اهميت شناسايی تيپ های شخصيتی دانش آموزان برای انتخاب حرفه و شغل
*نويسندگان: فاطمه صادقيان ۱ و نجات شيخ پور ۲
-
چکيده
-
چکيده
با توسعه و گسترش راهنمايی تحصيلی در مدارس كشور، لزوم راهنمايی و مشاوره شغلی و حرفه ای روز به روز بيشتر احساس مي شود. راهنمايی و مشاوره شغلی و حرف های چندان جدا از راهنمايی تحصيلی نيست و می تواند نهضت جديدی را در زمينه راهنمايی شغلی و حرفه ای در تمام مقاطع تحصيلی ايجاد کند. (شفيع آبادی، ۱۳۸۱)
اين نوع راهنمايی، اختصاص به شاگرد در انتخاب شغل و حرفه و کار دارد. بديهی است که شاگرد را بايد به مشاغلی هدايت کرد که استعداد و سوابق و تجارب لازم برای آن را داشته باشد (اردبيلی، ۱۳۵۲ ). به همين دليل، به نظر می رسد که شناسايی تيپ های شخصيتی دانش آموزان مسئله ای ضروری در انتخاب حرفه و شغل آينده آنهاست.
يکی از بهترين آزمونهای شناسايی تيپ های شخصيتی، آزمون مايرز بريگز است که در اين مقاله در مورد آن بحث شده است.
شخصيت و شناسايی تيپ های شخصيتی در مشاوره شغلی مباحث زيادی مورد بررسی قرار می گيرند که يکی از مهمترين آنها مسئله شخصيت است.
شخصيت مجموعه ويژگی های جسمی، روانی و رفتاری است که هر فرد را از ديگر افراد متمايز می سازد (کريمی، ۱۳۸۰). موضوع شخصيت از جنبه های مختلف مورد پژوهش و ارزيابی قرار گرفته است. ماهيت رشد، سلامت، بيماری و تيپ های شخصيت از مهمترين اين جنبه ها هستند. در مورد انواع تيپ ها متفکران نظريات مختلفی ابراز کرده و براساس اين نظريات، وسايل سنجش متفاوتی را پيشنهاد داده اند. اين ابزارهای سنجش با هدف های مختلف از طرف مشاوران و ساير متخصصان مورد استفاده قرار می گيرند. يکی از عميق ترين و مهمترين نظرياتی که تاکنون در مورد تيپ های شخصيت مطرح شده، نظريه يونگ است.
وسعت اطلاعات و تحقيقات دامنه دار يونگ در رشته های مختلف علوم سبب شده است که علاوه بر روان شناسان و مشاوران، بسياری از دانشمندان ديگر نيز تحت نفوذ و تأثير تحقيقات و نوشته های او قرار گيرند (سياسی،۱۳۷۹).
در زمان حاضر، تيپ نمای مايرز بريگز يکی از جامع ترين و معتبرترين آزمون های روانی برای سنجش شخصيت و مشخص کردن تيپ های روانی است. اين آزمون براساس نظريه تيپ های يونگ شکل گرفته و دارای فرم های مختلفی است که از مهمترين آنها، فرم G است (هيرش۳، 1991).
علاوه بر موارد ياد شده، در بسياری از موارد بايد ارزيابی عينی تری از شخصيت صورت گيرد که عاری از سوگيری باشد. کارفرمايان در انتخاب افراد برای تصدی مشاغل، به شناخت خصوصيات شخصيتی آنها نياز دارند.
هرگاه روان شناسان مشاوره، علاوه بر عملکرد تحصيلی متقاضيان شغل، در مورد شخصيت آنها نيز اطلاعات داشته باشند، راهنمايی های کارآمدتری می توانند ارائه دهند. به همين دليل در برنامه های پژوهشی، ارزيابی شخصيت ضرورت است (اتکينسون ۴ و همکاران، ۱۹۸۳ ؛ به نقل از گنجی، ۱۳۷۰).
