ارتقای بهره‌وری، محاسبه قیمت تمام‌شده هزینه مدارس، یکپارچه‌سازی حساب مدارس و برخورد با تخلفات مالی در وزارتخانه عریض و طویل آموزش و پرورش محورهای گفت‌وگو ایسنا با کامران حصادی مدیرکل امور مالی و ذی‌حسابی آموزش و پرورش است که چند ماهیست از حضورش در این وزارتخانه می‌گذرد.

کامران حصادی با اشاره به ضرورت فراهم شدن زیرساخت‌های لازم قانونی برای بودجه‌ریزی مبتنی بر عملکرد در آموزش و پرورش اظهار کرد: برای بودجه‌ریزی عملیاتی باید به قیمت تمام‌شده خدمات برسیم؛ قیمت تمام‌شده در آموزش‌ و پرورش مبتنی بر محصول آن است.

وی افزود: اگر بپذیریم که محصول آموزش و پرورش "دانش‌آموز" است طبیعتا باید بتوانیم یک دانش‌آموز را صرف نظر از شرایط تحصیل و مکان زندگی، ارزشیابی کرده و به قیمت تمام‌شده‌اش برسیم.

قیمت تمام‌شده دانش‌آموزی را در آموزش و پرورش نداریم

مدیر کل امور مالی و ذی‌حسابی وزارت آموزش و پرورش با بیان اینکه در حال حاضر قیمت تمام‌شده دانش‌آموزی را در آموزش و پرورش نداریم اظهار کرد: اگر هم رقمی در این خصوص اعلام می‌شود از طریق تقسیم کل بودجه آموزش و پرورش به جمعیت دانش‌آموزان محاسبه شده که از آن تحت عنوان "هزینه سرانه دانش‌آموزی" یاد می‌شود که امسال حدود دومیلیون تومان بود.

حصادی ادامه داد: این رقم دقت بسیار پایینی دارد و به هیچ وجه نمی‌توان گفت قیمت تمام‌شده برای یک دانش‌آموز پایه پنجم در استان یزد با دانش‌آموزی در پایه نهم در بندر جاسک یکسان است؛ این قضاوت به هیچ وجه قضاوت معقولی نیست.

 وی با بیان اینکه در عین حال پارامترهای دیگری نیز در قیمت تمام‌شده یادشده دخیل هستند و هزینه‌های ثابتی وجود دارد که برای پوشش دادن به آن هزینه‌ها به داشتن نقطه سر به سری نیاز است اظهار کرد: به عنوان مثال هزینه‌های جاری چون بهای برق برای اداره یک مدرسه 20 دانش‌آموزه با هزینه‌های یک مدرسه 200 دانش‌آموزه متفاوت است و مسلما سرانه این هزینه‌های ثابت در مدرسه‌ای با جمعیت بالاتر کاهش می‌یابد.

حسابداری منابع انسانی، ایده‌آل بودجه‌ریزی عملیاتی

مدیر کل امور مالی و ذی‌حسابی وزارت آموزش و پرورش ادامه داد: یک پارامتر دیگر، تاثیردادن تفاوت پایه‌های تحصیلی است. نمی‌توان مدرسه را واحد در نظر گرفت و باید قیمت تمام‌شده در پایه‌های تحصیلی را نیز مشخص کرد. ایده‌آل بودجه‌ریزی عملیاتی برای رسیدن به اوج شکوفایی‌اش حسابداری منابع انسانی است که بر اساس آن مشخص می‌شود هر انسان چه سرمایه‌ای است و چه میزان برای او هزینه شده است.

 
مزیت‌های در اختیارداشتن هزینه سرانه دانش‌آموزی

 وی درباره مزیت‌های در اختیار داشتن هزینه سرانه دانش‌آموزی افزود: اگر مدرسه‌ای روستایی با سه دانش‌آموز را که تعدادی عوامل اجرایی دارد و هزینه‌های ثابتی برای اداره آن نیاز است در نظر بگیرید در حالی که 10 کیلومتر آن طرف‌تر مدرسه‌ای با 27 دانش‌آموز وجود داشته باشد، با مقایسه هزینه و قیمت تمام شده شاید به این تصمیم منطقی برسیم که اگر سرویسی مهیا کنیم تا آن سه دانش‌آموز به مدرسه مجاور بروند، بخشی از هزینه‌ها کاهش می‌یابد.

