35درصد خانواده‌ها تک‌فرزند هستند

دکتر محمد ناظمي اردکاني رئيس سازمان ثبت احوال در اين همايش گفت: در حال حاضر جمعيت ايران بيش از 77 ميليون و 600 هزار نفر و جمعيت جهان، بيش از هفت ميليارد نفر است؛ بنابراين ايران يک درصد از جمعيت جهان را داراست که از لحاظ رتبه اي هجدهمين کشور در جهان و در آسيا دهم است و در منطقه رتبه سوم را داراست. وي ادامه داد: در حال حاضر 18 ميليون کودک و نوجوان در کشور زندگي مي  کنند و نرخ رشد جمعيت 1.03 است، در حالي که در سال 65 اين ميزان 3.09 بود. وي با انتقاد از روند مهاجرت هاي داخلي در کشور گفت:  در حال حاضر با مهاجرت از روستاها به شهرهاي کوچک و از شهرهاي کوچک به شهرهاي بزرگ، مواجه هستيم که اين وضعيت مي تواند عواقب منفي را در پي داشته باشد. رئيس سازمان ثبت احوال کشور، ميزان ولادت در کشور را سالانه يک ميليون و 400 هزار نفر اعلام کرد و گفت: رتبه ما در زمينه نرخ ولادت در بين 26 کشور منطقه، 21 است و در نرخ فوت در بين 26 کشور منطقه نيز چهاردهم هستيم. اردکاني ادامه داد: ازدواج به طور متوسط در کشور سالانه 800 هزار مورد است که در حال حاضر بالغ بر 11 ميليون نفر در آستانه ازدواج قرار دارند و منتظر تشکيل خانواده هستند. همچنين ميانگين سن ازدواج مردان 27 سال و زنان 24 سال است. به گفته وي تک فرزندي خانواده‌ها به 35 درصد افزايش يافته است.

معاون ساماندهي امور جوانان وزارت ورزش و جوانان نيز وضع سياست هاي تنبيهي را مورد انتقاد قرار داد و گفت: به جاي آنکه ابتدا به فکر وضع سياست هاي تشويقي و بدتر از آن سياست هاي تنبيهي براي افزايش نرخ باروري باشيم، لازم است براي تسهيل ازدواج بينديشيم. دکتر محمود گلزاري تاکيد کرد: بحران خانواده که اکنون دنيا با آن مواجه است به بي رغبتي به ازدواج، افزايش سن ازدواج، تشکيل خانواده هاي آشفته و طلاق عاطفي و... منجر مي شود.

گلزاري گفت: پس از ازدواج ممکن است خانواده سه مسير را طي کند برخي خانواده ها گسسته مي شوند و زندگي شان به طلاق مي انجامد. برخي ديگر آشفته و بعضي ديگر بالنده مي شوند. در ايران 20 درصد خانواده ها گسسته هستند و 37 تا 40 درصد ازدواج ها در کلان شهرها به طلاق مي انجامد.وي ادامه داد: در کشورمان 20 درصد ازدواج ها در کمتر از پنج سال به طلاق منجر مي شود و 50 درصد از اين طلاق ها در يک سال اول زندگي رخ مي دهد. البته تعداد خانواده هاي آشفته بيش از خانواده هاي گسسته است و در حال حاضر بحران هايي مانند کودک آزاري و همسر آزاري ديده مي شود که جامعه شناسان اين وضعيت را به حساب زوال خانواده مي گذارند. معاون ساماندهي امور جوانان وزارت ورزش و جوانان با ابراز نگراني درباره برخي از جوانان که نگاه مثبتي به خانواده ندارند، خاطرنشان کرد: برخي از اين جوانان به علت مشکلات موجود در خانواده و عده اي به علت برخي برنامه هاي شبکه هاي ماهواره اي و بعضي ديگر به علت بحث هاي ضعيف ديني به چنين ديدگاهي دچار شده اند. وي در ادامه تاکيد کرد: بايد خويشتن داري جنسي را از 15 سالگي به جوانان آموزش دهيم، ضمن آن که لازم است در جوانان براي ازدواج ايجاد انگيزه شود کاري که کمتر به آن پرداخته شده است. وي با اشاره به اعلام آمار افزايش طلاق در کشور خاطرنشان کرد: نبايد با اعلام اين آمارها سياه نمايي کنيم و به نوعي زمينه ازدواج هراسي را فراهم کنيم. گلزاري همچنين با اشاره به فعاليت سايت هاي غيرقانوني همسر يابي گفت: بيش از 100 سايت همسريابي رصد شده است که بيشتر آن ها غير قانوني و غير اخلاقي هستند و علمي عمل نمي‌کنند. معاون ساماندهي امور جوانان وزارت ورزش و جوانان تفکيک جنسيتي در دانشگاه ها را نيز کار اشتباهي دانست و تصريح کرد: بايد با استفاده از روش هايي زير نظر مشاوران مجرب، دختران و پسران را در دانشگاه ها به سمت ازدواج هدايت کرد.