شخصيت را شايد بتوان اساسی ترين موضوع علم روان شناسی دانست؛ زيرا محور اساسی بحث در زمينه هايی مانند يادگيری، انگيزش، ادراک، تفکر، عواطف و احساسات، هوش و مواردی از اين قبيل است. از طرف ديگر، در مطالعه بيماری های روانی ، کنشی، مانند انواع سايکوزهای کنشی ۵، تمام نوروزها ۶،اختلالات شخصيت و منش ۷ ، رفتارهای ضد اجتماعی و ضد اخلاقی ۸ اعتياد و انحرافها، شخصيت نقش محوری و اساسی دارد. در رابطه با جايگاه و اهميت شخصيت در روان شناسی، گفته شده است که شخصيت مانند ديگی است که همه مخلفات روان شناسی در آن پخته می شود. (شاملو، ۱۳۷۷)
نتايج تحقيقی که آلپورت ( ۱۹۴۹) درباره تعاريف شخصيت انجام داده است، مشخص می کند که ۵۰ نوع تعريف مختلف از شخصيت وجود دارد. آلپورت تعاريف مختلف شخصيت را به دو گروه بزرگ تقسيم کرده است:
دسته اول تعاريفی هستند که نقش عوامل اجتماعی را در شخصيت واجد اهميت می دانند و به واکنش های افراد به عنوان عوامل تعيين کننده شخصيت اشاره می کنند.
دسته دوم، شخصيت را دارای جنبه های جسمانی و فيزيولوژيک می دانند؛ يعنی، جنبه هايی که قابل انداز ه گيری و مشاهده اند.
طبق نظر آلپورت، شخصيت ويژگی ها و گرايش های نسبتاً پايدار و ثابتی است که موجبات تشابه و تفاوت در طرز تفکر، احساس و عمل فرد را فراهم می سازد. به عبارت ديگر، شخصيت سازمان پويايی از برخی فرايندهای درونی و روانی است که سازگاری منحصر به فرد آدمی را با محيط تسهيل می کند (شولتز و سيدنی، ۱۳۸۵).
تيپ نمای مايرز بريگز، که به اختصار " MBTI " ناميده می شود، يک ابزار سنجش شخصيت است که تمايلات و گرايش های فرد را مشخص می سازد و نتايج آن تفاوت های ارزشمندی را بين افراد سالم و طبيعی مشخص می نمايد. تيپ نمای مايرز بريگز به افراد کمک می کند که خود، انگيزه ها، و توانايی های موجود و بالقو ه شان را بشناسند. اين ابزار در حوز ه های وسيعی به کار می رود؛ ازجمله خودشناسی، مديريت استرس، تشکيل گروه، توسعه سازمانی، زوج درمانی، شناخت سبک های يادگيری و سبکهای ارتباطی ترجيحی... (کندی و کندی ۹، 2004)
در موارد فردی، تيپ نمای مايرز بريگز به افراد در شناخت خود کمک می کند. در سازمان ها اين آزمون می تواند در تصميم گيریهای سازنده و سالم، که در آن همه پتانسيل های افراد نقش داشته باشد، به کار رود. تيپ نمای مايرز بريگز به رغم آنکه شانزده تيپ شخصيتی را مشخص می کند، در مورد اين که کداميک از آنها ارجحيت دارد، قضاوت نمی کند. فقط نشان می دهد که هر شخص توانايی ها و گرايش های مخصوص به خود را دارد. اين آزمون مبتنی بر نظريه شخصيتی يونگ است که توسط يک مادر و دختر براساس بررسی خصوصيات افراد در زندگی روزانه ساخته شده است (کوپر، ساجينا و کلاين ۱۰، 2001).
خانم بريگز به همراه دخترش مايرز، اقدام به يکی کردن دو ديدگاه تيپ شناسی يونگ و تيپ شناسی خودشان کردند. در دهه ۱۹۴۰، مايرز براساس نظريه يونگ و مشاهدات مادر خود، يک آزمون مداد کاغذی تهيه کرد. ازجمله انگيزه های او در اين کار اين بود که به افراد کمک کند تا در مورد خود شناخت بيشتری به دست آورند. هدف ديگر او ياری رساندن به امور جنگ بود تا اين که مشخص شود افراد با تيپ های مختلف در چه موقعيت هايی قرار بگيرند که ارجح باشد و همين باعث شد تا بيست سال از عمر خود را صرف کامل کردن تيپ نمای مايرز بريگز کند (شارف ۱۱ ، 1992).
اين آزمون به چندين زبان ترجمه شده است و برای مواردی چون انتخاب شغل، مشاوره ازدواج، انتخاب رشته تحصيلی و بسياری هدف های ديگر به کار گرفته شده است و به افراد در اين زمينه ها کمک مي کند (شارف، ۱۹۹۲).
برای اعتباريابی اين پرسش نامه، مايرز مطالعه وسيعی روی دانشجويان پزشکی و پرستاری بيش از ۴۵ دانشکده پزشکی انجام داد. به دليل ضرورت اصلاح نتايج و تحقيقات بيشتر، او دعوت رئيس دانشکده پزشکی آلبانی را پذيرفت و آزمون را به آنجا ارجاع داد (شارف، ۱۹۹۲).
