چرا بعـضی‌هـا از زایمـان طبیـعی می‌ترسنـد؟
اگر از خیلی از مادران بپرسیم چرا این قدر از زایمان طبیعی می‌ترسید، جواب‌های مختلفی خواهیم شنید؛ از ترس و درد زایمان طبیعی که بگذریم، برخی مادران می‌ترسند به علت فشارهایی که باید برای زاییدن تحمل کنند، بی‌اختیار دچار دفع مدفوع شوند....
-
بر اساس تحقیقات خطرات سزارین برای جنین در حال تولد 3 برابر زایمان طبیعی میباشد و بهتر است برای درک بهتر مطلب مزایا و معایب سزارین را نیز مطالعه نمایید .
در اینجا به برخی ترس‌ها و باورهای اشتباه برخی خانم‌ها در مورد زایمان طبیعی می‌پردازیم.
-
نشناختن: غریب بودن محیط و افراد ، بر درد و ترس مادر می افزاید . به همین دلیل در کشورهای پیشرفته ، اتاقهای زایمان را با بیشترین شباهت به "منزل" طراحی کرده اند تا مادر احساس غریبی نکند . ضمن اینکه یکی از افراد نزدیک مادر (معمولا همسر) او را همراهی میکنند . به شما توصیه میکنم ، در طی بارداری ، 1-2 بار از بیمارستان خود دیدن کنید و با ماماهایی که طی درد همراهی تان میکندد ، آشنا شوید.
-
به هر حال زایمان روندی دردناک است و نمی‌توان منکر این موضوع شد. البته ابتدا فاصله دردها زیاد است و مادر به اندازه کافی فرصت استراحت بین آنها را پیدا میکند. از زمانی که فاصله بروز دردها کمتر میشود تا زمان تولد نوزاد، چند ساعت بیشتر طول نمی‌کشد و درد زایمان هم غیرقابل تحمل نیست.
توصیه پزشک: اگر مادر در مورد زایمان و روند آن اطلاعات کافی داشته باشد، تحمل درد برایش بسیار راحت‌تر خواهد شد. یکی از کارهایی که بیشتر خانم‌ها هنگام فارغ شدن انجام میدهند، فریادزدن است درحالی که این کار فقط باعث تلف شدن انرژی‌شان میشود. بهترین کار، تنفس عمیق و زورزدن با آغاز دردهای زایمان است. حتی امروزه خانم‌ها میتوانند با مشاوره با پزشکشان زایمان طبیعی بدون درد را انتخاب کنند. کاملا واضح است که زایمان طبیعی با درد همراه است پس نباید این موضوع را کتمان کرد. نکته مهم اینجاست که مادر بداند این درد لحظه‌ای است و با تولد فرزندش هیچ نشانه‌ای از آن باقی نخواهد ماند.
-
مسئـولیت
خیلی از خانم‌ها می‌گویند قدرت کافی ندارم، ضعیف هستم و فکر نمی‌کنم بتوانم زایمان طبیعی راحتی داشته باشم به همین دلیل ترجیح می‌دهم سزارین کنم. توصیه پزشک: این ترس کاملا طبیعی است و در بیشتر زنان دیده میشود ولی با تولد فرزند، اعتمادبهنفس مادر بالا میرود و این مشکل را فراموش خواهد کرد. پای صحبت‌ها و درددل‌های مادر یا اطرافیانی که زایمان طبیعی داشته‌اند، بنشینید و در مورد سختی این کار از آنها سوال کنید. بعد سری به خانم‌هایی بزنید که به تازگی سزارین کرده‌اند و ببینید کدام‌یک از زایمان خود راضی‌ترند.
اگر نتوانم…
اگر نتوانم به اندازه کافی تلاش کنم، اگر فرزندم نچرخد، اگر مشکل لگنی داشته باشم و… توصیه پزشک: دلیل اینکه خیلی از خانم‌ها به انجام سزارین تمایل دارند، این است که فکر میکنند زایمان طبیعی خطرناک است.