مدیر کل امور مالی و ذی‌حسابی وزارت آموزش و پرورش ادامه داد: اگر این اقدام توأم با برنامه‌ریزی منابع انسانی انجام شود یقینا بخش عمده‌ای از هزینه‌ها در آموزش و پرورش، تنها با تغییر و تعریف جدید از فضاها و ظرفیت‌ها کاهش می‌یابد.

حصادی با تاکید بر اینکه آموزش و پرورش هیچ راهی ندارد جز آنکه به صورت درون‌زا و مولد به خود بنگرد گفت: فضای آموزش و پرورش بسیار بزرگ است و هر اقدامی در آن شبیه اجرای تصمیمی در یک کشور است. آموزش و پرورش همه ابعاد سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی یک کشور را در اندازه کوچک در خود دارد.

 وی افزود: فضای آموزش و پرورش یک فضای غنی، تعاملی و اقناعی برای اتخاذ هر نوع تصمیم اصلاحی و سازنده و اجرای آن است. فضا برای بهره‌وری مناسب است و تنها نیاز داریم مطالعه کنیم و برنامه‌ها را به نحو احسن به اجرا در بیاوریم؛ به عبارت دیگر تنها راه برون‌رفت از مشکلات مالی آموزش و پرورش همگرایی مدیریت، اقتصاد و حسابداری است.

 
نمی‌توان فرمول واحدی برای صرفه‌جویی در تمام مدارس ارائه کرد

 مدیر کل امور مالی و ذی‌حسابی وزارت آموزش و پرورش همچنین با اشاره به ضرورت پیاده‌سازی برنامه‌هایی در مدارس که به افزایش بهره‌وری منجر می‌شود ادامه داد: البته نمی‌توان فرمول واحدی برای تمام مدارس ارائه کرد، بلکه هر مدرسه متناسب با شرایط و اقتضائات خود می‌تواند اقداماتی را در دستور کارش قرار دهد که صرفه‌جویی حاصل و بهره‌وری ارتقا یابد. فرض کنید 105 هزار مدرسه در سطح کشور هر کدام سالانه 100 هزار تومان صرفه‌جویی کنند، این رقم هرچند کوچک است اما سرجمع آن رقم بزرگی خواهد شد.

حصادی همچنین با بیان اینکه "ادعا نداریم مدارس همه می‌توانند بر اساس یک فرمول واحد صرفه‌جویی کنند" گفت: به این نتیجه رسیده‌ایم که اگر از طریق سیستم مالی یکپارچه مدارس پیوست‌هایی تعریف و ریز هزینه‌ مدارس را استخراج و نظارت کنیم و به سیستم "بکفا" و مرکز منابع انسانی متصل شویم سریعتر می‌توانیم به قیمت تمام‌شده خدمات در مدارس برسیم.

 
اتصال سیستم مالی مدارس به سیستم حقوق و دستمزد

 
وی ادامه داد: در گام بعدی اگر بتوانیم سیستم مالی مدارس را به سیستم حقوق و دستمزد مدارس متصل کنیم به نحوی که با تحلیل آمارها سهم هر مدرسه از حقوق و دستمزد مشخص شود، می‌توانیم قیمت تمام‌شده یک مدرسه را بر حسب سایر هزینه‌های آن مدرسه بدون احتساب حقوق و دستمزد محاسبه کنیم. هدف مهم ما جمع آوری اطلاعات مالی در قالب‌های استانداردشده است.

آغاز احصاء اطلاعات برای رسیدن به قیمت تمام‌شده در مدارس

مدیر کل امور مالی و ذی‌حسابی وزارت آموزش و پرورش در ادامه با بیان اینکه "با استانداردسازی جریان اطلاعات در هزینه، منابع و سرانه مدارس به راحتی می‌توانیم فضای جدیدی پیدا کنیم که شاید تا دوسال پیش تصورش مشکل بود " اظهار کرد: در حساب یکپارچه مدارس و در بخش پشتیبانی از مدارس استانداردسازی اطلاعات را آغاز کرده‌ایم و در حال توسعه آن هستیم تا هزینه‌ها و قیمت تمام‌شده را احصاء کنیم.

 
جزئیات استقرار حساب یکپارچه مدارس

مدیر کل امور مالی و ذی‌حسابی وزارت آموزش و پرورش همچنین درباره چرایی اجرا نشدن حساب یکپارچه برای همه مدارس کشور در سال جاری اظهار کرد: بستر لازم برای اجرای این طرح که همان حساب بانکی شناخته‌شده‌ای در بانک ملی با پیش شماره 220 است برای کمک‌های مردم و انجمن اولیاء و سایر موارد فراهم شده است. در عین حال حساب‌هایی با پیش شماره 415 نیز در اختیار مدارس است که سرانه و کمک‌های دولتی به آنها واریز می‌شود.

