ترس از مردن والدین نشانه دلهره کودکان است

رئیس گروه سلامت روان دانشگاه علوم پزشکی تهران گفت: گوش بزنگی، احساس ترس شدید، ضعف در تمرکز ترس دائم از مردن والدین، تند تند نفس زدن، بی‌خوابی، کابوس، انتظار کشیدن برای یک حادثه و مکیدن انگشتان از علائم دلهره است.

به گزارش میگنا، شهرام خرازی‌ها در گفت‌وگو با فارس، اظهار داشت: دلهره یا اضطراب یک هیجان طبیعی است که در وضعیت و موقعیت‌های تهدید کننده بروز می‌کند.

کارشناس بهداشت روان افزود: قدری دلهره برای هر کسی در مقاطع مختلف زندگی طبیعی است. زندگی بدون دلهره به ایستایی و سکون می‌رسد بنابراین تجربه کردن دلهره تا حدودی لازم و حتی در مواردی سازنده و ضامن موفقیت است مثل اضطراب کنکور که در فرد حالت آماده‌باش پدید می‌آورد و به وی کمک می‌کند که تسلط خود بر سوالات را حفظ کند.

رئیس گروه سلامت روان دانشگاه علوم پزشکی تهران ادامه داد: دلهره تا زمانی که زندگی فردی، خانوادگی، اجتماعی و حرفه‌ای (شغلی) فرد را از مسیر معمول خود خارج نکند بیماری تلقی نمی‌شود اما در صورت تحت‌الشعاع قراردادن ابعاد مختلف زندگی فرد که آنها را برشمردیم یک بیماری روانی محسوب می‌‌شود که تبعات سوء جسمانی هم خواهد داشت.

دبیر اجرایی همایش سالانه رسانه و سلامت روان تصریح کرد: دلهره زمانی غیر طبیعی تلقی می‌ شود که تناسبی با تهدید خارجی نداشته باشد و بیش از حد طول بکشد، اضطراب گاه فقط به صورت یک صفت یا ویژگی شخصیتی بروز می‌کند و شکل بیماری به خود نمی‌گیرد.

کارشناس بهداشت روان به علائم و نشانه‌های روانی اضطراب اشاره داشت و افزود: گوش بزنگی، احساس ترس شدید، ضعف در تمرکز، رنج کشیدن از افکار نگران کننده مثل ترس تقریباً دائم از مردن والدین، انتظار کشیدن برای یک حادثه یا رخداد خارج از روال معمول، از علائم روانی دلهره است.

رئیس گروه سلامت روان دانشگاه علوم پزشکی تهران تصریح کرد: دلهره دارای مشخصه‌های جسمی نیز هست مثل احساس تپیدن قلب، احساس بیرون جهیدن غریب‌الوقوع قلب از قفسه سینه، تند تند نفس زدن، عرق کردن، حساس بودن به سر و صدا، لرزش دست‌ها پاها یا کل بدن، لرزش صدا ، احساس دفع ادرار، گاه حتی دفع غیرقابل کنترل ادرار و مدفوع، اسهال غیر عفونی، نفخ مفرد و...

دبیر اجرایی همایش سالانه رسانه و سلامت روان با بیان این مطلب که اضطراب یکی از شایع‌ترین اختلالات روانی در سراسر جهان و ایران است، گفت: توجه فرد دچار دلهره در وضعیت یا موقعیت تهدید کننده متمرکز می‌شود و سایر موضوعات از حیطه توجهش خارج می‌شود؛ تظاهرات دلهره طبیعی و تظاهرات اضطرابی که بیماری محسوب می‌شود شبیه هم هستند اما در محتوا، شدت، مدت و استمرار با هم متفاوت هستند.

خرازی‌ها افزود: برخی افراد مبتلا به اضطراب فاقد علائم برجسته روانی هستند و علائم و نشانه‌های جسمی را نشان می‌دهند؛ این افراد ممکن است حتی با شکایت از سوزش معده به پزشک مراجعه کنند.

رئیس گروه سلامت روان دانشگاه علوم پزشکی تهران ادامه داد: الگوی خواب مبتلایان به اضطراب ممکن است مختل شود به گونه‌ای که بسیاری از افراد دچار دلهره از بی‌خوابی، کابوس، دیر به خواب رفتن همراه با افکار نگران کننده و کیفیت بدخواب شاکی هستند. کارشناس بهداشت روان تصریح کرد: دلهره می‌تواند بیماری‌های جسمی از جمله زخم معده، آسم و کهیر را تشدید کند.

وی ادامه داد: بعضی از بمیاری‌های جسمی هم می‌توانند دلهره‌زا باشند مثل سرطان، ایدز و بیماری‌های جنسی. خرازی‌ها نقش ژنتیک (وراثت) را به عنوان یک عامل زمینه‌ساز در بروز دلهره بی‌تاثیر ندانست و افزود: جرئیات این ارتباط هنوز به درستی مشخص نشده است.

