ميگنا: کودک موجودی است که از لحاظ فیزیولوژیک بسیار شبیه به بزرگسال اما از نظر روانشناسی به کلی متفاوت و متمایز از بزرگسال است، شباهت های ظاهری و فیزیولوژیک مثل تنفس، گردش خون، تغذیه، ضربان قلب و... که شبیه بزرگسال است نباید ما را به اشتباه بیاندازد و تصور کنیم تفکر، عواطف، تخیل و نفسانیات دیگر وی نیز مانند بزرگسال است، زندگی روانی کودک دنیایی ست شگفت آور که برای پی بردن به آن باید اندکی با روانشناسی کودک مانوس شد.
روان شناسی کودک علمی است که با استفاده از روش های معمول در علوم تجربی و انسانی، کودک را مورد مطالعه قرار می دهد و کوشش می کند نفسانیات کودک را از بدو تولد تا دوران بلوغ بشناسد. مراحل رشد بدنی و عاطفی و هوش کودک موضوع مطالعه روانشناسی کودک است.
چه زمانی به آموزش های روان شناس کودک نیاز دارید؟
غالبا والدین سوال میکنند رعایت بهداشت عمومی نسبت به نوزاد از همان لحظه اول تولد است ولی بهداشت روانی از چه موقعی شروع میگردد و چگونه باید مراعات شود؟ پاسخ این است که بهداشت روانی هم باید از همان لحظه اول تولد رعایت گردد. یعنی اینکه پدر و مادر هرگز نباید در حضور کودک شیرخوار با صدای بلند و ناهنجار صحبت کنند. نباید فکر کنند که این بچه شیرخوار است و چیزی نمیفهمد، همان کودک شیرخوار دارای چشم و گوش است و در همان هفته اول ولادت، می بیند و می شنود و صدای بلند یا ناگهانی یا ناهنجار روی سیستم اعصاب او تاثیر میگذارد. همه می دانیم که چگونه کودک شیرخوار با شنیدن صدای ناگهانی یا ناهنجار(مانند جیغ و فریاد) عکس العمل نشان می دهد: تکان می خورد و یا گریه ناگهانی سر می دهد و چگونه برعکس وقتی مادر با آواز گهواره ای یا با صدای آرام لالایی می گوید چه آرامش مطلوبی به او دست می دهد.
همه این عوامل جز اصول اولیه بهداشت روانی است و روی رفتار و شخصیت آینده کودک تاثیر بسزایی دارد. البته به تدریج که کودک رشد میکند این تاثیرات آگاهانه تر می شوند و به خصوص هنگامی که کودک شروع به سخن گفتن می کند و معانی لغات را در می یابد کار پدر و مادر و مربی هم آسان تر می شود، در هر حال مجادلات لفظی تند بین زن و شوهر هرگز نباید در حضور کودک انجام شود. در هر حال با وجود محبت های فراوان، والدین در قبال خطاهای کودک(البته از نظر بزرگسال خطا محسوب می شود نه از نظر کودک) باید واکنش نشان دهند. و چون در تربیت کودک مسایل عمده و جزئی وجود ندارد و جزئی ترین مسایل هم مهم هستند و بر شکل گیری شخصیت کودک تاثیر بسیار دارند، والدین حتی برای شیوه درست عکس العمل در امور جزیی تربیت نیاز به راهنمایی آگاهانه و علمی متخصص دارند. به عنوان مثال به یک بچه 3-2 ساله هرگز نگویید قول بده که از این کارها دیگر نکنی. او قول خواهد داد ولی بلافاصله فراموش خواهد کرد، چون بچه ها در این سن در زمان حال زندگی می کنند و زمان آینده را درک نمی کنند و این باعث خواهد شد که از همان ابتدا یاد بگیرند که "به قول خود میتوان وفا نکرد." بنابراین برای مسائل عمده و جزئی تربیت کودک نیاز به راهنمایی فرد آگاه و متخصص است کسی که در زمینه روانشناسی کودک با استفاده از سالها دانش و تجربه خود شما را در مسیر بهترین روش های تربیتی کودک و مراقبت از او راهنمایی می کند.
