علل و درمان سرطان دهان
امروزه تشخیص اولیه و زودرس سرطان دهان خیلی آسان تر از گذشته است. از طرفی تشخیص سرطان در مراحل اولیه یعنی زمانیکه شانس بهبودی بیمار بالاست. میزان مرگ و میر در اثر سرطانهای دهانی بیش از سایر سرطانهای ناحیه سر و گردن و یا سرطانهای پوست این ناحیه می باشد، بطوریکه تقریباً فقط نیمی از بیماران دچار سرطان دهان بیش از 5 سال عمر می کنند.
با پیشرفت تکنولوژی و علم پزشکی، تشخیص ضایعات سرطانی دهان، بسیار آسان تر از گذشته شده. به همین دلیل، تشخیص ضایعات در مراحل اولیه، شانس بهبودی را افزایش داده و در نتیجه میزان مرگ و میر را کاهش می دهد.
آنچه شما باید در مورد سرطان بدانید:
- شروع آن اغلب به صورت بروز یک ضایعه و یا یک قسمت سفید یا قرمز رنگ است که در هر نقطه دهان ممکن است دیده شود.
- اغلب در افرادی اتفاق می افتد که از اشکال مختلف تنباکو استفاده می کنند. استفاده توأم از الکل و سیگار خطر ابتلا را به شدت افزایش می دهد.
- در حال حاضر بیش از 25% موارد ابتلا در افرادی دیده می شود که فقط سیگار می کشند و سایر عوامل مستعد کننده در آنها دیده نمی شود. معاینه منظم بسیار حائز اهمیت است:
معاینه منظم و پریودیک دهان و دندان برای تشخیص زودرس ضایعات سرطانی و پیش سرطانی بسیار ضروری است. زیرا ممکن است این ضایعات در مراحل اولیه بسیار کوچک و غیر قابل توجه باشند، اما فوق العاده خطرناکند. در طی معاینات اولیه چه مواردی مشاهده می شود؟
دندانپزشک شما ابتدا باید دهان شما را به دقت معاینه کند. در حدود 10% از معاینات دهانی ضایعات کوچک، کسطح، سفید و بدون درد دیده میشود. البته اغلب این ضایعات خطرساز نیستند اما به هر حال بعضی از آنها ممکن است ضایعه سرطانی باشند. معمولاً ضایعات خطرناک در هنگام معاینه از ضایعات بی ضرر تشخیص داده می شوند، هرچند بهترین روش انجام آزمایش بر روی این ضایعات است. در صورتیکه شما یک زخم بر روی مخاط دهان خود (به همراه یکی از عوامل مستعد کننده) داشته باشید، دندانپزشک آنرا درمان می کند و از شما می خواهد برای معاینه مجدد مراجعه کنید. معمولاً چنانچه دندانپزشک به یک ضایعه برخورد کند که به نظر بی ضرر می رسد و علت واضح و مشخصی ندارد، از لحاظ سطحی آن زخم یک نمونه بافتی تهیه میکند که تهیه آن دردناک نیست. در صورتیکه این نمونه حاوی سلولهای مشکوک باشد، باید سایر مراحل تشخیص طی شود. اما در صورتیکه ضایعه از نظر دندانپزشک مشکوک به ضایعه سرطانی باشد، تحت بی حسی موضعی نمونه بافتی از مناطق عمقی تر ضایعه تهیه می شود تا بررسی دقیق تری انجام شود.از خود محافظت کنید ؛ علائم اولیه و زودرس را بشناسید و بطور منظم به دندانپزشک خود مراجعه کنید؛
« سرطانهای دندان ابتدا اغلب به صورت لکه های قرمز یا سفید کوچک و یا بصورت زخم در هر ناحیه از دهان ظاهر می شوند». سایر علائم سرطانهای دهان عبارتند از:
- زخمی که به آسانی دچار خونریزی می شود و بهبود پیدا نمی کند.
- تغییر رنگ بافت مخاطی دهان.
- وجود یک لکه ضخیم و برجسته با سطح زبر که شبیه به دمل است.
- درد، حساسیت یا بی حسی در هر ناحیه از دهان و یا در ناحیه لبها. بیاد داشته باشید که بایدبطور منظم به دندانپزشک خود مراجعه کنید، زیرا در بسیاری از مناطق دهان خودتان قادر به مشاهده این ضایعات نیستند. چنانچه یکی از علائم فوق را در خود مشاهده کردید، بدون معطلی به دندانپزشک مراجعه کنید. دندانپزشک شما مهارت و ابزار لازم را دارد تا وجود ضایعات سرطانی و پیش سرطانی را در دهان شما تشخیص دهد. شما با کمک دندانپزشک خود می توانید با سرطان دهان بجنگید و در برابر آن پیروز شوید. علایم دهانی:
-غالبآ بصورت یک لکۀ سفید رنگ یا قرمز رنگ در مخاط دهان شروع می شود.
-این لکه می تواند روز به روز وسیع تر شود. - این ضایعات با کوچکترین تحریکات دچار خونریزی شده و به سختی التیام می یابند.
-همچنین می تواند به یک ضایعۀ ضخیم و برجسته با سطحی خشن تبدیل شود. -ضایعه می تواند تغییر رنگ مخاطی وسیعی در اطراف خود ایجاد کند.
-ضایعه می تواند با درد، سوزش و یا خارش همراه باشد. -همچنین ممکن است بیحسی موضعی در هر ناحیه ای از دهان و یا لب ایجاد کند.
معاینات منظم و پریودیک، یعنی هر 6 ماه یکبار، نزد دندانپزشک می تواند باعث تشخیص زودرس و به موقع این قبیل ضایعات باشد. ولی شما هم با مشاهدۀ هر کدام از علایم بالا، باید سریعاّ به دندانپزشک خود مراجعه و مشکل را با او در میان بگذارید.
