سال91، سال تحولات بزرگ در نظام آموزشي
گفت‌وگوي با وزير آموزش و پرورش
سال 90 براي همه كساني كه به نوعي با مقوله مهم درس و مدرسه سر و كار دارند سال توأم با خبرهاي متعدد از تحول و دگرگوني در نظام آموزشي كشور بود. تصويب و اجراي سند تحول بنيادين در آموزش و پرورش، آغاز پايه ششم ابتدايي در مدارس كشور از سال آينده و ابلاغ اساسنامه دانشگاه ويژه فرهنگيان فقط بخشي از اين اخبار است كه وزير بزرگترين وزارتخانه كشور بارها به تكرار آنها پرداخته است. قرار بود كه مصاحبه با وزير آموزش و پرورش در آستانه سال جديد پيرامون مهمترين مباحث و برنامه‌هاي نظام آموزشي كشور انجام شود كه گفت‌وگوي ما با وي خلاصه شد به گفت‌وگوي مكتوب آن هم فقط به چند سؤال. اين گفت‌وگو را در زير مي‌خوانيد.
سند تحول بنيادين در آموزش و پرورش كه به دنبال رهنمودهاي رهبرمعظم انقلاب شكل گرفت، در آذرماه سال جاري به تصويب شوراي عالي انقلاب فرهنگي رسيد، از زمان تصويب اين سند حدود سه ماه مي‌گذرد، در اين مدت براي اجراي صحيح و اصولي آن چه برنامه‌هايي اجرا كرده‌ايد؟
تصويب اين سند با اقبال عمومي همراه شد. همانطور كه مي‌دانيد سند تحول بنيادين يك انقلاب بزرگ در نظام آموزشي كشور محسوب مي‌شود كه از اين پس راهنماي عمل و حركت آموزش و پرورش است و لازم است كه همه برنامه‌هاي كلان بر اين محور استقرار يابد. در اولين گام نياز بود كه همه عوامل دست‌اندركار از بالاترين سطوح وزارتخانه و كارشناسان و مجريان در صف و ستاد برداشت واحدي از مفاد اين سند داشته باشند تا در اجرا هماهنگي وجود داشته باشد، لذا به محض تصويب و ابلاغ سند كميته‌اي با عنوان كميته تبيين، تدوين، تلفيق و ترويج طرح‌هاي تحولي وزارت آموزش و پرورش تشكيل شد كه ساماندهي طرح‌هاي تحولي را به انجام برساند. وزارتخانه براي اجرايي شدن و عملياتي كردن اين سند كه داراي ابعاد مختلفي است، برگزاري كارگاه متعدد آموزشي را در اولويت قرارداد. اين كارگاه هم در سطح وزارتخانه و هم در همه استان‌ها در حال برگزاري است. ساير فرهنگيان هم در قالب دوره‌هاي ضمن خدمت با سند تحول بنيادين آشنا خواهند شد.
در كميته تبيين سند و همين‌طور اجراي دوره‌هاي آموزشي اهداف مختلفي تعقيب مي‌شود كه از جمله آنها مي‌توان به تهيه سند برنامه درسي ملي براساس ساير اسناد مربوط به تحول بنيادين (فلسفه تربيت اسلامي و عمومي و سند تحول راهبردي نظام تربيت رسمي و عمومي كشور) و تشكيل مجتمع‌هاي آموزشي و پرورشي شهري و روستايي (طرح ترنم ولايت) اشاره كرد. برنامه‌ريزي براي استقرار نظام آموزشي جديد موسوم به3-3-6 هم ازجمله اين برنامه‌هاست كه موردتوجه قرار گرفته است. راه‌اندازي كرسي‌هاي قرآن‌پژوهي، طرح حفظ قرآن، آموزش روخواني و روانخواني قرآن و راه‌اندازي 10 هزار مدرسه قرآن از ديگر برنامه‌هايي است كه همسو با اجراي طرح تحول بنيادين دنبال مي‌شود. اختصاص كارت بيمه طلايي به فرهنگيان، استخدام 40 هزار معلم متخصص در سال گذشته براي امور پرورشي، مشاوره و تربيت بدني در مدارس هم ازجمله برنامه‌هاي ديگري بود كه در اين باره مورد توجه قرار گرفته است. ايجاد پست معاونت اجرايي در مدارس، تبديل وضعيت نيروهاي شركتي خدماتي به قرارداد انجام كار معين، ايجاد 20 هزار نمازخانه جديد در مدارس و توسعه آموزش ضمن خدمت معلمان و ايجاد دانشگاه فرهنگيان براي ادامه تحصيل معلمان در مقاطع بالاتر بخش قابل توجهي از برنامه‌هاي وزارت آموزش و پرورش كشور در راستاي اجراي بهتر طرح تحول بنيادين در بزرگترين وزارتخانه كشور است.