روانشناس کودک در چه زمینه هایی به شما کمک میکند؟
1. مشکلات تحصیلی:
اینکه کودک در مدرسه درس نمیخواند و عقب افتاده تحصیلی است گاهی بخاطر روابط غیر حسنه ای ست که بین او و پدر و مادر حکمفرماست.چنین مواردی در مدارس زیاد دیده شده است،یک مورد بخاطرم می آید که پسر 12 ساله ای تا موقعی که با پدر و مادر خود زندگی میکردرفتارهای بسیار ناهنجار در مدرسه داشت و درس هم به هیچ وجه نمیخواند. ولی پس از اینکه به خانه پدربزرگ و مادربزرگ منتقل شد و با آنها زندگی میکرد بعد از مدت کوتاهی تمام این مشکلات برطرف شد.تحقیقات نشان داد که روابط عاطفی این دانش آموز با والدین خیلی بد ولی با والدین بزرگ بسیار خوب بود. مهمترین علل عقب افتادگی تحصیلی مطابق با نتیجه پژوهشی در آزمایشگاه روان شناسی دانشگاه اصفهان: عدم احساس امنیت عاطفی در خانواده به دلایل محیط ناآرام خانه (اختلافات زن و شوهر و...) و اضطراب های پنهانی کودک (حتی در یک خانواده آرام و متعادل) گزارش شده است. که ریشه یابی و حل این مشکلات با کمک متخصص انجام می شود. اکثرا سوال می شود که مهمترین وظیفه مدیر و ناظم و اولیای مدرسه چیست؟ و بسیاری از متخصصان مکررا پاسخ می دهند "ایجاد محیط امن برای همه دانش آموزان بدون استثنا" و این پاسخ نتیجه سالها مطالعه و تجربه آنهاست. ناگفته نماند که احساس امنیت در تمام زمینه ها شرط اول بهداشت روانی حتی برای بزرگسالان است. و هرچه تحقیرهای دوران کودکی بیشتر باشد، توانایی فرد برای مقابله با مشکلات زندگی کمتر شده، توقع فرد از خودش و از دیگران و از دنیا بیشتر میشود.
2. اختلال روحی والدین:
به جرات می توان گفت که خانواده مهمترین عامل سازنده ی شخصیت کودک است. کودک سالهای حساس عمر خود را در خانواده سپری می کند. هر یک از اعضای خانواده به نحوی بر رفتار و شخصیت و منش کودک تاثیر می گذارند. شخصیت کودک ابتدا در خانواده شکل می گیرد، نهایت آرزوی والدین این است که محیطی سرشار از آرامش و شادی برای فرزندان خود فراهم کنند. اما در عین حال -علیرغم این نیت پسندیده- اگر خود والدین در تزلزل روحی و روانی به سر برند، نمی توانند کودکانی سالم و قوی تربیت کنند. والدین باید نه تنها قدم های مستحکمی در ایجاد آرامش روحی و روانی خود بردارند، بلکه برای آنکه فرزندی لایق، کارآمد و مفید تحویل اجتماع بدهند لازم است قبل از هر چیز یاد بگیرند که چگونه او را تربیت کنند.
آزمایش ها نشان داده است که سختگیری زیاد از حد والدین و حتی معلمان و مربیان، گاهی اوقات نشان دهنده عقده های خود آنهاست و اطفال بی گناه در این موارد بدون اینکه خود والدین متوجه باشند، قربانی جاه طلبی ها، کمبود های عاطفی و مسایل حل نشده آنان شده اند. حتی چند بار در مصاحبه های بالینی با پدرانی برخورد کرده ایم که اعتراف کردند علت عمده سختگیری زیاد از حد آنها نسبت به یکی از پسران خود، بی توجهی زنش نسبت به شوهرش بوده البته گاهی دیده شده است که این بی توجهی، تصادفی و مثلا به دلیل خستگی زیاد از حد همسرش در آن روز خاص بوده است.