دندانپزشک شما با معاینۀ علایم و آزمایشات لازم ، می تواند ضایعات سرطانی را در دهان شما تشخیص داده و به درمان آن بپردازد. آنچه لازم است درباره درمان سرطان دهان بدانید: بطور متوسط در حدود یک سوم بیماران مبتلا به سرطان متعاقب درمان بیماری خود دچار عوارض دهانی می شوند. به همین دلیل بیماران سرطانی باید قبل و در حین درمان سرطان خود تحت معاینه دندانپزشکی قرار گیرند تا از سلامت دندانها و مخاط دهان خود مطمئن شوند تا به این ترتیب میزان عوارض دندانی و دهانی در آنها به حداقل برسد. بعنوان مثال اغلب افرادیکه تحت رادیوتراپی در ناحیه سر و گردن قرار می گیرند، دچار عوارضی از قبیل خشکی دهان، حساسیت مخاطی، حساسیت دندانها، پوسیدگی وسیع دندانی و مشکل در حین بلع می شوند. شیمی درمانی نیز تأثیرات مشخص و واضح بر روی مخاط دهان و دندانها دارد. به دلیل جلوگیری از بروز این مشکلات و یا حداقل کاهش میزان صدمات وارد به دهان و دندان دندانپزشک و سرطان شناس باید قبل و در حین درمان با یکدیگر همکاری نزدیک داشته باشند. در طی مدت زمانی که شما تحت درمان سرطان ناحیه سر و گردن می باشید، باید دندانهای خود را حداقل دوبار در روز با احتیاط مسواک بزنید، مگر اینکه دندانپزشک به شما روش دیگری پیشنهاد کند. ممکن است دندانپزشک علاوه بر مسواک روزانه استفاده از دهانشویه را هم تجویز کند. در صورتیکه شما دچار عارضه خشکی دهان بشوید، دندانپزشک بادی جایگزینی برای بزاق دهان به شما معرفی کند مانند بزاق مصنوعی. استفاده از فلوراید هم روشی است که برای کم کردن پوسیدگی دندانها مورد استفاده قرار می گیرد. به دلیل اینکه بروز عفونتهای دهانی ممکن است سبب ایجاد گرفتاری جدی برای شما شود. در صورت بروز این عفونتها باید بلافاصله به دندانپزشک و یا پزشک خود مراجعه نمائید. حقایقی در مورد سرطانهای دهانی - مصرف سیگار همراه با مصرف زیاد الکل از مهمترین عوامل مستعد کننده سرطانهای دهان می باشند. - بروز سرطانهای دهانی در افراد بالای 40 سال به مراتب بیش از افراد زیر 40 سال می باشد. - مطالعات نشان می دهند مصرف میوه و سبزیجات به مقدار زیاد احتمالاً از رشد و نمو ضایعات سرطانی جلوگیری میکند. -سرطانهای دهان ممکن است بر روی هر کدام از نواحی دهان مشاهده شوند، از جمله: لثه ها، مخاط گونه، زبان، کام نرم و سخت. عوامل سرطانزا، تآثیر گذار و تشدید کننده:
-استعمال دخانیات
-نوشیدن بیش از حد الکل -خوردن غذاهای داغ و بسیار تند
-خوردن نوشیدنی های داغ مانند چای و قهوۀ داغ -وارد آوردن تروما (ضربه) به مخاط دهان، مخصوصآ موقع تند غذا خوردن
- وارد آمدن تروما به وسیلۀ لبه های تیز دندان های پوسیده، پرکردگی ها و یا روکش ها در دراز مدت و عدم اصلاح آنها -استفادۀ زیاد از ادویه جات و رنگهای غذایی
-قرار دادن عادتی وسایل مختلف و آلوده در دهان -استرس و فشارهای روحی روانی
-عدم رعایت بهداشت دهان و دندان
سرطان لب و حفره دهانی چيست ؟
سرطان لب و حفره دهانی يک بيماری است که در آن سلولهای ( بدخيم ) در بافتهای لب و دهان يافت می شوند . حفره دهانی مشتمل بر دو سوم جلويی زبان ، لثه فوقانی و تحتاني ، مخاط پوشاننده سطح داخلی گونه ها و لبها در زير زبان، سقف استخوانی دهان ( سخت کام ) و ناحيه کوچکی در پشت دندان عقل ( مثلث رترومولار ) می باشد .
سرطان ناحيه سرو گردن اکثرا در افراد باسن بيش از 45 سال ديده می شود . سرطان لب در آقايان شايعتر از خانمها بوده و احتمال بروز آن در افراد با پوست روشن که مدت زيادی در معرض تابش شديد نور خورشيد قرار می گيرند ، بيشتر است .
سرطان حفره دهانی در افراديکه تنباکو می چوند و يا پيپ می کشند بيشتر ديده می شود .
اگر فردی در لب، دهان، لثه ها برآمدگی احساس می کند و يا زخمی در دهان دارد که التيام نمی يابد و يا دچار خونريزی و درد در ناحيه دهان می باشد حتما بايد به پزشک مراجعه نمايد . يکی ديگر از علائم سرطان دهان اين است که فرد احساس می کند ديگر دندانهای مصنوعی وی در دهانش بطور مناسب جانمی افتد . در اکثر موارد سرطانهای لب و حفره دهانی بوسيله دندانپزشکان و بهنگام معاينه دهان يافت می شوند .
