از «نه» گفتن خجالت مي کشم

با سلام و عرض ادب خدمت شما خواهر خوبم، با خواندن پيام شما متوجه شدم که در موقعيت ناراحت کننده اي به سر مي بريد. اميدوارم که مطالعه اين نوشتار بتواند به بهبود شرايط شما کمک کند.

مهارت هاي ارتباطي : مهارت هاي ارتباطي موثر و مناسب مستلزم داشتن سطوح بالايي از خودآگاهي است و اين آگاهي به برقراري ارتباط کارآمد و مستمر با ديگران منجر مي شود. همان طور که بارها در صفحه خانواده و مشاوره و مطالب مشابه بيان شده است، شيوه هاي ارتباطي را به سه شکل عمده دسته بندي مي کنيم: سبک منفعلانه، سبک پرخاشگرايانه و سبک جرأت مندانه. در سبک منفعلانه افراد دايم به دنبال جلب رضايت ديگران هستند و به اطرافيان خود اجازه مي دهند که حقوق و احساسات شان را ناديده بگيرند. اهل ابراز عقيده نيستند، خود را دست کم مي گيرند، اعتماد به نفس کافي ندارند و براي به دست آوردن دل ديگران، خود را به هرگونه رنج و زحمتي مي اندازند.
در سبک پرخاشگرايانه افراد حقوق ديگران را ناديده مي گيرند. شيوه سخن گفتن آن ها طوري است که در ديگران احساس حقارت، احساس گناه و تقصير ايجاد مي کنند.در سبک جرأت مندانه فرد از حقوق خود و بيان مستقيم احساسات و افکار خود دفاع مي کند. در حقيقت اين سبک، حد وسط رفتار پرخاشگرايانه و رفتار منفعل است.خواهر خوبم، قطعاً تا اينجا متوجه شديد که رفتار شما سبک ارتباطي منفعلانه است؛ براي همين ممکن است احساس ناکامي و رنجيدگي کنيد. اين در حالي است که با فراگيري يک سبک سالم ارتباطي، مي توانيد به آرامش و امنيت خاطر برسيد که اين رفتار درست، همان سبک رفتاري جرأت مندانه است.

راهکارهايي براي رفتار جرأت مندانه : فرد جرأتمند منفعل نيست و براي خود و ديگران احترام قائل است. ضمن اين که به خواسته هاي ديگران احترام مي گذارد، اجازه نمي دهد که ديگران از او سوءاستفاده کنند. براي ابراز جرأتمندي، فرد بايد حقوق انساني خود را بشناسد. حقوقي مانند داشتن رفتار، افکار و احساسات ويژه خود، داشتن حق انتخاب، حق دادن جواب منفي و گفتن «نه» به درخواست هاي مکرر ديگران، حق گفتن کلمات نمي دانم، نمي خواهم و مواردي از اين قبيل. زماني که فردي از شما درخواستي مي کند که به هر دليلي قابل انجام نيست، در مرحله اول با لحن آرام با وي همدلي و همراهي کنيد و سپس به او بگوييد که براي شما در حال حاضر امکان انجام اين کار وجود ندارد. مي توانيد يک راه حل ديگر به او پيشنهاد کنيد و در صورت تکرار درخواستش، در وضع «نه» گفتن خود باقي بمانيد.

خجالتي بودن : در اين پيام موضوع خجالتي بودن شديد شما توجهم را به خود جلب کرده است. همه ما به دلايل مختلف اين حس را با درجات متفاوت تجربه مي کنيم. اغلب دلايل بروز اين حس بين افراد مختلف مشترک و يکي از عواملي که در ادامه بيان مي شود، است. اولين عامل کمرويي، بيشتر متاثر از روابط نادرست بين فردي و نارضايتي هاي اجتماعي در مراحل اوليه رشد است و از خانه و مدرسه ريشه مي گيرد. عامل دوم تصوير ضعيف از شخصيت خود است که اغلب در دوره کودکي و نوجواني شکل مي گيرد. عامل سوم تمرکز بيش از حد روي حرکات خود بوده و عامل چهارم برچسب زدن به شخصيت خود است. شما مي توانيد با بررسي موارد مذکور و مقايسه آن با گذشته خود، ريشه اين حس را شناسايي کنيد و يا با کمک يک مشاور دلايل خجالتي بودن خود را بيابيد تا در مراحل بعد آن را حل کنيد.

راه هاي غلبه بر خجالت : شما با شناسايي عامل خجالت خود، مي توانيد آن را به صورت علمي حذف کنيد. با اين حال تا مشخص شدن عامل اصلي اين حس به شما توصيه مي کنم که سعي کنيد نگرش مثبت به خودتان داشته باشيد و با درست کردن فهرستي از نقاط مثبت خود و تمرکز روي آن، آرام آرام آن ها را تقويت کنيد. همچنين واژه ها و جملات منفي از قبيل نمي توانم را هرگز به زبان نياوريد. در جمع دوستان لبخند بزنيد، چرا که لبخند باعث آرامش دروني و بهبود روابط مي شود. تا حد امکان ساده، بي تکلف و بدون تعارف ارتباط برقرار کنيد و در حين سخن گفتن ارتباط چشمي خود را با ديگران حفظ کنيد. ضمناً شما مي توانيد در کلاس ها و مناسبات گروهي شرکت کنيد و بهتر است که در اين خصوص از يک مشاوره حضوري نيز بهره بگيريد.

فريبا البرز-کارشناس ارشد مشاوره خانواده