تکنیک پتولرزان

میگنا: آنچه در ادامه می‌آید، توضیحات حسین ‌ملکی درخصوص مداخله در بحران (حمایت روانی) و کاهش استرس پس از سانحه (PTSD) با تکنیک پتولرزان برای کودکان آسیب‌دیده است.  

  «یک حادثه طبیعی در مدت زمان کوتاهی ظاهر می‌شود، ولی تاثیری که روی زندگی افراد می‌گذارد، طولانی‌مدت خواهد بود. در پی حوادث طبیعی، بیش از آسیب‌های جسمانی و ضررهای مالی و جانی، معضلات و آسیب‌های روانی و اجتماعی متوجه جامعه می‌شود؛ چراکه ممکن است تا مدت‌ها اثرات مخرب روانی و اجتماعی آن ازجمله استرس پس از حادثه (PTSD) و همچنین اختلالات شبه‌جسمی، خواب، واکنش سوگ و افسردگی به‌صورت مزمن و پایدار باقی ‌بماند. درواقع هر حادثه که سبب به‌هم‌خوردن شرایط طبیعی زندگی افراد شود، موجب به‌هم‌خوردن امنیت روانی فرد نیز می‌شود؛ از این‌رو مداخله رواني در بحران، با هدف کاهش واکنش‌های پس از آسیب در بازماندگان یک حادثه به‌عنوان خدمتی از فرآیندهای برنامه‌ریزی‌شده سلامت تعریف شده است و یک ضرورت محسوب می‌شود.

در شرایط بحرانی، گروه آسیب ازجمله کودکان باید بیشتر مورد توجه قرار گیرند. ما برای نخستین‌بار در مناطق زلزله‌زده غرب کشور برای کودکانی که پس از وقوع زلزله دچار ترس و استرس شدند، تکنیک مواجهه‌سازی را به صورت پتولرزان انجام دادیم که با استقبال خوب و آرامش کودکان آسیب‌دیده از زلزله مواجه شد.


نحوه اجرای این روش

در مرحله نخست برای ارتباط موثر و صمیمی با کودکان هدف، کودکان را در یک مکان خوشایند گرد هم می‌آوریم و از یکایک آنها خواسته می‌شود، مقابل جمع بایستند و خود را معرفی کنند و سایر کودکان تشویقش کنند. (این عمل با وجود ارتباط درمانگر با کودک، موجب جرأت‌مندی وی درخصوص اجرای تکنیک می‌شود.) سپس به‌صورت داوطلبانه از آنان می‌خواهیم که هر کدام زمان زلزله را به یاد دارند، آن را وصف کنند.

از كودكان خواسته می‌شود در محیط که قرار دارند برای نجات خود تلاش کنند. (در واقع زمان زلزله وصف می‌شود.) درصدد هستیم تا تصویرسازی انجام گیرد و بعد مواجه‌سازی انجام می‌شود، یعنی زلزله می‌آید و زمین دچار لرزش می‌شود و کودک که روی پتو قرار دارد با حرکت‌هایی شبیه زلزله می‌لرزد و این تکنیک می‌تواند با تشویق، موسیقی و خنده کودکان همراه باشد. (در مواجه‌سازی ممکن است واکنش جسمانی نظیر افزایش ضربان قلب و... به وجود ‌آید که وقتی همراه با تشویق و موسیقی باشد، واکنش‌های احتمالی به‌وجود نخواهد آمد.)

در کنار این روش، می‌توان از کودکانی که نزدیکان خود را از دست داده‌اند، خواست در موردشان صحبت کنند و نحوه مرگ و خاطرات‌شان را با فردی که فوت کرده است، بیان کنند؛ این مهم به قبول مرگ که مرحله‌ای از سوگواری است، کمک شایانی می‌کند. معمولا افراد در بحران در مرحله انکار می‌مانند و قبول و پذیرش این‌که عزیزشان را از دست داده‌اند برای آنها دشوار است از این رو، انکار این مسأله آسیب‌های بسیاری به آنها وارد می‌کند.