کد QR مطلبدریافت صفحه با کد QR

چگونه دانش آموزان با عشق ریاضی بیاموزند؟

مهرناز جهرمی

24 شهريور 1398 ساعت 8:00

از جمله عوامل موثر در رشد پیشرفت تحصیلی دانش آموزان در درس ریاضی می توان از ایجاد تغییر در نگرش نسبت به درس ریاضی، افزایش انگیزه و اراده ی در یادگیری این درس، داشتن اشتیاق و کنجکاوی زیاد به آموختن ریاضی، انجام تکالیف و فعالیت های مربوطه و کسب موفقیت در حل مسائل ریاضی، نام برد.


ميگنا: برای ارتقاء موفقیت تحصیلی در درس ریاضی بایستی بر تغییر نگرش و رفتار فراگیران تمرکز نمود. بررسی و توجه به تغییرات بلوغ در دانش آموزان دبیرستانی به معلم کمک می کند تا وی قادر گردد چالش های هیجانی و انگیزشی با هدف یادگیری محتوی و اصول را پدید آورده و در کسب دانش ریاضی توسط ایشان تاثیر گذار باشد.

مهیا نمودن بستر رشد هیجانی- اجتماعی، پرورش ظرفیت های هوشمندانه و استقلال در نوجوانان در مقطع متوسطه تحصیلی جزو ضرورت ها و اولویت ها در کار تدریس بشمار می آید.

راهکارهای تغییر نگرش دانش آموزان نسبت به یادگیری درس ریاضی
1- کنترل یادگیری ریاضی درکلاس با توجه به تفاوت های فردی دانش آموزان:
الف - ابتدا ریاضی طبق سطح توانایی هر شاگرد آموزش داده شود و سپس در گروه بندی های کلاسی کار حل مسئله صورت پذیرد.
ب - امکان فکر کردن، داشتن تحرک و مشارکت درکلاس برای دانش آموزان فراهم گردد (بی تحرکی زیاد باعث اختلال در امر یاد گیری می شود).
ج - دانش آموزان، ریاضی را با روش های سرگرم کننده بهتر یاد می گیرند. ( استفاده از وسایل سرگرم کننده و معما های هیجان انگیز و ....).
د - نصب پیام هایی مبتنی بر القای انگیزه یادگیری ریاضی درکلاس (نصب بیوگرافی ریاضی دانان بزرگ در کلاس، نصب روش حل مسئله ای که برای دانش آموزان دشوار بوده بر روی تابلو و دیوار کلاس، ساخت تقویم های ریاضی.....).
ه – ارائه تشویق و بازخورد های هرچند کوچک به دانش آموزان( بویژه دانش آموزان ضعیف که از اعتماد به نفس و نگرش مثبت به ریاضی برخوردار نیستند).

بعد عاطفی- روان شناختی یادگیری ریاضی
کلید موفقیت در یادگرفتن ریاضی، عشق و اشتیاق به این درس بوده که راهکارهای مربوطه به آن عبارتند از:
1 - انتخاب فعالیت ها و برنامه های درسی که اعتماد به نفس و اراده به یادگیری ریاضی را افزایش می دهد.
2 - انتخاب شیوه های تدریس ریاضی که رقابت، علاقه و انگیزش دانش آموزان را افزایش داده و اثر مثبت در آموختن مفاهیم و مطالب آن داشته باشد.

3- تدریس همراه با استفاده از روش های هوشمندانه، خطر کردن زیاد، ایجاد کنجکاوی و رشد انگیزه یادگیری در دانش آموزان که بر پیشرفت تحصیلی ایشان متمرکز می گردد. تجارب فرآیند آموزش ریاضی، وجود عناصر خلاق در جریان تدریس، اجرای پروژه ها، برپایی بحث های کلاسی یا درون گروهی (در گروه حرفشان را می گویند، نقد می کنند، بحث نموده و راهکارهای شان را با هم مقایسه می کنند)، همگی موجب می شوند دانش آموزان از نظر عاطفی _ روانی در یادگیری ریاضی درگیر شوند.

