چرا کیست پشت زانو به سراغمان می‌آید؟

فرناز المعی‌نژاد متخصص فیزیوتراپی، درباره کیست پشت زانو (کیست بیکر) اظهار کرد: احساس درد و کوفتگی به ویژه پس از ورزش یا بعد از انجام کاری فیزیکی، طبیعی است، اما زمانی که درد در نقطه خاصی از بدن متمرکز شده باشد، باید مورد بررسی قرار بگیرد. درد خفیف یا متوسط در پشت زانو اغلب بر اثر التهاب کیستی در پشت زانو ایجاد می‌شود که به کیست بیکر معروف است.

او بیان کرد: تجمع زیاد مایع مفصلی در داخل کیست‌های کوچک در ناحیه پشت زانو به ویژه در مواردی مانند آرتروز زانو، درد در این ناحیه را هنگام نشستن و برخاستن ایجاد می‌کند. البته درد پشت زانو باید از درد ناشی از تشکیل لخته خون در عروق پشت زانو که درد، کبودی و تورم در ناحیه پشت زانو و ساق پا را به همراه دارد، افتراق داده شود. در این مورد پزشک انجام سونوگرافی از عروق حفره پشت زانو و ساق پا را پیشنهاد می‌کند.


دلایل اصلی تشکیل کیست بیکر
المعی‌نژاد افزود: از دلایل اصلی تشکیل کیست بیکر می‌توان به آسیب غضروف یا مینیسک زانو، آرتروز زانو، روماتیسم مفصلی زانو و هر گونه بیماری التهابی که مفصل زانو را ملتهب کند، اشاره کرد.


علائم کیست بیکر
این متخصص فیزیوتراپی تأکید کرد: از نشانه‌های کیست بیکر می‌توان درد خفیف تا شدید در پشت مفصل زانو، خشکی مفصل زانو، محدودیت در صاف کردن کامل مفصل زانو، تورم در پشت مفصل زانو و کبودی در پشت زانو و ساق پا که بر اثر پارگی کیست بیکر ایجاد می‌شود، نام برد.


نحوه تشخیص کیست بیکر
او تصریح کرد: در قدم نخست پزشک با معاینه مفصل زانو، لمس پشت زانو و مقایسه دامنه حرکتی زانو با طرف سالم می‌تواند به وجود یا نبود کیست بیکر پی ببرد. در قدم بعدی از تکنیک‌های تصویربرداری تشخیصی مانند MRI و سونوگرافی استفاده می‌شود. کیست بیکر در MRI به راحتی تشخیص داده شده اگرچه این کیست در عکس رادیوگرافی ساده قابل تشخیص نیست، اما پزشک جهت بررسی موارد التهابی مانند آرتروز زانو از عکس رادیوگرافی ساده استفاده می‌کند.

درمان کیست بیکر
المعی‌نژاد گفت: کیست بیکر درمان خاصی نیاز ندارد و در اغلب موارد به طور خود به خود و با گذشت زمان از بین می‌رود، اما اگر به دنبال التهاب این کیست بزرگ و دردناک شود، باید علت اصلی بروز التهاب در مفصل شناسایی و عامل زمینه‌ای درمان شود.
این متخصص فیزیوتراپی اظهار کرد: پزشک از روش‌هایی جهت درمان کیست بیکر استفاده می‌کند که از جمله این روش‌ها می‌توان به کشیدن مایع داخل کیست از طریق سرنگ، فیزیوتراپی و درمان دارویی اعم از تجویز خوراکی کورتیکو استروئید‌ها (دارو‌های کورتون دار) و سایر دارو‌های ضد التهابی غیر استروئیدی یا تزریق کورتون به داخل مفصل زانو اشاره کرد. اگر به هر دلیلی التهاب کیست برطرف نشود یا محدودیت حرکتی زانو افزایش پیدا کند، کیست باید با عمل جراحی برداشته شود. در درمان فیزیوتراپی کیست بیکر از تکنیک‌های ضد درد و التهاب، تمرین‌های کششی برای کپسول خَلفی مفصل زانو و عضلات پشت آن و تمرین‌های تقویتی عضلات اطراف زانو استفاده می‌شود.

او بیان کرد: از عوارض همراه با کیست بیکر می‌توان درد، التهاب شدید، تورم مفصلی و سختی در حرکت زانو را نام برد. اغلب کسانی که به کیست بیکر دچار هستند، عضلات پشت زانوی کوتاه و عضله چهار سر ران ضعیف دارند. ورزش منظم روزانه در افزایش انعطاف پذیری عضلات پشت زانو و تقویت عضلات چهار سر نقش دارد. همچنین انجام ورزش از وارد آمدن فشار به کیست بیکر جلوگیری می‌کند.


ورزش‌های مناسب برای درمان کیست بیکر
کشش عضله پشت زانو
المعی نژاد افزود: این تمرین می‌تواند در وضعیت نشسته روی صندلی یا زمین انجام شود. در هر دو حالت فرد باید زانو را تا حد ممکن صاف و همزمان عضله چهار سر زانو را منقبض کند و پشت زانو را به طرف پایین فشار دهد.

لغزش پاشنه پا به جلو و عقب
این متخصص فیزیوتراپی تأکید کرد: در این تمرین فرد باید در وضعیت خوابیده یا نشسته پاشنه پا را به سمت جلو و عقب حرکت دهد.

کشش عضلات پشت ساق پا
او تصریح کرد: در تمرین سوم فرد باید در حالت نشسته زانو را صاف نگه دارد، دست خود را به انگشتان پا رسانده و انگشتان و مچ پا را به سمت خود بکشد تا کشش را در پشت ساق و زانو احساس کند.

تقویت عضله چهار سر در وضعیت نشسته
المعی نژاد یادآوری کرد: در تمرین چهارم فرد باید روی صندلی بنشیند و بدون بلند کردن ران، زانو را به طور کامل صاف کند، پنج ثانیه آن را در این وضعیت نگه دارد و حرکت را ۱۰ بار تکرار کند.