همان طور كه قبلاً اشاره كرده‌ايد قرار است همسو با اجراي طرح تغيير نظام آموزشي كشور از سال تحصيلي آينده پايه ششم ابتدايي در مدارس كشور راه‌اندازي شود، براي اجراي صحيح آن و در پاسخ به دغدغه معلمان، دانش‌آموزان و والدين آنها در اين باره چه راهكارهايي اتخاذ كرده‌ايد؟
از همان ابتداي تصويب آغاز به كار پايه ششم ابتدايي در مدارس سراسر كشور كارگروه مديريت آموزش ابتدايي تشكيل شد كه وظيفه آن تدوين ساختار اين كارگروه، اهداف و شرح وظايف اعضا و زيرگروه‌هاي آن، جدول زمان‌بندي پيگيري فعاليت‌ها و پيش‌بيني و اجراي آن بود. علاوه بر اين كميته مشورتي با حضور معلمان دوره ابتدايي، مديران مدارس و رؤساي گروه ابتدايي و گروه‌هاي آموزشي ديگر به منظور بهره‌گيري از نقطه نظرات آنها درخصوص اجراي بهتر اين پايه شكل گرفت. علاوه بر اين نشست‌هاي توجيهي، آموزشي براي كارشناسان حوزه ستاد، معاونان ابتدايي، رؤساي گروه ابتدايي و گروه‌هاي آموزشي استان‌ها با حضور مسئولان ارشد حوزه ستادي برگزار شد. دوره آموزشي 294 ساعته هم براي معلمان ابتدايي درباره فنون تدريس، روانشناسي و سنجش اجرا مي‌شود.8 عنوان فعاليت نيز براي آماده‌سازي نيرو، فضا، تجهيزات و بسترهاي فرهنگي در استقرار پايه ششم ابتدايي در نظر گرفته شده است.علاوه بر اين پيشنهاد داده‌ايم رشته‌هاي تحصيلي مورد نياز در دانشگاه فرهنگيان راه‌اندازي شود و سهميه ويژه‌اي هم به دوره ابتدايي اختصاص يابد. آئين‌نامه‌ها و شيوه‌نامه‌ها هم به منظور پيشنهاد موارد اصلاحي در زمينه سن ثبت‌نام، ارزشيابي تحصيلي و آئين‌نامه اجرايي مدارس مورد بررسي قرار گرفته است. ضمناً در قالب ماده واحده‌اي مقررات دوره ابتدايي به پايه ششم ابتدايي تسري مي‌يابد. در زمينه فضا، معلم، محتوا و برنامه درسي هفتگي مورد نياز هم بايد گفت پيش‌بيني‌هاي لازم صورت گرفته است. بنابراين نگراني در مورد استقرار پايه ششم ابتدايي وجود ندارد.
آقاي وزير شما در آغاز سال تحصيلي جاري از هوشمندسازي همه مدارس كشور در سه سال آينده خبر داديد و گفتيد تا پايان سال تحصيلي 91-90 هم تعداد اين مدارس به مرز 20هزار مدرسه مي‌رسد، هم اكنون چه بخشي از اين برنامه محقق شده است؟
براساس مصوبه هيأت دولت همه دستگاه‌هاي كشور ملزم شدند تا در هوشمندسازي مدارس به وزارت آموزش و پرورش كمك كنند.
