جمعه ۱۰ فروردين ۱۴۰۳ - 29 Mar 2024
تاریخ انتشار :
جمعه ۱۸ فروردين ۱۳۹۶ / ۱۱:۵۸
کد مطلب: 40549
۰
به مناسبت روز جهانی بهداشت؛

کاهش افسردگی اولویت مهم جامعه جهانی

کاهش افسردگی اولویت مهم جامعه جهانی
سلامت و تندرستی از اولویت های هر جامعه و کلید دستیابی به پویایی و شکوفایی محسوب می شود به ویژه در دوره ای که به دلیل های گوناگون این موهبت الهی تا حدودی به خطر افتاده است. بی تردید توجه به مقوله بهداشت و تجهیزات بهداشتی- درمانی نقش غیرقابل انکاری در سلامت مردم جهان دارد. اهمیت همین موضوع سبب شد تا در 1946 میلادی کشورهایی چون برزیل و چین در کنفرانس سانفرانسیسکو به تشکیل نهادی بین المللی در این ارتباط بیاندیشند؛ مبنای فکری که 2 سال بعد (1948 میلادی) به تنظیم و تصویب اساسنامه «سازمان جهانی بهداشت»(WHO) انجامید.

هدف از ایجاد این سازمان که زیرمجموعه سازمان ملل متحد به شمار می رود، فراهم کردن بیشترین امکانات بهداشتی و ایجاد سلامتی برای تمامی انسان ها در سراسر کره خاکی محسوب می شود که در این راستا در دهه های گذشته برنامه ریزی های زیادی انجام شده و اقدام های قابل ملاحظه ای صورت گرفته است. به بیان دیگر این سازمان معتبر بین المللی وظیفه هایی چون «راه اندازی و پیشبرد فعالیت ها در راستای کنترل همه گیری ها و بیماری های بومی، سازماندهی همکاری های فنی مناسب در زمان های اضطراری و بحران ها، کمک به دولت ها در راستای تقویت خدمات بهداشتی و ترویج استانداردهای توسعه یافته آموزشی و تربیتی در تخصص های مربوط به سلامت و بهداشت» را بر عهده دارد.

ایران نیز با هدف بهبود کیفیت بهداشت از 1955 میلادی با تنظیم توافق نامه ای همکاری خود را با این سازمان بین المللی آغاز کرد و به منظور تقویت همکاری ها در 1984 میلادی اجازه تاسیس دفتر در تهران را به سازمان جهانی بهداشت داد.

سازمان جهانی بهداشت هر ساله در چنین روزی با توجه به مسایل مهم و ضرورت های موجود، اقدام به طرح شعاری برای آن سال می کند. شعار روز جهانی بهداشت در سال جاری به عنوان «بیا در مورد افسردگی حرف بزنیم» اختصاص دارد.

به مناسبت فرارسیدن «روز جهانی بهداشت» ایرنا با دکتر «پروانه محمدخانی» استاد تمام دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، عضو هیات مدیره انجمن روانشناسی ایران، عضو هیات مدیره انجمن روانشناسی بالینی ایران و عضو بُرد روانشناسی بالینی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی کشور به گفت وگو پرداخته است:

** سازمان جهانی بهداشت بر چه مبنایی به نامگذاری سال ها می پردازد؟
*** این نهاد بر پایه اهمیت موضوع و آنچه بیش از همه در جهان رواج پیدا می کند به نامگذاری می پردازد تا با متوجه ساختن افکار عمومی به این مساله باعث شود آنان بیش از بیش به شیوع یک بیماری توجه کنند و از طرف دیگر مسوولان کشورها نیز با تصمیم سازی های موثر و کارآمد در جهت مهار آن معضل برآیند.

چه دلایلی باعث شد که 2017 میلادی با عنوان مبارزه با افسردگی نامگذاری شود؟

*** شیوع و گسترش افسردگی در کشورهای جهان از جمله معضلاتی محسوب می شود که به سرعت در حال فراگیر شدن است، چنانچه بر پایه پیش بینی های صورت گرفته این بیماری تا 2020 میلادی در رتبه دوم بعد از مشکل های قلبی عروقی به عنوان عامل تهدیدکننده سلامت انسان ها قرار خواهد گرفت، این امر باعث شد تا سازمان جهانی بهداشت، امسال این بیماری را در کانون توجه خود قرار دهد.

**روند افزایش افسردگی در ایران به چه صورت است و آیا مردم از آگاهی کافی نسبت به چگونگی ابتلا به این بیماری برخوردارند؟
***پیمایش های اجتماعی و شیوع شناسی های روانشناسی در ایران نشان می دهد که به طور تقریبی 30 درصد از مردم به این بیماری مبتلا هستند. از طرف دیگر با بررسی شمار افرادی که به روانپزشک و روانشناس مراجعه می کنند، مشاهده می شود که این بیماری در کشورمان به امری شایع تبدیل شده است. درباره میزان آگاهی مردم از افسردگی نیز باید گفت که بسیاری از آنان از ابتلا به این بیماری مطلع نیستند و زمانی که به دلیل های گوناگون همچون مشکل های خانوادگی و ارتباط با همسر و فرزند به پزشک مراجعه می کنند در واکاوی هایی که صورت می گیرد، علایم افسردگی خود را نشان می دهد.

