میگنا - توضیح روان شناختی سندرم روده تحریک پذیر

تعریف پزشکی: سندرم روده تحریک پذیر (Irritable Bowel Syndrome) که اختصارا ً IBS گفته می شود با درد مزمن شکمی و تغییرات در اجابت مزاج در غیاب هرگونه علت ارگانیک مشخص می شود. این بیماری در زنان شایع تر از مردان بوده و ماهیتی مزمن دارد .

به گزارش میگنا پزشکان و متخصصان گوارش، مکررا با بیمارانی مواجه می شوند که از نشانگانی مانند تهوع، استفراغ، درد شکمی، اسهال و یبوست شکایت دارند که توجیه آناتومیک ظاهری ندارند. سندرم روده تحریک پذیر، شایع ترین، پرهزینه ترین و ناتوان کننده اختلال گوارشی است.

عوامل روان شناختی به طرق مختلف می توانند در بروز سندرم روده تحریک پذیر موثر باشند، به عنوان مثال: استرس و حالات هیجانی منفی نظیر خشم به طور طبیعی تغییراتی را در کارکرد روده به وجود می آورند و آثارش به ویژه در بیماران مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر مشخص است.

اطلاعات موجود بیانگر این است که اختلالات روان شناختی زیر بنای ایجاد این سندرم هستند و طبق مطالعات اخیر 50 تا 90 درصد افراد مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر، سابقه ای از یک وضعیت روان شناختی مانند اختلال افسردگی اساسی، اختلال بدنی سازی و اختلال استرس پس از سانحه را در طول زندگی خود داشته اند.

از آن جایی که یک تداخل کنش مغزی – روده ای در سندرم روده تحریک پذیر، نقشی مهم ایفا می کند، اختلالات مربوط به عوامل روان شناختی از موارد احتمالی تاثیرگذار بر کنش وری مغزی – روده ای می باشند، لذا این عوامل به عنوان علل احتمالی ایجاد کننده سندرم روده تحریک پذیر مطرح شده اند.

در پنجمین متن تجدید نظر شده راهنمای تشخیصی و اماری اختلال های روانی(DSM5)، سندرم روده تحریک پذیر در طبقه ای تحت عنوان عوامل روان شناختی موثر بر بیماری های طبی آورده شده است که این فاکتور نیز بیانگر نقش، عوامل روان شناختی در این نشانگان است.

به طور کلی ارتباط سندرم روده تحریک پذیر و بیماریهای روانی پذیرفته شده است، زیرا:
1- مکانیسم و ساختار مشترک بافتی – آسیب شناسی – زیستی دارند: این بیماران پر فعالیتی بخش قدامی لوپ فرونتال دارند، که حساسیت زیاد به درد احشایی ایجاد می کند.

2- بیماران سندرم روده تحریک پذیر همراه با افسردگی درد شدیدتری احساس می کنند که شاید ناشی از اعتقاد به وجود فاجعه ای در زندگی باشد.
3- سندرم روده تحریک پذیر بیماری مزمن و آزار دهنده ای است که سبک زندگی فرد را به هم ریخته و با تداخل در بهداشت روانی، باعث بروز درجه هایی از اختلالهای روان پزشکی می شود.

نویسنده: بهاره قربانی تقلید آباد - روان شناس بالینی

1. Drossman DA, Sandler RS, McKee DC, Lovitz AJ.(1982). Bowel patterns among subjects not seeking health care. Gastroenterology . 83, 529-34.

2. Longstreth GF.(1995). Epidemiology of hospitalization for acute upper gastrointestinal hemorrhage: a population-based study. Am J Gastroenterol. 90(2),206-10.

3. Lackner, Jeffrey M.(2005). No Brain, No Gain: The Role of Cognitive Processes in Irritable Bowel Syndrome. Journal of Cognitive Psychotherapy, 19, 2, 125-136(12).

4. Tosic-Golubovic S, Miljkovic S, Nagorni A, Lazarevic D, Nikolic G.(2010). Irritable bowel syndrome, anxiety, depression and personality characteristics. Psychiatr Danub .22(3),418-24.