برهمين اساس شهريور امسال شيوه نامه اجرايي هوشمندسازي مدارس تدوين و ابلاغ و برنامه‌ريزي در اين باره آغاز شد.البته در اين باره نمايشگاه‌هاي مختلف هم با هدف فرهنگ‌سازي و ايجاد تحرك و انگيزه در بخش خصوصي كشور برگزار شد. برهمين اساس شيوه‌نامه اجرايي اين طرح نيز تدوين شد. با شركت مخابرات ايران و وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات هم تفاهمنامه‌اي با هدف ايجاد زيرساخت‌هاي ارتباطاتي مدارس منعقد شد. ضمن آن كه كارگروهي هم در هر يك از استان‌هاي كشور دراين باره تشكيل گرديد. درباره نحوه تخصيص اعتبارات مدارس هوشمند هم بايد گفت مقرر شد اعتبارات مدارس خاص و غيردولتي از محل اعتبارات خيرين، مشاركت‌هاي مردمي و اعتبارات استاني و تأمين اعتبارات مدارس غيرخاص از محل اعتبارات متمركز ستادي تأمين شود. براين اساس پيش بيني شد مبلغ 8 ميليون تومان به هر مدرسه در سال جاري اختصاص پيدا كند همچنين اعتبار يك ميليارد توماني فناوري اطلاعات در شهريور امسال به ادارات كل استان‌هاي كشور تخصيص يافت تا بخشي از نياز سخت‌افزاري اين طرح تأمين شود البته براي توانمندسازي نيروي انساني هم اعتباراتي درنظر گرفته شده است و با برگزاري دوره‌هاي تخصصي آموزش كوتاه مدت معلمان آماده آموزش به دانش‌آموزان مي‌شوند.در شوراي معاونين وزارت آموزش و پرورش نيز مصوباتي داشتيم ازجمله اين كه مقرر شد همه مدارس شهر تهران در سال تحصيلي جاري هوشمند شوند.سازمان نوسازي و تجهيز مدارس كشور هم موظف شد تا با پرداخت 2 ميليارد تومان به هر استان مدارس را به امكانات موردنياز تجهيز كند، ضمن آن كه اين سازمان موظف شده تا همه مدارس جديدي را كه نوسازي مي‌كند و همه مدارسي را كه مي‌سازد 100 درصد تجهيز و هوشمند شوند.
همانطور كه خود شما در جريان هستيد مقوله مهم پژوهش و تحقيق در بين دانش‌آموزان و همين‌طور معلمان در نظام‌هاي آموزشي پيشرفته در دنيا جايگاه پررنگي دارد، اما در نظام آموزشي ما چندان كه شايسته بوده و ضرورت داشته به آن توجهي نشان نداده‌ايم، براي رفع اين معضل آيا تدابيري انديشيده‌ايد؟
بنابه فرمايش حضرت علي (ع) هيچ راه و رسمي بهتر از تحقيق نيست. بديهي است عمل به اين كلام گهربار مرهون برنامه‌ريزي و تربيت افراد جست‌وجوگر و پژوهنده است كه مأموريت اساسي نظام تعليم و تربيت به حساب مي‌آيد. بر اين اساس يكي از كارهاي جديد كه در سال‌هاي اخير در وزارت آموزش و پرورش در حال انجام و پيگيري جدي است، برنامه‌ريزي و فعاليت در جهت تشويق دانش‌آموزان به پژوهش و تحقيق است كه اين كار خود گام و راهي به سوي توليد علم و انديشه علمي است. در همين‌باره وظيفه اساسي برنامه‌ريزان و سياستگذاران و معلمان براي پرورش انسان‌هاي آزاد و مستقل، صاحب انديشه و روحيه علمي، پرورش استعداد و توانايي حل مسائل و مشكلات زندگي واقعي در وجود فراگيران است، لذا معلمان و دست‌اندركاران و مسئولان بايد با كشف و به‌كارگيري راه‌ها و شيوه‌هاي گوناگون اين روحيه را در وجود آنان بپرورانند. البته در همين‌باره اقدامات قابل توجهي انجام شده است كه از جمله آنها مي‌توان به تغيير رويكرد يادگيري حافظه محور به رويكرد پژوهش محور اشاره كرد. برنامه «معلم پژوهنده» هم از جمله برنامه‌هايي است كه تلاش مي‌كند فرهنگ پژوهش را به ميان معلمان ببرد و اين فرهنگ را از طريق آنها به دانش‌آموزان گسترش دهد.