متخصص زنان حین زایمان وضعیت جنین را لحظه‌به‌لحظه کاملا بررسی میکند و در صورتی که کوچک‌ترین مشکلی مشاهده کند، برای نجات جان مادر و جنین عمل سزارین را پیشنهاد می‌دهد. دلیل سختی زایمان طبیعی به‌خصوص در دوران ما، ورزش نکردن کافی خانم‌ها و ضعیف بودن عضلاتشان است.
این ترس به‌خصوص برای کسانی که تا به حال زایمان نداشته‌اند، طبیعی است اما در خانم‌هایی که برای دومین بار زایمان میکنند، این ترس فقط زمانی به وجود می‌آید که زایمان اولشان زایمان سختی بوده باشد. باید به متخصص زنان اطمینان کافی داشت و پذیرفت اگر عدم پیشرفت روند زایمان دلیل پاتولوژیک داشته باشد، پزشک تصمیم درستی خواهد گرفت.
آسیب
برخی خانم‌ها فکر میکنند فشار ناشی از زایمان طبیعی و عبور جنین از کانال زایمان ممکن است به او آسیب برساند. توصیه پزشک: زایمان روندی کاملا طبیعی است و عبور از کانال زایمان به هیچ‌وجه برای جنین خطرناک نیست.
هنگام زایمان ماما وضعیت جنین را مدام بررسی میکند و با مشاهده هرگونه احتمال خطر موضوع را به متخصص زنان اطلاع می‌دهد تا اقدام‌های لازم انجام شود. مادر باید مطمئن باشد که زایمان طبیعی برای جنین بسیار سالم‌تر و کم‌خطرتر از سزارین است. قبل از زایمان میتوان به کمک سونوگرافی از سلامت جنین مطمئن شد اما نکته مهم این است که خانم باردار به پزشک اطمینان کامل داشته باشد و در جریان زایمان خود را به او بسپارد. اگر خانمی به شدت از مرگ جنین یا مرگ خود حین زایمان هراس دارد، باید با یک روان‌شناس یا روان‌پزشک مشاوره کند و علت ترس خود را بیابد و آن را از بین ببرد.
-
زایمان زودرس
بعضی خانم‌ها از دردهای کاذب زایمان می‌ترسند و گمان میکنند ممکن است زمان زایمان زودتر از موعد فرارسد و کسی نباشد که به آنها کمک کند.
توصیه پزشک: اگر خانم در مورد دردهای زایمانی اطلاعات کافی داشته باشد، میتواند آن را از دردهای کاذب تشخیص دهد. احتمال زایمان زودرس جز در موارد خاص بسیار پایین است ولی آمار نشان می‌دهد دوسوم زنان قبل از زمان موعد زایمان به بیمارستان مراجعه میکنند تا بستری شوند. روند زایمان طولانی است و با آغاز دردها فورا اتفاق نمی‌افتد. خونسردی خود را حفظ کنید و با آغاز درد با اورژانس تماس بگیرید تا شما را به بیمارستان برساند.
-
اطلاعات غلط و ناکافی در باره زایمان طبیعی
یکی از دلایل ترس از زایمان طبیعی دادن اطلاعات غلط از طریق افراد سنین بالا است که قبلا زایمان کرده اند . بعنوان مثال ممکن است مادران ما 20-30 سال قبل و در خانه یا بیمارستانهایی با شرایط بد و با استانداردهای پایین زایمان داشته اند .حضور همراه ممنوع بود.تعداد مامای کم و برخورد غلط آنها با شخص زائو همه اعث میشد که خاطره خوشی از زایمان خود نداشته و این را به اشخاص دیگر منتقل کنند .اما امروزه، حتی در بیمارستانهای دولتی ، تعداد زایمانها کاهش یافته و به همان نسبت، رسیدگی هم بیشتر گردیده. و در بیمارستانهای خصوصی با استانداردهای بالا در این زمینه انجام میشود . روشهای زایمان بدون درد و زایمان طبیعی در آب در بسیاری بیمارستانها اجرا میگردد و به همسر یا مادر شخص اجازه حضور در اتاق زایمان داده میشود . نا آشنا بودن محیط : یکی از دلایل ایجاد استرس در زنانی که میخواهند زایمان طبیعی داشته باشند نا آشنا بودن محیط است توصیه میشود،که در طول بارداری ،حتما از بیمارستان خود دیدن نمایید و با پزشک یا مامای خود ، آشنا شوید.