در تيپ نمای مايرز بريگز دو مفهوم اساسی عبارتند از: برونگرايی و درونگرايي۱۲ ( EI) و ادراك قضاوت13 (PJ). اين نظريه به چگونگی درک افراد از محيطشان و قضاوت کردن با اتخاذ تصميم در مورد مشاهداتشان می پردازد. اين نظريه را می توان به ديدگاه فرد از دنيا، که بر دنيای بيرونی (برون گرايی) يا دنيای درونی (درون گرايی) منطبق است، مرتبط کرد.
اينها را می توان الگوهای ترجيحی يا شيوه های مختلفی دانست که افراد ترجيح می دهند براساس آنها تصميم گيری و انتخاب کنند. درواقع، اين نظريه به شيو ه ای که افراد دنيای خويش را مشاهده مي کنند و براساس آن تصميم می گيرند، مربوط است (مايرز، ۱۹۹۳ ؛ به نقل از حسينيان، ۱۳۸۰).
دو شيوه ادراک و قضاوت وجود دارد. شيوه های متناقض ادراک عبارت اند از: حسی و شهودی؛ ادراک حسی، گرفتن اطلاعات با استفاده از فرايندهای شنوايی، لامسه، چشايی و بويايی است. ادراک شهودی برعکس، ورای فرايندهای حواس به پيش می رود. درواقع منطق يا حس، ادراکِ مستقيم و شهود، ادراکِ غيرمستقيم است. افرادی که حس را برتر می دانند، اساساً مشاهده از راه حواس را در اولويت قرار می دهند (حسينيان، ۱۳۸۰).
دو شيوه متفاوت قضاوت عبارت اند از: احساسی و تفکری. قضاوت احساسی، يک واکنش ذهنی و اغلب در ارتباط با ارزش های خود فرد است. قضاوت تفکری به عينی بودن يک ايده يا رويداد مشاهده شده اشاره می کند (حسينيان، ۱۳۸۰).
در مرحله بعدی دو شيوه ادراک، يعنی حسی و شهودی، و دو شيوه قضاوت، يعنی احساسی و تفکری، با يکديگر در می آميزند و چهار ترکيب دوتايی بدين صورت به وجود می آورند: حسی و احساسی، حس و تفکر، شهودی و احساسی و شهودی و تفکری. طبق نظريه مايرز (۱۹۹۳)، افراد يکی از اين طبقه ها را ترجيح می دهند. چگونگی ادراک و قضاوت آنها نه تنها بر شيوه زندگی شان تأثير می گذارد، بلکه بر چگونگی تعامل آنان با سايرين مؤثر است. افرادی که از قابليت های تفکری و حسی برای درک رويدادها استفاده می کنند، با آنان که عمدتاً از شهود و احساس استفاده می کنند، بسيار متفاوت اند (حسينيان، (۱۳۸۰).
در مرحله نهايی، هريک از اين چهار ترکيب دوتايی همراه با مفاهيم اساسی نظريه مايرز بريگز يعنی برون گراي درون گرايی و ادراک قضاوت ترکيب شده و شانزده تيپ چهار تايی را تشکيل می دهند. يعنی، يک بار برون گرايی و ادراک و بار ديگر درون گرايی و ادراک در کنار اين ترکيب دوتايی قرار مي گيرند. سپس، برون گرايی و قضاوت و در آخر، درون گرايی و قضاوت در کنار اين چهار ترکيب قرار مي گيرند و شانزده تيپ چهارتايی را تشکيل می دهند (حسينيان، 1380).
بارتو ۱۴(1998) در پژوهشي به بررسي رابطه بين تيپ های شخصيتی معلمان مدارس دبيرستان با ميزان پيشرفت تحصيلی دانش آموزان در نيوجرسی پرداخت. نتايج نشان دادند که معلمان رياضی که بيشتر تيپ شخصيتی برون گرا، حسی و عقلانی دارند، نسبت به معلمان هنر و زبان خارجی، که بيشتر دارای تيپ شخصيتی درون گرای شهودی احساسی هستند، در پيشرفت دانش آموزان موفق تر عمل می کنند.
تارپ ۱۵( 1992) در مطالعه اي در مورد رابطه بين تيپ شخصيتی و پيشرفت تحصيلی نشان داد که در بين دانشجويان رشته فيزيولوژی انسانی نمرات بالا را دانشجويانی به دست آوردند که صفت درون گرايی و ساختار ذهنی قویتری داشتند. درحالی که برون گراها و تيپ های منعطف، کمترين نمرات را به دست آوردند. اين يافته ها همچنين حاکی از آن است که رجحان حسی اگر با ساختار ذهنی قوی يا درون گرايی همراه باشد، موفقيت تحصيلی بيشتری را در رشته فيزيولوژی ايجاد می کند.
