تا همین چند سال پیش بروز آنها در جامعه تابو محسوب میشد و کمتر خانوادهای زیر بار آن میرفت. حالا، اما ازدواجهای معکوس در جامعه نسبت به سالهای گذشته افزایش یافته و میرود که کم کم به امری عادی بدل شود؛ ازدواجهایی که در خلال آنها سنت قدیمی شکسته میشود و برخلاف آنچه تا پیش از این مرسوم بوده، سن زن در آن بیشتر از مرد است. اختلاف سنی که گاهی چشمگیر و بیشتر از حد معمول است.
ميگنا: میزان شیوع ازدواجهای معکوس در سال 92، 11.9 درصد بوده است. اینگونه که آمارهای سازمان ثبت احوال نیز نشان میدهد، بیش از ۵۴۹ هزار ازدواج در سال گذشته رخ داده و میزان عمومی ازدواج در سال گذشته نیز هفت مورد به ازای هر هزار نفر اعلام شده که 11درصد از آنها به زنانی اختصاص داشته که بزرگتر از مردان بودهاند. اینگونه که باقی این آمارها نشان میدهد، این اختلاف سنی از 2 تا 3 سال شروع شده و به 25 سال و حتی بیشتر هم میرسد.
نسخه واحد نپیچید
فرشته یکی از همین افراد است؛ زن 48 سالهای که هشت سال پیش، عـــلیرغم مـــخــالفتهای خــانـــواده همسرش با مردی 24 ساله ازدواج کرده و اکنون پسری 5 ساله به نام یاسین دارد. او که آرایشگر است و وضع مالی خوبی هم دارد، میگوید: «همسرم کارمند ساده است و با همدیگر 24 سال اختلاف سنی داریم.» فرشته میگوید که شش ماه طول کشید تا خانوادههایشان (به ویژه خانواده همسرش) با این ازدواج راضی شوند: «خیلیها میگفتند همسرم به خاطر پولم میخواهد با من ازدواج کند، چون آن موقع وضع مالی من بهتر از او بود. از طرف دیگر خانوادههایمان هم این ازدواج را خلاف عرف جامعه میدانستند و به نوعی آن را تابو محسوب میکردند. آنها واهمه این را داشتند که در آینده با مشکل روبهرو شویم.» محمد، همسر فرشته نیز میگوید: «دوستان و اطرافیانم مدام من را بابت انتخابم سرزنش میکردند و انگشت اتهام، سمتم دراز میکردند که صرفا به خاطر پول همسرم میخواهم با او ازدواج کنم.» با این حال، فرشته و محمد اکنون در هشتمین سال زندگیشان به سر میبرند و تا به الان مشکل خاصی در رابطه آنها پدیدار نشده است. البته برای همه این نوع از ازدواجها، نمیتوان نسخهای واحد پیچید و به طور کلی آنها را «خوب» یا «بد» قلمداد کرد.
ازدواج یا آسیب؟
درباره ازدواجهای معکوس، نظرهای مختلفی وجود دارد؛ اظهارنظرهای موافق و مخالف با این پدیده. اسدالله بادامچی، عضو فراکسیون امید مجلس شورای اسلامی در مورد ازدواجهای معکوس به خانه ملت گفته است: «در ازدواجهایی که دختران، بزرگتر از مردان هستند باید موردی، بحث و بررسی شوند. اگر این اختلاف سنی بین 5 تا 6 سال باشد مشکلی ندارد اما زمانی که این اختلاف سنی بین 20 تا 30 باشد مشکلات دیگری در پی خواهد داشت که ممکن است تهدیدی برای اینگونه ازدواجها باشد. جامعه به ظاهر مدرن ایرانی با افکار سنتی میتواند آسیبهایی را به همراه داشته باشد. او همچنین گفته که جامعه به ظاهر مدرن ایرانی با افکار سنتی میتواند آسیبهایی را به همراه داشته باشد، در ازدواج معکوس نقش خانوادهها بسیار تاثیرگذار است؛ از گذشتههای دور اینگونه ازدواجها وجود داشته و چندان عجیب نیست؛ نباید درمورد این ازدواجها آمار سازی شود. اگر آمار آن افزایش پیدا کند بدونشک در جامعه مشکلاتی وجود دارد.» این موضوع را احمد پدرام، روانشناس نیز باور دارد؛ آنجا که در گفتوگو با «اصفهان زیبا» میگوید: «ازدواجهای معکوس با توجه به پیشآگاهی که دارند، میتوانند آسیبزا باشند.»
پیامدهایی که بعد از مدتها ظاهر میشوند
البته پیامدهای ازدواج معکوس به این زودیها نمایان نمیشوند بلکه معمولا هفت یا هشت سال طول میکشد تا «این رابطهها دچار مشکل شوند؛ چرا که در این ازدواجها فاکتور قوی منفی وجود دارد.» این روانشناس معتقد است: «زوجها در ابتدای این رابطه احساسات و عشق وصفناشدنی از خود نشان میدهند؛ اما بعد از چندین سال، معمولا زن نسبت به مرد دچار بدبینی میشود. مرد نیز احساس میکند که زندگیاش را باخته و میتوانسته با زنی همسن و زیبا ازدواج کند و همین عوامل نیز باعث افزایش خیانتها و احتمال شکنندگی رابطه میشود. همچنین عرف جامعه نیز به آنها اجازه رابطه سالم را نخواهد داد.» او با اشاره به اینکه اساس ازدواجهای معکوس، روان درمانی است، تصریح میکند: «مردان با زنانی که سن بالایی دارند به این دلیل ازدواج میکنند که محبت آنها را جایگزین مهر و عاطفه مادری خود کنند. از سوی دیگر تمول و ثروت زن نیز میتواند یکی از فاکتورهای دیگری باشد که منجر به این ازدواجها شود و باعث میشود تا خانوادهها نیز از این نوع ازدواج حمایت کنند.»