اگر علائمی وجود داشته باشد پزشک بوسيله يک آينه و چراغ قوه به معاينه دهان می پردازند . همچنين پزشک ممکن است برای بيمار راديوگرافی از دهان را درخواست نمايد . اگر بهنگام معاينه ، پزشک به بافت مشکوک برخورد نمود ، يک تکه کوچک از آن بافت را برداشته تا در زير ميکروسکوپ برای بررسی وجود سلولهای سرطانی به مطالعه بپردازد . اين روش نمونه برداری دارويی به بيمار تجويز می شود که برای مدتی احساس درد را در وی از بين می برد . علاوه بر اقدامات بالا پزشک بايد گلو را از نظر وجود غده بررسی نمايد . شانس بهبودی ( پيش آگهی ) بيماری به محل سرطان در لب يا دهان ، اينکه آيا سرطان محدود به لب و دهان بوده و يا به بافتهای ديگر منتشر شده است ( مرحله بيماری ) ووضعيت عمومی سلامت بيمار بستگی دارد .
اطلاعات مربوط به مرحله بندی بيماری
مرحله بندی سرطان لب و حفره دهانی : هنگاميکه سرطان لب و حفره دهانی يافت می شود ، آزمايشهای زيادی انجام می گيرد تا دريابند آيا سلولهای سرطانی به قسمتهای ديگر بدن دست اندازی نموده اند ياخير؟
اين عمل مرحله بندی ( staging ) ناميده می شود ، پزشک برای اتخاذ بهترين روش درمانی بايد از مرحله استقرار بيماری آگاهی داشته باشد . مرحله بندی زير برای سرطان لب و حفره دهانی بکار برده می شود :
مرحله اول ( I ) : اندازه سرطان بيش از2 سانتی متر ( حدود 1اينچ ) نمی باشد و به گره های لنفاوی ناحيه ای منتشر نشده است ، گره های لنفاوی اندامهای لوبيايی شکل کوچکی هستند که در سرتاسر بدن يافت می شوند ووظيفه آنها توليد و نگهداری
مرحله دوم ( II ) : اندازه سرطان بيش از 2سانتيمتر و کمتر از 4سانتيمتر می باشد ( کمتر از 2 ايتچ ) و به گره های لنفاوی ناحيه منتشر نشده است .
مرحله سوم ( III ) : هريک از موارد زير ممکن است صادق باشد :
- اندازه سرطان بيش از 4 سانتی متر است .
- سرطان ممکن است به هر اندازه ای باشد اما سلولهای سرطانی فقط به يک گره لنفی در همان سمت گردن که سرطان وجود دارد منتشر شده اند . اندازه گره لنفی که به سرطان مبتلا شده است . بيش از 3 سانتی متر نمی باشد ( کمی بيش از 1 اينچ ) .
- مرحله چهارم ( IIV ) : هريک از موارد زير ممکن است وجود داشته باشد
- سرطان به بافتهای اطراف لب و حفره دهانی منتشر شده است . گره های لنفاوی اين ناحيه ممکن است درگير شده يا نشده باشند .
- سرطان می تواند به هر اندازه ای باشد ولی به بيش از يک گره لنفی درهمان سمت گردن و يا گره های لنفاوی در هر دو سوی گردن و يا به هر گره لنفاوی که بيش از 6 سانتی متر باشد ِ انتشار يافته است .
- سرطان به قسمتهای ديگر بدن منتشر شده است .
عود بيماری : منظور از عود بيماری اين است که سرطان بعد از انجام درمان بازگشته است . سرطان عود يافته ممکن است در لب و حفره دهانی و ياهر قسمت از بدن باشد .
نگاهی اجمالی به روشهای درمانی
چگونه سرطان لب وحفره دهانی درمان می شود ؟
روشهای درمانی متفاوتی برای بيماران مبتلا به سرطان لب و حفره دهانی وجود دارد . 2 نوع روش درمانی مورد استفاده قرار می گيرند :
- جراحی ( برای برداشتن سرطان )
- پرتو درمانی ( بااستفاده از دوز بالای اشعه ايکس و يا ساير پرتوهای پر انرژی برای نابود کردن سلولهای سرطانی )
- استفاده از شيمی درمانی ( داروهای نابود کننده سلولهای سرطانی ) درمرحله پژوهشهای بالينی است .
جراحی يک روش معمول در درمان سرطان لب و حفره دهانی می باشد ، پزشک ممکن است سرطان و بخشی از بافت سالم اطراف آنرا بردارد و همچنين ممکن است گره های لنفاوی گردن نيز برداشته شوند .
پرتو درمانی با استفاده از مقادير بالای اشعه ايکس برای کشتن سلولهای سرطانی و کوچک کردن توده سرطانی بکار می رود .
تابش پرتوها ممکن است بوسيله دستگاهی که خارج از بدن قرار می گيرد انجام شود ( پرتو درمانی خارجی ) و يا باقرار دادن مواد پرتو زا و ايزو توپ از طريق سوزن يا لوله های پلاستيکی نازک در محلی که سرطان يافت می شود ( پرتو درمانی داخلی ) اگر مصرف سيگار قبل از شروع پرتو درمانی متوقف شود نتايج بهتری از نظر افزايش طول عمر بيمار عايد می شود .
در شيمی درمانی از داروهای کشنده سلولهای سرطانی استفاده ميشود . داروهای مذکور ممکن است بصورت قرص و يا تزريق داخل عضلانی يا تزريق وريدی تجويز شوند . شيمی درمانی يک درمان سيستميک است چرا که دارو وارد خون شده و به تمام نقاط بدن انتشار يافته و باعث از بين رفتن سلولهای سرطانی می شود .