رئیس گروه سلامت روان دانشگاه علوم پزشکی تهران ادامه داد: تربیت دوران کودکی غالباً به عنوان عامل زمینه‌ساز دلهره در دوران بزرگسالی مطرح شده است با این وجود اکثر کودکان مضطرب در دوران بزرگسالی از سلامت کامل برخوردار بوده‌اند و تمام بزرگسالان مضطرب نیز کودکان مضطربی نبوده‌اند. خرازی‌ها با بیان این مطلب که علائم و نشانه‌ها دلهره در کودکان با دلهره در بزرگسالان تا حدودی شبیه به هم است گفت: تفاوتهایی هم در این میان وجود دارد مثلاً نوزادان و کودکان وقتی دچار اضطراب می‌شوند ممکن است انگشتان دست خود را بمکند یا ادرار کنند، حال آنکه در بزرگسالان مبتلا به دلهره کمتر چنین نشانه‌ها و علائمی بروز پیدا می‌کند.

وی ادامه داد: کارایی تحصیلی و نمرات درسی اطفال مضطرب نیز ممکن است کمتر از همکلاسانشان باشد. کارشناس بهداشت روان اظهارداشت: دلهره کودکان با دیدن والدینشان یا در آغوش کشیدن توسط آنها تخفیف پیدا می‌کند در صورتی که این واکنش در تخفیف دلهره بزرگسالان به اندازه کودکان تأثیرگزار نیست.

دبیر اجرایی همایش سالانه رسانه و سلامت روان تصریح کرد: محصولات رسانه‌ای مثل فیلم، سریال، بازی‌های رایانه‌ای، کتاب، نشریه و غیره گاه دلهره‌زا می‌شوند و کودکان بیش از بزرگسالان در مواجهه با تصاویر و فیلم‌های ترسناک دچار دلهره می‌شوند؛ از همین‌رو بسیاری از فیلم‌های ترسناک در بیشتر کشورها با درجه‌بندی سنی به نمایش گذاشته می‌شوند اما در ایران این تغییرات به خوبی انجام نمی‌شود.

خرازی‌ها ادامه داد: در سنین نوجوانی و جوانی ممکن است اضطراب با دوستان و هم سن‌وسالها تقسیم شود و از این طریق شدت اضطراب تخفیف پیدا کند مثلاً در یک کلاس مدرسه یا دانشگاه وقتی تعداد مردودی‌های یک امتحان زیادتر از حد معمول باشد، اضطراب ناشی از قبول نشدن کمتر مردودان را آزار می‌دهد چون این شکست شامل حال عده‌ای قابل توجهی از افراد شده و از تمرکز استرس در یک فرد کاسته می‌شود. رئیس گروه سلامت روان دانشگاه علوم پزشکی تهران، درمان دلهره را هم به صورت روش‌های دارویی و هم روش‌های غیردارویی دانست و افزود: ریلکسیشن یا آرام‌سازی از جمله روش‌های غیردارویی متداول دلهره است؛ در این روش به افراد یاد می‌دهند که همه روزه برای مدتی با خود خلوت کنند و به تنهایی در یک مکان نسبتاً خلوت و ساکت، عضلات را شل کنند و منظره آرام‌بخشی مثل دریا یا یک اقلیم سرسبز را در ذهن خود مجسم کند.

کارشناس بهداشت روان ادامه داد: یادگیری و به کاربستن مهارت مدیریت استرس از جمله تکنیک‌های پیشگیری از دلهره و درمان آن است. افرادی که دچار اختلال اضطرابی شده‌اند می‌توانند با آموختن این مهارت تا حدود زیادی مانع از هجوم دلهره به خود شوند؛ به بیماران اضطرابی نیز به کار بستن مهارت مدیریت استرس آموزش داده می‌شود تا بر اختلال خویش غلبه کند. رئیس گروه سلامت روان دانشگاه علوم پزشکی تهران نمایش درمانی را در درمان اضطراب کودکان و بزرگسالان بی‌تأثیر ندانست و افزود: درد دل کردن یا افراد مورد اعتماد و اطمینان باعث تخلیه اضطراب می‌شود.

وی ادامه داد: آرامبخش‌ها از جمله داروهای بسیار متداول در درمان اضطراب و دلهره تلقی می‌شوند که متأسفانه در کشور ما بدون تجویز پزشک و بصورت خودسرانه مصرف می‌شوند.

خرازی‌ها تأکید کرد: در دلهره شدید که بیماری تلقی می‌شود نیاز به مراجعه به روانشناس و روانپزشک ضروری است.