مادر بر اساس اطلاعات ناکافی که دارد ، برایش غیر ممکن به نظر می رسد که چطور ممکن است از واژن کوچک ، یک نوزاد متولد شود! بدن در طول دوران بارداری تغییرات حیرت انگیزی میکند ! قلب ها،کلیه ها، سیستم گردش خون ،سیستم گوارش ، پوست و در کل 9 ماه بارداری ، هورمونهای مختلف بر روی دهانه رحم و خود واژن تاثیر گذاشته و قابلیت کشسانی آنها را بطور شگفت آوری افزایش میدهند . ضمن اینکه واژن چین هایی دارد که مثل آکاردئون قابلیت باز و بسته شدن دارد . اطلاعات کافی را از ماماهای متخصص زایمان فیزیولوژیک دریافت کنید . دریافت اطلاعات در زمینه مراحل زایمان طبیعی و علایم زایمان طبیعی میتواند در این زمینه کمک کننده باشد . همچنین میتوانید بهمراه همسر خود از کلاسهای آمادگی زایمان استفاده کنید .
ترس از افتادگی لگن و بی اختیاری ادرار و مدفوع پس از زایمان طبیعی
افتادگی عضلات بدن مانند بازوها ، شکم و اجزای صورت در طول زندگی بمرور زمان و با بالا رفتن سن اتفاق می افتد . لگن و اعضای داخال آن هم با افزایش سن دچار افتادگی میشوند . رباط های بدن ضیف میشوند می شوند و عضلات سست می شوند . این مدل سستی اعضای لگن درهمه زنان ایجاد میشود و در این قضیه مساله ژنتیکی نقش مهمی را ایفا میکند . گذشته همه زایمان ها طبیعی بود ، و بهمین خاطر افتادگی ها را فقط و فقط به زایمان مربوط میکردند . اما در گذشته تعداد زایمانها بسیار بیشتر از حالا بود و افراد پس از زایمان رعایت خیلی از مسایل را نمیکردند و همین امر باعث تسریع در روند افتادگی را میشد اما باید بگوییم زایمان تنها علت افتادگی وشل شدن عضلات لگن نمیباشد این امر بیشتر سبک زندگی شخص مربوط میشود عواملی چون یبوست های طولانی که موجب بواسیر میشگردد سکس متعدد از مقعد ، ورزش نکردن مخصوص عضلات لگن و تمرینات کگل ، همه عمواملی است که در افتادگی رحم وتاثیر گذارند .
-
سزارین عملی راحت !
این یکی از خودخواهانه و نا آگاهانه ترین دلیل ترجیح سزارین بر زایمان طبیعی است . جنین انسان بایستی چهل تا چهل و دو هفته مراحل تکامل خود را درون شکم مادر سپری کند و بعد با ترشح هورمونهای زایمان شروع به کنکاش برای بیرون آمدن از رحم مادر بنماید . در حقیقت تولد زودهنگام جنین بصورت سزارین برای جنین شوک محسوب میشود نوزادی که دوهفته زودتر از موعد تولد خود بدنیا می آید هنوز مراحل تکاملی را بخوبی طی نکرده است . پس دخالت در این امر فقط برای تعیین زمان زایمان و درد نکشیدن دخالت در کار طبیعی بدن و رشد نوزاد محسوب میشود .