حصادی ادامه داد: اگر شنیده شده مدارسی وجود داشته‌اند که وجه نقد به عنوان کمک به مدرسه از خانواده‌ها دریافت کرده‌اند پذیرفته نیست؛ زیرا اطلاع رسانی‌ها در این خصوص انجام شده و اولیاء باید برای پرداخت این مبالغ حتما فیش تهیه می‌کردند و به مدارس می‌دادند.

 وی با بیان اینکه البته حساب بانکی برای 105 هزار مدرسه کشور افتتاح اما در 40 درصد مدارس اجرایی شده است گفت: برای اجرای طرح در باقی مدارس نیز پس از دریافت بازخوردها و رفع اشکالات اقدام خواهد شد.

 حصادی با بیان اینکه "مدت‌ها طول خواهد کشید تا به هدف خود در تجمیع اطلاعات و افزایش بهره‌وری برسیم" اظهار کرد: در این مسیر حمایت همه‌جانبه مسئولین در توسعه بودجه‌ریزی عملیاتی و تصویب قوانین پشتیبان لازم است و امیدواریم در سال 95 به موفقیت‌های خوبی در این زمینه دست یابیم.

 حصادی در ادامه با تاکید بر اینکه به راه انداختن جریانی با تفکر بهره‌وری در آموزش و پرورش بر اساس سند تحول بنیادین از اهداف مهمی‌ است که باید دنبال کنیم گفت: همان طور که در حیات طیبه دانش‌آموزان بر کیفیت زندگی و توانمندسازی در امور علمی، اخلاقی و غیره تاکید شده است، بر تربیت اقتصادی دانش آموزان که محصول آموزش و پرورش هستند نیز تاکید وجود دارد.

 وی ادامه داد: متاسفانه تا کنون چه در تولید محتوای درسی و چه القای این تفکر که دانش‌آموزان خود یک سرمایه و دارای ارزش هستند و باید سرمایه‌آفرینی کنند در آموزش و پرورش چندان کار نشده است. انسان مقتصد کسی است که ارزش و بهای خودش را بشناسد و بتواند آن را در جریان تولید در کشور دخیل کند؛ چرا که اقتصاد مقاومتی با انسان مقتصد ساخته می‌شود.

آموزش و پرورش در هیچ دوره‌ای بودجه نزولی نداشته است

وی درباره وضعیت بودجه‌ای آموزش و پرورش نیز گفت‌: آموزش و پرورش در هیچ دوره‌ای بودجه نزولی نداشته و در سال آینده هم قطعا صعودی خواهد بود، اما اینکه تخصیص اعتبارات مصوب برای امور و همچنین پرداخت مطالبات چگونه خواهد بود متناسب با وصول درآمدهای دولت است.

 
موج سینوسی بدهی‌ها در آموزش و پرورش و ایجاد توده مطالبات

مدیر کل امور مالی و ذی‌حسابی وزارت آموزش و پرورش ادامه داد: دولت بارها و بارها تلاش کرده است تا مطالبات فرهنگیان را به صفر نزدیک کند. برای سال 95 نیز پرداخت معوقات بازنشستگان در دستور کار دولت است اما همانطور گفته شد اگر آموزش و پرورش به خودش بازنگردد و بهره‌وری را ارتقا ندهد باز هم موج سینوسی بدهی‌ها دو، سه سال آینده تکرار و توده مطالبات ایجاد می‌شود که بر دوش دولت سنگینی خواهد کرد.

 وی درباره برخورد با تخلفات مالی در ادارات آموزش و پرورش نیز گفت: ابزار نظارتی در بخش مالی در کشور قائم بر قانون سلامت اداری و مبارزه با مفاسد اقتصادی است و این یک نظارت عام است که برای هر کارگزاری در هر نقطه از کشور تعریف و تکلیف شده است.

 حصادی ادامه داد: علاوه بر این سایر دستگاه‌های نظارتی نیز فعال هستند و ما هم به سبب اینکه تکلیف قانونی داریم اگر با مواردی روبرو شویم که تخلف شده است شدیدا برخورد خواهیم کرد.

ایسنا: فاطمه اسماعیلی