دانش‌آموزان در ایام امتحانات چگونه اضطراب خود را کاهش دهند؟
میگنا: گوهریسنا انزانی با اشاره به اینکه ممکن است برخی دانش‌آموزان در ایام امتحانات دچار اختلال استرس یا اضطراب شوند، بیان کرد: سطحی از استرس برای داشتن عملکرد مطلوب ضروری است اما استرس در سطح بالاتر از حد، عملکرد را از حالت انطباقی خارج کرده و فرد دچار مشکلات احساسی، فکری، جسمانی و رفتاری میشود.
به گفته وی اگر دانش‌آموزان در دوران امتحانات نتوانند خود را با شرایط تطبیق دهند دچار عدم تعادل، تعارض، کشمکش درونی و استرس میشوند.
این روانشناس با اشاره به اینکه استرس بر افکار، رفتار، احساسات و علائم جسمانی فرد اثرگذار است، گفت: استرس از منابع بیرونی سرچشمه می گیرد. افراد هنگام بروز استرس از دلیل نگرانی خود آگاه هستند و می‌دانند که در چه زمان و شرایطی این احساس برای آنها به وجود آمده است، این در حالیست که در زمینه اضطراب افراد علت مضطرب شدن خود را نمی‌دانند. در واقع در اعماق اضطراب، ترس و نگرانی وجود دارد و فرد تصور میکند که کاری از دستش ساخته نیست.
وی با بیان اینکه اغلب دانش‌آموزان در این ایام و درصورت داشتن استرس از سه مرحله روانی عبور می‌کنند، گفت: در مرحله هشدار دانش‌آموز در معرض رویداد استرس‌زا یعنی دوران امتحانات قرار می‌گیرد و دچار شوک میشود که در این حالت سیستم دفاعی بدن اختلالات را کاهش می‌دهد. در مرحله دوم فرد سعی دارد با سازگاری در برابر عوامل تنش‌زا علائم را کاهش دهد، این مرحله که روزهای اواسط دوره امتحانی اتفاق می‌افتد فرد عملاً از مطالعه اجتناب میکند. در مرحله سوم نیز به دلیل اینکه قدرت سازگاری هر فردی محدود است فرسودگی ایجاد شده و اختلالاتی در زمینه‌های فکری، حسی، جسمی و رفتاری بروز پیدا میکند.
بنابر اظهارات این متخصص روانشناسی کودک و نوجوان چنانچه استرس بر افکار دانش‌آموز تاثیر داشته باشد موجب افزایش حواس پرتی، کاهش تمرکز و کاهش ظرفیت حافظه کوتاه مدت شده و دیگر قادر به مطالعه و تصمیم‌گیری نیست، این درحالیست که اگر استرس بر احساس دانش‌آموز اثر گذارد علائمی مانند اضطراب، افسردگی، ناامیدی، بی‌قراری، غمگینی و پرخاشگری را از خود نشان می‌دهد و چنانچه استرس بر علائم جسمانی تاثیر داشته باشد فرد دچار اختلال در کارکرد دستگاه گوارش، افزایش ضربان قلب، اختلالات تنفسی، زخم معده، میگرن، دیابت، ریزش مو و سردرد میشود. همچنین در صورتی که استرس بر رفتار تاثیر بگذارد دانش‌آموز دچار اختلالات خواب، اختلالات اشتها، کاهش عملکرد تحصیلی و افزایش فرار از انجام کار میشود.
وی معتقد است که برخی از دانش آموزان به دلیل اینکه راههای مناسب کاهش استرس‌های روزانه را نیاموخته‌اند برای مدیریت استرس به سیگار کشیدن، الکل، انکار کردن، فرار از خانه، اجتناب از درس خواندن، تماشای بیش از حد تلویزیون و چک کردن موبایل به میزان زیاد روی می‌آورند.
انزانی با استناد بر پژوهش‌های انجام شده گفت که افرادی که باور دارند هنگام استرس می‌توانند از منابع حمایتی مانند والدین کمک بگیرند یا می‌توانند بر شرایط پیش آمده کنترل مناسب داشته باشند، آسیب‌های کمتری را تجربه می‌کنند.
وی در ادامه به چند راهکار برای کاهش استرس دانش‌آموزان در ایام امتحانات اشاره کرد و گفت: دانش‌آموزان می‌توانند با استفاده از روش‌هایی مانند انجام تنفس‌های عمیق، به کارگیری مدیریت زمان، برنامه‌ریزی برای امتحانات، انجام تمرین‌هایی برای کاهش خشم، ورزش، شنیدن موسیقی‌های آرام بخش بدون کلام، استفاده از تکنیک‌های حل مسئله، دریافت حمایت خانوادگی و اجتماعی به ویژه از والدین، به کارگیری خودگویی‌های مثبت،انجام تکنیک‌هایی برای کاهش افسردگی و توجه به خواب و تغذیه خود را برای دوران امتحانات آماده‌تر کنند.