اگر پزشک تمام توده سرطانی را که بهنگام عمل جراحی ديده می شود بردارد ممکن است بعد از جراحی برای از بين بردن سلولهای سرطانی باقيمانده اقدام به شيمی درمانی نمايد . تجويز شيمی درمانی بعد از عمل جراحی برای بيماریکه هيچ سلول سرطانی قابل رويتی ندارد شيمي درمانی کمکی ( Aljuant camoterapy) ناميده می شود . شيمی درمانی که قبل از عمل جراحی برای کوچک شدن سرطان انجام می شود تا بتوان بوسيله عمل جراحی آنرا برداشت شيمی درمانی adjuant ناميده می شود .
افزايش درجه حرارت بدن روش درمان جديد و البته در حال مطالعه ای است که در برخی بيماران خاص بکار برده می شود . در اين روش دستگاه مخصوصی برای مدت زمان معينی به بدن گرما می دهد تا سلولهای سرطانی کشته شوند . زيرا سلولهای سرطانی در اغلب موارد در برابر گرما حساسيت بيشتری نسبت به سلولهای سالم از خود نشان می دهند . به اين ترتيب سلولهای سرطانی نابود شده و توده سرطانی کوچک می شود .
از آنجائيکه لبها و دهان اندامهای مورد نياز برای عمل خوردن و صحبت کردن می باشند ، بعلت عوارض درمان و خود سرطان بيماران ممکن است برای انجام اين دو عمل نيازمند کمکهای ويژه باشند ، به همين منظور جهت اتخاذ بهترين تصميم پزشک معالج فرد با پزشکان متخصص ديگر مشورت می نمايد ، در صورتيکه قسمت زيادی از لب يا دهان بيمار برداشته شده باشد ممکن است نياز به يک عمل جراحی پلاستيک برای کمک به آموزش بيمار برای خوردن و صحبت کردن نياز باشد .
درمان براساس مرحله استقرار بيماری : درمان سرطان لب و حفره های دهانی به محل سرطان، مرحله بيماری ، سن بيمار ووضعيت سلامت وی بستگی دارد . ممکن است از روشهای درمانی استاندارد بخاطر اينکه اثر بخشی آنها در مطالعات گذشته به اثبات رسيده است استفاده نمود و يا اينکه بيمار را تحت درمان با روشهايی که فعلا در مرحله مطالعه هستند قرار داد . تمام بيماران با روشهای درمانی استاندارد کاملا بهبود نميابند و برخی از اين روشها ممکن است عوارض جانبی زيادی داشته باشند .
بهمين علت است که در اين بيماران از روشهای نوين درمانی در حال پژوهش بمنظور يافتن راه حل بهتری برای درمان استفاده می شود
مرحله اول ( I ) سرطان لب و حفره دهانی
انتخاب روش درمانی به محل وجود سرطان در لب يا دهان بستگی دارد .
سرطان لب : اگر سرطان در ناحيه لب باشد استفاده از يکی از روشهای درمانی زير توصيه می شود :
1- جراحی
2-پرتو درمانی
سرطان زبان : اگر سرطان در ناحيه زبان باشد يکی از درمانهای زير انجام می شود :
1- جراحی
2-جراحی و متعاقب آن پرتو درمانی از ناحيه گردن
3-پرتو درمانی دهان و گردن
سرطان مخاط دهان : اگر سرطان در بافت پوشاننده سطح داخلی گونه ها و لبها باشد يکی از روشهای درمانی زير انجام می شود :
1-جراحی
2-پرتودرمانی
سرطان بخش زیرین دهان : اگر محل سرطان ِ کف حفره دهانی باشد روشهای درمانی عبارتند از :
1- جراحی
2-پرتودرمانی
سرطان لثه تحتانی : اگر سرطان در لثه تحتانی باشد درمان يکی ازموارد زير خواهد بود
1-جراحی
2-پرتو درمانی
سرطان مثلث رترومولار : ( Retromolar ) : اگر سرطان در ناحيه کوچک پشت دندان عقل باشد درمان شامل موارد زير خواهد بود
1-جراحی برای برداشتن بخشی از استخوان فک
2-درصورت نياز پرتو درمانی متعاقب عمل جراحی
سرطان لثه فوقانی و سخت کام : اگر سرطان در لثه فوقانی و يا در بخش استخوانی سقف دهان ( سخت کام ) باشد يکی از موارد درمانی زير توصيه می شود :
1- جراحی
2-پرتو درمانی بعد از عمل جراحی
مرحله دوم ( II ) سرطان لب و حفره دهانی
انتخاب شيوه درمان به محل استقرار سرطان د رلب و دهان بستگی دارد :
سرطان لب : در صورتيکه سرطان د رلب باشد يکی از درمانهای زير انجام می شود :
1- جراحی
2-پرتو درمانی داخلی / و يا خارجی
سرطان زبان : اگر محل سرطان زبان باشد روشهای درمانی زير توصيه می شوند :
1-پرتو درمانی
2-جراحی و پرتو درمانی
سرطان مخاط دهان : اگر سرطان در بافت پوشاننده سطح داخلی گونه ها و لبها باشد درمان شامل موارد زير خواهد بود :
1-پرتو درمانی
2-جراحی
3-جراحی بعلاوه پرتو درمانی
سرطان بخش زيرين دهان : اگر محل استقرار سرطان در کف دهان باشد درمان شامل موارد زير خواهد بود :
1-جراحی
2-پرتو درمانی
3- جراحی و متعاقب آن پرتو درمانی داخلی يا خارجی
سرطان لثه تحتانی : اگر سرطان د رلثه تحتانی باشد يکی از روشهای درمانی زير استفاده می شود :
1-جراحی
2-پرتو درمانی
سرطان مثلث Retromolar : اگر محل استقرار سرطان ناحيه کوچک پشت دندان عقل باشد يکی از روشهای درمانی زير بکار برده می شود :
1- جراحی بمنطور برداشتن قسمتی از استخوان فک
2-در صورت نياز پرتو درمانی متعاقب عمل جراحی
مرحله سوم ( III ) سرطان لب و حفره دهانی
انتخاب شيوه درمان به محل استقرار سرطان لب و دهان بستگی دارد علاوه بر درمانهايی که در زير نام برده خواهد شد ممکن است برای بيمار پرتو درمانی گردن با يا بدون عمل جراحی بمنظور برداشتن غدد لنفاوی گردن انجام شود .