وي همچنين بر ضرورت مشاوره قبل از ازدواج تاکيد و اعلام کرد: حدود 60 درصد از طلاق ها به علت انتخاب نامناسب همسر انجام مي گيرد و اينجاست که لازم است تا مشاوره قبل از ازدواج با مشاوره علمي - اسلامي و بيمه مشاوره همراه باشد و ضرورت دارد تا پنج سال اول زندگي از ازدواج جوان ها مراقبت کنيم.گلزاري آماري هم از تعداد طلاق ها اعلام کرد و گفت: در حال حاضر سالانه 160 هزار واقعه طلاق ثبت مي شود و هزاران زن و مرد جدا شده از همسر داريم که تحصيل کرده هستند. اما متاسفانه زنان ما پس از طلاق شانس ازدواج ندارند. وي با تاکيد بر اين که بايد فرهنگ غلط ازدواج نکردن با افراد مطلقه را از بين ببريم،اظهار داشت: ما 14 استرس پس از طلاق را به ويژه در زنان شناسايي کرديم که مواردي مانند اضطراب، نگاه منفي جامعه و ناامني اجتماعي و فرهنگي را شامل مي  شود. نبايد شرايط به گونه اي باشد که زنان پس از طلاق شانس ازدواج نداشته باشند؛ بنابراين بايد فرهنگ سازي کنيم که ازدواج با افراد مطلقه و بيوه نه تنها منعي ندارد، بلکه در اسلام نيز به آن پرداخته شده است.

رئيس مرکز آمار ايران نيز ديگر سخنران اين همايش، پيشنهاد تشکيل کميته نگارش فصل جمعيت در برنامه ششم را مطرح کرد و گفت: کميته ويژه اي را براي تدوين نگارش فصل جمعيت با حضور جمعيت شناسان و کارشناسان اين حوزه تشکيل دهيم و ضرورت ايجاد فصل جمعيت را در برنامه ششم به وجود آوريم.دکتر عادل آذر ادامه داد: اين در حالي است که پس از ابلاغ سياست هاي اصل 44 قانون اساسي، کميسيون ويژه اي با اين عنوان در مجلس تشکيل شد اما در موضوع جمعيت چنين اتفاقي نيفتاد که اين خود جاي بحث دارد.رئيس مرکز آمار ايران اعلام کرد: شدت تجرد قطعي در ميان زنان بالاتر از مردان است به طوري که از سال 85 تا 90 آمار تجرد قطعي از 1.8 به 2.8 درصد افزايش يافته است.وي با بيان اينکه هنوز وارد مرحله سالمندي جمعيت نشده ايم، تصريح کرد: هرم سني جمعيت در سال 90 نشان مي دهد فشردگي جمعيت در 35 سال آينده جمعيت در 65 سال و بيشتر است که بايد از همين امروز به فکر تدوين برنامه هايي در موضوعات رفاه و تامين اجتماعي اين قشر از جمعيت باشيم. عادل آذر دو چالش اصلي ايران در 35 سال آينده را جوانان و سالمندان دانست و افزود: اين موضوع بايد از همين امروز در برنامه هاي ششم و هفتم به صورت ويژه مورد توجه قرار گيرد و مراقب باشيم تا در دامي که قبلا در آن گرفتار شديم نيفتيم. وي گفت: با افزايش جمعيت در سال 60، تمرکز روي تحصيلات رفت اما هيچ گاه به فکر آينده شغلي اين گروه از جمعيت نبوديم. قطعاً وقتي جمعيت جوان تحصيلات دانشگاهي کسب مي کند به دنبال شغلي شايسته است. به گفته عادل آذر آمار باسوادي با وجود تمرکز کشور روي باسوادي زير 90 درصد است . وي ادامه داد: در حوزه دانشجويي 36 درصد دختران بين 20 تا 29 سال و 59 درصد پسران در همين سن هنوز ازدواج نکرده اند که لازم است براي افزايش نرخ باروري سياست هاي تشويقي را در موضوع تسهيل ازدواج دنبال کنيم.

