فهرست ۵۰ دانشگاه نوآور جهان بر اساس گزارش ISI

دکتر محمدجواد دهقانی، سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) اعلام کرد: یکی از دغدغه های اساسی در کلیه کشورها، کاربردی کردن علم تولید شده است. سیاست های کلان علم و فناوری ابلاغی توسط مقام معظم رهبری و همچنین نقشه جامع علمی کشور نیز به تبدیل علم به ثروت و قدرت با حفظ ارزش های اسلامی تاکید کرده اند.

وی افزود: تا قبل از جنگ جهانی دوم دانشگاه ها نهادهای عمدتا آموزش محور بودند، اما بعد از جنگ انتظارات پژوهشی از دانشگاه ها افزایش یافت.

دهقانی خاطرنشان کرد: از سال ۱۹۹۴ به این طرف دنیا به دنبال تولید علم کاربردی است، علمی که علاوه بر تاثیر گذاری در شبکه علم بین المللی، در حوزه های اقتصادی و اجتماعی نیز کارآمد باشد. از همین رو، شاخص های سنجش میزان پیشرفت علمی نیز تغییر کرده و مرتبا در حال تکامل هستند.

وی اظهار داشت: نوآوری از مهمترین ارکان دنیای تجارت است و از آنجائیکه یکی از مهمترین متولیان تولید علم دانشگاه ها بوده و هستند و همچنین علم سنگ زیربنای نوآوری است، انتظار می رود که دانشگاه ها علمی را تولید کنند که علاوه بر اثربخشی اقتصادی و اجتماعی به نوآوری در دنیای تجارت نیز کمک کند.

دهقانی گفت: نوآوری غالبا به خلق ایده ها یا محصولات جدید دلالت دارد و نیازمند تفکر خلاقانه است، بُعدی که تقویت آن نیازمند برنامه ریزی و هدایت سیاستگذاران علمی در دانشگاه ها است.

سرپرست ISC اظهار داشت: از دیدگاه معناشناسی، "نوآوری" مفهومی گسترده با معانی مختلف است که این امر سنجش آن را دشوار می کند. با پایان جنگ جهانی دوم و به صورت همزمان با پررنگ تر شدن نقش اقتصاد در عرصه­ بین­ الملل، اقتصاددانان، محققان و سرمایه­ گذاران همواره به دنبال شاخص های کمی بودند تا از آن طریق بتوانند نوآوری را بسنجند.

وی گفت: در این میان پایگاه استنادی ISI (تامسون رویترز) در سال ۲۰۱۵ به رتبه بندی دانشگاه ها بر اساس میزان نوآوری آنها پرداخت. اینها کامل ترین شاخص های بوده اند که تاکنون در سطح بین المللی برای سنجش میزان نوآوری دانشگاه ها ارائه شده اند.

دهقانی یادآور شد: این شاخص ها نشان می دهند که کدام دانشگاه ها علمی را تولید می کنند که بیشترین میزان نوآوری را دارد، بعبارت دیگر اثربخشی علم تولید شده در حوزه تجارت و اقتصاد مورد سنجش قرار گرفته است و یکصد دانشگاه برتر دنیا در حوزه نوآوری توسط موسسه تامسون رویترز (ISI ) معرفی شدند.

وی تصریح کرد: ابتدا ۵۰۰ موسسه دولتی و دانشگاهی که بیشترین تعداد مقالات را بین سال ­های ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۳ در نشریات علمی نمایه شده در پایگاه مجموعه web of science تامسون رویترز منتشر کرده بودند، شناسایی شدند.

سرپرست ISC گفت: در گام بعدی برای همین دوره زمانی دانشگاه هایی که بیشترین تعداد اختراعات را به ثبت رسانیده بودند نیز انتخاب شدند. با این پیش فرض که استناد اختراعات به مقالات بیانگر استفاده از آن مقاله علمی برای اختراع بوده است، سپس،  تعداد استنادهای صورت گرفته از کل اختراعات ثبت شده به مقالات علمی ۵۰۰ دانشگاه انتخاب شده محاسبه شد.

دهقانی ادامه داد: توالی زمانی اختراعات ثبت شده ، تعداد اختراعات ثبت شده ، تعداد استنادهای دریافت شده توسط اختراع های ثبت شده، تعداد استنادهای اختراعات ثبت شده به کمیت تولید علم دانشگاه، تعداد مقالات مشارکتی دانشگاه با بخش صنعت، کمیت تولید علم و تاثیر استنادی مقالات صنعتی دانشگاه، معیارهای اصلی تعیین و رتبه بندی نوآورترین دانشگاه های دنیا توسط ISI بوده اند.

وی افزود: براساس رتبه بندی ISI ، نیمی از دانشگاه های نوآور دنیا متعلق به آمریکا هستند. دانشگاه های استنفورد، موسسه فناوری ماساچوست، هاروارد، واشینگتن، میشگان و دانشگاه نورت وسترن پنج دانشگاه برتر دنیا از لحاظ نوآوری هستند.

سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) خاطرنشان کرد: همچنین کشورهای ژاپن ، فرانسه ، کره جنوبی ، آلمان ، انگلستان ، سوئیس ، هلند ، بلژیک ، کانادا ، چین، دانمارک و سنگاپور  هر کدام به ترتیب بین ۹ تا ۱ دانشگاه در بین ۱۰۰ دانشگاه نوآور دنیا دارند.

وی گفت: کشورها برای پیشرفت علمی ناگزیرند نه تنها پارادایم های جدید را درک کنند، بلکه بایستی به هدایت نهادهای علمی شان در همین راستا بپردازند.

دهقانی گفت: درکشور ما طی سال های گذشته بیش از هر چیز کمیت تولید علم  و تعداد مقالات مورد تاکید قرار گرفته است. کیفیت علمی یکی از اساسی ترین شاخص های سنجش میزان پیشرفت علمی کشورها است، زیرا علمی که مورد استفاده قرار نگیرد علمی اثربخش نیست.

سرپرست (ISC) افزود: دیپلماسی علمی علاوه بر این که در اسناد بالادستی صراحتا مستند شده، امروزه به عنوان ابزاری برای تبدیل علم به قدرت و همچنین ثروت مورد توجه پیشرفته ترین کشورهای علمی دنیا قرار گرفته است به نحوی که قدرتمندترین سیاستمداران بر آن تاکید ویژه ای دارند.

وی تاکید کرد: اثرگذاری اقتصادی و اجتماعی نیز یکی از ابعاد مهم علم مدرن است.  بنابراین دانشگاه ها در علم مدرن در بُعد نوآوری نیز اثربخش هستند.

فهرست پنجاه دانشگاه برتر نوآور دنیا