جنتری، ماندور و کاکس ۱۶ (2007 ) آن دسته از ويژگی ها و ترجيحات شخصيتی را که در کارهای مديريتی اختلال ايجاد می کنند، بررسی کردند. آنها نشان دادند که مديران برون گرا بسيار اجتماعی هستند و به محيط کار و کارکنان توجه بيشتری دارند. در مقابل، مديرانی که درون گرا هستند، ممکن است سرد، بی اعتنا و فاقد حساسيت به نظر برسند و توانايی هدايت کارکنان و سازمان را با ديگران نداشته باشند. migna.ir مديران شهودی خلاقتر و مبتکرترند و شيوه های تفکر انتزاعی تری دارند. درحالی که مديران حسی جزئی نگر، واقع بين و سازمان يافته عمل می کنند و به زمان حال توجه بيشتری دارند. مديران احساسی به دليل اين که دلسوزند، می خواهند با ديگران هماهنگی داشته باشند و براساس ارزشهای ديگران تصميم گيری می کنند. اما مديران عقلانی منطقی، تحليلگر و معقول اند و با همه به طور يکسان برخورد می کنند.
مديران با ساختار بسيار منظم و سازمان يافته اند و ميل دارند که کارها به سرعت انجام شوند. مديران منعطف، خودانگيخته ترند و معمولاً کارها را در آخرين لحظات به اتمام مي رسانند. در مجموع، به نظر می رسد که آزمون تيپ های شخصيتی مايرز بريگز، جامعترين آزمونی است که می تواند در شناسايی تيپ های شخصيتی دانش آموزان مورد استفاده قرار گيرد. محموديان دهکردی ( ۱۳۸۶ ) اين آزمون را در ايران هنجاريابی کرده است.
- برگرفته از : فصلنامه رشد مشاور/ شماره 23 -بهار 1390
-
پي نوشت
۱. کارشناس ارشد مشاوره شغلی
۲. دبير فنی هنرستان
3.Hirsh
4. Atkinson
5. Functional
Psychosis
6. Neurosis
7. Personality Disorders
8. Antisocial Behaviors
9. Kennedy & Kennedy
10. Cooper, Saggino & Kline
11. Sharf
12. Extraversion-Introversion
13. Perception-Judgment
14. Barto
15. Tharp
16. Gentry, Mondore & Cox
-
منـــــابع
۱. اردبيلی، يوسف؛ اصول و فنون راهنمايی و مشاوره در آموزش و پرورش، چاپ سوم، .۱۳۵۲
۲. حسينيان، سيمين؛ معرفی نظريه سنخ نمای مايرز بريگز و کاربرد آن در روابط مشاوره ای و تصميم گيری شغلی، گزارش دومين سمينار انجمن مشاور ه ايران،۱۳۸۰
۳. سياسی، علی اکبر؛ نظريه های مربوط به شخصيت، انتشارات دانشگاه تهران، ۱۳۷۹
۴. شاملو، سعيد؛ مکتب ها و نظريه ها در روان شناسی شخصيت، تهران، انتشارات . رشد، ۱۳۷۷
۵. شولتز، دوان و سيدنی، الن؛ نظريه های شخصيت، مترجم: يحيی سيدمحمدی، . تهران، مؤسسه نشر ويرايش، ۱۳۸۵
۶. شفيع آبادی، عبداله؛ راهنمايی و مشاوره شغلی و حرفه ای و نظريه های انتخاب . شغل، تهران، انتشارات سمت، ۱۳۸۱
۷. کريمی، يوسف؛ روان شناسی شخصيت، . تهران، مؤسسه نشر ويرايش، ۱۳۸۰
۸. گنجی، حمزه؛ روان سنجی و مبانی نظری آزمون های روانی، تهران، دانشگاه . پيام نور، ۱۳۷۰
اين نوع راهنمايی، اختصاص به شاگرد در انتخاب شغل و حرفه و کار دارد. بديهی است که شاگرد را بايد به مشاغلی هدايت کرد که استعداد و سوابق و تجارب لازم برای آن را داشته باشد (اردبيلی، ۱۳۵۲ ). به همين دليل، به نظر می رسد که شناسايی تيپ های شخصيتی دانش آموزان مسئله ای ضروری در انتخاب حرفه و شغل آينده آنهاست.
يکی از بهترين آزمونهای شناسايی تيپ های شخصيتی، آزمون مايرز بريگز است که در اين مقاله در مورد آن بحث شده است.