ترس از آسیب رسیدن به جنین در حین تولد در اثر فشار زمانیکه موعد زایمان فرا میرسد، جنین باخود آگاهی ، مسیری تولد خود را جستجو کرده و طی خواهد کرد این مسیر نیز جزیی از فرآیند تکامل نوزاد محسوب میگردد . فشار زایمان طبیعی روندی ، روندی آگاهانه برای جنین است . جنین از حالت رخوت 9 ماهه بیرون می آید و با شروع انقباضات رحم، هوشیار میشود که اتفاقاتی در حال رخ دادن است. (بر خلاف سزارین انتخابی ، که جنین بعد از 9 ماه رخوت و غوطه وری در آب ، بهمراه شوک و بدون اطلاع قبلی از رحم خارج میگردند و علاوه بر آن تاثیرات ماده بیهوشی که تا چندین روز در بدن او باعث خواب آلودگی میگردد. از فشار زایمان روی سر جنین نترسید! بدلیل اینکه ملاج جنین کاملا سفت و بسته نشده اند و اتصال استخوانهای سر جنین، طوری میباشد که کاملا میتوانند بدون ایجاد فشار بر مغز ، حرکت کنند. شاید شکل سر نوزادان طبیعی کمی متفاوت باشد ولی بدلیل میل مغز بر گرد بودن پس از چند ماه بحالت گرد در می آید .
-
شل شدن واژن در اثر زایمان
واژن یک عضله است که باتقویت آن با ورزشهای کگل میتوان آنرا جمع و سفت نگه همانطورکه میشود عضله بازو یا مثلا شکم را تفویت کرد ، میتوان عضله واژن را نیز تقویت نمود. تنگ بودن کانال زایمان یا کوچک بودن لگن بهتر است برای چک کردن این موضوع با یک پزشک دیگر مشورت کنید و تنها به یک دکتر اکتفا نکنید . میزان درشت بودن جنین نیز مورد اهمیت است زیرا بعضی از افراد خودشان لاغر و ریز اندام هستند و درنتیجه کودکشان هم همین گونه خواهد بود.
-
ضعیف و لاغر بودن شخص باردار
برخی ها تصور میکنند که زایمان طبیعی برای افراد با بنیه بالا مناسب است و افراد لاغر از پس آن برنمی آیند . در اینجا باید بگوییم میلیونها زن در سرتا سر جهان در کشورهای صنعتی و غیر صنعتی ، چاق یا لاغر با این روش زایمان میکنند و مشکلی هم برایشان پیش نمی آید واتفاقا زایمان طبیعی برای افراد ضعیف و لاغر ،بهتر است سزارین میباشد زیرا عمل سزارین یک عمل جراحی بزرگ محسوب میشود که میزان خونریی آن دوبرابر طبیعی است و دوره نقاهت آنها مدتها طل میکشد.
باید بدانیم که 25% از زایمنها بیشتر نیاز به سزارین ندارند و درکشورهای پیشرفته دنیا هنوز زایمان طبیعی پرطرفدار ترین نوع تولد کودکان به شمار میرود زیرا هم برای کودک و هم برای مادر منفعت بیشتری دارد و هم از لحاظ اقتصادی برای دولت صرفه اقتصادی بیشتری دارد . در ایران نیز بیمارستانها و مراکز بسیار پیشرفته و تمیز و خصوصی و دولتی جهت زایمان طبیعی وجود دارد .روشهای زایمان در آب و زایمان بدون درد نیز بخوبی اجرا میگردد و اجازه داده میشود که شخص با خود همراه داشته باشد . و پزشکان همیشه همه جوانب را در نظر میگیرند تا مادر زایمان خوب و راحتب داشته باشد .
شاید شما هم مادران را محق بدانید اما متخصصان زنان و کارشناسان مامایی نظری جز این دارند. آنها می‌گویند این عمل طی زایمان، عادی است و نباید اسباب خجالت‌زدگی مادران شود.
فیروزه روستا، کارشناس ارشد مامایی در این رابطه توضیح می‌دهد.
