کد QR مطلبدریافت صفحه با کد QR

بايدها و نبايدهاي والدين در پرورش کودکان تيزهوش

1 دی 1392 ساعت 13:50

پسر 5 ساله ام علاقه زيادي به مشق نوشتن دارد به طور کلي به نظرم باهوش تر از هم سن و سال هايش است و مسائل را بهتر درک مي کند مي خواهم بدانم چگونه با او رفتار کنم و چطور مي توانم با توجه به هوش بالاي او بهتر تربيتش کنم؟


قدم نخست براي تعيين نحوه رفتار با يک کودک تيزهوش شناسايي اين دسته از کودکان است. براي تشخيص دقيق تر مراجعه به روان شناسان و انجام آزمون هاي لازم که با مصاحبه همراه باشد مفيدتر خواهد بود. با اين حال، در ادامه به چند نمونه از ويژگي هاي کلي اين کودکان که معمولاً در سنين پيش از دبستان مشهود است، اشاره مي شود:

ويژگي هاي يک کودک باهوش
۱ - داشتن دايره واژگان گسترده و توانايي به کارگيري صحيح کلمات در سنين بسيار کم در مقايسه با ديگر هم سالان.
۲ - توانايي به کاربردن جملات کامل، زودتر از ديگر هم سالان به ويژه توانايي تعريف داستان يا يک ماجرا.
۳ - توانايي به خاطر سپردن رويدادها و اشياي مشاهده شده با سرعت و دقت خارق العاده .
۴ - توانايي برقرار کردن ارتباط منطقي ميان موضوعات گوناگون.
۵ - توانايي تمرکز فکري روي موضوعي خاص به مدت طولاني تر و درک سريع تر مفاهيم به نحوي که گاه انگار موضوعي را مرحله به مرحله ياد نمي گيرد بلکه از روي مراحل جهش مي زند.
۶ - درک و توجه به روابط علت و معلولي در سنين کودکي.
۷ - علاقه و توانمندي در مهارت خواندن قبل از ورود به مدرسه.
۸ - داشتن انرژي فوق العاده. همچنين مشاهده شده است که اغلب کودکان باهوش نسبت به ديگر کودکان نياز کمتري به خواب دارند.
۹ - پرسيدن سوال هاي متنوع و کنجکاوي نسبت به موضوعات گسترده.
۱۰ - ارائه دقيق پاسخ همراه با توضيح جزئيات يک مسئله که نشان دهنده درک عميق اين بچه ها از موضوعات گوناگون است.

پرورش کودکان باهوش
الف) پرورش ذهن
۱) مهم ترين نکته در پرورش ذهن کودکان باهوش فراهم کردن محيطي غني است يعني فراهم کردن شرايطي که ذهن کودک در آن موقعيت ها از تحريک کافي برخوردار باشد؛ به عنوان مثال، محيط خانه اي که مادر در آن تا نيمه هاي روز مي خوابد و کودک ساعات زيادي را بدون برنامه سپري مي کند بسيار متفاوت از خانه اي است که در آن مادر با کودک بازي مي کند، از او سؤالاتي مي پرسد يا در مورد اشيا، موقعيت ها و افراد توضيحاتي را شرح مي دهد، برايش کتاب مي خواند يا او را به گردش مي برد.
۲) اين آموزش ها بايد بدون هر گونه سخت گيري و رقابت باشد و بهتر است همراه با ارائه پاداش و تشويق انجام گيرد. همچنين والدين در طراحي اين موقعيت هاي آموزشي بايد خلاقيت و تنوع لازم را به کار ببرند.
۳) بهره گرفتن از فناوري هاي در دسترس همچون رايانه و فيلم هاي آموزشي مناسب .
۴) تشويق کودکان براي مباحثه درباره يک موضوع، طرح پرسش و ارائه راه حل هاي مختلف براي يک مسئله .
۵) تشويق کودک به تجربه کردن کارهاي گوناگون براي پرورش استعدادها و توانمندي هاي خود نيز بسيار مهم است. با اين حال، بهتر است اين تجربه ها آن قدر گسترش نداشته باشد که براي کودک ملال آور باشد و نتواند توانايي خود را بر موضوع خاصي متمرکز کند.