4- یاددهی مفاهیم ریاضی باید به گونه ای باشد که بتوان پیش داوری و نگرش منفی شاگرد(من هیچ وقت تو ریاضی خوب نبوده ام ) را تغییر داد. آن ها بایستی بدانند چه با استعداد ریاضی متولد شده اند و چه بدون آن، پیام معلم به ایشان این است که "اگر سخت کار کنند موفق می شوند". در عین حال معلم در ضمن صحبت با دانش آموزان با اشتیاق و سطح انتظارات بالا نسبت به آن ها سخن گوید. دانش آموز نیاز دارد از معلم چنین جمله ای بشنود: در یاد گرفتن و تسلط بر درس ریاضی"صبر و انتظار کافیه، الان دیگه وقت اقدامه ".

5 – برگزاری امتحانات 5دقیقه ای کمّی برای فهم این که دانش آموزان چقدر آموخته یا نیاموخته اند. این باعث می شود معلم بداند درادامه برنامه آموزش و یاددهی درکلاس با چه سرعتی و چگونه کار را ادامه دهد تا شاگردان به یادگیری در حد تسلط بر مفاهیم ریاضی دست یابند.

6 – مشاهده، تغییر دادن و ارزیابی دوباره - از شاگردان به طور انفرادی یا جمعی پرسش های معمول درس پرسیده شود تا معلم متوجه میزان یادگیری هر یک از دانش آموزان بشود.

7 - وقتی به یادگیرنده حق انتخاب داده شود، وی بهتر آموخته و انگیزه اش نسبت به یادگیری محتوی درس بیشتر می گردد. در این روش دانش آموز با انتخاب فعالیت درسی می فهمد: با کدام روش بهتر می آموزد، ضرورت یادگیری مطلب چیست، در انجام تمرین و حل مسائل راه حل های مختلف کدامند، آیا به مفاهیم درس مسلط شده یا نه، مهارت های اساسی را کسب نموده یا خیر و ... .

8 – هرگونه گفتگو، اظهار نظر و بیان راه حل ها توسط شاگردان کلاس ریاضی از سوی معلم تشویق گردد. از شاگرد خواسته شود تا راه حل خود را توضیح دهد و این که آیا روش خاصی را در حل مسئله بکار گرفته یا خیر؟ دانش آموز به جای تکرار طوطی وار مطالب، می تواند با صدای بلند، فکر کند. بی شک دانش آموز با صحبت کردن، توضیح دادن و تمرین کردن درس را می آموزد.

9 – تنها با افزایش سطح هوشمندی و نیز تقویت تفکر و اندیشیدن دردانش آموز، وی بر مهارت ها و مفاهیم تسلط یافته و با کسب شناخت و آگاهی روز افزون، حس تملک بر یادگیری دروس در او پرورانده می شود. این کار با طراحی و ارائه تمرین های مناسب و خوب برای شاگردان باعث افزایش انگیزه ایشان خواهد شد.

10 - افزایش فهم و درک ریاضی و یادگیری آن- حفظ کردن فرمول ها و جزوه نویسی صرف موجب یادگیری معنادار ریاضی در دانش آموزان نخواهد شد. باید شاگرد در فضای تفحص و جستجو فعالیت کند تا اصول و پایه های محکم یادگیری ریاضی در وی استوار گردد. همانند ریاضی دان ها با وی برخورد شود. معلم قبل از شروع آموزش از شاگردان بخواهد در باره مفهوم درس جدید بیندیشند و خودشان فرمول ارائه دهند. معلم با این کار بین مفاهیم و ذهن آنها پل می زند.

