خود کنترلی در کودکان + فيلم
خویشتن داری یا خود کنترلی یعنی توانایی کودک در به تاخیر انداختن نیاز برای رسیدن به چیز بهتری در آینده . برای این کار می توان به میزان بزرگی کارها، به کودک پاداشهای بزرگتری بدهیم . کودک یاد می گیرد پاداش بزرگتر را به پاداش کوچکتر ترجیح دهد . مثلا کودکی که در خیابان اظهار گرسنگی یا دفع می کند می توان در حد معقول ، با پیشنهاد یک پاداش که مورد علاقه کودک است از وی خواست که کمی صبر کند تا به مکان مناسبی برسید . کودک برای رسیدن به آن پاداش بزرگتر ، فعلا از لذت کوچکتر ( دفع ) صرف نظر می کند .
تولد تا یک و نیم سالگی
باید توجه داشت که این مرحله سنی زیر بنای شخصیت کودک را می‌سازد. کودک با ورود به محیط جدید نیاز به آن دارد که احساس امنیت و اعتماد در او شکل گیرد و این وظیفه بر عهده والدین است که آن را به انجام برسانند. توجه به برخی نکات در این مرحله سنی برای والدین لازم است.
· در این مرحله سنی باید تمام نیازهای نوزاد به اندازه لازم و به موقع برآورده شود.
· مادر باید کاملا تابع نوزاد بوده(نه اینکه نوزاد تابع او باشد) و همیشه در دسترس نوزاد باشد.
· هیچ گونه نظم‌دهی در این مرحله سنی نباید اعمال گردد. زیرا هنوز زیر ساخت‌های لازم در کودک شکل نگرفته است.
· هر گونه اجبار، زور و تنبیه اثرات بسیار مخربی در شخصیت و آینده کودک دارد. در روایت آمده که روزی، کودکی شیر‌خوار را نزد رسول خدا(ص) آوردند. کودک لباس پیامبر را تر کرد، دایه، کودک را به شدت و ناراحتی از پیامبر جدا کرد، به طوری که کودک گریان شد. حضرت به او فرمود: آرام، لباس مرا آب تطهير مي‌كند ولى چه چيز ميتواند غبار كدورت و رنجش را از قلب کودک برطرف نمايد.[1] · والدین باید در خانه محیطی کاملا امن، توام با آرامش، برای کودک خود فراهم کنند. شما والدین محترم باید توجه داشته باشید که با انجام این اقدامات زمینه مساعدی برای خویشتنداری فرزندانتان در آینده فراهم می‌کنید.
برای داشتن کودکانی خویشتندار باید به مراحل مختلف سنی آنان توجه لازم را داشته باشیم. زیرا کودکان در هر مرحله سنی توانایی‌ها و قابلیت‌های خاصی دارند که اگر شما والدین محترم به آن آگاهی کافی نداشته باشيد تربیت خوبی نخواهيد داشت. ما در اين نوشتار سعي خواهيم كرد به نحوه صحيح تربيتي كه در دو قطع سني (تولد تا يك و نيم سالي) و (يك و نيم تا سه سالگي) به خويشتنداري منتهي شود اشاره كنيم.
کودکی که خود کنترلی ضعیف دارد کم طاقت ، هواس پرت است وصبر و تحمل کمی دارد .البته به یاد داشته باشید که افراط در تکنیک خود کنترلی به کودک آسیب خواهد زد . کودکانی که توسط والدین مجبور به خود کنترلی بیش از حد می شوند ، خجالتی می شوند ، نمی توانند احساسات خود را بیان کنند در نتیجه خواسته هایشان را غیر مستقیم می گویند . دروغگو وپنهان کار می شوند .تولد تا یک و نیم سالگی
باید توجه داشت که این مرحله سنی زیر بنای شخصیت کودک را می‌سازد. کودک با ورود به محیط جدید نیاز به آن دارد که احساس امنیت و اعتماد در او شکل گیرد و این وظیفه بر عهده والدین است که آن را به انجام برسانند. توجه به برخی نکات در این مرحله سنی برای والدین لازم است.
· در این مرحله سنی باید تمام نیازهای نوزاد به اندازه لازم و به موقع برآورده شود.
· مادر باید کاملا تابع نوزاد بوده(نه اینکه نوزاد تابع او باشد) و همیشه در دسترس نوزاد باشد.
· هیچ گونه نظم‌دهی در این مرحله سنی نباید اعمال گردد. زیرا هنوز زیر ساخت‌های لازم در کودک شکل نگرفته است.
