مهمترین علل بی‌خوابی
خسرو صادق‌نیت در گفت‌وگو با فارس، با بیان مهمترین علل بی‌خوابی، اظهار داشت: سر و صدا، مسائل روانی، استرس، مشکلات جسمی و ابتلا به بیماری‌ها،مسافرت و شب‌کاری موجب اختلالات خواب می‌شوند.
*عوامل محیطی مثل سر و صدا
این متخصص طب کار گفت: مسلماً سر و صدای زیاد در اتاق خواب یکی از علل مهم بی‌خوابی به ویژه بیدار شدن‌های مکرر است. افرادی که در آپارتمان‌های پر ازدحام زندگی می‌کنند و دیوار و سقف‌های آپارتمان‌ها خاصیت عایق بودن صدا را ندارند، با مشکل بی‌خوابی مواجهه می‌شوند زیرا مشکل سر و صدا به تنهایی می‌تواند مانع خواب راحت افراد به ویژه آنهایی که خواب سبک‌تری دارند شود.
وی افزود: از دیگر عوامل محیطی می‌توان به گرما یا سرمای زیاد اشاره کرد که هر کدام به تنهایی می‌تواند مانع خواب فرد شده و یا آنکه، فرد را از خواب بیدار کند. نور جزو دیگر عوامل محیطی مهم در بی‌خوابی است. هر چه میزان نور اتاق بیشتر باشد احتمال اینکه فرد خواب راحتی داشته باشد کمتر میشود.
*عوامل روحی روانی
وی ادامه داد: عوامل روحی روانی به خصوص ابتلا به بیماری‌های خلقی از جمله افسردگی می‌تواند خواب فرد را به شدت مختل کند. درمان بی‌خوابی این افراد در صورتی اساسی خواهد بود که در ابتدا افسردگی آنها درمان شود.
* استرس
این فلوشیپ طب خواب با اشاره به فشارهای روانی به عنوان یکی از عوامل مهمی که در بی‌خوابی یا اختلال خواب موثر است، اظهار داشت: استرس‌های طی روز به خصوص استرس‌های شغلی می‌تواند باعث بی‌خوابی فرد شود. توصیه میشود افراد 2 ساعت قبل از خواب محیط آرامی را فراهم کرده و از بحث و جدل دوری کنند. در صورتی که احتمال می‌دهید صحبت با کسی به جدل و بگو مگوهای استرس‌زا ختم میشود آن را به زمانی موکول کنید که با ساعت خواب شما فاصله داشته باشد.
*مشکلات جسمی و ابتلا به بیماری‌ها
دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران تصریح کرد: معمولاً ابتلا به بیماری به خصوص بیماری‌های عفونی نیاز به خواب ما را افزایش می‌دهند ولی ابتلا به برخی بیماری‌ها نیز می‌تواند خواب ما را مختل سازد. ابتلا به بیماری‌های اسکلتی - عضلانی که معمولاً با درد همراه است، می‌تواند مانع خواب ما شود. کمردرد، درد در زانو و درد اندام فوقانی به خصوص شانه و مچ دست از جمله این موارد هستند.
وی افزود: سردرد به علت‌های مختلف، ناراحتی گوارشی و درد معده، ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی و درد در قفسه سینه، بیماری‌های ریوی به خصوص ابتلا به بیماری‌های مثل آسم که همراه با سرفه‌های مکرر هستند، ابتلا به دیابت و یا بزرگی پروستات که افراد مبتلا، به علت دفع ادرار مجبورند بارها از خواب بیدار شوند، همگی از عللی هستند که می‌توانند خواب افراد را مختل کنند.
صادق نیت ادامه داد: مصرف داروهای ضد فشار خون، برخی داروهای اعصاب و روان و برخی داروهای قلب و عروق، به خصوص اگر شب و قبل از خواب مصرف شوند می‌تواند موجب اختلال در خواب فرد شود.
*عواملی که دوره خواب و بیداری طبیعی بدن را بر هم می‌زنند
این متخصص طب کار گفت: شب‌کاری یک یاز دلایل اختلال خواب محسوب میشود و مطالعات نشان می‌دهد که یکی از مهمترین و شایع‌ترین شکایات شب‌کاران بی‌خوابی است. بسیاری از شب‌کاران به علت مشکلات ناشی از شب‌کاری به خصوص به علت بی‌خوابی شبهای بعد از شیفت کاری خود، مجبور به ترک کار خود می‌شوند، چرا که بدن آنها نمی‌تواند تغییر ساعت خواب را تحمل کند. بسیاری از مشاغل مانند پرستاران، پزشکان، نگهبانان، پرسنل اورژانس، آتش‌نشان‌ها، خلبانان و رانندگان مجبورند تا صبح بیدار بمانند و این موضوع موجب اختلالات خواب در آنها میشود.
وی افزود: مطالعات نشان داده است که بیش از 20% شاغلان مجبور به نوبت‌کاری و شب‌کاری هستند و بیش از 60% این افراد دچار مشکلات خواب به خصوص بی‌خوابی می‌شوند که در صورت عدم پیشگیری و یا درمان، هم سلامتشان به مخاطره می‌افتد و هم در فعالیت‌ها و وظایف شغلی خود دچار خطا و حوادث بیشتری می‌شوند. این افراد باید در اولین فرصت به متخصصین طب کار جهت تنظیم برنامه‌های کاری خود مراجعه کنند.
*مسافرت و مشکلات خواب
این متخصص طب کار: همچنین کسانی که به غرب یا شرق دنیا مسافرت می‌کنند نیز موقع خواب و بیداری خود، دچار مشکل می‌شوند. علت آن است که ساعت داخلی بدن آنها طبق روال قبلی خواب‌آلود میشود یا از خواب بیدار میشود در حالی که مکان جدید، ساعت خواب و بیداری دیگری را طلب می‌کند.
وی افزود: هر چه مسافت طی شده بیشتر باشد مشکل این افراد نیز شدیدتر خواهد بود. این افراد اگر برای مشکل خود فکری نکنند ممکن است تا چند هفته، در خواب و بیداری خود مشکل پیدا کنند. این اختلال را jet lag می‌نامند چرا که به دنبال اختراع موتور جت و مسافرت‌های هواییی این اختلال بروز پیدا کرد.
وی افزود: با توجه به علل ذکر شده می‌توان گفت که درمان بی‌خوابی مصرف قرص‌های خواب‌آور نیست به خصوص اگر بدانیم اکثر قرص‌هایی که افراد به عنوان قرص خواب‌آور می‌شناسند، اثر اصلی‌شان خواب‌آوری نیست، از مصرف این داروها اجتناب خواهیم کرد.
*بهداشت خواب آری، صرف خودسرانه داروهای خواب‌آور نه
دانشیار دانشگاه علوم‌پزشکی تهران خاطر نشان کرد: از جمله داروهایی که به اشتباه به عنوان خواب‌آور مصرف می‌شوند می‌توان به آنتی‌هیستامین‌ها، برخی داروهای ضدتشنج و برخی آرام‌بخش‌ها اشاره کرد. لذا اگر بخواهیم یک درمان را برای همه مبتلایان به بی‌خوابی توصیه کنیم قطعاً توصیه به رعایت بهداشت خواب است و اگر بخواهیم از یک کار افراد را بر حذر داریم، عدم مصرف خودسرانه داروهای خواب‌آور خواهد بود.