11 - تکالیف معنادار به دانش آموزان داده شود - درآموزش مفاهیم و مطالب درس ریاضی مانند سطح، مساحت و... مسائل واقعی طرح شوند. شاگردان در مقطع متوسطه از حل این مسائل به هیجان می آیند. به علاوه به موقع از شاگرد سوالات چالش انگیز پرسیده، او را درگیر درکار حل مسئله نموده و سپس در مسیر رسیدن به جواب هدایت گردد. اطلاعات مختصری از مطالب داده شود تا شاگرد موارد دیگر را بدست آورده و فرصت کشف روابط و روش های زمینه ای حل مسئله را بیابد.

12 - تقویت و پاداش های مناسب برای دانش آموزان فراهم گردد- پس از تکمیل فعالیت یا حل مسئله به شاگرد امتیاز داده و در قبال امتیازش لوح تقدیر، برچسب، نشان لیاقت و ... به عنوان جایزه دریافت نماید.

13- انجام فعالیت ها و تکالیف تیمی میان شاگردان، مورد تشویق قرار گیرد- محیط یادگیری مشارکتی، یادگیرندگان را در امر آموختن بیشتر درگیر می سازد.

14 - اجازه دهید شاگردان درچالش یادگیری ریاضی به ناکامی برسند. از شاگردان بخواهید تسلیم نشوند و درحل مسائل بکوشند. آن ها باید بدانند در راه یادگیری ریاضی جنگیدن و مبارزه کردن کاری عادی است. یادگیرندگان معمولا از اشتباهات خود بیش از پاسخ های صحیح می آموزند.

15– در امر آموزش و یاددهی هیچ رمز و رموز خاصی برای حمایت از شاگردان وجود ندارد. معلمان باید تشخیص دهند که دانش آموزان ضعیف و با اعتماد به نفس پایین چگونه یاد می گیرند و بدانند چگونه باید با آن ها ارتباط برقرار کنند. این دانش آموزان تلاش موثری نخواهند داشت مگر اینکه بدانند می خواهند چه بیاموزند و بتوانند آن را انجام دهند. ایشان نمی توانند پیشرفت کنند مگر اینکه بدانند چاله ها و خلاء های یادگیری شان کجاست. شاگردان باید اهداف یادگیری را بفهمند و باور و اعتقاد به پیروزی و پیشرفت در یاد گیری شان را در وجود معلم خود مشاهده کنند.

16- دانش آموزان باید مهارت های ارتباطی را در جریان یادگیری ریاضی در خویش ایجاد کرده و ارتقاء دهند.

استفاده از جملات جای خالی می تواند در این زمینه بسیار اثر بخش باشد. مثلا جملات زیر را بکار گیرند:
من موافقم.............زیرا............
راه دیگر برای فکر کردن در باره این..........
من جور دیگه ای حل کردم و انجام دادم من............
مخالفم .............چون..........
می خواهم چیزی را به آن اضافه کنم.
چیزی که..............گفت.............در باره ........
می توانی منظورت را توضیح دهی..............
می توانی یک جور دیگر نشان دهی.................
فکر می کنم..............زیرا...........

17 - اهداف درسی و موضوعات مربوط به یادگیری مباحث ریاضی را بر روی تخته کلاس به زبان شاگردان نوشته و با آن ها درباره شان گفتگو کنید.از جمله :
- از آن ها خواسته شود بگویند : معنای آن اهداف چیست و چه ارتباطی با هم دارند.
- از شاگردان بپرسید پیش نیاز های یادگیری درس جدید کدامند.
- مهم ترین اهداف یادگیری در حال حاضر را برای شاگردان بنویسید. اهداف را با زبان مناسب و قابل فهم، با آن ها در میان بگذارید. اطمینان یابید معنای اهداف را فهمیده اند.
- اهداف درس را نوشته و در معرض دید شاگردان درکلاس نصب شود.
– از دانش آموزان بخواهید مراحل رسیدن به اهداف را بیان کرده و بدانند چرا این اهداف مهم هستند.
– معیار هایی برای یادگیری درحد تسلط و انجام موفق تکالیف ترسیم و تعیین کنید.