· هر گونه اجبار، زور و تنبیه اثرات بسیار مخربی در شخصیت و آینده کودک دارد. در روایت آمده که روزی، کودکی شیر‌خوار را نزد رسول خدا(ص) آوردند. کودک لباس پیامبر را تر کرد، دایه، کودک را به شدت و ناراحتی از پیامبر جدا کرد، به طوری که کودک گریان شد. حضرت به او فرمود: آرام، لباس مرا آب تطهير مي‌كند ولى چه چيز ميتواند غبار كدورت و رنجش را از قلب کودک برطرف نمايد.[1] · والدین باید در خانه محیطی کاملا امن، توام با آرامش، برای کودک خود فراهم کنند. شما والدین محترم باید توجه داشته باشید که با انجام این اقدامات زمینه مساعدی برای خویشتنداری فرزندانتان در آینده فراهم می‌کنید.
یک و نیم تا سه سالگی
در این مرحله سنی کودک از استقلال تازه یافته خود شادمان است. او که تاکنون قادر به انجام هیچ یک از کارهای خود نبود و برای انجام کوچکترین کارهای خود نیاز به والدین داشت به تدریج برخی از کارها را می‌تواند انجام دهد. به همین دلیل در این مقطع سنی این جمله را از کودک خود بسیار می‌شنوید: «خودم می‌خوام ...». حال شما والدین باید:
· به کودک اجازه دهید، تا کاری را که می‌تواند، انجام دهد. البته کمک به او را نباید فراموش کرد. · در انجام کارهایی که با توانایی کودک انطباق دارد او را تشویق کنید.
· با رفتار درست خود اجازه دهید تا احساس استقلال در کودک به خوبی شکل گیرد.
· از تنبیه به هیچ وجه نباید برای شکل‌گیری خود‌مهارگری در کودک استفاده کرد.
· اگر کودک کار خطایی انجام داد می‌توان با روش‌های همچون جایگزینی، پرت کردن حواس او را از کار خطا باز داشت.
· یادگیری کودک در این مرحله بیشتر از طریق مشاهده و تقلید می‌باشد. و آنان را باید مقلدان بزرگ نامید. اگر کودک این مرحله را با موفقیت بگذراند خوش‌بینی، حسن نیت و اراده قوی در او به خوبی شکل می‌گیرد. و این امر در خویشتنداری او تاثیر به سزایی دارد. اميدواريم كه با به كارگيري اين نكات بتوانيم، كودكان، اين گلهاي باغ زندگي را به خوبي پرورش داده، رحمت و غفران الهي را شامل خود گردانيم. راهكارهاي ايجاد خويشتنداري(5/1 تا 3 سالگي) برای داشتن کودکانی خویشتندار باید به مراحل مختلف سنی آنان توجه لازم را داشته باشیم. زیرا کودکان در هر مرحله سنی توانایی‌ها و قابلیت‌های خاصی دارند که اگر والدین به این امر آگاهی کافی نداشته باشند تربیت خوبی نخواهند داشت.
در روایتی آمده است که رسول اكرم(ص) فرمود: خداى رحمت كند كسى را كه در نيكى و نيكوكارى بفرزند خويش كمك كند. راوى پرسيد: چگونه فرزند خود را در نيكى يارى نمايد؟ حضرت در جواب فرمودند: «يقبل ميسوره»آنچه را كه كودك در قوه و قدرت داشته و انجام داده است از او قبول كند.«و يتجاوز عن معسوره» و آنچه انجام آن براى كودك سنگين و طاقتفرسا است از او نخواهد.[2] این امر در صورتی ممکن است که والدین نسبت به توانایی‌های کودک خود در مراحل مختلف سنی آگاهی لازم را داشته باشند. اما كودكان در مرحله سنی 5/1 تا 3 سالگي از استقلال تازه یافته خود شادمان‌اند. آنها که تاکنون قادر به انجام هیچ یک از کارهای خود نبودند و برای انجام کوچکترین کارهای خود نیاز به والدین داشتند به تدریج برخی از کارها را می‌توانند انجام دهند.
به همین دلیل در این مقطع سنی این جمله را از کودکان خود بسیار می‌شنوید:
«خودم می‌خوام ...». حال شما والدین براي بالا بردن خود‌مهارگري كودكتان باید:
· به او اجازه دهید، تا کاری را که می‌تواند، انجام دهد. البته کمک به او را نباید فراموش کرد.
· در انجام کارهایی که با توانایی کودک انطباق دارد او را تشویق کنید. زيرا اين امر اعتماد‌به‌نفس او را افزايش داده و بالا رفتن اعتماد‌به‌نفس قدرت كودك براي كنترل خودش را بيشتر مي‌كند.