شخصيت و شناسايی تيپ های شخصيتی در مشاوره شغلی مباحث زيادی مورد بررسی قرار می گيرند که يکی از مهمترين آنها مسئله شخصيت است.
شخصيت مجموعه ويژگی های جسمی، روانی و رفتاری است که هر فرد را از ديگر افراد متمايز می سازد (کريمی، ۱۳۸۰). موضوع شخصيت از جنبه های مختلف مورد پژوهش و ارزيابی قرار گرفته است. ماهيت رشد، سلامت، بيماری و تيپ های شخصيت از مهمترين اين جنبه ها هستند. در مورد انواع تيپ ها متفکران نظريات مختلفی ابراز کرده و براساس اين نظريات، وسايل سنجش متفاوتی را پيشنهاد داده اند. اين ابزارهای سنجش با هدف های مختلف از طرف مشاوران و ساير متخصصان مورد استفاده قرار می گيرند. يکی از عميق ترين و مهمترين نظرياتی که تاکنون در مورد تيپ های شخصيت مطرح شده، نظريه يونگ است.
وسعت اطلاعات و تحقيقات دامنه دار يونگ در رشته های مختلف علوم سبب شده است که علاوه بر روان شناسان و مشاوران، بسياری از دانشمندان ديگر نيز تحت نفوذ و تأثير تحقيقات و نوشته های او قرار گيرند (سياسی،۱۳۷۹).
در زمان حاضر، تيپ نمای مايرز بريگز يکی از جامع ترين و معتبرترين آزمون های روانی برای سنجش شخصيت و مشخص کردن تيپ های روانی است. اين آزمون براساس نظريه تيپ های يونگ شکل گرفته و دارای فرم های مختلفی است که از مهمترين آنها، فرم G است (هيرش۳، 1991).
علاوه بر موارد ياد شده، در بسياری از موارد بايد ارزيابی عينی تری از شخصيت صورت گيرد که عاری از سوگيری باشد. کارفرمايان در انتخاب افراد برای تصدی مشاغل، به شناخت خصوصيات شخصيتی آنها نياز دارند.
هرگاه روان شناسان مشاوره، علاوه بر عملکرد تحصيلی متقاضيان شغل، در مورد شخصيت آنها نيز اطلاعات داشته باشند، راهنمايی های کارآمدتری می توانند ارائه دهند. به همين دليل در برنامه های پژوهشی، ارزيابی شخصيت ضرورت است (اتکينسون ۴ و همکاران، ۱۹۸۳ ؛ به نقل از گنجی، ۱۳۷۰).
شخصيت را شايد بتوان اساسی ترين موضوع علم روان شناسی دانست؛ زيرا محور اساسی بحث در زمينه هايی مانند يادگيری، انگيزش، ادراک، تفکر، عواطف و احساسات، هوش و مواردی از اين قبيل است. از طرف ديگر، در مطالعه بيماری های روانی ، کنشی، مانند انواع سايکوزهای کنشی ۵، تمام نوروزها ۶،اختلالات شخصيت و منش ۷ ، رفتارهای ضد اجتماعی و ضد اخلاقی ۸ اعتياد و انحرافها، شخصيت نقش محوری و اساسی دارد. در رابطه با جايگاه و اهميت شخصيت در روان شناسی، گفته شده است که شخصيت مانند ديگی است که همه مخلفات روان شناسی در آن پخته می شود. (شاملو، ۱۳۷۷)
نتايج تحقيقی که آلپورت ( ۱۹۴۹) درباره تعاريف شخصيت انجام داده است، مشخص می کند که ۵۰ نوع تعريف مختلف از شخصيت وجود دارد. آلپورت تعاريف مختلف شخصيت را به دو گروه بزرگ تقسيم کرده است:
دسته اول تعاريفی هستند که نقش عوامل اجتماعی را در شخصيت واجد اهميت می دانند و به واکنش های افراد به عنوان عوامل تعيين کننده شخصيت اشاره می کنند.
دسته دوم، شخصيت را دارای جنبه های جسمانی و فيزيولوژيک می دانند؛ يعنی، جنبه هايی که قابل انداز ه گيری و مشاهده اند.
طبق نظر آلپورت، شخصيت ويژگی ها و گرايش های نسبتاً پايدار و ثابتی است که موجبات تشابه و تفاوت در طرز تفکر، احساس و عمل فرد را فراهم می سازد. به عبارت ديگر، شخصيت سازمان پويايی از برخی فرايندهای درونی و روانی است که سازگاری منحصر به فرد آدمی را با محيط تسهيل می کند (شولتز و سيدنی، ۱۳۸۵).
