دویست هزار ایرانی بدون فیلترشکن به فیس بوک و یوتیوب می روند؟!

در شرایطی که بسیاری از فیلترشکن های معمول و همچنین سرویس های VPN برای عبور از فیلترینگ از کار افتاده و امکان دسترسی به وب سایت های فیلترشده و خارج از فضای مجاز اینترنت کشور برای بسیاری از کاربران برخلاف ماه های گذشته وجود ندارد، دو سایت پربیننده جهان میان پربیننده ترین سایت های ایرانی در رده بندی وب سایت Alexa قرار دارند و این در حالی است که هر دوی این وبسایت ها فیلتر هستند!

به گزارش بازتاب، سایت یوتیوب پیش از وقایع سال 88 ابتدا همچون بلاگ اسپات برخی صفحاتش و به صورت موردی و سپس به صورت کامل فیلتر شد. اما سایت فیس بوک که در آن دوران تازه در ایران در حال توسعه بود، همزمان با این وقایع در راستای جلوگیری از استفاده از این وسیله برای سازماندهی فیلتر شد و البته بعدها در انقلاب مصر به عنوان یکی از ابزارهای اصلی برای پیروزی مردم مصر از آن یاد شد و مصری ها به شدت از این وسیله استفاده کردند.        در این چند سال تلاش شد جایگزین های بومی برای این دو مجموعه شکل بگیرد و به همین دلیل سایت هایی برای اشتراک گذاری ویدئو و همچنین شبکه های اجتماعی آنلاینی نیز ایجاد شد که برخی از آنها نیز با موفقیت های نسبی همراه بودند، اما در عین حال این دو شبکه به واسطه آن که بعد جهانی داشتند و طبیعتاً محتوایشان نیز به واسطه فراملی بودن، جذابیت های متفاوتی داشت، از دور خارج نشدند و مخاطب ایرانی علی رغم فیلترینگ هر دو سایت، از آنها غافل نشد.

با این حال در ماه های گذشته و به خصوص پس از اخلال هایی که در چند هفته اخیر در اینترنت به وجود آمد، به دنبال قطع بسیاری از سرویس های فیلترشکن و VPN در ایران، به نظر می رسید شاهد کاهش مراجعات فارسی زبانان به این وب سایت ها باشیم، اما این اتفاق رخ نداد و همچنان این دو وب سایت جزو پربازدیدترین سایت ها قرار دارند تا مشخص شود راهکارهایی چون فیلترینگ صفحات خلاف قوانین ایران، کارآمدتر از فیلترینگ کل یک سایت است و چنین فیلترینگی تنها مخاطب را تشویق به عبور از کل فیلترینگ کشور می نماید. 

با این حال، اما آنچه از همه این مسائل پر اهمیت تر است، قرار گرفتن این دو سایت در رده هجدهمین و نوزدهمین سایت های پربازدید کشورمان است که با این حساب این دو وب سایت از تمامی خبرگزاری های کشور پربازدیدترند. اما مسئله اصلی این است که چگونه یوتیوب و فیس بوک صاحب این رتبه ها شده اند، حال آنکه اصولاً کاربر ایرانی نمی تواند با آی پی آدرس ایرانی و بدون فیلترشکن که آی پی دیگر کشورها را ثبت می کند، به این سایت ها متصل شود، مگر در برخی نهادها که با توجه به موضوعیت یا درخواست از نهادهایی چون مخابرات، اینترنت بدون فیلتر دریافت کرده باشند و آن هم به شکل محدود خواهد بود.

این در حالی است که جایگاه هفدهم و هجدهم رده بندی پربازدیدترین سایت های ایرانی تنها به سایتی می تواند تعلق گیرد که حدود دویست هزار بازدید با «آی پی ایران» داشته باشد و با این حساب دو فرضیه قابل طرح است: در فرض نخست بخشی از کاربران ایرانی (حداقل 30 الی 50 هزار نفر) با راهکاری که هنوز عمومیت پیدا نکرده بدون فیلترینگ امکان دسترسی به این وب سایت ها را یافته اند و در فرض دوم، این آمارها کاذب است و به واسطه افتادن بار مجازی با آی پی ایرانی بر روی این سایت ها به وجود آمده باشد؛ اتفاقی که در نوع خود جالب بوده و البته مسکوت مانده است.