در اين برنامه پژوهشگر (معلم) براي بهسازي يا حل يك مسئله خود شخصاً و يا به كمك همكارانش به بررسي و پژوهش مي‌پردازد تا سرانجام وضعيت نامطلوب موجود را به وضعيت مطلوب و مناسب تبديل كند. برنامه‌اي هم با عنوان برنامه «دانش‌آموز پژوهنده» در حال اجراست كه در آن دانش‌آموز در برخورد با يك موقعيت مبهم و مسئله يا مشكل، كاوشگرانه دست به فعاليت مي‌زند، يعني با روش خاص خود بتواند فرضيه بدهد و فرضيه خود را آزمايش، بررسي و تجزيه و تحليل و در نهايت نتيجه‌گيري كند و از اين طريق دانش جديد و نو ارائه كند، موقعيتي مبهم را روشن و يا مسئله‌اي را حل كند و يا اثري جديد خلق، كشف و يا ابداع كند. اين باعث مي‌شود دانش‌آموز دانش و يادگيري خود را در زمينه‌اي خاص توسعه بخشد. از ديگر اقدامات اين وزارتخانه در اين‌باره توسعه پژوهش‌سراهاي دانش‌آموزي است كه با امكانات و تجهيزات لازم تأسيس مي‌شود. در حال حاضر 300 پژوهش‌سرا در سراسر كشور فعال است. توسعه روش‌هاي فعال تدريس در نظام برنامه درسي هم از جمله راه‌هاي مؤثر در اين زمينه است. اين روش در برنامه‌هاي درسي كشور بويژه در دوره دبستان مورد تأكيد بسياري قرار گرفته است. برگزاري جشنواره‌هاي علمي از جمله جشنواره خوارزمي هم از جمله برنامه‌هايي است كه دانش‌آموزان را تشويق به شركت در آن مي‌كند و انگيزه پژوهش و تحقيق را در آنها افزايش مي‌دهد. ايران سال 18 / شنبه 13 اسفند1390
سند تحول بنيادين در آموزش و پرورش كه به دنبال رهنمودهاي رهبرمعظم انقلاب شكل گرفت، در آذرماه سال جاري به تصويب شوراي عالي انقلاب فرهنگي رسيد، از زمان تصويب اين سند حدود سه ماه مي‌گذرد، در اين مدت براي اجراي صحيح و اصولي آن چه برنامه‌هايي اجرا كرده‌ايد؟ تصويب اين سند با اقبال عمومي همراه شد. همانطور كه مي‌دانيد سند تحول بنيادين يك انقلاب بزرگ در نظام آموزشي كشور محسوب مي‌شود كه از اين پس راهنماي عمل و حركت آموزش و پرورش است و لازم است كه همه برنامه‌هاي كلان بر اين محور استقرار يابد. در اولين گام نياز بود كه همه عوامل دست‌اندركار از بالاترين سطوح وزارتخانه و كارشناسان و مجريان در صف و ستاد برداشت واحدي از مفاد اين سند داشته باشند تا در اجرا هماهنگي وجود داشته باشد، لذا به محض تصويب و ابلاغ سند كميته‌اي با عنوان كميته تبيين، تدوين، تلفيق و ترويج طرح‌هاي تحولي وزارت آموزش و پرورش تشكيل شد كه ساماندهي طرح‌هاي تحولي را به انجام برساند. وزارتخانه براي اجرايي شدن و عملياتي كردن اين سند كه داراي ابعاد مختلفي است، برگزاري كارگاه متعدد آموزشي را در اولويت قرارداد. اين كارگاه هم در سطح وزارتخانه و هم در همه استان‌ها در حال برگزاري است. ساير فرهنگيان هم در قالب دوره‌هاي ضمن خدمت با سند تحول بنيادين آشنا خواهند شد.
