پنجشنبه ۹ فروردين ۱۴۰۳ - 28 Mar 2024
تاریخ انتشار :
دوشنبه ۱۲ تير ۱۳۹۶ / ۱۴:۱۵
کد مطلب: 41275
۰

بازسازی خانواده برای کودکان بدسرپرست در طرح «امین موقت»/ جزئیات طرح

بازسازی خانواده برای کودکان بدسرپرست در طرح «امین موقت»/ جزئیات طرح
میگنا: بخش عمده کودکان تحت سرپرستی بهزیستی، بدسرپرست بوده و شرایط سپرده شدن به خانواده‌های متقاضی، تحت طرح امین موقت را دارند. اما طرح امین موقت چیست و چه خلأها و کارکردهایی برای کودکان و خانواده‌های پذیرنده به همراه دارد.

به گزارش مهرخانه؛ 25 هزار کودک بی‌‌سرپرست و بدسرپرست تحت پوشش سازمان بهزیستی سراسر کشور قرار دارند و از این تعداد، 15 هزار کودک در خانواده‌های جایگزین با نسبت سببی و نسبی و یا غیر قرار دارند و قریب به 10 هزار کودک در مهدهای کودک نگهداری می‌شوند. تقریباً 87 درصد کودکانی که بر اساس حکم مراجع قضایی ذی‌صلاح، مسؤولیت نگهداری و زندگی آنها به بهزیستی سپرده شده است، کودکانی به لفظ عام بدسرپرست هستند. یعنی به عبارتی پدر و مادر و جدپدری آنها به عنوان اولیای قهری در قید حیات هستند ولی به دلایل عدیده مندرج در قانون مدنی، صلاحیت نگهداری کودکان برای مدت مشخصی را از دست داده‌اند.

مواد قانونی که شرایط رد صلاحیت والدین را مشخص کرده است، به مواردی همچون اعتیاد والدین، ابتلا به بیماری صعب‌العلاج و مسری (بیماری که بهداشت روانی و جسمانی کودکان را به خطر بیندازد)، فساد اخلاقی، جدایی و طلاق والدین به طوری‌که هیچ‌کدام از سرپرستان صلاحیت نگهداری کودکان را نداشته باشد اشاره دارد.

سازمان بهزیستی برای ارائه خدمات و رسیدگی به این کودکان و درواقع ساماندهی خانواده‌های جایگزین واجد شرایط، دو سیاست و راهکار را در پیش گرفته است؛ یکی فرزندخواندگی یا همان سرپرست دائم و دیگری طرح شبه‌خانواده و یا همان امین موقت.

سرپرستی دائم مشمول کودکانی است که پدر و مادر و جدپدری آنها در قید حیات نیستند و یا تمام تلاش‌ها و کوشش‌های سازمان بهزیستی منتج به شناسایی آنها نشده است و چون هویت خانوادگی ندارند، بنابراین شرایط سرپرستی دائم را دارند‌؛ اما به گفته مسؤولان، تقریباً بیش از نیمی از کودکان تحت سرپرستی بهزیستی، در رده کودکان بدسرپرست قرار دارند.

اجرای طرح "امین موقت" از سال 92 تا به امروز
لایحه حمایت از کودکان بی‌سرپرست و بدسرپرست که به لایحه فرزندخواندگی مشهور است، از 38 سال پیش مطرح بود که در آن واگذاری فرزند برای خانواده‌های متقاضی به سختی امکان‌پذیر بود اما تصویب قانون جدید فرزند‌خواندگی که از 20 آبان ماه سال 92 اجرايي شد، نقش مهمی در افزایش واگذاری فرزند به خانواده‌های متقاضی داشت؛ به طوری‌که رییس سازمان بهزیستی می‌گوید که پس از این زمان، تعداد کودکان بدسرپرستی که به خانواده‌های جایگزین سپرده شده‌اند، افزایش داشته است.

یکی از موارد مطرح در قانون جدید، طرح «امین موقت» یا «شبه‌خانواده» است که بر اساس آن مراقبت و پرورش از یک تا سه نفر از کودکان تحت سرپرستی سازمان بهزیستی به طور موقت و با نظارت کارشناسان این سازمان، به خانواده‌های داوطلب سپرده می‌شود.

سرپرستی 10 هزار کودک بدسرپرست توسط طرح "امین موقت"
به گفته رییس سازمان بهزیستی کشور در حال حاضر 10 هزار کودک بدسرپرست در کشور به صورت امین موقت تحت سرپرستی خانواده‌های جایگزین قرار دارند و چون بهترین جایی که کودک می‌تواند رشد کند، کنار مادر است، به همین خاطر خانواده‌های جایگزین، به صورت موقت و تا زمانی‌که پدر و مادر کودک با تشخیص قوه قضاییه به شرایط ایده‌آل برسند و توانایی حضانت از فرزندان‌شان را پیدا کنند، می‌توانند حضانت کودکان بدسرپرست را به‌عهده بگیرند.

