در دنیای امروز مسائل روان‌درمانی بسیار مورد توجه قرار گرفته چرا که بیماری‌های روانی به مرور سبب ایجاد بیماری‌های جسمی هم می‌شود و تحمل این بیماری‌ها برای بیماران و درمان آن برای پزشکان نیز به سادگی نیست.

شایع‌ترین اختلالات روانی افسردگی، استرس و پرخاشگری است که بر اساس تحقیقات کارشناسان، این موارد در زنان دو برابر مردان است.
با توجه به تاثیر مستقیم بیماری‌های روانی بر جسم افراد، محققان ایرانی از طریق رویکرد جامع نوروسایکوتراپی ارزیابی‌های یکپارچه شامل 4 بعد اصلی سلامت روان و کنترل استرس، عملکردهای شناختی، بیومارکرهای مغز و ویژگی‌های شخصیت را انجام داده‌اند که از طریق این فناوری پس از شناسایی وضعیت فرد می‌توان خود تنظیمی را انجام داد یعنی درمان بدون مصرف دارو صورت می‌گیرد که یک دوره درمان تقریباً دو ماهه لازم است و در این دو ماه فعالیت بدن در حافظه، توجه، درد، اضطراب، خلق و عملکرد اجرایی مشخص و بررسی می‌شود و فرد خودش بدون مصرف دارو می‌تواند به کنترل استرس خود کمک کند.

خبرگزاري فارس در اين زمينه با مسعود نصرت‌آبادی مجری این طرح و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی مصاحبه اي نموده است كه ميخوانيد:


فارس: جزئیات طرحی را که انجام داده‌اید مطرح بفرمایید.
نصرت‌آبادی: ما 13-14 سال در این حیطه کاری فعالیت کردیم که آن هم استفاده از نوعی تکنولوژی‌های جدید است که می‌توانیم آن را در موضوعات روان‌شناسی و روان‌درمانی به کار ببندیم ،به طوری که کاردرمانی و گفتاردرمانی برای بهبود مشکلات و افزایش عملکرد افراد انجام می‌دهیم. نوعی فناوری به نام فناوری «همگرا» داریم که به عنوان یک چتر کلی برای اتفاقات علمی دنیا نوعی فناوری همگرا در نظر گرفته می‌شود.

* خودتنظیمی به جای درمان با دارو
 این فناوری چه انواعی دارد؟
یکی از انواع فناوری همگرا، فناوری نانو است که کشور ما در این زمینه نسبت به دنیا به پیشرفت‌های بسیاری دست یافته است، نوع دیگر بایوتکنولوژی است که در ایران در این موضوع نیز به پیشرفت‌هایی بخصوص در زمینه ناباروری رسیده‌ایم، موضوع دیگر تکنولوژی اطلاعات که به مفاهیم ارتباطات برمی‌گردد و مسائلی مانند اینترنت اشیا در این بخش قرار می‌گیرد و بخشی دیگر علوم شناختی است که طرح ما مربوط به علوم شناختی می‌شود.
علوم شناختی در دنیا علم جدیدی است و در ایران تا حدودی غریب است ولی به عقیده بسیاری از کارشناسان، این علم آینده خوبی خواهد داشت و کشور ما به این سمت حرکت کرده است به طوری ستاد توسعه علوم شناختی در معاونت علمی و فناوری شکل گرفته است که البته قبل از شکل‌گیری این ستاد ما فعالیت‌های را در این زمینه آغاز کرده بودیم.
دغدغه اصلی ما این است که مردم ما به دلایلی افراد عینی هستند یعنی همه چیز را می‌خواهند ملموس ببینند و علاقه زیادی هم به تکنولوژی دارند که ما باید از این دو مورد استفاده درست کنیم.
ما در حیطه کاری خودمان این موضوعات را بررسی کردیم و به این نتیجه رسیدیم که فرهنگ استفاده از روان‌شناس در این دوران نسبت به قبل بسیار باب‌تر شده است به طوریکه شاید اگر چندین سال پیش افراد از مراجعه‌ به روان‌شناس حرفی نمی‌زدند ولی حالا اعلام می‌کنند که فرزندشان روان‌شناس دارد.
ما دیدیم که بیشتر مشکلات افراد به این علت است که بدن و مغز خوب کار نمی‌کند و ما باید بتوانیم آن را به وضعیت نرمال برگردانیم که خوب کار نکردن این سیستم یا ذاتی است یا تحت تاثیر عواملی مانند استرس و فشارهای مختلف به این صورت می‌شود.
به طور مثال فردی هیچ مشکلی نداشته ولی به دلیل ورشکستگی، مشکلات اقتصادی، طلاق و غیره به این مشکل دچار می‌شود ولی هر دلیلی که برای خوب کار نکردن مغز افراد باشد به هر حال باید این مشکل برطرف شود.
کار ما در حیطه علوم اعصابی و علوم شناختی قرار می‌گیرد.
مغز ما یک سیستم کامپیوتری بسیار بزرگ است که جنس اطلاعات رد و بدل شده آن الکتریکی است و با سیستم‌های پیچیده‌ای کار می‌کند. وقتی کسی مشکلی دارد روانپزشک به او دارو می‌دهد و دارو قسمت شیمیایی را اصلاح می‌کند و قسمت الکتریکی هم اصلاح می‌شود.
کارهایی که ما انجام می‌دهیم به بخش الکتریکی مربوط می‌شود، یعنی ما امواج مغز یا ضربان مغز را مورد بررسی قرار می‌دهیم و اختلالات مغز را بررسی می‌کنیم. به نوعی ابتدا اختلالات را بررسی کرده و سپس برای درمان آن به نتیجه می‌رسیم.
افراد حتی در صورت عدم وجود اختلال می‌توانند به ما مراجعه کنند، ما یکسری سیستم‌های شناختی داریم که توجه، حافظه، سرعت پردازش و .... را مورد بررسی قرار می‌دهیم. ورزشکاران، محصلان، مدیران و افراد با فعالیت‌های مختلف به ما مراجعه می‌کنند حتی مواردی مثل میگرن نیز از طریق این طرح می‌توانند درمان شوند.
گاهی مواقع نیز مشکلات به صورت مستقیم به مغز مربوط نمی‌شود مثلا اعضای دیگر خوب کار نمی‌کنند، نکته جالب اینکه ما یک سری مینی‌مغز داریم. یعنی مغز یک فرمانده است که کارهای اصلی را انجام می‌دهد و یکسری حرکات ریز از سوی مینی‌مغزها انجام می‌شود.
ما با بررسی ضربان قلب افراد و مسائل دیگر اختلالات را بررسی می‌کنیم و مشکلات دیگر را می‌توانیم از طریق مؤلفه‌هایی مانند سیستم تعریق، تغییرات نرخ تنفس، قلب، فعالیت‌های عضلانی شناسایی کنیم.