در كميته تبيين سند و همين‌طور اجراي دوره‌هاي آموزشي اهداف مختلفي تعقيب مي‌شود كه از جمله آنها مي‌توان به تهيه سند برنامه درسي ملي براساس ساير اسناد مربوط به تحول بنيادين (فلسفه تربيت اسلامي و عمومي و سند تحول راهبردي نظام تربيت رسمي و عمومي كشور) و تشكيل مجتمع‌هاي آموزشي و پرورشي شهري و روستايي (طرح ترنم ولايت) اشاره كرد. برنامه‌ريزي براي استقرار نظام آموزشي جديد موسوم به3-3-6 هم ازجمله اين برنامه‌هاست كه موردتوجه قرار گرفته است. راه‌اندازي كرسي‌هاي قرآن‌پژوهي، طرح حفظ قرآن، آموزش روخواني و روانخواني قرآن و راه‌اندازي 10 هزار مدرسه قرآن از ديگر برنامه‌هايي است كه همسو با اجراي طرح تحول بنيادين دنبال مي‌شود. اختصاص كارت بيمه طلايي به فرهنگيان، استخدام 40 هزار معلم متخصص در سال گذشته براي امور پرورشي، مشاوره و تربيت بدني در مدارس هم ازجمله برنامه‌هاي ديگري بود كه در اين باره مورد توجه قرار گرفته است. ايجاد پست معاونت اجرايي در مدارس، تبديل وضعيت نيروهاي شركتي خدماتي به قرارداد انجام كار معين، ايجاد 20 هزار نمازخانه جديد در مدارس و توسعه آموزش ضمن خدمت معلمان و ايجاد دانشگاه فرهنگيان براي ادامه تحصيل معلمان در مقاطع بالاتر بخش قابل توجهي از برنامه‌هاي وزارت آموزش و پرورش كشور در راستاي اجراي بهتر طرح تحول بنيادين در بزرگترين وزارتخانه كشور است.
همان طور كه قبلاً اشاره كرده‌ايد قرار است همسو با اجراي طرح تغيير نظام آموزشي كشور از سال تحصيلي آينده پايه ششم ابتدايي در مدارس كشور راه‌اندازي شود، براي اجراي صحيح آن و در پاسخ به دغدغه معلمان، دانش‌آموزان و والدين آنها در اين باره چه راهكارهايي اتخاذ كرده‌ايد؟
از همان ابتداي تصويب آغاز به كار پايه ششم ابتدايي در مدارس سراسر كشور كارگروه مديريت آموزش ابتدايي تشكيل شد كه وظيفه آن تدوين ساختار اين كارگروه، اهداف و شرح وظايف اعضا و زيرگروه‌هاي آن، جدول زمان‌بندي پيگيري فعاليت‌ها و پيش‌بيني و اجراي آن بود. علاوه بر اين كميته مشورتي با حضور معلمان دوره ابتدايي، مديران مدارس و رؤساي گروه ابتدايي و گروه‌هاي آموزشي ديگر به منظور بهره‌گيري از نقطه نظرات آنها درخصوص اجراي بهتر اين پايه شكل گرفت. علاوه بر اين نشست‌هاي توجيهي، آموزشي براي كارشناسان حوزه ستاد، معاونان ابتدايي، رؤساي گروه ابتدايي و گروه‌هاي آموزشي استان‌ها با حضور مسئولان ارشد حوزه ستادي برگزار شد. دوره آموزشي 294 ساعته هم براي معلمان ابتدايي درباره فنون تدريس، روانشناسي و سنجش اجرا مي‌شود.8 عنوان فعاليت نيز براي آماده‌سازي نيرو، فضا، تجهيزات و بسترهاي فرهنگي در استقرار پايه ششم ابتدايي در نظر گرفته شده است.علاوه بر اين پيشنهاد داده‌ايم رشته‌هاي تحصيلي مورد نياز در دانشگاه فرهنگيان راه‌اندازي شود و سهميه ويژه‌اي هم به دوره ابتدايي اختصاص يابد. آئين‌نامه‌ها و شيوه‌نامه‌ها هم به منظور پيشنهاد موارد اصلاحي در زمينه سن ثبت‌نام، ارزشيابي تحصيلي و آئين‌نامه اجرايي مدارس مورد بررسي قرار گرفته است. ضمناً در قالب ماده واحده‌اي مقررات دوره ابتدايي به پايه ششم ابتدايي تسري مي‌يابد. در زمينه فضا، معلم، محتوا و برنامه درسي هفتگي مورد نياز هم بايد گفت پيش‌بيني‌هاي لازم صورت گرفته است. بنابراين نگراني در مورد استقرار پايه ششم ابتدايي وجود ندارد.