**افسردگی در افراد با چه علایمی همراه است؟
***احساس غم شدید و مداوم، نخستین نشانه ابتلا به این بیماری به شمار می رود. البته طبقه بندی قبلی اختلالات روانی، تداوم این غم برای 14 روز و بیشتر در زمره افسردگی اساسی در نظر گرفته می شد و برای افرادی که بیش از 2 سال از این اختلال رنج می بردند از عنوان «افسرده خویی» یا «افسردگی مداوم» استفاده می شد اما امروزه کارشناسان افسردگی های 2 روزه را نیز قابل توجه می دانند و تاب آوری و تحمل پایین افراد در بیشتر ساعت های روز یا هر روز را در بیماری افسردگی طبقه بندی می کنند. کاهش لذت از کارها و فعالیت هایی که در گذشته برای آنان شادی آور بوده است، افزایش و کاهش خواب، کاهش علاقه به زندگی، افزایش و کاهش اشتها، به وجود آمدن خلقی تحریک پذیر و با تاب آوری پایین، تقویت روحیه خودکشی، احساس بی ارزشی و پیش بینی های منفی برای رویدادهای زندگی و ... از جمله نشانه هایی به شمار می رود که دست کم وجود پنج عامل آن برای شناسایی بیمار، ضروری به نظر می رسد.

**بیشتر آمار مبتلایان به افسردگی در میان کدامیک از گروه های جنسیتی قرار دارد؛ به عبارت دیگر این آمارها بیشتر زنانه هستند یا مردانه؟
***میزان ابتلا به افسردگی در سراسر جهان در میان زنان به طور نسبی 2 تا سه برابر بیش از مردان محسوب می شود. در ایران نیز همچون دیگر کشورها بر پایه پویش هایی که به صورت مقطعی انجام گرفته، شمار زنان مبتلا به این بیماری بیش از مردان بوده است.

**دلیل این تفاوت در نرخ ابتلا به افسردگی چیست؟
***برخی از کارشناسان بر این عقیده اند که زنان به دلیل های زیستی و ژنتیکی، مستعد ابتلا به این بیماری هستند و برخی دیگر دوره بارداری و فرزندآوری زنان را در این اختلالات روحی موثر دانسته اند اما تصور می کنم بیش از تمامی این عامل ها، در جامعه جهانی و به صورت کلی بزرگترین عامل زنانه شدن افسردگی، نقش های سنتی و محدودیت هایی است که در سراسر جهان برای زنان وجود دارد چون آنان توان تحقق 100 درصدی آرمان های خویش را ندارند به نوعی درماندگی توام با ناامیدی نسبت به شرایط موجود دچار می شوند. بنابراین بیشتر زنان به دلیل این محدودیت ها و اینکه دستاوردی برای افتخار کردن به آن ندارند تا بتوانند با آن به خود بالیده و روحیه خود را تقویت کنند به نوعی افسردگی دچار خواهند شد.

**به طور کلی چه عواملی باعث رشد افسردگی می شود؟
***این بیماری بیش از همه به چرخه زندگی افراد و تغذیه روحی آنان بستگی دارد، بنابراین هرچه این دوره تکراری تر باشد زمینه های ابتلا به افسردگی نیز افزایش پیدا می کند. برخی دیگر نیز عامل این معضل را جسمی می دانند و معتقدند به دلیل کاهش برخی انتقال دهنده های عصبی همچون «سروتونین» بیماری افسردگی اتفاق می افتد. شماری از کارشناسان نیز عامل این بیماری را رفتاری و نبود هیجان مثبت در زندگی عنوان می کنند. افراد دیگری نیز بر این باورند که این بیماری ناشی از یک دیدگاه شناختی به نام مثلث افسردگی است و معتقدند وقتی افراد در این مثلث که ضلع های آن ارزشمند پنداری پایین، ناامیدی و درماندگی است، گرفتار می شوند، به دلیل وجود نگاه منفی به خود، وضعیت فعلی و آینده در واقع به بیماری افسردگی دست پیدا می کنند.