سرطان لب : اگر سرطان در لب باشد يکی از روشهای درمانی زير انجام می شود :
1-جراحی برای برداشتن سرطان همراه با پرتو درمانی
2-پرتو درمانی
3-شيمی درمانی و متعاقب آن عمل جراحی يا پرتو درمانی
4-جراحی و متعاقب آن شيمی درمانی
5-جراحی و پرتو درمانی و شيمی درمانی
6- استفاده از روشهای نوين پرتو درمانی
سرطان زبان : اگرسرطان در زبان باشد يکی از روشهای درمانی زير کاربرد دارد :
1-استفاده از رشته نور ( beam ) خارجی همراه يا بدون پرتو درمانی داخلی
2-جراحی و متعاقب آن پرتو درمانی
سرطان مخاط دهان : اگر سرطان بافت مخاطی پوشاننده سطح داخلی گونه ها و لبها را گرفتار کرده باشد ، درمان يکی از موارد زير خواهد بود :
1-جراحی برای برداشتن سرطان و بافت اطراف آن
2- پرتو درمانی
3-جراحی بهمراه پرتو درمانی
4-شيمی درمانی و بعد از آن جراحی يا پرتو درمانی
5-جراحی و متعاقب آن شيمی درمانی
6-جراحی ، پرتو درمانی و شيمی درمانی
سرطان بخش زيرين دهان : اگر سرطان در کف دهان باشد ، درمان يکی از موارد زير خواهد بود :
1-جراحی برای برداشتن سرطان و گره های لنفاوی گردن ، در صورت لزوم بخشی از استخوان فک نيز براشته می شود .
2- استفاده از رشته نور خارجی beam با يا بدون پرتو درمانی داخلی
3-شيمی درمانی و بعد از آن عمل جراحی يا پرتو درمانی
4-تجويز چندين نوبت در روز پرتو درمانی با دوز پايين
سرطان لثه تحتانی : اگر سرطان در لثه تحتانی باشد ، احتمالا بمنظور برداشتن سرطان پرتو درمانی قبل و يا بعد از جراحی انجام می شود . سرطان مثلث Retromolar : اگرسرطان در فضای کوچک پشت دندان عقل باشد درمان يکی از موارد زير خواهد بود : 1-جراحی و متعاقب آن پرتو درمانی 2-شيمی درمانی و متعاقب آن جراحی يا پرتو درمانی 3-جراحی و بعد از آن شيمی درمانی 4-تجویز پرتو درمانی با دوز پايين بميزان چند بار در روز سرطان لثه فوقانی يا سخت کام : اگر سرطان لثه بالايی و يا بالای بخش استخوانی دهان ( سخت کام ) باشد درمان يکی از موارد زير خواهد بود 1- پرتو درمانی 2-جراحی بعلاوه پرتو درمانی برای تمام سرطانهای مرحله سوم لب و دهان ، شيمی درمانی بهمراه پرتو درمانی بعنوان يک روش درمانی پژوهشی ، در حال آزمايش است . مرحله چهارم ( IV ) سرطان لب و حفره دهانی انتخاب شيوه درمان به محل سرطان در لب يا دهان بستگی دارد . علاوه بر درمانهايی که در زير نامبرده می شود . ممکن است برای بيمار پرتو درمانی گردن با يا بدون عمل جراحی بمنظور برداشتن غدد لنفاوی گردن انجام شود . سرطان لب : اگر سرطان در لب باشد يکی از درمانهای زير انجام می شود : 1- جراحی برای برداشتن سرطان بعلاوه پرتو درمانی داخلی يا خارجی 2-پرتو درمانی 3-ترکيب شيمی درمانی و پرتو درمانی 4-تجويز پرتو درمانی با دوز پايين بميزان چند بار در روز سرطان زبان :اگر سرطان در زبان باشد يکی از روشهای درمانی زير بکار می رود : 1-جراحی برای برداشتن زبان و جعبه صدا ( حنجره ) در زير آن و سپس پرتو درمانی 2-پرتو درمانی برا ی تخفيف علائم 3-تجويز پرتو درمانی با دوز پايين بميزان چند بار در روز سرطان مخاط دهان : اگر سرطان بافت مخاطی پوشاننده سطح داخلی گونه ها و لبها را گرفتار کرده باشد يکی از درمانهای زير استفاده ميشود : 1-جراحی برا ی برداشتن سرطان و بافت اطراف آن 2-پرتو درمانی 3-جراحی بعلاوه پرتو درمانی 4-ترکيب شيمی درمانی و پرتو درمانی 5-تجويز پرتو درمانی با دوز پايين بميزان چند بار در روز سرطان بخش زيرين دهان : اگر سرطان در کف دهان باشد يکی از درمانهای زير بکار می رود : 1-جراحی برا ی برداشتن سرطان و بعد از آن پرتو درمانی 2-جراحی بعد از پرتو درمانی 3-ترکيب شيمی درمانی و پرتو درمانی 4-تجويز پرتو درمانی با دوز پايين بميزان چند بار در روز سرطان لثه تحتانی : اگر سرطان در لثه تحتانی باشد درمان يکی از موارد زير خواهد بود : 1-جراحی ، پرتو درمانی و يا هر دو 2-ترکيب شيمی درمانی و پرتو درمانی 3-تجويز پرتو درمانی با دوز پايين بميزان چند بار در روز سرطان مثلث Retomolar : اگر سرطان فضای کوچک پشت دندان عقل را درگير کرده باشد درمان يکی از موارد زير