آقاي وزير شما در آغاز سال تحصيلي جاري از هوشمندسازي همه مدارس كشور در سه سال آينده خبر داديد و گفتيد تا پايان سال تحصيلي 91-90 هم تعداد اين مدارس به مرز 20هزار مدرسه مي‌رسد، هم اكنون چه بخشي از اين برنامه محقق شده است؟
براساس مصوبه هيأت دولت همه دستگاه‌هاي كشور ملزم شدند تا در هوشمندسازي مدارس به وزارت آموزش و پرورش كمك كنند.
برهمين اساس شهريور امسال شيوه نامه اجرايي هوشمندسازي مدارس تدوين و ابلاغ و برنامه‌ريزي در اين باره آغاز شد.البته در اين باره نمايشگاه‌هاي مختلف هم با هدف فرهنگ‌سازي و ايجاد تحرك و انگيزه در بخش خصوصي كشور برگزار شد. برهمين اساس شيوه‌نامه اجرايي اين طرح نيز تدوين شد. با شركت مخابرات ايران و وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات هم تفاهمنامه‌اي با هدف ايجاد زيرساخت‌هاي ارتباطاتي مدارس منعقد شد. ضمن آن كه كارگروهي هم در هر يك از استان‌هاي كشور دراين باره تشكيل گرديد. درباره نحوه تخصيص اعتبارات مدارس هوشمند هم بايد گفت مقرر شد اعتبارات مدارس خاص و غيردولتي از محل اعتبارات خيرين، مشاركت‌هاي مردمي و اعتبارات استاني و تأمين اعتبارات مدارس غيرخاص از محل اعتبارات متمركز ستادي تأمين شود. براين اساس پيش بيني شد مبلغ 8 ميليون تومان به هر مدرسه در سال جاري اختصاص پيدا كند همچنين اعتبار يك ميليارد توماني فناوري اطلاعات در شهريور امسال به ادارات كل استان‌هاي كشور تخصيص يافت تا بخشي از نياز سخت‌افزاري اين طرح تأمين شود البته براي توانمندسازي نيروي انساني هم اعتباراتي درنظر گرفته شده است و با برگزاري دوره‌هاي تخصصي آموزش كوتاه مدت معلمان آماده آموزش به دانش‌آموزان مي‌شوند.در شوراي معاونين وزارت آموزش و پرورش نيز مصوباتي داشتيم ازجمله اين كه مقرر شد همه مدارس شهر تهران در سال تحصيلي جاري هوشمند شوند.سازمان نوسازي و تجهيز مدارس كشور هم موظف شد تا با پرداخت 2 ميليارد تومان به هر استان مدارس را به امكانات موردنياز تجهيز كند، ضمن آن كه اين سازمان موظف شده تا همه مدارس جديدي را كه نوسازي مي‌كند و همه مدارسي را كه مي‌سازد 100 درصد تجهيز و هوشمند شوند.