در طی این مدت در شرایطی که مادر توانایی سرپرستی داشته اما تمکن مالی نداشته باشد، بهزیستی از آنها حمایت می‌کند تا مادر بتواند در کنار صلاحیت قانونی، صلاحیت مالی نیز کسب کند. در صورتی‌که مادر صلاحیت قانونی نداشته باشد، بعد ازاحراز صلاحیت وکمک سازمان بهزیستی، طی فرآیند مددکاری، شرایط قانونی برای سرپرستی فراهم می‌شود و سازمان بهزیستی چنین خانوادهایی را حمایت می‌کند.

آیا امکان دارد که کودکان در این طرح به صورت دایمی هم به خانواده امین سپرده شوند؟
در بند "د" ماده 8 قانون جدید حمایت از کودکان بی‌سرپرست و بدسرپرست که سال 92 در مجلس مصوب و به دستگاه‌های متولی ابلاغ شد، آمده است که کودکانی که بدسرپرست هستند طی شرایط خاصی می‌توانند به صورت سرپرستی دایم نگهداری شوند. یعنی اگر صلاحیت خانواده کودک بدسرپرست چند بار توسط مرجع قضایی رد شده باشد و امکان برگشت آنها نباشد و یا پدر و مادرکودک اعدام و به هردلیلی درکشور نباشند و پدربزرگ و مادربزرگ هم شرایط لازم را نداشته باشند، کودک شرایط فرزندخواندگی دائم را پیدا می‌کند. اولویت واگذاری دائم کودکان در طرح امین موقت از نگهداری موقت به سرپرستی دائم، با خانواده‌هایی است که از آنها مراقبت و نگهداری کرده‌اند.

شرايط خانواده پذيراي کودک بدسرپرست
در قانون برای امین موقت شرط زوج بودن یا بچه‌دار نشدن زوجین وجود ندارد. به عبارت دیگر زنان بالای 30سال که مجرد باشند یا زوجین دارای فرزند و تمکن مالی، در صورت تأیید دادگاه می‌توانند به صورت امین موقت، فرزندی را سرپرستی کنند. این سرپرستی، طیف زمانی و مکانی دارد و بر اساس تصمیم کمیته شبه‌خانواده استان و حکم دادگاه انجام می‌پذیرد و کودک با حفظ هویت خانوادگی به متقاضی واگذار می‌شود.

خانواده‌های متقاضی به سرپرستی موقت کودکان بدسرپرست، بایستی فاقد سوءپیشینه باشند. همچنین به حسن اخلاق و انسجام خانوادگی مشهور باشند و همسران علاقه‌مند به سرپرستی موقت این کودکان نباید کمتر از ۲۵ و بیشتر از ۵۰ سال داشته باشند. همچنین بر اساس این طرح، کودکان مسلمان به خانواده‌های مسلمان سپرده می‌شوند و کودکان خانواده‌هایی که مذاهب دیگری دارند، در اختیار خانواده‌هایی متناسب با مذهب‌شان قرار می‌گیرند.

البته بستگان سببي و نسبي كودك در صورت واجد شرايط بودن در اولويت تحويل كودك قرار مي‌گيرند مانند عمه، عمو و خاله که آن هم طبق فرآیند مددکاری تخصصی، شرایط ورود و ارتباط مناسب کودک به خانواده فراهم می‌شود. متقاضيان داوطلب سرپرستي غير از بستگان نیز مي‌بايست حداقل داراي مدارك تحصيلي ديپلم باشند و پس از پذيرش فرزندان در خانواده، تعداد اعضاي خانواده متقاضي سرپرستي نبايد از هفت نفر تجاوز کند.
احراز صلاحیت خانواده جایگزین توسط مددکاران سازمان بهزیستی انجام می‌پذیرد و آنان طی بازدیدی که از خانواده متقاضی می‌کنند باید متوجه شوند که به کودک بدسرپرست مانند جنس دسته دوم نگاه نمی‌شود. به طورکلی خانواده‌هایی که تمکن مالی دارند و دارای پایگاه اجتماعی و اقتصادی هستند و ارتباط زن و شوهرمناسب و خوب باشد، از اولویت برخوردارند.


فرآيند انتقال كودكان به شبه‌خانواده
این فرآیند حدود 5 تا 6 ماه طول می‌کشد و در ستاد بهزیستی استان و توسط کمیته شبه‌خانواده استان انجام خواهد گرفت. پس از بررسی تقاضانامه متقاضی مبنی بر فرزندپذیری توسط کارشناسان، مصاحبه اولیه با متقاضیان انجام شده و در صورت تأیید، به دادگاه مربوطه برای بررسی صلاحیت معرفی می‌شوند. پس از تأیید دادگاه نیز فرآیند بازدید از منزل توسط مددکاران بهزیستی و اخذ مدارک لازم آغاز خواهد شد.

پس از طی این فرآیند دوره آموزش‌های حقوقی و روان‌شناسی برای متقاضیان فرزندپذیری برگزار می‌شود و پرونده برای بررسی مجدد به کمیته شبه‌خانواده استان ارسال شده و دادگاه در جریان تصمیم نهایی این کمیته و محتوای پرونده متقاضیان قرار می‌گیرد و در صورت فراهم‌شدن شرایط، متقاضیان برای دیدار کودک به محل اقامت او معرفی می‌شوند. در این فرآیند است که در صورت پذیرش کودک از سوی متقاضیان، حکم امین موقت صادر و کودک به متقاضیان تحویل داده می‌شود.