سوالی که اینجا مطرح می‌شود این است که ممکن است فرد در زمانی به شما مراجعه کند که با استرس مواجه نباشد و در شرایط آرامش باشد، در اینصورت سیستم تعریق یا نرخ تنفس وی نیز عادی است پس شما از چه راهی می‌توانید اختلالات را شناسایی کنید؟
ما در زمانی که می‌خواهیم فرد را تست کنیم وی را تحت استرس‌های مختلف قرار می‌دهیم، تا ببینیم بدن فرد در شرایط مختلف چه واکنشی نشان می‌دهد.
به افراد با توجه به شرایط و وضعیت و شغل خودش استرس وارد می‌کنیم چرا که می‌دانیم هیچ دو آدم مشابهی وجود ندارند، حتی امواج مغزی افراد مانند اثر انگشت برای افراد منحصر به فرد و بسیار پیچیده است اما با وجود این پیچیدگی‌ها ما به یک سری پیشرفت‌ها درباره مغز رسیده‌ایم.


چرا بیشتر تأکید شما بر روی شناخت واکنش‌های فرد در زمان استرس است؟
زیرا استرس بسیاری از بیماری‌های روانی و جسمی را یا به وجود می‌آورد یا تشدید می‌کند یا جلوی درمان را می‌گیرد و حتی در برخی بیماری‌ها مثل سرطان هر سه مورد اتفاق می‌افتد مثلا استرس می‌تواند سرطان را ایجاد کرده و تشدید کند و جلوی درمان آن را هم بگیرد و علت تأکید ما بر استرس این است که استرس مانند هواست یعنی همه جا هست و همیشه همراه ما وجود دارد که البته این همیشه همراه بودن مانع از اثرگذاری بد استرس نمی‌شود.