**بیماری افسردگی چه صدمه هایی را به فرد و جامعه وارد می کند؟
***همانطور که اشاره شد، بیماری افسردگی دومین مشکل و پر اهمیت ترین معضل سازمان جهانی بهداشت تا 2020 میلادی عنوان شده است چون این افراد به دلیل نیاز به بستری شدن، نسبت به دیگر بیماران، تخت بیشتری نیاز دارند که این امر علاوه بر تحمیل هزینه های هنگفت به نظام سلامت برای خود بیماران نیز مخارج زیادی را به دنبال دارد. گرایش افراد افسرده به تنهایی و گوشه گیری باعث کمرنگ شدن نقش آنان در جامعه و حذف یک نیروی کارآمد از اجتماع می شود. افزون بر این مشکل ها، افسردگی در افراد موجب تمایل آنان به مصرف مواد مخدر می شود که از این نظر نیز نرخ رشد آسیب های اجتماعی را افزایش می دهد.

**شناخت و درمان مبتلایان به افسردگی، مراجعه افراد به روانشناس و روان پزشک را نیاز دارد، در سطح جهان و ایران میزان مراجعه به روانشناسان چگونه است؟

***بسیاری از مردم در جهان و ایران از دلیل اصلی بیماری خود آگاهی ندارند و اغلب آنان به دلیل مشکل های قلبی، پوستی، تنفسی، دردهای جسمانی، مشکل های خانوادگی و ... به پزشک های متخصص آن حوزه و شمار بسیار اندکی که از علم روانشناسی اطلاع دارند برای بیماری خود به روانشناس و روانپزشک مراجعه می کنند.

**به نظر شما وجود روانشناس و روانپزشک در مرکزهای درمانی برای تشخیص افسردگی چقدر ضرورت دارد و با چه راهکارهای دیگری می توان افراد افسرده را شناسایی و درمان کرد؟
*** در بسیاری از کشورهای جهان روانشناسانی با نام روانشناس سلامت و بالینی در بیمارستان ها و مرکزهای درمانی حضور دارند که به تشخیص و درمان این بیماران می پردازند اما در ایران هنوز این سطح از توانمندسازی فارغ التحصیلان رشته روانشناسی در دانشگاه ها ایجاد نشده است. دولتمردان و مسوولان در ایران باید بیش از گذشته به رشته های روانشناسی و روانپزشکی اهمیت دهند و گسترش مفید و موثر این حوزه های تاثیر گذار در اولویت های کاری آنان قرار گیرد.

**در بخشی از سخنان خود به موضوع لزوم و توانمندسازی دانشجویان در دانشگاه ها اشاره کردید، آیا برای ارتقای سطح توانایی فارغ التحصیلان بهتر نیست درس های دانشگاهی بیش از اینکه تئوری باشد بیشتر جنبه عملی پیدا کند؟
***برای افزایش تجربه و قدرت یافتن دانشجویان و علم روانشناسی و روانپزشکی بهتر است در کنار تدریس درس هاس شفاهی و نظری، دوره های کارورزی و عملی نیز ارایه شود تا دانشجویان بتوانند تجربه کافی را در زمینه رشته خود کسب کنند اما این امکان هنوز در کشور ما فراهم نیست و باید بسترسازی این راهکار در کشور ایجاد شود تا توان پزشکی کشور افزایش و خطاهای پزشکان نیز کاهش یابد. لازم است کشورها به سطحی از دانش دست یابند که روانشناس و علم روانشناسی برای آنان اهمیت داشته باشد و این علم جایگاه شایسته خود را در صف ارایه دهندگان خدمات بهداشت سلامت به مردم پیدا کند؛ ضروری است، مسوولان این نکته را در کانون توجه قرار دهند که همه مشکلات مردم جامعه جسمی نیست و باید به روان مردم نیز اهمیت دهند. در این صورت روانشناسان به جایگاه اصلی خود دست خواهند یافت و بسیاری از مشکل های جامعه جهانی و ایران برطرف خواهد شد.


خبرنگار: سیده مریم سیدان- ایرنا

 

 

نام شما

آدرس ايميل شما
  • نظراتی که غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نمی‌شود
  • نظرات پس از تأیید مدير حداكثر ظرف 24 ساعت آينده منتشر می‌شود

دربارۀ تاثیرات عجیب «ترس از پشیمانی»
چگونه با ذهن آگاهی حواس کودکان مان را جمع کنیم؟
تقاضا برای سلب اختیار تشخیص اختلال اسکیزوفرنی توسط روانشناسان بالینی!
چرا نباید برای جلب محبت یا عشق التماس کنیم؟
ویژگی‌های یک اردو مطالعاتی خوب چیست؟
چطور از فکر کردن بیش از حد به یک موضوع جلوگیری کنیم؟
نوجوانان آمریکایی بدون تلفن همراه احساس بهتری دارند
من با دروغ گفتن و آه وناله پول درمیارم
افراد کمال‌گرا چه ویژگی‌هایی دارند؟
كودكان را قرباني حرف مردم نكنيد
خودبیمارانگاری از خود بیماری مرگبارتر است!
راه‌ درمان تب بالای تمایل به عمل‌های زیبایی چیست؟
در نگاه کسانی که پرواز را نمی فهمند ، هر چه بیشتر اوج بگیری کوچکتر خواهی شد.