روزي 2 دقيقه مطالعه ما در برابر ميانگين 55 دقيقه اي مطالعه جهاني
دور از حقيقت نيست اگر ادعا کنيم بخشي از فرهنگ مطالعه و کتابخواني به دست همين فناوري هاي جديد بلعيده شد.
وراي همه آمارهاي رسمي و غيررسمي که در تاييد يا رد آن، افراد مختلف سخن ها گفته اند، پذيرفتن اين واقعيت که اين سال ها حال سرانه مطالعه در کشورمان خوب نيست و فرهنگ مطالعه و کتابخواني ديگر در ميان خانواده ها رونق گذشته را ندارد، کار دشواري نيست.
در اين پرونده نگاهي مختصر داريم به نامهرباني هايي که خواسته و ناخواسته به يارمهربان روا داشته ايم.
يک زماني که خيلي هم دور نبود در هر محله اي يک کتابفروشي وجود داشت، در حقيقت همين لوازم التحريري هاي گرامي کتاب هم داشتند، هر چند طبيعتاً کتابي مثل «تاريخ تمدن» ويل دورانت در مغازه آن ها به فروش نمي رسيد، اما همين که کتاب هاي ژول ورن، رمان هاي عاشقانه و شعرهاي سهراب و پروين اعتصامي دم دست مردم بود غنيمتي بود. کم کم کتابفروشي هاي هر محل شدند لوازم التحريري و بعدش آن قدر اوضاع کتاب در کشور بد پيش رفت که حتي کتابفروشي هاي بزرگ هم عملاً تبديل شدند به محل فروش محصولات لوکس فرهنگي مثل پوستر شعرا، دفترچه يادداشت هاي فانتزي و جعبه هاي فانتزي کادو و... اندک کتاب هايي هم که گاهي در آن ها به چشم مي خورد در حقيقت کتاب نيستند و جز ظاهر کتاب هيچ شباهتي به اين کالاي فرهنگي و يار مهربان ندارند.
مجموعه پيامک از جملات صرفا منتسب به کوروش کبير، حسين پناهي و دکتر شريعتي در کنار يکسري کتاب مثلاً روانشناسي که در واقع کتابسازي است و مجموعه اي از داستان هاي کوتاه خارجي و داخلي بدون اجازه مولفان، که با نتيجه گيري هاي گُل درشت مشابه سريال تُرکي «کليد اسرار» سعي مي کنند به نوعي مخاطب را با ژست هاي روانشناسانه جذب کنند و... کتاب‌هاي پرفروش ما هستند.
پس نبايد به همين آمارهاي نصفه و نيمه مطالعه در کشور هم به عنوان شاخص نگاه کرد؛ چون به خاطر کيفيت کتاب هاي موجود در بازار، محتواي مناسبي به مخاطب منتقل نمي شود. از طرفي کتاب هاي الکترونيک بدون اجازه مولف و ناشر عرضه مي شوند بدون آن که سودي شامل حال کسي شود که براي تأليف اين کتاب ها زحمت کشيده، تا بتواند اثر بهتري را عرضه کند.
در اين اوضاع و احوال که مطالعه يکي از عادت هاي جامعه ما نيست بهتر است، نگاهي به آمارهاي جهاني بيندازيم. در يک نظرسنجي که چندي پيش توسط مؤسسه NOP World Culture Score در 30 کشور دنيا درباره سرانه استفاده از رسانه ها انجام گرفت، هندي ها کتابخوان ترين مردم دنيا نام گرفتند. (البته چون معيارها در اين تحقيقات متفاوت است، ممکن است در هر کار تحقيقاتي متناسب با معيارها يک کشور اول باشد) در اين نظرسنجي که با پرسش از 30 هزار نفر بزرگسال (13 سال به بالا) انجام شد، مشخص شد ميانگين جهاني سرانه مطالعه 71/55 دقيقه در روز است. (در حالي که طبق برخي آمارها در کشور ما حدود 2 دقيقه است) اين جدول نتايج 10 کشور اول اين فهرست را نشان مي دهد.
آنچه جالب توجه است حضور کشورهاي آسيايي در رتبه هاي بالاي اين فهرست است درحالي که آمريکا با سرانه 85/45 دقيقه اي و انگليس با سرانه 42/45 دقيقه اي به ترتيب در رتبه هاي 23 و 26 اين فهرست قرار گرفته اند که اين امر با توجه به وجود رسانه هاي تصويري (سينما و تلويزيون) قدرتمند در اين کشورها قابل توجيه است. در خور ذکر است در اين آمارگيري ميزان خواندن روزنامه از کتاب جدا نشده است.
منبع: روزنامه لس آنجلس تايمز.