ب) پرورش رفتارهاي مطلوب
ويژگي هاي کودکان باهوش، پرورش بهينه آن ها را دشوار مي سازد، بنابراين تربيت چنين فرزنداني دقت نظر بيشتر والدين را مي طلبد در ادامه به چند نکته در اين حوزه اشاره مي شود:
۱) همان طور که هوش سرشار آن ها به درک بهتر مسائل منجر مي شود در رابطه با موضوعات اجتماعي نيز معمولاً از رشد پيشرفته تري برخوردار هستند از اين رو اگر در مسير صحيح هدايت نشوند ممکن است جذب دوستان بزرگسال شوند و رفتارهاي نامطلوبي را بروز دهند که با سن آن ها تناسب ندارد. بنابراين بهتر است قوانين خوب بودن يا بد بودن رفتارهاي اجتماعي را به خوبي و از همان دوران کودکي براي آنان تشريح کنيد.
۲) هوش اين کودکان باعث مي شود تا سريع تر از ديگر کودکان مطالب را دريافت کنند بنابراين ممکن است صبور بودن در قبال هم سالانشان که از سرعت پردازش پايين تري بهره مند هستند براي آن ها دشوار باشد بنابراين تشويق کودکان به مشارکت در فعاليت هاي گروهي و احترام به شرايط افراد مي تواند از مشکلات بين فردي در آينده پيش گيري کند.
۳) گفته مي شود که: " کودکان آن چيزي نمي شوند که ما مي خواهيم بلکه به آن چيزي تبديل مي شوند که ما هستيم". اين جمله درباره کودکان باهوش بيشتر صدق مي کند بنابراين والدين بايد در حضور اين کودکان مراقبت بيشتري را نسبت به رفتارها و کلام خود داشته باشند زيرا آن ها با دقت بسياري به صورت يک ناظر دقيق کردار و گفتار والدين شان و حتي اطرافيان را ارزيابي مي کنند.
۴) از آن جا که اين کودکان خيلي زود از فعاليت هاي روزمره و بدون تحريک ذهني کسل مي شوند توجه به برنامه هاي تفريحي و غني سازي اوقات فراغت آن ها بسيار ارزشمند است با اين حال تبيين معيارهاي سخت گيرانه براي استفاده از زمان هاي فراغت و تاکيد بيش از حد بر يادگيري، به جاي لذت بردن از دوران کودکي شيوه مطلوبي نيست .
۵) ثبات در رفتار با اين کودکان بسيار اهميت دارد زيرا آن ها خيلي زود درک مي کنند که احتمالاً در چه شرايطي مي توان خلاف قوانين والدين عمل کرد يا آن که والدين بر سر چه مباحثي اختلاف نظر دارند. بنابراين سعي کنيد تا قوانين منصفانه و با ثباتي را براي اعمال خوب و بد کودک به کار بريد.
۶) مورد تشويق قرار دادن توانمندي هاي اين کودکان بسيار ضروري است و نقش موثري در افزايش اعتماد به نفس آن ها دارد با اين حال اين کودکان بايد مورد محبت کافي قرار داشته باشند تا بدانند که علاقه والدين به آن ها صرفاً به خاطر هوش آن ها نيست و حتي اگر نتوانند موفقيت چشمگيري را در يک رقابت به دست آورند، باز هم از توجه والدين نسبت به آنان کاسته نمي شود.
زهرا حسين زاده ملکي- روان شناس-خراسان


کد مطلب: 21043

آدرس مطلب :
https://www.migna.ir/note/21043/بايدها-نبايدهاي-والدين-پرورش-کودکان-تيزهوش

میگنا
  https://www.migna.ir