شاگردان قادر خواهند بود با استفاده از این معیار ها یادگیری شان را محک بزنند. شاگردان ضعیف معیار های موفقیت را نمی شناسند باید به آن ها کمک کرد. در مورد هر مفهوم درسی معیار هایی عملی را تعریف و درباره آن ها با دانش آموزان صحبت شود. مطمئن شوید دانش آموزان معیار ها را فهمیده اند.

18 - ارائه مثال ها و غیر مثال ها درباره ی مفاهیم می تواند خلاء و فاصله ی میان آن ها را به خوبی مشخص کند. هر چه این چاله ها و فاصله ها درمورد مفاهیم و مطالب ریاضی بیشتر مشخص گردد، انگیزش یادگیری دریادگیرندگان افزایش می یابد.

برای یاد دادن مطالب پیچیده یک سری مفاهیم متوالی تدریس شود مثلا: چند چهار گوش خاص چگونه تبدیل به هم می شوند!؟ استفاده از روش کشف الگو - فراهم کردن شرایطی تا شاگردان بتوانند الگوها و روش ها را بیابند. مثلا: از اعداد 1تا100به هر کدام یک عدد اضافه می شود:  
=100+1
=99+2
=98+3
 
اگر شاگردان الگوها را به کمک یکدیگر بیابند، تاثیر انگیزشی بیشتری برای دانش آموز در یادگیری مطالب ریاضی دارد. اهمیت مفاهیم و موضوعات درون درس را نشان دهید. درباره ریاضی دانان برای شاگردان داستان بگویید. تقویم ریاضی تهیه و در آن روزهایی را با نام مفاهیم ریاضی تعیین کنید. از فلش کارت برای آموزش جدول ضرب و غیره بهره گیرید.

19- از حضور دانش آموزان درکلاس و مدرسه قدردانی کنید. این که علیرغم مشکلات شان به مدرسه می آیند.
20– در کلاس، تفاوت های فردی دانش آموزان مورد احترام قرار گیرد. درهنگام پرسیدن از همه شاگردان سوال شود نه فقط از آن هایی که دست شان را بالا می برند. معلم با زبان بدن خود به شاگردان نشان دهد که مشتاق یاددادن و آموزش به ایشان است. از تغییرات آهنگ صدا استفاده کنید. به شاگردان این پیام را القا کنید:" یادگیری و یادگرفتن جالب و سرگرم کننده است". دانش آموزان می خواهند بدانند که در امر یادگیری درحال پیشرفتند تا یادگیری برایشان لذت بخش گردد. به علاوه می خواهند علت یادگیری مطالب را بدانند و از آن چه آموخته اند در زندگی روزمره و خانوادگی شان استفاده کنند.

21- به دانش آموزان مراحل یادگیری و نحوه عبور از آن ها را بیاموزید. برای افزایش آستانه یادگیری آن را به 5 مرحله تقسیم کنید:
1- ابتدای یادگیری => سخت، پرکار و دشوار است. (کار و فعالیت معلم)
2- شناخت مفاهیم و واژه ها => یادگیری کمی آسانتر می شود. (کار دانش آموز)
3- تمرین کردن حل مسئله => خیال یادگیرنده راحت می شود (با تمرین کردن، مفاهیم و مهارت ها آموخته می شود)
4- مشاهده و مشارکت در یادگیری=> کار در گروه های دانش آموزان ( با دیگران یاد می گیرد)
5- تمرین مستقل و اجرای آموخته ها=> کار تمام شده و احساس موفقیت می کند.


مواد لازم و سرنخ ها برای یادگیری مفاهیم درس:
رقابت، اعتماد، پازل، داستان – رقص، قطعه ای هنری، کارتون، نمایش، آهنگ، گزارش اخبار.... زمانی که دانش آموز توانست کار مشاهده، مشارکت، تمرین و اجرای مستقل تکالیف را انجام دهد، جریان یادگیری اش را تحت کنترل می گیرد.

