میگنا: در قسمت قبل با ویژگی های مادر به اندازه کافی خوب از نظر وینی کات آشنا شدید در ادامه در این مورد توضیح بیشتری داده خواهد شد. از این طریق ‏کودک به این درک می‌رسد که دیدگاه او از دیدگاه دیگران متفاوت است. به عبارتی، به کلام در آوردن ‏هیجان‌های مختلف و استفاده از زبان، کلید ورود به دنیای ذهنی خود به مثابه ذهنی متمایز از دیگران است‎.‎ 

یادمان باشد، یک مادر به همان اندازه که می تواند رشد دهنده باشد، می تواند بدخیم و آسیب رسان باشد. و ‏این تاثیر سرنوشت ساز، بخاطر وابستگی حیاتی کودک به مادر است. در نتیجه کودک هرچقدر هم که ‏مراقبش بد و ناکارآمد باشد، بازهم حاضر نیست او را ترک کند زیرا از دست دادن مراقب همیشگی باعث ‏احساس ناامنی و فروپاشی را در کودک موجب می گردد.‏
 
کودک بواسطه ی حضور و تداوم حضور دیگری است که احساسی از خود پیدا می کند. و احساس خود او ‏وابسته به آن چیزی است که در رابطه با مراقب و مراقبین اصلی اش دریافت می کند. کودک خود را ‏همانطوری می بیند که در رابطه با والدین یا مراقبین اصلی اش دیده شده است.

اگر در رابطه با افراد مهم ‏زندگی تصویر مثبت و ارزشمندی از کودک ارائه شود، او نیز خودش را همانگونه خواهد دید و متناسب با آن ‏تصویر بهتری از خودش در آینده خواهد داشت. اما اگر تصویری که والدین به کودک ارائه می کنند، تصویر ‏کودکی آسیب پذیر، آسیب زننده، پرخاشگر، فضول، بی عرضه، خرابکار ، وابسته، ضعیف و… باشد، کودک نیز ‏خودش را همانطور خواهد دید و به همان شیوه عمل خواهد کرد. در نتیجه مادرانی که بسیار سرزنش گر، ‏کنترل کننده، مداخله گر و بیش از حد مراقبت کننده، یا بی تفاوت و اغفال گر باشند، در کودکشان حسی از ‏بی ارزشی، و بدبودن ایجاد می کنند، که این حس موجب ناکارآمدی بیشتر آنها خواهد شد و سرزنش بیشتر ‏محیط بیرونی را برای آنها به دنبال خواهد داشت. اینگونه است که ارتباط با مادر و مراقبین اصلی، آینده ی ‏کودکان را رقم می زند.‏
‎
برای اینکه مادر خوبی باشیم، نیازی نیست که بی نقص بوده و هیچ ناکامی ای به کودک ندهیم. اما لازم است ‏دلمشغول کودکمان باشیم و از او در مقابل اضطراب ها و نگرانی هایی که بیش از حد توان اوست مراقبت ‏کنیم. همچنین ناکامی هایی در حد توان و تحمل کودک به او ارائه کنیم نه کمتر و نه بیشتر. به همین دلیل ‏است که وینیکات از واژه کافی برای خوب بودن استفاده می کند. خوب بودن به معنای مراقبت کردن مادرانه ‏نه بیش از حد، و نه کمتر از حد است. ما به عنوان مادر، باید توانایی تحمل نقص ها و محدودیت های خودمان ‏را داشته باشیم و به اقتضای آن نقص ها و محدودیت های فرزندمان را نیز بپذیریم و از او انتظاری بیش از حد ‏توانش یا کمتر از حد توانش نداشته باشیم. همانطور که از خودمان نیز نباید انتظاری بیشتر یا کمتر از حد ‏توانمان داشته باشیم‎.

مادر به قدر کافی خوب، مادری است در دسترس و نه مداخله گر، که حضور دائمی اش حس می شود و در ‏زمان نیاز پناه امنی برای کودک است، اما حضورش آنچنان پررنگ و مداخله گر نیست که به کودک زمانی ‏برای تنهایی و خلاقیت و شکست خوردن و ناکام شدن و حتی درد کشیدن ندهد. اما حضور امنش همیشه ‏حس میشود که در زمان نیاز در دسترس باشد و این سبب می شود که کودک از مواجه شدن با خطرات ‏نترسد چون در صورت تهدید و خطر توان بازگشت به دامان مادر را خواهد داشت.

اما کودکی که مادری بیش ‏از حد نقش مداخله گر را دارد، هرگز فرصتی برای کشف و تنهایی و در نتیجه شناخت توانمندی های ‏واقعی خودش را نخواهد داشت و فکر می کند بدون حضور مادر تهدید می شود و نمی تواند از خودش ‏مراقبت کند در نتیجه در زمان تنهایی به دلیل اینکه توانایی های واقعی خودش را نشناخته، خطاهای بیشتری ‏از او سر میزند و نگرانی و عدم اعتماد به خودش، مانع کشف درست و سازنده خواهد شد. همچنین است ‏مادری غیر حضورمند که به شیوه ای دیگر مانع احساس امنیت فرزندش می شود. مادری که از نظر هیجانی ‏در دسترس است، از طریق کلامی‌سازی حالات مختلف احساسی کودک، کنجکاوی او را نسبت به جستجوی ‏حالات ذهنی خود برمی‌انگیزد‎.

نویسنده: دکتر عارفه منجم، روانشناس