تيپ نمای مايرز بريگز، که به اختصار " MBTI " ناميده می شود، يک ابزار سنجش شخصيت است که تمايلات و گرايش های فرد را مشخص می سازد و نتايج آن تفاوت های ارزشمندی را بين افراد سالم و طبيعی مشخص می نمايد. تيپ نمای مايرز بريگز به افراد کمک می کند که خود، انگيزه ها، و توانايی های موجود و بالقو ه شان را بشناسند. اين ابزار در حوز ه های وسيعی به کار می رود؛ ازجمله خودشناسی، مديريت استرس، تشکيل گروه، توسعه سازمانی، زوج درمانی، شناخت سبک های يادگيری و سبکهای ارتباطی ترجيحی... (کندی و کندی ۹، 2004)
در موارد فردی، تيپ نمای مايرز بريگز به افراد در شناخت خود کمک می کند. در سازمان ها اين آزمون می تواند در تصميم گيریهای سازنده و سالم، که در آن همه پتانسيل های افراد نقش داشته باشد، به کار رود. تيپ نمای مايرز بريگز به رغم آنکه شانزده تيپ شخصيتی را مشخص می کند، در مورد اين که کداميک از آنها ارجحيت دارد، قضاوت نمی کند. فقط نشان می دهد که هر شخص توانايی ها و گرايش های مخصوص به خود را دارد. اين آزمون مبتنی بر نظريه شخصيتی يونگ است که توسط يک مادر و دختر براساس بررسی خصوصيات افراد در زندگی روزانه ساخته شده است (کوپر، ساجينا و کلاين ۱۰، 2001).
خانم بريگز به همراه دخترش مايرز، اقدام به يکی کردن دو ديدگاه تيپ شناسی يونگ و تيپ شناسی خودشان کردند. در دهه ۱۹۴۰، مايرز براساس نظريه يونگ و مشاهدات مادر خود، يک آزمون مداد کاغذی تهيه کرد. ازجمله انگيزه های او در اين کار اين بود که به افراد کمک کند تا در مورد خود شناخت بيشتری به دست آورند. هدف ديگر او ياری رساندن به امور جنگ بود تا اين که مشخص شود افراد با تيپ های مختلف در چه موقعيت هايی قرار بگيرند که ارجح باشد و همين باعث شد تا بيست سال از عمر خود را صرف کامل کردن تيپ نمای مايرز بريگز کند (شارف ۱۱ ، 1992).
اين آزمون به چندين زبان ترجمه شده است و برای مواردی چون انتخاب شغل، مشاوره ازدواج، انتخاب رشته تحصيلی و بسياری هدف های ديگر به کار گرفته شده است و به افراد در اين زمينه ها کمک مي کند (شارف، ۱۹۹۲).
برای اعتباريابی اين پرسش نامه، مايرز مطالعه وسيعی روی دانشجويان پزشکی و پرستاری بيش از ۴۵ دانشکده پزشکی انجام داد. به دليل ضرورت اصلاح نتايج و تحقيقات بيشتر، او دعوت رئيس دانشکده پزشکی آلبانی را پذيرفت و آزمون را به آنجا ارجاع داد (شارف، ۱۹۹۲).
در تيپ نمای مايرز بريگز دو مفهوم اساسی عبارتند از: برونگرايی و درونگرايي۱۲ ( EI) و ادراك قضاوت13 (PJ). اين نظريه به چگونگی درک افراد از محيطشان و قضاوت کردن با اتخاذ تصميم در مورد مشاهداتشان می پردازد. اين نظريه را می توان به ديدگاه فرد از دنيا، که بر دنيای بيرونی (برون گرايی) يا دنيای درونی (درون گرايی) منطبق است، مرتبط کرد.
اينها را می توان الگوهای ترجيحی يا شيوه های مختلفی دانست که افراد ترجيح می دهند براساس آنها تصميم گيری و انتخاب کنند. درواقع، اين نظريه به شيو ه ای که افراد دنيای خويش را مشاهده مي کنند و براساس آن تصميم می گيرند، مربوط است (مايرز، ۱۹۹۳ ؛ به نقل از حسينيان، ۱۳۸۰).
دو شيوه ادراک و قضاوت وجود دارد. شيوه های متناقض ادراک عبارت اند از: حسی و شهودی؛ ادراک حسی، گرفتن اطلاعات با استفاده از فرايندهای شنوايی، لامسه، چشايی و بويايی است. ادراک شهودی برعکس، ورای فرايندهای حواس به پيش می رود. درواقع منطق يا حس، ادراکِ مستقيم و شهود، ادراکِ غيرمستقيم است. افرادی که حس را برتر می دانند، اساساً مشاهده از راه حواس را در اولويت قرار می دهند (حسينيان، ۱۳۸۰).