· با رفتار درست خود اجازه دهید تا احساس استقلال در کودک به خوبی شکل گیرد. زيرا كودكي كه مستقل شود مسئوليت كارهايش را خود بر عهده گرفته و اين مسئوليت‌پذيري خويشتنداري او را تقويت مي‌كند.
· از تنبیه به هیچ وجه نباید برای شکل‌گیری خود‌مهارگری در کودکان اين مقطع سني استفاده کرد. زيرا كودكي كه از ترس تنبيه كاري را انجام نمي‌دهد، در نبود تنبيه با اشتياق بيشتر به سمت انجام آن كار مي‌رود. ضمن آنكه بسياري از خطاهاي كودكان در اين مرحله سني بخاطر ضعف فكري و شناختي آنهاست.
· اگر کودک کار خطایی انجام داد می‌توان با روش‌های همچون جایگزینی، پرت کردن حواس او را از کار خطا باز داشت.
· یادگیری کودکان در این مرحله بیشتر از طریق مشاهده و تقلید می‌باشد. و آنان را باید مقلدان بزرگ نامید. لذا نحوه رفتار درست والدين و خويشتنداري آنها در موقعيت‌هاي مختلف ميتواند تأثير بسيار مثبتي در كودكشان داشته باشد. اگر کودک این مرحله را با موفقیت بگذراند خوش‌بینی، حسن نیت و اراده قوی در او به خوبی شکل می‌گیرد. و این امر در خویشتنداری او تاثیر به سزایی دارد.
در این مرحله سنی کودک از استقلال تازه یافته خود شادمان است. او که تاکنون قادر به انجام هیچ یک از کارهای خود نبود و برای انجام کوچکترین کارهای خود نیاز به والدین داشت به تدریج برخی از کارها را می‌تواند انجام دهد. به همین دلیل در این مقطع سنی این جمله را از کودک خود بسیار می‌شنوید: «خودم می‌خوام ...». حال شما والدین باید:
· به کودک اجازه دهید، تا کاری را که می‌تواند، انجام دهد. البته کمک به او را نباید فراموش کرد. · در انجام کارهایی که با توانایی کودک انطباق دارد او را تشویق کنید.
· با رفتار درست خود اجازه دهید تا احساس استقلال در کودک به خوبی شکل گیرد.
· از تنبیه به هیچ وجه نباید برای شکل‌گیری خود‌مهارگری در کودک استفاده کرد.
· اگر کودک کار خطایی انجام داد می‌توان با روش‌های همچون جایگزینی، پرت کردن حواس او را از کار خطا باز داشت.
· یادگیری کودک در این مرحله بیشتر از طریق مشاهده و تقلید می‌باشد. و آنان را باید مقلدان بزرگ نامید. اگر کودک این مرحله را با موفقیت بگذراند خوش‌بینی، حسن نیت و اراده قوی در او به خوبی شکل می‌گیرد. و این امر در خویشتنداری او تاثیر به سزایی دارد. اميدواريم كه با به كارگيري اين نكات بتوانيم، كودكان، اين گلهاي باغ زندگي را به خوبي پرورش داده، رحمت و غفران الهي را شامل خود گردانيم. راهكارهاي ايجاد خويشتنداري(5/1 تا 3 سالگي) برای داشتن کودکانی خویشتندار باید به مراحل مختلف سنی آنان توجه لازم را داشته باشیم. زیرا کودکان در هر مرحله سنی توانایی‌ها و قابلیت‌های خاصی دارند که اگر والدین به این امر آگاهی کافی نداشته باشند تربیت خوبی نخواهند داشت.
در روایتی آمده است که رسول اكرم(ص) فرمود: خداى رحمت كند كسى را كه در نيكى و نيكوكارى بفرزند خويش كمك كند. راوى پرسيد: چگونه فرزند خود را در نيكى يارى نمايد؟ حضرت در جواب فرمودند: «يقبل ميسوره»آنچه را كه كودك در قوه و قدرت داشته و انجام داده است از او قبول كند.«و يتجاوز عن معسوره» و آنچه انجام آن براى كودك سنگين و طاقتفرسا است از او نخواهد.[2] این امر در صورتی ممکن است که والدین نسبت به توانایی‌های کودک خود در مراحل مختلف سنی آگاهی لازم را داشته باشند. اما كودكان در مرحله سنی 5/1 تا 3 سالگي از استقلال تازه یافته خود شادمان‌اند. آنها که تاکنون قادر به انجام هیچ یک از کارهای خود نبودند و برای انجام کوچکترین کارهای خود نیاز به والدین داشتند به تدریج برخی از کارها را می‌توانند انجام دهند.
