باید توجه داشت در صورت وجود علایم خودکشی زیر احتمال خودکشی بالا میرود؛
1- وجود علایم افسردگی: ناامیدی، احساس درماندگی، گریه طولانی، احساس گناه و عذاب وجدان، کاهش انگیزه و....
2- سوگ تحلیل نشده
3- خودزنی
4- انزوا یا کناره گیری از دیگران
5- سابقه خودکشی قبلی
6- رفتار تکانشی و پرخاشگری
7- اعتیاد و مصرف داروهای روانگردان
8- صحبت مستقیم یا غیرمستقیم درباره مرگ از طریق نوشته ها، گفتگوها، دفترچه خاطرات، اشعار و فیلمهای مورد علاقه، رنگها.
چگونه می توان به فردی که قصد خودزنی و خودکشی دارد کمک نمود؟
اغلب خودزنی ها را میتوان با اقدامهای به جا و مناسب در مورد افراد در معرض بحران پیشگیری نمود. اگر فردی را که قصد خودزنی دارد می شناسید لازم است اقدامات زیر را انجام دهید:
- خونسرد باشید در بیشتر موارد عجله ای در کار نیست. بنشینید و واقعاً به صحبتهای فرد گوش فرا دهید و ضمن درک، حمایتهای عاطفی خود را در مورد وی اعمال نمایید.
- به طور مستقیم راجع به خودزنی بحث نمایید بیشتر افراد راجع به مرگ و مردن احساسات مبهمی داشته و آماده دریافت هر نوع کمکی هستند. از صحبت یا سؤال مستقیم راجع به خودزنی، ترس یا وحشتی به خود راه ندهید.
- فرد را به استفاده از روشهای حل مسأله و اقدامات مثبت تشویق و ترغیب نمایید. به خاطر داشته باشید فردی که در موقعیت بحران عاطفی قرار دارد نمیتواند منطقی و دقیق فکر کند. او را از هر گونه اقدام جدی و تصمیمات غیرقابل برگشت در موقعیت بحران باز دارید و راجع به تغییرات مثبتی که امید به زندگی را در وی افزایش می دهد بحث و گفتگو نمایید.
- به نشانه های خودکشی توجه کرده و آرام و بدون قضاوت و سوالهای ساده و مستقیم با وی ارتباط بگذاریم.
- از دودلی ها و تردیدهای افراد برای کمک استفاده گردد.
- فرد را در امور و برنامه ریزی برای آینده نزدیک و هدفهای کوتاه مدت دخالت دهید.
- ارائه پاسخ به بازماندگان فرد خودکش یا خودزن
- خودکشی مربوط به فوریتها میباشد و نیازمند مداخله سریع درمانگر میباشد.
- از دیگر افراد متخصص کمک بگیرید.
علیرغم این که شما قصد کمک دارید، سعی نکنید با ایفای نقش فرد همهکارتوان، تمام مسئولیت را خود به عهده گیرید. migna.ir در جستجوی افرادی که بتوانند در زمینه های تخصصی به شما کمک کنند برآیید، حتی اگر به قیمت از بین رفتن اعتماد او به شما شود. اجازه دهید فرد مشکل دار بفهمد که شما برای وی اهمیت قائلید و نسبت به او چنان علاقهمندید که قصد کمک گرفتن از دیگران جهت رفع مشکلات وی را دارید.
برای فردی که اقدام به خودزنی کرده است چه باید کرد؟
- اقدامات طبی و کمک به برگشت سلامت جسمی فرد را در اولویت کار قرار دهید و سریعاً به مراکز بهداشتی و درمانی اورژانس اعزام کنید.
- پس از رفع خطر جسمی فرد را جهت دریافت خدمات روانپزشکی، مشاوره و مددکاری به مراکز مشاوره و زیربط راهنمایی کنید.
- چنانچه فردی قصد اقدام به خودزنی یا خودکشی از طریق پرتاب از بلندی و. . . داشته و جهت انصراف از تصمیم نیز مقاومت دارد در اولویت اول به سازمان خدمات آتش نشانی و سپس به نیروی انتظامی و مراکز مشاوره اطلاع دهید.
درمان Self Injury:
افرادی که اقدام به خودزنی می نمایند اکثراً مبتلا به بیماری های مغزی، عقب ماندگی ذهنی،مشکلات ارگانیک یا اعتیاد هستند و خودزنی های مکرر این بیماران گاهی حتی به معلولیت منتهی می گردد. تحقیقات بر روی این گروه از بیماران نشان می دهد که اغلب دچار اختلال دیگری نیز از جمله اختلالات خلقی، اختلالات اضطرابی، اختلال وسواسی اجباری، اختلال استرس پس از سانحه، اختلالات تجزیه ای، اختلالات خوردن، اختلال شخصیت ضداجتماعی، اختلال شخصیت مرزی، اسکیزوفرنیا و اختلال اسکیزوفرنیفرم، سوءمصرف و وابستگی به مواد، هستند عوامل بیولوژیک مانندکاهش سروتونین یا متابولیت های آن در مغز منجر به افزایش رفتارهای تکانه ای می شود بین خود زنی و خشونت به خود و متابولیتی بنام 5HIAA نیز ارتباطهایی وجود دارد.