3. آموزش های لازم برای والدین:
بیشتر پدر و مادرها تربیت کردن کودک را کاری ساده تلقی می کنند. آنها بر این باور هستند که هر کسی می تواند به خوبی از عهده ی این امر مهم برآید. اما می توان گفت که هرکاری به خصوص تربیت کودک نیاز به آگاهی و آشنایی به نحوه عملکرد و اصول آن دارد. والدین بایستی قبل از بچه دار شدن، با اصول گوناگون تربیتی آشنا شوند تا بتوانند کودکانی سالم و شاداب (از لحاظ روحی و جسمی) تربیت کنند.
روانشناس کودک که سالها تلاش در جهت کسب دانش و آگاهی و تجربه در این زمینه داشته است، می تواند بهترین منبع آموزش صحیح برای والدین باشد. تا اینکه والدین به جای استفاده از منابع غیرعلمی از جمله صحبت های افراد غیرمتخصص و...، بتوانند با خیالی آسوده به آگاهی روانشناس متخصص اطمینان کنند تا در این امر مهم تربیت فرزند، عملکرد شایسته ای داشته باشند و فرزندانی با روحیه سالم و شاداب و آینده بهتر و سازنده تری داشته باشند. از جمله این آموزشها در زمینه شناخت کودک است. کودک موجودی است که باید قابلیت های او را شناخت و بر اساس آن با او رفتار کرد. والدین دوست دارند که به تربیت صحیح کودک خود بپردازند ولی در بسیاری موارد به علت فقدان یا کمبود آگاهی و شناخت مسائل تربیتی، در رفتار با کودک خود دچار مشکل و تردید می شوند. پدر و مادر دلسوز باید اطلاعات لازم و ضروری را برای تربیت کودک کسب کنند.آنها باید با مراحل رشد کودک آشنا باشند و از میزان توانایی های او در مقاطع مختلف سنی اطلاع داشته باشند.آنها باید از تواناهی هایی جسمی،ذهنی،عاطفی کودک و همینطور علایق ،نیازها و خواسته های او باخبر باشند.هرچه اطلاعات پدر و مادر از تغییرات دوران رشد کودک بیشتر باشد موفقیت آنها در راهنمایی کودک بیشتر خواهد بود. آگاهی والدین از اصول کلی رشد و توانایی های کودک سبب میشود که از او انتظاراتی دور از دسترس کودک نداشته باشند.شناخت کودک و آشنایی با مسایل و مشکلات او در مراحل مختلف سنی و آگاهی از روش صحیح تربیتی،امید موفقیت در تربیت کودک را بیشتر میکند.
4. حل مشکلات مختلف کودکان در زمینه های ذهنی، شناختی، رفتاری و رواني:
کودکان گاهی اشکالات رفتاری مختلفی بروز می دهند از جمله پرخاشگری، بی نظمی، خیالبافی و افسانه بافی زیاد، دروغگویی، کینه توزی، بزهکاری، برتری طلبی، شرارت(دعوایی)، قائل نشدن احترام برای حقوق دیگران، خودبینی و... یا ممکن است به دلیل محیط نابهنجار دچار اختلالات خلقی از جمله افسردگی و یا اختلالات متعدد دیگری از جمله اضطراب، کم اشتهایی عصبی، انواع وسواس ها ،تیک های عصبی و...داشته باشند. در همه این موارد روانشناس به یاری شما می رسد تا قبل از اینکه این اختلال یا رفتارهای اشتباه در آینده کودک تاثیرات مخرب به جا بگذارد برای بهبود او مداخله علمی انجام دهد.
سایت پزشک خوب
دریافت صفحه با کد QR