نحوه نظارت بهزیستی بر خانوا‌ده‌های امین
سازمان بهزیستی در این طرح به صورت مستمر از طریق مددکار اجتماعی شبه‌خانواده یا کلینیک‌های مددکاری بر وضعیت سرپرستی نظارت می‌کند و طبق روال مشخصی در6 ماه اول به صورت هفتگی و بعد ماهیانه از منزل خانواده‌های موقت بازدید می‌کند. چنان‌چه با تشخیص مددکار و تأیید کمیته شبه‌خانواده عدم صلاحیت خانواده فرزندپذیر محرز شود، به طوری‌که با انجام خدمات مشاوره‌ای ادامه سرپرستی ممکن نباشد، مراتب به دادگاه صالحه جهت فسخ حکم سرپرستی موقت اعلام و در صورت ایجاد صدمه روحی و روانی به کودک مطابق با قوانین با سرپرستان برخورد می‌شود.

نگاهی به مشکلات و مسائل طرح امین موقت
این طرح در سال‌های ابتدایی اجرای آن با استقبال درخوری روبه‌رو نشد و بسیاری از خانواده‌ها به سبب پیوندهای عاطفی که ممکن است در دوران تحت سرپرستی دچار شوند، تمایلی به تقاضای سرپرستی موقت ندارند و همچنان تمایل به اقدام برای سرپرستی دائم دارند. در حالی‌که متأسفانه اکثر کودکانی که در مراکز بهزیستی نگهداری می‌شوند عمدتاً بدسرپرست هستند و زمینه واگذاری آنها برای سرپرستی دائم وجود ندارد؛ تا جایی‌که رییس سازمان بهزیستی کشور در سال 94 با بیان این‌که متقاضی برای سرپرستی کودکان بدسرپرست در کشور کم است، گفت: بر اساس آمار 20 تا 25 درصد کودکان بدسرپرست بدون سرپرست هستند که از سوی بهزیستی برای آنها شناسنامه گرفته شده و زمینه واگذاری‌شان ایجاد می‌شود. البته با جاافتادن قانون، این روند تاحدودی بهبود یافته است.

حمایت‌های سازمان بهزیستی از خانواده موقت
از آنجایی‌که سازمان بهزیستی کشور حتی بعد از سرپرستی موقت بایستی حمایت‌های خود را به این کودکان ادامه دهد به ازای هر کودک در هر خانواده متقاضی، ماهیانه مبلغی را به حساب خانواده‌های موقت واریز می‌کند که این مبلغ که به عنوان «امداد یارانه» معرفی شده است این مبلغ کمکی در سال جدید افزایش داشته و محمد نفریه مدیرکل دفتر امور کودکان، نوجوانان و خانواده سازمان بهزیستی اعلام کرد که مستمری کودکان و نوجوانان بی‌سرپرست دارای خانواده امین موقت به ۴۰۰ هزار تومان افزایش یافت تا در این شرایط خانواده‌ها برای نگهداری آنها مشکلات مادی کمتری داشته باشند.

در حالی‌که هزینه نگهداری کودکان در مراکز بهزیستی 1 میلیون و 500 هزار تومان برآورد شده است، برخی عقیده دارند که این وجه یارانه‌ای برای تأمین نیازهای کودک کافی نیست و بایستی برای استقبال بیشتر خانواده‌ها از این طرح، چتر حمایتی بهزیستی گسترده‌تر شود؛ چراکه حضور کودک در میان خانواده هرچند موقت بهتر از حضور او در مراکز بهزیستی خواهد بود.
نام شما

آدرس ايميل شما
  • نظراتی که غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نمی‌شود
  • نظرات پس از تأیید مدير حداكثر ظرف 24 ساعت آينده منتشر می‌شود

دربارۀ تاثیرات عجیب «ترس از پشیمانی»
چگونه با ذهن آگاهی حواس کودکان مان را جمع کنیم؟
تقاضا برای سلب اختیار تشخیص اختلال اسکیزوفرنی توسط روانشناسان بالینی!
چرا نباید برای جلب محبت یا عشق التماس کنیم؟
ویژگی‌های یک اردو مطالعاتی خوب چیست؟
چطور از فکر کردن بیش از حد به یک موضوع جلوگیری کنیم؟
نوجوانان آمریکایی بدون تلفن همراه احساس بهتری دارند
من با دروغ گفتن و آه وناله پول درمیارم
افراد کمال‌گرا چه ویژگی‌هایی دارند؟
كودكان را قرباني حرف مردم نكنيد
خودبیمارانگاری از خود بیماری مرگبارتر است!
راه‌ درمان تب بالای تمایل به عمل‌های زیبایی چیست؟
اعتماد به نفس ضرورتاً تضمین کننده موفقیت نیست ولی عدم اعتماد به نفس مطمئناً باعث شکست می‌شود./ آلبرت بندورا