داروهای SSRI باعث افزایش خویشتنداری و کاهش خودزنی در این افراد می شود اختلال سیستم افیونی درون مغز نیز در این اختلال مهم شمرده شده است دو فرضیه در اینمورد وجود دارد یکی از خطرات همراه با Self Injury معتاد شدن به آن است و زمانی که خودزنی به صورت عادت باشد کنار گذاشتن آن بسیار دشوار است. Self Injury مانند دیگر اعتیاد ها نیاز به یاری و درمان حرفه ای دارد. پیدا کردن پزشکی که در مورد Self Injury تخصص داشته باشد امری ضروری است .
درمان خودزنی می تواند شامل موارد زیر باشد:
• روان درمانی: مشاوره روانشناسی میتواند به فرد در توقف خودزنی کمک کند.
CBT (نوعی روان درمانی) می تواند به فرد بیاموزد که احساسات خود را به صورت سالم مهار کند. هر دو روش شناختی ـ رفتاری تلفیقی با مدیریت خشم و روش شناختی ـ رفتاری از نظر روزهای ماندن در درمان، میزان بازگشت علائم و میل مصرف مواد از روش دارو درمانی (مصرف نالترکسون) موثرتر هستند. همچنین روش درمان شناختی- رفتاری تلفیقی با مدیریت خشم نسبت به روش شناختی رفتاری از نظر روزهای ماندن در درمان، شدت علائم، میل به مصرف مواد، سبکهای مقابلهای و میزان خشم موثر بوده است.
روشهای درمانی شناختی ـ رفتاری تلفیقی با مدیریت خشم، به شکل قابل توجهی اثربخشی درمان شناختی ـ رفتاری و دارو درمانی را در زمینه پیشگیری از بازگشت دوباره علائم بیماری و سایر شاخصهای مربوط به بهبودی، از جمله وابستگی به مواد مخدر بالا میبرد.
• درمان رفتار دیالکتیکی: DBT نوعی درمان فردی یا گروهی است که به اشخاص کمک کند بر تمایلات خودویرانگر (مانند خودزنی) فائق آیند، راههای تحمل سختی را یاد بگیرند و مهارت های جدید سازگاری مانند مراقبه را بیاموزند.
• درمان اضطراب پس از رویدادهای ناگوار (PTSD): این نوع تراپی میتواند برای افراد مبتلا به خودزنی که سابقه سوء رفتار یا رابطه جنسی با محارم را دارند مفید باشد.
•سابقه مورد سوء استفاده قرار گرفتن و یا زنا با محارم و آشنایان می تواند شخص را به سمت رفتارهای آسیب زا سوق دهد . در این موارد درمان هایی که برای بیماری PTSD استفاده می شوند ، برای Self Injury نیز موثرند .
• گروه درمانی: صحبت کردن درمورد بیماریتان در گروهی که متشکل از افرادی با مشکلات مشابه است میتواند در کاهش شرمساری ناشی از خودزنی مفید باشد و از بروز سالم احساسات حمایت کند. گروه درمانی می تواند شرم و خجالت ناشی از Self Injury را کاهش دهد و همچنین باعث شود فرد احساسات خود را به درستی تخلیه کند .
• خانواده درمانی: این نوع تراپی به سوابق تنشهای مربوط به خودزنی در خانواده میپردازد و میتواند به اعضای خانواده کمک کند که به صورت مستقیم و بی پرده با هم ارتباط برقرار کنند.
خانواده درمانی از دو جهت می تواند به فرد کمک کند: اول اینکه سوابق و یا خاطراتی که فرد را دچار استرس می کنند ، در خانواده مطرح نشوند .
دوم اینکه اعضای خانواده می آموزند که بی رنگ و بدون قضاوت با یکدیگر رابطه بر قرار کنند.
• تکنیک های خود آرام سازی: این شیوه ها در کاهش استرسی و تنشی که پیش از بروز خودزنی پدیدار میشوند مفید هستند
• درمان دارویی: داروهای ضد افسردگی یا ضداضطراب میتوانند در کاهش پاسخ های ناگهانی به استرس استفاده شوند. استفاده از داروهای SSRI در افسردگی های شدید می تواند میل به خودزنی را کاهش دهد . در موارد شدید افسردگی یا اضطراب ، داروهای ضد افسردگی وضد اضطراب، موثرند .
•در موارد شدید بیماری ،
بستری کردن بیمار می تواند یک راه حل باشد .
آینده افرادی که درگیر خودزنی هستند به کجا میرود؟
پیش بینی برای رفتارهای آسیب زننده به خود، به تناسب وضعیت جسمی و روحی شخص متغیر است. مهم است عواملی که منجر به رفتارهای آسیب زا میشوند شناسایی شده و اختلالات شخصیتی موجود در فرد شناخته و درمان شوند.
نكته: براي درمان اين مشكل، بهتر است به روانشناس باليني يا روانپزشك مراجعه نماييد.
*در تهران مركز روانشناسي و مشاوره توحيد تهران(دولتي) محيط خوبي براي حل مشكلات روحي و رواني شما نوجوانان عزیز است: شماره تلفن مركز توحيد: 66938833-66919607
لينك ورود به كانال ميگنــا
منابع:
- سايت ميگنا
-قسمتي از نوشته بیوک تاجری -دكتري روان شناسي سلامت
-مقاله اي از گروه مترجمان آریا سلامت
-جزوات