موضوعاتی را که برای افزایش پیشرفت و یادگیری درس ریاضی باید به دانش آموزان آموخت:
- تمام تکلیفت را انجام بده. - هرجور شده از کلاس ریاضی غیبت نکن.
- دوست و همراه یادگیری ات را در کلاس بشناس.
- با معلم رابطه خوبی برقرار کن.
- اشتباهاتت را تحلیل کن و بفهم.
- اگر کمک نیاز داری فورا درخواست کن.
- سوالاتت را در کلاس بپرس و قورتش نده.
- مهارت های پیش نیاز برای یادگیری ریاضی لازم است. آن ها را کسب کن.
- مطمئن باش درس جبر و هندسه قابل مسلط شدن است.
– جستجو کن و ببین ماشین حساب چطوری جواب درست را پیدا می کند. چنانچه دانش آموز درمدرسه احساس امنیت کند، نسبت به آن حس تعلق داشته و با آن رابطه مستمرو با دوامی برقرار می کند. شاگردان در چنین مدرسه ای با هوشمندی خود را آماده ی یادگیری نموده، چرا که مغز درمحیط های امن، پاسخگر و باز بوده و آمادگی بیشتری برای یادگیری دارد. در عین حال رفتار معلم نیز در ایجاد احساس امنیت نقش مهمی دارد.


راهکارها در زمینه پرورش حس امنیت در کلاس و مدرسه فراوانند. از جمله:
- در زمان ورود دانش آموز به کلاس به او خوشامد بگویید.(احساس تعلق به کلاس داشته و رفتارهای مخربش کم می شود). - این نکته که دانش آموز از کجا کار را آغاز کند تا موجب رشد خود شود، مهم نیست. چنانچه در فرآیند یاددهی و یادگیری به عمد و داوطلبانه مورد تشویق قرار گیرد، به اهداف درس و نقطه ی مورد نظر خواهد رسید.

و بالاخره چند راهکار برای کنترل دانش آموزان پرحرف کلاس
تدریس در کلاس دانش آموزان پرحرف، بسیار دشوار است. دانش آموزان علاقمند به پرحرفی، باعث می شوند تا هر چند دقیقه یک بار کار تدریس به خاطر آن ها قطع شود.


راهکارهای مقابله با این معضل عبارتند از:
1- تعیین زمان کوتاه و خاص برای حرف زدن.... در گروه ها و تیم های کلاسی درباره محتوی درس گفتگو کنند.
2- دانش آموزان را درگیر چالش کنید. بسیاری از آنها عاشق چالشند. اگر این افراد تکالیف و فعالیت های شان را آرام و بی صدا انجام دادند،به ایشان امتیاز بدهید. در پایان روز هر گروهی بیشتر امتیاز آورد، جایزه بگیرد.... ( می تواند جایزه ای معنوی باشد). با دانش آموزان رقابت کنید. این گونه که اگر هنگام ورود شما نا آرام بودند، معلم امتیاز می گیرد و اگر کلاس منظم و مرتب بود دانش آموزان و کلاس امتیاز می گیرند. در پایان کلاس این امتیازات محاسبه و اگر امتیاز کلاس بالاتر بود، در وقت اضافه کلاس دانش آموزان کار سرگرم کننده و مورد علاقه شان را انجام دهند.

3- جای نشستن بچه های پرحرف را طوری تنظیم کنید که نتوانند با کسی صحبت کنند.
4- از تابلو یا علائم دیداری برای کنترل سروصدای دانش آموزان استفاده کنید (مثل علامت دست پلیس در سر چهارراه ها ). با سه رنگ قرمز، زرد و سبز آن ها سروصدا و پرحرفی شان را کنترل نمایید.


ترجمه از: مهرناز جهرمی
 


کد مطلب: 48266

آدرس مطلب :
https://www.migna.ir/news/48266/چگونه-دانش-آموزان-عشق-ریاضی-بیاموزند

میگنا
  https://www.migna.ir