به گفته وی اگر دانش‌آموزان در دوران امتحانات نتوانند خود را با شرایط تطبیق دهند دچار عدم تعادل، تعارض، کشمکش درونی و استرس میشوند.
این روانشناس با اشاره به اینکه استرس بر افکار، رفتار، احساسات و علائم جسمانی فرد اثرگذار است، گفت: استرس از منابع بیرونی سرچشمه می گیرد. افراد هنگام بروز استرس از دلیل نگرانی خود آگاه هستند و می‌دانند که در چه زمان و شرایطی این احساس برای آنها به وجود آمده است، این در حالیست که در زمینه اضطراب افراد علت مضطرب شدن خود را نمی‌دانند. در واقع در اعماق اضطراب، ترس و نگرانی وجود دارد و فرد تصور میکند که کاری از دستش ساخته نیست.
وی با بیان اینکه اغلب دانش‌آموزان در این ایام و درصورت داشتن استرس از سه مرحله روانی عبور می‌کنند، گفت: در مرحله هشدار دانش‌آموز در معرض رویداد استرس‌زا یعنی دوران امتحانات قرار می‌گیرد و دچار شوک میشود که در این حالت سیستم دفاعی بدن اختلالات را کاهش می‌دهد. در مرحله دوم فرد سعی دارد با سازگاری در برابر عوامل تنش‌زا علائم را کاهش دهد، این مرحله که روزهای اواسط دوره امتحانی اتفاق می‌افتد فرد عملاً از مطالعه اجتناب میکند. در مرحله سوم نیز به دلیل اینکه قدرت سازگاری هر فردی محدود است فرسودگی ایجاد شده و اختلالاتی در زمینه‌های فکری، حسی، جسمی و رفتاری بروز پیدا میکند.
بنابر اظهارات این متخصص روانشناسی کودک و نوجوان چنانچه استرس بر افکار دانش‌آموز تاثیر داشته باشد موجب افزایش حواس پرتی، کاهش تمرکز و کاهش ظرفیت حافظه کوتاه مدت شده و دیگر قادر به مطالعه و تصمیم‌گیری نیست، این درحالیست که اگر استرس بر احساس دانش‌آموز اثر گذارد علائمی مانند اضطراب، افسردگی، ناامیدی، بی‌قراری، غمگینی و پرخاشگری را از خود نشان می‌دهد و چنانچه استرس بر علائم جسمانی تاثیر داشته باشد فرد دچار اختلال در کارکرد دستگاه گوارش، افزایش ضربان قلب، اختلالات تنفسی، زخم معده، میگرن، دیابت، ریزش مو و سردرد میشود. همچنین در صورتی که استرس بر رفتار تاثیر بگذارد دانش‌آموز دچار اختلالات خواب، اختلالات اشتها، کاهش عملکرد تحصیلی و افزایش فرار از انجام کار میشود.
وی معتقد است که برخی از دانش آموزان به دلیل اینکه راههای مناسب کاهش استرس‌های روزانه را نیاموخته‌اند برای مدیریت استرس به سیگار کشیدن، الکل، انکار کردن، فرار از خانه، اجتناب از درس خواندن، تماشای بیش از حد تلویزیون و چک کردن موبایل به میزان زیاد روی می‌آورند.
انزانی با استناد بر پژوهش‌های انجام شده گفت که افرادی که باور دارند هنگام استرس می‌توانند از منابع حمایتی مانند والدین کمک بگیرند یا می‌توانند بر شرایط پیش آمده کنترل مناسب داشته باشند، آسیب‌های کمتری را تجربه می‌کنند.
وی در ادامه به چند راهکار برای کاهش استرس دانش‌آموزان در ایام امتحانات اشاره کرد و گفت: دانش‌آموزان می‌توانند با استفاده از روش‌هایی مانند انجام تنفس‌های عمیق، به کارگیری مدیریت زمان، برنامه‌ریزی برای امتحانات، انجام تمرین‌هایی برای کاهش خشم، ورزش، شنیدن موسیقی‌های آرام بخش بدون کلام، استفاده از تکنیک‌های حل مسئله، دریافت حمایت خانوادگی و اجتماعی به ویژه از والدین، به کارگیری خودگویی‌های مثبت،انجام تکنیک‌هایی برای کاهش افسردگی و توجه به خواب و تغذیه خود را برای دوران امتحانات آماده‌تر کنند.
این روانشناس افزود: البته نیاز است والدین نیز در محیط خانه فضایی آرام و به دور از تنش را به فرزندانشان هدیه دهند.
مرجع : ايسنا