وي با اشاره به مديريت مهاجرت در سياست هاي ابلاغي جمعيت گفت: دو بند مهم در سياست هاي جمعيتي ديده مي شود که يکي مديريت مهاجرت و ديگري سوق دادن جمعيت به سمت روستاها به ويژه حاشيه خليج فارس و درياي عمان است به غير از عسلويه که نسبت جمعيتي مردان بالاتر از زنان است بايد گفت که عمده تمرکز جمعيت در حاشيه درياي خزر و يا مرکز ايران است که بايد مديريت مهاجرت را در برنامه ششم در دستور کار قرار داد و حتي مي توانيم براي اين موضوع ماده قانوني را طراحي و پيشنهاد دهيم.رئيس مرکز آمار ايران تاکيد کرد: آمارها حاکي از آن است که 11 ميليون نفر از جمعيت کشور تحصيلات دانشگاهي دارند که عمده قشر آنها جوانان هستند و بايد از اين جوانان در اتاق هاي فکر استفاده کرد.وي همچنين آماري از وضعيت جوانان در سنين 18 تا 24 سال ارائه داد و گفت: در اين سنين بيکاري جوانان 26.4 درصد است، 26.2 درصد از جوانان حداقل يک بار ازدواج کرده اند، 77 درصد آنها تحصيلات دانشگاهي دارند، نيم درصد آنها خود سرپرست هستند، 2 درصد آنها سرپرست جوان داراي مسکن هستند و ميزان باروري در ميان جوانان اين سن 48.8 در هزار است. آمار رئيس مرکز آمار ايران درباره نرخ بيکاري نيز جاي تامل داشت به خصوص آن که وي گفت: نرخ بيکاري کاهش يافته است . عادل آذر درباره اين موضوع توضيح داد: نرخ بيکاري در سال 91 ، 12.6، در سال 92، 10.5 و در بهار 93، 10.7 درصد بوده است. اين کاهش نرخ بيکاري در شرايطي است که کيفيت نرخ بيکاري تغيير کرده است؛ يعني جوان تحصيل کرده نمي تواند کار شايسته و مناسب با تحصيلات خود را کسب کند. ضروري است که در حال حاضر براي افراد ليسانس و فوق ليسانس کار مناسب با تحصيلاتشان ايجاد شود که اين موضوع نيز مي تواند يکي از محورهاي برنامه ششم توسعه باشد. ضمن آن که بايد براي اين قشر از جوانان کارها و مشاغل دانش بنيان و دانش محور ايجاد کنيم. وي همچنين نرخ بيکاري زنان و جوانان را بسيار نگران کننده دانست و افزود: بسياري به ما مي گويند يکي از گرفتاري هاي ما در ايران آن است که افراد در خانواده بيشتر نان خور هستند؛ به عبارتي دولت فکري به حال اين نيروي مولد نکرده است و بايد زمينه را براي به کارگيري اين افراد نيز فراهم کنيم.

رئيس کميسيون علمي و راهبردي مجمع تشخيص مصلحت نظام نيز در اين همايش گفت: در موضوع سياست هاي کلي جمعيت در گذشته ديدگاهي وجود داشت يکي آنکه در يک دوره 10 ساله بايد بحث سياست هاي جمعيتي مورد بحث و بررسي قرار مي گرفت اما اين اتفاق نيفتاد و دوره بازنگري با 20 سال تغيير طولاني تر شد. علي آقامحمدي افزود: قطعاً در آن دوره زماني تصميم براي کاهش و کنترل جمعيت به منظور حفظ تعادل جمعيتي کشور و تناسب خانوارها با توجه به شرايط اقتصاد کشور بود.آقامحمدي ادامه داد: اگر روند کاهش جمعيت ادامه پيدا کند کشور دچار مشکل مي شود و امروز سياست افزايش جمعيت با توجه به پيش بيني هاي انجام شده و آمارهاي موجود سياست کاملاً درست و به جايي است.وي تاکيد کرد: بايد تسهيلات ويژه براي مادران در دوران بارداري و شيردهي، پوشش بيمه اي براي باروري و اختصاص هزينه براي ناباروري، تحکيم بنيان خانواده، ترويج سبک زندگي، پيشگيري از آسيب هاي اجتماعي، تکريم سالمندان، توانمندسازي جمعيت، سن، کار و... مورد توجه قرار گيرد.رئيس کميسيون علمي و راهبردي مجمع تشخيص مصلحت نظام افزود: هدف ما افزايش نرخ جمعيت بيشتر از 2.1 درصد است و اين عدد حداقل افزايش جمعيت است. براي افزايش نرخ جمعيت بايد سياست هاي اقتصاد دولت بر هم بخورد چرا که با اقتصاد دولتي و جدا نشدن نفت از اقتصاد اين موضوع امکان پذير نيست. در حال حاضر جمعيت ايران به 75 ميليون نفر افزايش يافته و سن اميد به زندگي از 59 سال به 74 سال رسيده است. با توجه به اين شرايط، بايد اقتصادمان را متکي بر اقتصاد غيردولتي و غيرنفتي کنيم تا بتوانيم شرايط مناسبي را براي خانواده ها به منظور افزايش جمعيت و افزايش نرخ باروري به وجود آوريم.