همانطور كه خود شما در جريان هستيد مقوله مهم پژوهش و تحقيق در بين دانش‌آموزان و همين‌طور معلمان در نظام‌هاي آموزشي پيشرفته در دنيا جايگاه پررنگي دارد، اما در نظام آموزشي ما چندان كه شايسته بوده و ضرورت داشته به آن توجهي نشان نداده‌ايم، براي رفع اين معضل آيا تدابيري انديشيده‌ايد؟
بنابه فرمايش حضرت علي (ع) هيچ راه و رسمي بهتر از تحقيق نيست. بديهي است عمل به اين كلام گهربار مرهون برنامه‌ريزي و تربيت افراد جست‌وجوگر و پژوهنده است كه مأموريت اساسي نظام تعليم و تربيت به حساب مي‌آيد. بر اين اساس يكي از كارهاي جديد كه در سال‌هاي اخير در وزارت آموزش و پرورش در حال انجام و پيگيري جدي است، برنامه‌ريزي و فعاليت در جهت تشويق دانش‌آموزان به پژوهش و تحقيق است كه اين كار خود گام و راهي به سوي توليد علم و انديشه علمي است. در همين‌باره وظيفه اساسي برنامه‌ريزان و سياستگذاران و معلمان براي پرورش انسان‌هاي آزاد و مستقل، صاحب انديشه و روحيه علمي، پرورش استعداد و توانايي حل مسائل و مشكلات زندگي واقعي در وجود فراگيران است، لذا معلمان و دست‌اندركاران و مسئولان بايد با كشف و به‌كارگيري راه‌ها و شيوه‌هاي گوناگون اين روحيه را در وجود آنان بپرورانند. البته در همين‌باره اقدامات قابل توجهي انجام شده است كه از جمله آنها مي‌توان به تغيير رويكرد يادگيري حافظه محور به رويكرد پژوهش محور اشاره كرد. برنامه «معلم پژوهنده» هم از جمله برنامه‌هايي است كه تلاش مي‌كند فرهنگ پژوهش را به ميان معلمان ببرد و اين فرهنگ را از طريق آنها به دانش‌آموزان گسترش دهد.
در اين برنامه پژوهشگر (معلم) براي بهسازي يا حل يك مسئله خود شخصاً و يا به كمك همكارانش به بررسي و پژوهش مي‌پردازد تا سرانجام وضعيت نامطلوب موجود را به وضعيت مطلوب و مناسب تبديل كند. برنامه‌اي هم با عنوان برنامه «دانش‌آموز پژوهنده» در حال اجراست كه در آن دانش‌آموز در برخورد با يك موقعيت مبهم و مسئله يا مشكل، كاوشگرانه دست به فعاليت مي‌زند، يعني با روش خاص خود بتواند فرضيه بدهد و فرضيه خود را آزمايش، بررسي و تجزيه و تحليل و در نهايت نتيجه‌گيري كند و از اين طريق دانش جديد و نو ارائه كند، موقعيتي مبهم را روشن و يا مسئله‌اي را حل كند و يا اثري جديد خلق، كشف و يا ابداع كند. اين باعث مي‌شود دانش‌آموز دانش و يادگيري خود را در زمينه‌اي خاص توسعه بخشد. از ديگر اقدامات اين وزارتخانه در اين‌باره توسعه پژوهش‌سراهاي دانش‌آموزي است كه با امكانات و تجهيزات لازم تأسيس مي‌شود. در حال حاضر 300 پژوهش‌سرا در سراسر كشور فعال است. توسعه روش‌هاي فعال تدريس در نظام برنامه درسي هم از جمله راه‌هاي مؤثر در اين زمينه است. اين روش در برنامه‌هاي درسي كشور بويژه در دوره دبستان مورد تأكيد بسياري قرار گرفته است. برگزاري جشنواره‌هاي علمي از جمله جشنواره خوارزمي هم از جمله برنامه‌هايي است كه دانش‌آموزان را تشويق به شركت در آن مي‌كند و انگيزه پژوهش و تحقيق را در آنها افزايش مي‌دهد. ايران سال 18 / شنبه 13 اسفند1390