خواهد بود : 1-جراحی و بعد از آن پرتو درمانی 2-ترکيب شيمی درمانی و پرتو درمانی 3-تجويز پرتو درمانی با دوز پايين بميزان چند بار در روز سرطان لثه فوقانی يا سخت کام : اگر سرطان در بخش بالای لثه و يا سقف استخوانی دهان ( سخت کام ) باشد درمان يکی از موارد زير خواهد بود : 1- جراحی بهمراه پرتودرمانی 2-ترکيب شيمی درمانی و پرتو درمانی 3-تجويز پرتو درمانی با دوزپايين بميزان چند بار در روز عود سرطان لب و حفره دهانی روش درمانی به نوع درمانی که بيمار قبلا دريافت کرده است ، بستگی دارد . اگر قبلا به بيمار پرتو درمانی داده شده است اکنون ممکن است بيمار تحت عمل جراحی قرار گيرد . اگر قبلا برای بيمار جراحی انجام شده است ، اکنون ممکن است نياز به عمل جراحی ديگر ، پرتو درمانی يا هردو باشد . همچنين ممکن است برای درمان سرطان عود يافته از روشهای نوين در حال مطالعه مثل شيمی درمانی ، شيمی درمانی بهمراه پرتو درمانی و يا افزايش درجه حرارت بدن استفاده نمود . - پزشک آنلاین - وبلاگ دکتر رحمت سخنی - میگنا - دکتر کورش اسدی
- شروع آن اغلب به صورت بروز یک ضایعه و یا یک قسمت سفید یا قرمز رنگ است که در هر نقطه دهان ممکن است دیده شود.
- اغلب در افرادی اتفاق می افتد که از اشکال مختلف تنباکو استفاده می کنند. استفاده توأم از الکل و سیگار خطر ابتلا را به شدت افزایش می دهد.
- در حال حاضر بیش از 25% موارد ابتلا در افرادی دیده می شود که فقط سیگار می کشند و سایر عوامل مستعد کننده در آنها دیده نمی شود. معاینه منظم بسیار حائز اهمیت است:
معاینه منظم و پریودیک دهان و دندان برای تشخیص زودرس ضایعات سرطانی و پیش سرطانی بسیار ضروری است. زیرا ممکن است این ضایعات در مراحل اولیه بسیار کوچک و غیر قابل توجه باشند، اما فوق العاده خطرناکند. در طی معاینات اولیه چه مواردی مشاهده می شود؟
دندانپزشک شما ابتدا باید دهان شما را به دقت معاینه کند. در حدود 10% از معاینات دهانی ضایعات کوچک، کسطح، سفید و بدون درد دیده میشود. البته اغلب این ضایعات خطرساز نیستند اما به هر حال بعضی از آنها ممکن است ضایعه سرطانی باشند. معمولاً ضایعات خطرناک در هنگام معاینه از ضایعات بی ضرر تشخیص داده می شوند، هرچند بهترین روش انجام آزمایش بر روی این ضایعات است. در صورتیکه شما یک زخم بر روی مخاط دهان خود (به همراه یکی از عوامل مستعد کننده) داشته باشید، دندانپزشک آنرا درمان می کند و از شما می خواهد برای معاینه مجدد مراجعه کنید. معمولاً چنانچه دندانپزشک به یک ضایعه برخورد کند که به نظر بی ضرر می رسد و علت واضح و مشخصی ندارد، از لحاظ سطحی آن زخم یک نمونه بافتی تهیه میکند که تهیه آن دردناک نیست. در صورتیکه این نمونه حاوی سلولهای مشکوک باشد، باید سایر مراحل تشخیص طی شود. اما در صورتیکه ضایعه از نظر دندانپزشک مشکوک به ضایعه سرطانی باشد، تحت بی حسی موضعی نمونه بافتی از مناطق عمقی تر ضایعه تهیه می شود تا بررسی دقیق تری انجام شود.از خود محافظت کنید ؛ علائم اولیه و زودرس را بشناسید و بطور منظم به دندانپزشک خود مراجعه کنید؛
« سرطانهای دندان ابتدا اغلب به صورت لکه های قرمز یا سفید کوچک و یا بصورت زخم در هر ناحیه از دهان ظاهر می شوند». سایر علائم سرطانهای دهان عبارتند از:
- زخمی که به آسانی دچار خونریزی می شود و بهبود پیدا نمی کند.
- تغییر رنگ بافت مخاطی دهان.
- وجود یک لکه ضخیم و برجسته با سطح زبر که شبیه به دمل است.
- درد، حساسیت یا بی حسی در هر ناحیه از دهان و یا در ناحیه لبها. بیاد داشته باشید که بایدبطور منظم به دندانپزشک خود مراجعه کنید، زیرا در بسیاری از مناطق دهان خودتان قادر به مشاهده این ضایعات نیستند. چنانچه یکی از علائم فوق را در خود مشاهده کردید، بدون معطلی به دندانپزشک مراجعه کنید. دندانپزشک شما مهارت و ابزار لازم را دارد تا وجود ضایعات سرطانی و پیش سرطانی را در دهان شما تشخیص دهد. شما با کمک دندانپزشک خود می توانید با سرطان دهان بجنگید و در برابر آن پیروز شوید. علایم دهانی:
-غالبآ بصورت یک لکۀ سفید رنگ یا قرمز رنگ در مخاط دهان شروع می شود.