آقامحمدي ادامه داد: در ترکيب ثروت سه منبع اساسي منابع طبيعي، توليد صنعت متکي به نيروي انساني و منابع نامحسوس و ناملموس نقش دارند که ظرفيت ايران در تمرکز روي ثروت نامحسوس و ناملموس است.به گفته وي، اگر قرار باشد اقتصاد ما متکي بر نفت باشد به اين معني است که نيروي انساني براي دولت کار مي کند در حال حاضر هم ما سه ميليون نيرو در دولت داريم که هر روز آرزو مي کنند يا تعطيل باشند يا ساعت کاري شان کم شود. در چنين شرايطي چگونه مي توان براي افزايش جمعيت، متکي به اقتصاد دولتي و نفتي باشيم.رئيس کميسيون علمي و راهبردي مجمع تشخيص مصلحت نظام تصريح کرد: ثروت ناملموس ناشي از سرمايه انساني است که در اين موضوع ايران ظرفيت بالقوه اي دارد. بخش ديگري از ثروت ناملموس سرمايه اجتماعي و اعتماد بين مردم است که ما در اين موضوع و همچنين کيفيت نهادها دچار ضعف هستيم و بايد آن را اصلاح کنيم. من اعتقاد دارم که اقتصاد ايران به راحتي مي تواند به اين شرايط دسترسي يابد به شرط آن که توجه ويژه اي به موضوع اقتصاد مقاومتي داشته باشد. نماينده صندوق جمعيت ملل متحد نيز در اين همايش تاکيد کرد: کار کردن براي جوانان و سرمايه گذاري ايران روي اين قشر، قطعا دولت را در موقعيت مستحکمي قرار خواهد داد و اين کشور را به الگويي در ميان کشورهاي منطقه تبديل مي کند. محمت هولکي اوز افزود: در دنيا 1.8 ميليارد جمعيت بين سنين 10 تا 24 سال وجود دارد که آن ها يک چهارم جمعيت جهان را تشکيل مي دهند. تخمين زده مي شود که در سراسر جهان، 515 ميليون نوجوان و جوان 15 تا 24 ساله با هزينه اي کمتر از 2 دلار در روز زندگي خود را مي گذرانند. وي افزود: همچنين 69 ميليون نوجوان در سنين دبستاني در خارج از مدرسه به سر مي‌برند که اينها همه حاکي از آن است که سرمايه گذاري روي نسل جوان مورد غفلت قرار گرفته است. هولکي اوز با اشاره به جمعيت جوان ايران گفت: در کشوري همچون ايران که حدود 50 درصد جمعيت آن را افراد زير 30 سال تشکيل مي دهند، بايد توجه ويژه اي براي سرمايه گذاري روي اين قشر انجام شود و قطعا سرمايه گذاري فرصتي است براي سرعت بخشيدن به توسعه اجتماعي و اقتصادي ايران. وي با اشاره به دعوت از صندوق جمعيت گفت: ايران از ما خواست تا با مساعدت هاي فني و مالي خود، زمينه اجرا و انتشار تجزيه و تحليلي عميق روي جوانان را به عنوان يک مسئله جمعيتي نوظهور با همکاري مرکز آمار ايران و دانشگاه تهران فراهم آوريم که در حال حاضر ما مشغول تدوين خط مشي کلي جمهوري اسلامي ايران براي جوانان هستيم.

وزير کشور و وزير بهداشت قرار بود بعد از نشست دولت در اين همايش حضور پيدا کنند که تا پايان مراسم نيامدند.