دو شيوه متفاوت قضاوت عبارت اند از: احساسی و تفکری. قضاوت احساسی، يک واکنش ذهنی و اغلب در ارتباط با ارزش های خود فرد است. قضاوت تفکری به عينی بودن يک ايده يا رويداد مشاهده شده اشاره می کند (حسينيان، ۱۳۸۰).
در مرحله بعدی دو شيوه ادراک، يعنی حسی و شهودی، و دو شيوه قضاوت، يعنی احساسی و تفکری، با يکديگر در می آميزند و چهار ترکيب دوتايی بدين صورت به وجود می آورند: حسی و احساسی، حس و تفکر، شهودی و احساسی و شهودی و تفکری. طبق نظريه مايرز (۱۹۹۳)، افراد يکی از اين طبقه ها را ترجيح می دهند. چگونگی ادراک و قضاوت آنها نه تنها بر شيوه زندگی شان تأثير می گذارد، بلکه بر چگونگی تعامل آنان با سايرين مؤثر است. افرادی که از قابليت های تفکری و حسی برای درک رويدادها استفاده می کنند، با آنان که عمدتاً از شهود و احساس استفاده می کنند، بسيار متفاوت اند (حسينيان، (۱۳۸۰).
در مرحله نهايی، هريک از اين چهار ترکيب دوتايی همراه با مفاهيم اساسی نظريه مايرز بريگز يعنی برون گراي درون گرايی و ادراک قضاوت ترکيب شده و شانزده تيپ چهار تايی را تشکيل می دهند. يعنی، يک بار برون گرايی و ادراک و بار ديگر درون گرايی و ادراک در کنار اين ترکيب دوتايی قرار مي گيرند. سپس، برون گرايی و قضاوت و در آخر، درون گرايی و قضاوت در کنار اين چهار ترکيب قرار مي گيرند و شانزده تيپ چهارتايی را تشکيل می دهند (حسينيان، 1380).
بارتو ۱۴(1998) در پژوهشي به بررسي رابطه بين تيپ های شخصيتی معلمان مدارس دبيرستان با ميزان پيشرفت تحصيلی دانش آموزان در نيوجرسی پرداخت. نتايج نشان دادند که معلمان رياضی که بيشتر تيپ شخصيتی برون گرا، حسی و عقلانی دارند، نسبت به معلمان هنر و زبان خارجی، که بيشتر دارای تيپ شخصيتی درون گرای شهودی احساسی هستند، در پيشرفت دانش آموزان موفق تر عمل می کنند.
تارپ ۱۵( 1992) در مطالعه اي در مورد رابطه بين تيپ شخصيتی و پيشرفت تحصيلی نشان داد که در بين دانشجويان رشته فيزيولوژی انسانی نمرات بالا را دانشجويانی به دست آوردند که صفت درون گرايی و ساختار ذهنی قویتری داشتند. درحالی که برون گراها و تيپ های منعطف، کمترين نمرات را به دست آوردند. اين يافته ها همچنين حاکی از آن است که رجحان حسی اگر با ساختار ذهنی قوی يا درون گرايی همراه باشد، موفقيت تحصيلی بيشتری را در رشته فيزيولوژی ايجاد می کند.
جنتری، ماندور و کاکس ۱۶ (2007 ) آن دسته از ويژگی ها و ترجيحات شخصيتی را که در کارهای مديريتی اختلال ايجاد می کنند، بررسی کردند. آنها نشان دادند که مديران برون گرا بسيار اجتماعی هستند و به محيط کار و کارکنان توجه بيشتری دارند. در مقابل، مديرانی که درون گرا هستند، ممکن است سرد، بی اعتنا و فاقد حساسيت به نظر برسند و توانايی هدايت کارکنان و سازمان را با ديگران نداشته باشند. migna.ir مديران شهودی خلاقتر و مبتکرترند و شيوه های تفکر انتزاعی تری دارند. درحالی که مديران حسی جزئی نگر، واقع بين و سازمان يافته عمل می کنند و به زمان حال توجه بيشتری دارند. مديران احساسی به دليل اين که دلسوزند، می خواهند با ديگران هماهنگی داشته باشند و براساس ارزشهای ديگران تصميم گيری می کنند. اما مديران عقلانی منطقی، تحليلگر و معقول اند و با همه به طور يکسان برخورد می کنند.