-این لکه می تواند روز به روز وسیع تر شود. - این ضایعات با کوچکترین تحریکات دچار خونریزی شده و به سختی التیام می یابند.
-همچنین می تواند به یک ضایعۀ ضخیم و برجسته با سطحی خشن تبدیل شود. -ضایعه می تواند تغییر رنگ مخاطی وسیعی در اطراف خود ایجاد کند.
-ضایعه می تواند با درد، سوزش و یا خارش همراه باشد. -همچنین ممکن است بیحسی موضعی در هر ناحیه ای از دهان و یا لب ایجاد کند.
معاینات منظم و پریودیک، یعنی هر 6 ماه یکبار، نزد دندانپزشک می تواند باعث تشخیص زودرس و به موقع این قبیل ضایعات باشد. ولی شما هم با مشاهدۀ هر کدام از علایم بالا، باید سریعاّ به دندانپزشک خود مراجعه و مشکل را با او در میان بگذارید.
دندانپزشک شما با معاینۀ علایم و آزمایشات لازم ، می تواند ضایعات سرطانی را در دهان شما تشخیص داده و به درمان آن بپردازد. آنچه لازم است درباره درمان سرطان دهان بدانید: بطور متوسط در حدود یک سوم بیماران مبتلا به سرطان متعاقب درمان بیماری خود دچار عوارض دهانی می شوند. به همین دلیل بیماران سرطانی باید قبل و در حین درمان سرطان خود تحت معاینه دندانپزشکی قرار گیرند تا از سلامت دندانها و مخاط دهان خود مطمئن شوند تا به این ترتیب میزان عوارض دندانی و دهانی در آنها به حداقل برسد. بعنوان مثال اغلب افرادیکه تحت رادیوتراپی در ناحیه سر و گردن قرار می گیرند، دچار عوارضی از قبیل خشکی دهان، حساسیت مخاطی، حساسیت دندانها، پوسیدگی وسیع دندانی و مشکل در حین بلع می شوند. شیمی درمانی نیز تأثیرات مشخص و واضح بر روی مخاط دهان و دندانها دارد. به دلیل جلوگیری از بروز این مشکلات و یا حداقل کاهش میزان صدمات وارد به دهان و دندان دندانپزشک و سرطان شناس باید قبل و در حین درمان با یکدیگر همکاری نزدیک داشته باشند. در طی مدت زمانی که شما تحت درمان سرطان ناحیه سر و گردن می باشید، باید دندانهای خود را حداقل دوبار در روز با احتیاط مسواک بزنید، مگر اینکه دندانپزشک به شما روش دیگری پیشنهاد کند. ممکن است دندانپزشک علاوه بر مسواک روزانه استفاده از دهانشویه را هم تجویز کند. در صورتیکه شما دچار عارضه خشکی دهان بشوید، دندانپزشک بادی جایگزینی برای بزاق دهان به شما معرفی کند مانند بزاق مصنوعی. استفاده از فلوراید هم روشی است که برای کم کردن پوسیدگی دندانها مورد استفاده قرار می گیرد. به دلیل اینکه بروز عفونتهای دهانی ممکن است سبب ایجاد گرفتاری جدی برای شما شود. در صورت بروز این عفونتها باید بلافاصله به دندانپزشک و یا پزشک خود مراجعه نمائید. حقایقی در مورد سرطانهای دهانی - مصرف سیگار همراه با مصرف زیاد الکل از مهمترین عوامل مستعد کننده سرطانهای دهان می باشند. - بروز سرطانهای دهانی در افراد بالای 40 سال به مراتب بیش از افراد زیر 40 سال می باشد. - مطالعات نشان می دهند مصرف میوه و سبزیجات به مقدار زیاد احتمالاً از رشد و نمو ضایعات سرطانی جلوگیری میکند. -سرطانهای دهان ممکن است بر روی هر کدام از نواحی دهان مشاهده شوند، از جمله: لثه ها، مخاط گونه، زبان، کام نرم و سخت. عوامل سرطانزا، تآثیر گذار و تشدید کننده:
-استعمال دخانیات
-نوشیدن بیش از حد الکل -خوردن غذاهای داغ و بسیار تند
-خوردن نوشیدنی های داغ مانند چای و قهوۀ داغ -وارد آوردن تروما (ضربه) به مخاط دهان، مخصوصآ موقع تند غذا خوردن
- وارد آمدن تروما به وسیلۀ لبه های تیز دندان های پوسیده، پرکردگی ها و یا روکش ها در دراز مدت و عدم اصلاح آنها -استفادۀ زیاد از ادویه جات و رنگهای غذایی
-قرار دادن عادتی وسایل مختلف و آلوده در دهان -استرس و فشارهای روحی روانی
-عدم رعایت بهداشت دهان و دندان
سرطان لب و حفره دهانی چيست ؟
سرطان لب و حفره دهانی يک بيماری است که در آن سلولهای ( بدخيم ) در بافتهای لب و دهان يافت می شوند . حفره دهانی مشتمل بر دو سوم جلويی زبان ، لثه فوقانی و تحتاني ، مخاط پوشاننده سطح داخلی گونه ها و لبها در زير زبان، سقف استخوانی دهان ( سخت کام ) و ناحيه کوچکی در پشت دندان عقل ( مثلث رترومولار ) می باشد .
سرطان ناحيه سرو گردن اکثرا در افراد باسن بيش از 45 سال ديده می شود . سرطان لب در آقايان شايعتر از خانمها بوده و احتمال بروز آن در افراد با پوست روشن که مدت زيادی در معرض تابش شديد نور خورشيد قرار می گيرند ، بيشتر است .
سرطان حفره دهانی در افراديکه تنباکو می چوند و يا پيپ می کشند بيشتر ديده می شود .
