راه‌های کنترل خشم کدام است؟/ از چشم دیگران نگاه کنیم

حجت‌‌اله فراهانی در گفت‌وگو با فارس، با اشاره به چند عاملی بودن خشم اظهار داشت: عوامل زیستی مانند ترشح هورمون تستوسترون در مردان زمینه‌ساز خشم می‌شود. همچنین گرمی هوا به دلیل افزایش یونهای مثبت آن می‌تواند احتمال خشم را بیشتر کند. ترافیک نیز دیگر عامل بروز هیجان خشم است.

وی افزود: از بُعد روانشناختی خشم نوعی واکنش هیجانی است و اشتباه است که فکر کنیم هیجان‌ها از افکار جدا هستند حتماً قبل از هیجان فکری وجود داشته است. برخی معتقدند هیجان بر فکر مقدم است و برخی می‌گویند فکر است که قبل از هیجان می‌آید یعنی قبل از اینکه خشمگین شویم درباره آن فکر کرده‌ایم از طرفی ممکن است همزمان با هیجان منفی افکار منفی هم به ذهن خطور کند.

این روانشناس ادامه داد: نباید فراموش کرد که فکر مهم است و برای تعریف هیجان خشم باید فکرها بررسی شوند، گاهی افراد در موقعیت، برداشتی غلط از سوی ناظر دارند و متعاقب آن واکنش هیجانی نشان می‌دهند مثلاً ممکن است کسی فکر کند مورد تحقیر قرار گرفته است و خشم او جاری شود در حالی که ممکن است فرد مقابل قصد تحقیر او را نداشته است.

این‌متخصص حوزه بهداشت روان تصریح کرد: ما با برداشتهایمان زندگی می‌کنیم نه واقعیت‌های عینی، خشم هم از این واقعیت مستثنی نیست همچنین زمینه خانوادگی، شخصیت، شرایط و مشکلات مختلف می‌تواند آستانه تحمل فرد را پایین بیاورد، از طرفی آستانه تحریک نیز پایین می‌آید و فرد با کوچکترین محرک تحریک می‌شود.

وی ادامه داد: بهترین روش برای کنترل خشم در روابط بین فردی رسیدن به نقطه کلیدی نسبی‌گرایی است، اگر افراد را با ایده‌آل‌های خودمان مقایسه کنیم زودتر خشمگین می‌شویم. در حالی که اگر به آنها به طور نسبی نگاه کنیم و در بروز رفتارها و هیجان‌های آنها عوامل فرهنگی، ژنتیکی و شرایط آنها را در نظر بگیریم می‌توانیم بر خشم خود فائق آئیم.

این روانشناس تأکید کرد: نباید آدم‌ها را با خط‌کش ایده‌آل خود قضاوت کنیم، انسانها موجوداتی هستند که تابع افکار و هیجانات خود هستند، باید توانایی و ضعف دیگران را بپذیریم و قبول کنیم اطرافیان ما انسان هستند و اشتباه می‌کنند.

وی با بیان راهکارهایی مانند آب‌خوردن، تفکر و تغییر مکان موقع عصبانیت گفت: همه این راهکارها مفید و سازنده هستند، اما در نهایت جایگزینی این تفکر که باید به دیگران فرصت اشتباه دهیم و زود درباره رفتارهای آنها قضاوت نکنیم بهترین راهکار است، ممکن است راننده‌ای با ما برخورد ناشایستی داشته باشد، اگر او را با یک راننده ایده‌آل مقایسه کنیم از رفتار او عصبانی می‌شویم اما اگر رفتار او را به مشکلات و شرایطی که دارد نسبت دهیم چه بسا قصد کمک کردن به او را نیز پیدا کنیم، در چنین شرایطی بهتر است به جای درگیری لفظی فضا را آرام کنیم.

فراهانی تأکید کرد: گاهی یک دعوای ساده به خشم و قتل منجر می‌شود، کنترل خشم را می‌توان با تمرین ایجاد کرد حتی دادن نوبت خود به کسانی که عجله دارند می‌توانند آستانه تحمل ما را بالا ببرند البته منظور این نیست که حق خود را نشناسیم و قواعد را نپذیریم اما می‌توان با تغییرات جزئی در رفتار آرامش را برای خود و دیگران ایجاد کنیم، لازم است بدانیم ظرفی شکسته می‌شود اول دست ما را زخمی می‌کند، با بروز خشم اول به خودمان آسیب‌می‌رسانیم تا دیگران.

وی افزود: تحقیقات نشان داده است وقتی در ذهن خود با دیگران درگیر می‌شویم بیشتر از زمانی که خشم را برون‌ریزی می‌کنیم، به خود آسیب می‌زنیم چرا که نوعی از خشم «نشخوارگری ذهنی» است یعنی با موضوعی که خشم‌آلود است مدام درگیری ذهنی پیدا کنیم و آسیب این به مراتب بدتر از پرخاشگری است.

این متخصص حوزه بهداشت روان خاطر نشان کرد:خشم بیشتر، ابراز خود کمتر را همراه دارد و ابراز خود کمتر دوباره خشم بیشتر را در پی خواهد داشت بنابراین فرد، خود را در چرخه معیوب قرار می‌دهد. زخم معده، سردرد و فرسایش ذهنی نتیجه این موضوع است.