بسیاری از مادران از دفع مدفوع حین زایمان می‌ترسند و به همین دلیل، نگرشی منفی به زایمان طبیعی دارند. توصیه شما به آنها چیست؟
برای انجام هرچه بهتر زایمان طبیعی، مادران باردار فقط به آموزش، مراقبت و پایش نیاز دارند. زایمان یک فرآیند کاملا طبیعی و فیزیولوژیک است که خداوند بزرگ تمامی اسباب و شرایط لازم برای انجامش را در خلقت انسان آورده است. انسان‌ها میتوانند مثل سایر پستانداران بدون هیچ مداخله پزشکی زایمان طبیعی داشته باشند.
متخصصان تنها باید شرایط را برای زایمان و سلامت مادر و جنین فراهم کنند. هنگام خروج سرنوزاد به ماهیچه‌های ناحیه راست روده فشار می‌آید و به این ترتیب ممکن است مادر دچار دفع مدفوع شود. وظیفه ما است که مادران عزیز را در دوران باداری به نحو احسن درباره این قضیه آگاه كنیم. باید به مادران این اطلاع را داد که مدفوع هم ماده‌ای طبیعی در بدن و دفع آن جزو مراحل طبیعی زایمان است. مادران نباید از متخصصانی که در اتاق زایمان هستند، خجالت بکشند. البته آنها قبل از زایمان انما خواهند شد و این اتفاق نمی‌افتد اما اگر هم اتفاق بیفتد، پزشکان برای مقابله با آن آماده‌اند؛ درست مثل اینکه بگویید پزشک از خون می‌ترسد! اگر ذهنیت مادر نسبت به این روند بهبود یابد، پذیرش او هم نسبت به زایمان طبیعی بیشتر خواهد شد.
درباره «انما» هم توضیح می‌دهید؟
بله؛ «انما» روشی کمکی است برای اینکه مادر بتواند قبل از زایمان مدفوعش را دفع کند. این روش که در گذشته رواج داشت به منظور جلوگیری از عفونت مادر و جنین و تسهیل روند زایمان استفاده میشد. اما تحقیقات جدید نشان داده که این روش نه تنها از عفونت جلوگیری نمی‌کند بلکه ممکن است خود روش انما موجب التهاب و عفونت راست‌روده مادر شود. به علاوه انما یا همان تنقیه، نقشی در تسهیل عمل زایمان ندارد.
روش انجام آن چگونه است؟
انما پواری حاوی سرم فیزیولوژی است (که گاهی به جای این مایع از آب داغ و صابون استفاده میشود و البته این روش دیگر در منابع علمی توصیه نمی‌شود) که وارد مقعد مادر میشود و تا قسمتی از راست‌روده بالا میرود و روده را شست‌وشو می‌دهد.
آیا انما همچنان در مراکز زایمان انجام میشود؟
در تمام دنیا اگر مادر مایل به انجام انما باشد درخواست او عملی میشود اما برای این عمل باید از مواد کاملا سبک و بدون دخالت آب استفاده کرد.
آیا مادرانی که مجبور به سزارین هستند هم میتوانند از روش انما استفاده کنند؟
نه! برای عمل سرازین نیازی به انما نیست.
آیا همه مادران طی زایمان دچار دفع مدفوع میشوند یا این اتفاق تنها در مواردی احتمال دارد؟
به نکته خوبی اشاره کردید. این اتفاق ممکن است رخ دهد و ممکن است رخ ندهد؛ یعنی نمی‌توان با قطعیت تمام گفت که اگر انما کنید دچار دفع می‌شوید یا نمی‌شوید.
برای مادرانی که تاریخ زایمان‌شان نزدیک است، چه توصیه‌ای دارید؟
به تمام مادرانی که در روزهای نزدیک به زایمان‌شان به سر می‌برند، چه زایمان طبیعی و چه سزارین توصیه میکنم که در روزهای قبل از زایمان از غذاهای سبک و سهل‌الهضم استفاده کنند. منظور این نیست که مادران غذا نخورند وبه خود گرسنگی بدهند. تنها باید از مصرف غذاهای نفاخ مثل حبوبات بپرهیزند.