شما استرس افراد را از چه طریق بررسی و اختلال را درمان می‌کنید؟
ما با یک سری تکنولوژی‌هایی که داریم می‌توانیم این‌ها را ثبت کنیم.
از طریق این تکنولوژی، اطلاعاتی به درمان‌گر ارسال می‌شود، مثلا بخش «توجه» فرد مشکل دارد.
این اختلال شناسایی شده و حالا باید دلیلش مشخص شود، بنابراین بررسی‌هایی صورت می‌گیرد و مثلا درمان‌گر متوجه می‌شود که یک نوع موج در جلوی مغز فرد زیاد است، حالا درمان مشخص است یعنی با کم کردن این موج می‌توان فرد را درمان کرد.
مثلا یک مانیتور در مقابل فرد مراجع قرار می‌گیرد و فرد فیلمی را می‌بیند که آن را پخش و قطع می‌کنیم، بر این صورت مغز شرطی می‌شود زیرا مغز دوست دارد فیلم را پیوسته ببیند بنابراین به دنبال دلیل می‌گردد که وقتی دلیل را یافت باز قطع و وصل را در مدت زمان دیگری انجام می‌دهیم یعنی ما چیزی به مغز وارد نمی‌کنیم بلکه آن را شرطی می‌کنیم.
زمانی که شرطی شدن اتفاق می‌افتد در بدن سیستم «خودتنظیمی» رخ می‌دهد، یعنی بدن یاد می‌گیرد که اختلال خود را تنظیم کند در حالیکه دارو سیستم «دگر تنظیمی» است.
البته گاهی هم مغز توان تنظیمِ خودش را ندارد و مانند خودرویی است که باید آن را هُل بدهیم.
روش دیگر ما تحریک الکتریکی و تحریک مغناطیسی مغز است، این‌ها روش‌های کاملا ایمن و تائید شده هستند که در دنیا انجام می‌شود.
در این روش ما یک جریان الکتریکی بسیار بسیار ضعیف که اصلا قابل احساس نیست را به فرد منتقل می‌کنیم تا یک هُل به فرد داده باشیم و سپس فرد به سمت خودتنظیمی می‌رود.
قبلا فرد در سیستم ما خوب عمل می‌کرد ولی آنقدر که باید این مسائل در زندگی وی نمود نداشت.


چرا؟
گویا ما می‌خواستیم در زمین خشک شخم نزده می‌خواستیم چیزی بکاریم یا در زمین شخم زده چیزی نمی‌کاشتیم که مسلم بود در هیچ یک از این شرایط چیزی در نمی‌آمد. ما این‌ها را با هم درآمیختیم و اسم آن هم «نوروسایکوتراپی» است.

نوروسایکوتراپی چیست؟
نورو که به معنی مغز و سایکو تراپی روان درمانی است، در نوروسایکوتراپی می‌گوییم باید تکنیک‌هایی که برای روان‌درمانی استفاده می‌کنیم را به فرد یاد دهیم.
چرا که در این صورت در روند درمان هم زمان کمتری صرف می‌شودف همچنین مغز در این روش ماهیگیری یاد می‌گیرد و ماهی درستی نیز شکار می‌کند. ما در این روش به الگوهای خاصی رسیدیم.

چه الگویی؟
ما به این نتیجه رسیدیم که افراد متفاوت هستند، برای برخی باید ابتدا شخم بزنیم بعد تکنیک‌ها را آموزش دهیم، که این تکنیک‌ها هم بسیار آسان است.
برای برخی افراد هم‌زمان با شخم زدن، روان‌درمانی هم انجام می‌شود.
برای برخی دیگر باید ابتدا روان‌درمانی را انجام دهیم تا ارتباط برقرار کنند و سپس بقیه مراحل را پیش برویم.
ما ابتدا این الگوها را روی بیمار شناسایی می‌کنیم تا بدانیم فرد جزء کدام دسته هست زیرا شناسایی این موضوع می‌تواند در درمان فرد تاثیرگذار باشد. اگر فرد را به جنگ می‌فرستیم باید به وی شمشیر و سپر و آموزش دهیم یکی از این‌ها به تنهایی جواب نمی‌دهد بلکه باید هر سه کنار هم باشد.
فرد حین کاری که با ما انجام می‌دهد یاد می‌گیرد که چگونه استرس‌ها را کنترل کند. ما هرگز به دنبال صفر کردن استرس نیستیم زیرا همه استرس‌ها مضر نیست و اینکه برخی استرس‌ها دست ما نیست.
ما به فرد یاد می‌دهیم با وجود داشتن استرس بتواند آن را کنترل کند.
به همین دلیل حتی ورزشکاران می‌توانند با این روش استرس را از خود دور کنند. برخی می‌گویند شما استرس را از فرد ورزشکار دور می‌کنید ولی در زمانی عادی این کار صورت می‌گیرد و در شرایط مسابقه ممکن است دوباره استرس بر وی غلبه کند.
اما از طریق نوروسایکولوژی شرطی‌سازی صورت می‌گیرد بنابراین با روش ساده‌ای که برای شرطی‌سازی انجام می‌دهیم در شرایط مسابقه هم می‌توان استرس را دور کرد.
ما 4-5 هزار نفر را در کشور آموزش دادیم و به طور مرتب در حال آموزش هستیم. 11 هزار نفر هم تحت آزمایش قرار گرفتند.
ما تجهیزات این کار را هم تولید کرده‌ایم.