تحقیق اخیر دانشمندان دانشگاه بث، دانشگاه اوپسالا و کنسرسیوم FANTOM از راز تکامل کروموزوم X و دلیل وجود ترکیب غیرمعمولی از ژن‌ها در آن پرده برداشت. اگرچه کروموزوم X حاوی حدود 2000 ژن است و این میزان در کروموزوم Y‌ تنها 78 عدد است، دانشمندان سال‌ها به دنبال حل این مساله بودند که چرا تعداد کمی از این ژنها ضروری هستند.

دلیل این امر ممکن است بخاطر عدم جفت‌سازی باشد. در انسان‌ها، مردان دارای کروموزوم‌های XY و زنان دارای XX هستند اما تنها یکی از آن‌ها فعال است،‌ بدین معنی که هر دو جنسیت تنها یک نسخه فعال از کرموزوم X دارند.

دانشمندان در سال 2002 دریافتند که کروموزوم X غیرعادی است زیرا حاوی تعداد بسیار کمی از مهمترین ژن‌های مورد نیاز برای عملکرد پایه سلولی موسوم به "ژنهای خانه‌دار" ‌است.

اکنون محققان به رهبری پروفسور لاورنس هرست به بررسی بزرگترین خلاصه داده در مورد فعالیت ژنی پرداخته و فعالیت کروموزوم X را با کروموزوم دیگر مقایسه کرده‌اند.
آن‌ها همچنین ژنهایی که طی تکامل از کروموزوم X‌ به Y منتقل و آن‌هایی که به مسیر دیگر وارد شده‌اند را شناسایی کردند.
نتایج این بررسی در مجله PLOS Biology منتشر شده است.