و کار در بيمارستان در امتحان نهايي تخصص شرکت مي‌کنند و پس از قبولي در اين امتحان به کار روان‌پزشکي مي‌پردازند.

-روان‌پزشکان از چه درمان‌هايي براي مداواي بيماران استفاده مي‌کنند؟
روان‌پزشکان براي درمان بيماري‌ها از روش‌هاي دارويي، غيردارويي و الکتروشوک استفاده مي‌کنند. سلامت : منظورتان از شيوه‌هاي غيردارويي چه شيوه‌هايي است؟ رفتاردرماني، روان‌درماني، شناخت درمان از روش‌هاي غيردارويي در علم روان‌پزشکي است.
-چه زمان بايد به روان‌پزشک مراجعه کنيم؟
ببينيد قبل از اينکه به روان‌پزشک مراجعه کنيد، توصيه مي‌کنم يک پزشک خانواده داشته باشيد. پزشک خانواده و معتمد شما اگر کوچک‌ترين مشکلي مانند دلشوره، غمگيني و يا افسردگي ملاحظه کند شما را به روان‌پزشک ارجاع خواهد داد. روان‌پزشکان نيز در برخي موارد ممکن است از همکاران روان‌شناس باليني براي تشخيص و درمان کمک بگيرند و بيماران را به آنها ارجاع دهند. در واقع روان‌شناس باليني مي‌تواند در کنار روان‌پزشک به بيماران کمک کند البته توجه داشته باشيد روان‌شناس باليني دست کم بايد فوق ليسانس روان‌شناسي باليني داشته باشند.

-روان‌شناسان باليني از چه شيوه‌هايي براي درمان استفاده مي‌کنند؟
آنها نيز از راه‌هاي غيردارويي مانند رفتاردرماني، شناخت درماني و حمايتي به بيماران کمک مي‌کنند. از طرف ديگر روان‌شناسان باليني در تشخيص بيماران نيز در موارد لزوم به روان‌پزشکان کمک مي‌کنند. البته به ياد داشته باشيد که اين کارها در حيطه تخصصي روان‌پزشکان است و آنها از اين راه‌ها براي درمان بيماران نيز به طور گسترده استفاده مي‌کنند. در اينجا لازم به تاکيد است که فقط روان‌پزشکان مي‌توانند به تجويز دارو اقدام کنند. و روان‌شناسان چون دوره‌هاي پزشکي را نديده‌اند نمي‌توانند نسخه دارويي براي بيماران بنويسند.

- باور رايجي که بين افراد وجود دارد، اين است که اغلب روان‌پزشکان با متخصصان اعصاب اشتباه ‌گرفته مي‌شوند. در اين باره چه نظر مي‌داريد؟
متخصصان اعصاب به مشکلات داخلي اعصاب مي‌پردازند و دوره‌هاي تخصصي آنها در همين زمينه است. به طور مثال اين افراد به بيماران مبتلا ام.اس، بيماران با مشکل اختلالات عضلاني، تومورها و فلج‌ها کمک مي‌کنند.

- مشاوره هم اين روزها به يکي از رشته‌هاي پرطرفدار علوم روان‌شناسي تبديل شده است. اين افراد چه کمک‌هايي به افراد مي‌کنند؟
دروس دانشگاهي کارشناسان مشاوره درباره بيماري‌ها نيست و چنين افرادي در زمينه مشاوره يا کانسلينگ به فعاليت مي‌پردازند. اين افراد نيز براي ارايه مشاوره مناسب بايد فوق ليسانس اين رشته را داشته باشند.

منبع: سلامت ایران
نام شما

آدرس ايميل شما
  • نظراتی که غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نمی‌شود
  • نظرات پس از تأیید مدير حداكثر ظرف 24 ساعت آينده منتشر می‌شود

فاطمه خزايي
Iran, Islamic Republic of
سلام خيلي ممنون ازصحبت هاي خوبتان كمك هاي بسياري به من كرد در انتخاب رشته خيلي ممنون
سهراب
Iran, Islamic Republic of
حتما این دوست عزیزمون روانپزشک میباشند با توجه به عرایضی که فرمودن! و حالا شما که میگین روان درمانی هم بلدین وجدانا تفاوت و شباهت سه تئوری روان درمانی رو هم بگین!! بیشتر مطالعه کن دوست عزیز تا تفاوتها رو واسه ملت این چنان غیر علمی بیان نکنین...
دربارۀ تاثیرات عجیب «ترس از پشیمانی»
چگونه با ذهن آگاهی حواس کودکان مان را جمع کنیم؟
تقاضا برای سلب اختیار تشخیص اختلال اسکیزوفرنی توسط روانشناسان بالینی!
چرا نباید برای جلب محبت یا عشق التماس کنیم؟
ویژگی‌های یک اردو مطالعاتی خوب چیست؟
چطور از فکر کردن بیش از حد به یک موضوع جلوگیری کنیم؟
نوجوانان آمریکایی بدون تلفن همراه احساس بهتری دارند
من با دروغ گفتن و آه وناله پول درمیارم
افراد کمال‌گرا چه ویژگی‌هایی دارند؟
كودكان را قرباني حرف مردم نكنيد
خودبیمارانگاری از خود بیماری مرگبارتر است!
راه‌ درمان تب بالای تمایل به عمل‌های زیبایی چیست؟
بادها می وزند، عده ای در مقابل آن دیوار می سازند و تعدادی آسیاب به پا می کنند