مديران با ساختار بسيار منظم و سازمان يافته اند و ميل دارند که کارها به سرعت انجام شوند. مديران منعطف، خودانگيخته ترند و معمولاً کارها را در آخرين لحظات به اتمام مي رسانند. در مجموع، به نظر می رسد که آزمون تيپ های شخصيتی مايرز بريگز، جامعترين آزمونی است که می تواند در شناسايی تيپ های شخصيتی دانش آموزان مورد استفاده قرار گيرد. محموديان دهکردی ( ۱۳۸۶ ) اين آزمون را در ايران هنجاريابی کرده است.
-
-
پي نوشت
۱. کارشناس ارشد مشاوره شغلی
۲. دبير فنی هنرستان
3.Hirsh
4. Atkinson
5. Functional
Psychosis
6. Neurosis
7. Personality Disorders
8. Antisocial Behaviors
9. Kennedy & Kennedy
10. Cooper, Saggino & Kline
11. Sharf
12. Extraversion-Introversion
13. Perception-Judgment
14. Barto
15. Tharp
16. Gentry, Mondore & Cox
-
منـــــابع
۱. اردبيلی، يوسف؛ اصول و فنون راهنمايی و مشاوره در آموزش و پرورش، چاپ سوم، .۱۳۵۲
۲. حسينيان، سيمين؛ معرفی نظريه سنخ نمای مايرز بريگز و کاربرد آن در روابط مشاوره ای و تصميم گيری شغلی، گزارش دومين سمينار انجمن مشاور ه ايران،۱۳۸۰
۳. سياسی، علی اکبر؛ نظريه های مربوط به شخصيت، انتشارات دانشگاه تهران، ۱۳۷۹
۴. شاملو، سعيد؛ مکتب ها و نظريه ها در روان شناسی شخصيت، تهران، انتشارات . رشد، ۱۳۷۷
۵. شولتز، دوان و سيدنی، الن؛ نظريه های شخصيت، مترجم: يحيی سيدمحمدی، . تهران، مؤسسه نشر ويرايش، ۱۳۸۵
۶. شفيع آبادی، عبداله؛ راهنمايی و مشاوره شغلی و حرفه ای و نظريه های انتخاب . شغل، تهران، انتشارات سمت، ۱۳۸۱
۷. کريمی، يوسف؛ روان شناسی شخصيت، . تهران، مؤسسه نشر ويرايش، ۱۳۸۰
۸. گنجی، حمزه؛ روان سنجی و مبانی نظری آزمون های روانی، تهران، دانشگاه . پيام نور، ۱۳۷۰
9. Barto, V. A. (1998). The relationship between personality traits of selected New Jersey High school educators and successful academic achievement of at-risk students, Ed. D. Dissertation, Seton Hall University.
10. Cooper, C. Saggino, A. & Kline, P. (2001).A confirmatory factor analysis of the Myers-Briggs Type Indicator, Personality and Individual Differences, 30, 3-9.
. Gentry, W. A., Mondore, S. P., & Cox, B. D. (2007. 11
A study of managerial derailment characteristics and personality preferences,
12.Hirsh, S. K.(1991). Using the myers-Briggs Type Indicator in organizations. California: Consulting Psychologist Press, Inc. 13. Kennedy, R. B., & Kennedy, D. A. (2004).
Using the Myers- Briggs Type Indicator in career counseling, Journal of employment counseling. 41, 38-44.
14. Sharf, R. (1992).
Applying career development theory to counseling. California: Brooks/ Cole Publishing Company. 15. Tharp, G. D. (1992).
Relationship between personality type and achievement in an undergraduate physiology course, American journal of Physiology, ۱۱ 262, 2-30.
10. Cooper, C. Saggino, A. & Kline, P. (2001).A confirmatory factor analysis of the Myers-Briggs Type Indicator, Personality and Individual Differences, 30, 3-9.
. Gentry, W. A., Mondore, S. P., & Cox, B. D. (2007. 11
A study of managerial derailment characteristics and personality preferences,
12.Hirsh, S. K.(1991). Using the myers-Briggs Type Indicator in organizations. California: Consulting Psychologist Press, Inc. 13. Kennedy, R. B., & Kennedy, D. A. (2004).
Using the Myers- Briggs Type Indicator in career counseling, Journal of employment counseling. 41, 38-44.
14. Sharf, R. (1992).
Applying career development theory to counseling. California: Brooks/ Cole Publishing Company. 15. Tharp, G. D. (1992).
Relationship between personality type and achievement in an undergraduate physiology course, American journal of Physiology, ۱۱ 262, 2-30.
مرجع : ماهنامه رشد مشاور
من شخصیتی آرام،با احساس،مهربون وصبور دارم.الان درگیرم میتونم برم رشته روانشناسی یا نه؟