به همین دلیل در این مقطع سنی این جمله را از کودکان خود بسیار می‌شنوید:
«خودم می‌خوام ...». حال شما والدین براي بالا بردن خود‌مهارگري كودكتان باید:
· به او اجازه دهید، تا کاری را که می‌تواند، انجام دهد. البته کمک به او را نباید فراموش کرد.
· در انجام کارهایی که با توانایی کودک انطباق دارد او را تشویق کنید. زيرا اين امر اعتماد‌به‌نفس او را افزايش داده و بالا رفتن اعتماد‌به‌نفس قدرت كودك براي كنترل خودش را بيشتر مي‌كند.
· با رفتار درست خود اجازه دهید تا احساس استقلال در کودک به خوبی شکل گیرد. زيرا كودكي كه مستقل شود مسئوليت كارهايش را خود بر عهده گرفته و اين مسئوليت‌پذيري خويشتنداري او را تقويت مي‌كند.
· از تنبیه به هیچ وجه نباید برای شکل‌گیری خود‌مهارگری در کودکان اين مقطع سني استفاده کرد. زيرا كودكي كه از ترس تنبيه كاري را انجام نمي‌دهد، در نبود تنبيه با اشتياق بيشتر به سمت انجام آن كار مي‌رود. ضمن آنكه بسياري از خطاهاي كودكان در اين مرحله سني بخاطر ضعف فكري و شناختي آنهاست.
· اگر کودک کار خطایی انجام داد می‌توان با روش‌های همچون جایگزینی، پرت کردن حواس او را از کار خطا باز داشت.
· یادگیری کودکان در این مرحله بیشتر از طریق مشاهده و تقلید می‌باشد. و آنان را باید مقلدان بزرگ نامید. لذا نحوه رفتار درست والدين و خويشتنداري آنها در موقعيت‌هاي مختلف ميتواند تأثير بسيار مثبتي در كودكشان داشته باشد. اگر کودک این مرحله را با موفقیت بگذراند خوش‌بینی، حسن نیت و اراده قوی در او به خوبی شکل می‌گیرد. و این امر در خویشتنداری او تاثیر به سزایی دارد.
برای داشتن کودکانی خویشتندار باید به مراحل مختلف سنی آنان توجه لازم را داشته باشیم. زیرا کودکان در هر مرحله سنی توانایی‌ها و قابلیت‌های خاصی دارند که اگر شما والدین محترم به آن آگاهی کافی نداشته باشيد تربیت خوبی نخواهيد داشت. ما در اين نوشتار سعي خواهيم كرد به نحوه صحيح تربيتي كه در دو قطع سني (تولد تا يك و نيم سالي) و (يك و نيم تا سه سالگي) به خويشتنداري منتهي شود اشاره كنيم.
در زمانهایی که با اقتدار با کودک رفتار می کنید و کودک شما را متهم به “نا مهربانی” میکند با او اینگونه سخن بگویید : من تو را دوست دارم و به همین دلیل آینده تو برای من مهم است گاهی برای محفاظت از تو ، باید تو را از چیز هایی منع کنم . وقتی بزرگ تر شدی خواهی فهمید که من برای تو کار بزرگی انجام داده ام . ما از کودک نمیخواهیم مطیع ما باشد تنها از او میخواهیم ضوابطی را که به او یاد آوری میکنیم رعایت کند .
احترام به دیگران با احترام گذاشتن به والدین شروع میشود. احترام هیچگاه نمی‌تواند یک طرفه باشد، به همین دلیل برای اینکه به کودک احترام گذاشتن به دیگران را بیاموزیم، قبل از هر چیز باید با او با احترام رفتار کنیم. عشق ورزیدن به کودک بدون فاکتور احترام نمی تواند پاسخ گوی نیاز کودک باشد.
فرمولی برای بر آورده کردن خواسته های کودک
هنگامی که کودک خواسته ای دارد،ابتدا به کودک اجازه دهید تقاضا کند، سپس خواسته اش را طبق این فرمول اجابت کنید.
به این فرمول توجه کنید :
نیاز >>> تلاش >>> امتیاز >>> خواسته
کودک شما باید ابتدا احساس نیاز کند و برای احساس نیازش آنقدر انگیزه داشته باشد که تلاش کند . البته بسیاری از اوقات تلاش به تنهایی ما را به خواسته نمی رساند زیرا که امتیاز لازم را ممکن است به دست نیاورده باشیم . پدر و مادری که از روی دلسوزی تلاش و امتیاز را از این فرمول حذف نمایند و کودک خود را از “نیاز” ، مستقیما به “خواسته” برسانند در حق کودک خود بی رحمی می کنند.
گردآورنده :
مجيد همتي
سارا گودرزی