اگر فردی در لب، دهان، لثه ها برآمدگی احساس می کند و يا زخمی در دهان دارد که التيام نمی يابد و يا دچار خونريزی و درد در ناحيه دهان می باشد حتما بايد به پزشک مراجعه نمايد . يکی ديگر از علائم سرطان دهان اين است که فرد احساس می کند ديگر دندانهای مصنوعی وی در دهانش بطور مناسب جانمی افتد . در اکثر موارد سرطانهای لب و حفره دهانی بوسيله دندانپزشکان و بهنگام معاينه دهان يافت می شوند .
اگر علائمی وجود داشته باشد پزشک بوسيله يک آينه و چراغ قوه به معاينه دهان می پردازند . همچنين پزشک ممکن است برای بيمار راديوگرافی از دهان را درخواست نمايد . اگر بهنگام معاينه ، پزشک به بافت مشکوک برخورد نمود ، يک تکه کوچک از آن بافت را برداشته تا در زير ميکروسکوپ برای بررسی وجود سلولهای سرطانی به مطالعه بپردازد . اين روش نمونه برداری دارويی به بيمار تجويز می شود که برای مدتی احساس درد را در وی از بين می برد . علاوه بر اقدامات بالا پزشک بايد گلو را از نظر وجود غده بررسی نمايد . شانس بهبودی ( پيش آگهی ) بيماری به محل سرطان در لب يا دهان ، اينکه آيا سرطان محدود به لب و دهان بوده و يا به بافتهای ديگر منتشر شده است ( مرحله بيماری ) ووضعيت عمومی سلامت بيمار بستگی دارد .
اطلاعات مربوط به مرحله بندی بيماری
مرحله بندی سرطان لب و حفره دهانی : هنگاميکه سرطان لب و حفره دهانی يافت می شود ، آزمايشهای زيادی انجام می گيرد تا دريابند آيا سلولهای سرطانی به قسمتهای ديگر بدن دست اندازی نموده اند ياخير؟
اين عمل مرحله بندی ( staging ) ناميده می شود ، پزشک برای اتخاذ بهترين روش درمانی بايد از مرحله استقرار بيماری آگاهی داشته باشد . مرحله بندی زير برای سرطان لب و حفره دهانی بکار برده می شود :
مرحله اول ( I ) : اندازه سرطان بيش از2 سانتی متر ( حدود 1اينچ ) نمی باشد و به گره های لنفاوی ناحيه ای منتشر نشده است ، گره های لنفاوی اندامهای لوبيايی شکل کوچکی هستند که در سرتاسر بدن يافت می شوند ووظيفه آنها توليد و نگهداری
مرحله دوم ( II ) : اندازه سرطان بيش از 2سانتيمتر و کمتر از 4سانتيمتر می باشد ( کمتر از 2 ايتچ ) و به گره های لنفاوی ناحيه منتشر نشده است .
مرحله سوم ( III ) : هريک از موارد زير ممکن است صادق باشد :
- اندازه سرطان بيش از 4 سانتی متر است .
- سرطان ممکن است به هر اندازه ای باشد اما سلولهای سرطانی فقط به يک گره لنفی در همان سمت گردن که سرطان وجود دارد منتشر شده اند . اندازه گره لنفی که به سرطان مبتلا شده است . بيش از 3 سانتی متر نمی باشد ( کمی بيش از 1 اينچ ) .
- مرحله چهارم ( IIV ) : هريک از موارد زير ممکن است وجود داشته باشد
- سرطان به بافتهای اطراف لب و حفره دهانی منتشر شده است . گره های لنفاوی اين ناحيه ممکن است درگير شده يا نشده باشند .
- سرطان می تواند به هر اندازه ای باشد ولی به بيش از يک گره لنفی درهمان سمت گردن و يا گره های لنفاوی در هر دو سوی گردن و يا به هر گره لنفاوی که بيش از 6 سانتی متر باشد ِ انتشار يافته است .
- سرطان به قسمتهای ديگر بدن منتشر شده است .
عود بيماری : منظور از عود بيماری اين است که سرطان بعد از انجام درمان بازگشته است . سرطان عود يافته ممکن است در لب و حفره دهانی و ياهر قسمت از بدن باشد .
نگاهی اجمالی به روشهای درمانی
چگونه سرطان لب وحفره دهانی درمان می شود ؟
روشهای درمانی متفاوتی برای بيماران مبتلا به سرطان لب و حفره دهانی وجود دارد . 2 نوع روش درمانی مورد استفاده قرار می گيرند :
- جراحی ( برای برداشتن سرطان )
- پرتو درمانی ( بااستفاده از دوز بالای اشعه ايکس و يا ساير پرتوهای پر انرژی برای نابود کردن سلولهای سرطانی )
- استفاده از شيمی درمانی ( داروهای نابود کننده سلولهای سرطانی ) درمرحله پژوهشهای بالينی است .
جراحی يک روش معمول در درمان سرطان لب و حفره دهانی می باشد ، پزشک ممکن است سرطان و بخشی از بافت سالم اطراف آنرا بردارد و همچنين ممکن است گره های لنفاوی گردن نيز برداشته شوند .
پرتو درمانی با استفاده از مقادير بالای اشعه ايکس برای کشتن سلولهای سرطانی و کوچک کردن توده سرطانی بکار می رود .
تابش پرتوها ممکن است بوسيله دستگاهی که خارج از بدن قرار می گيرد انجام شود ( پرتو درمانی خارجی ) و يا باقرار دادن مواد پرتو زا و ايزو توپ از طريق سوزن يا لوله های پلاستيکی نازک در محلی که سرطان يافت می شود ( پرتو درمانی داخلی ) اگر مصرف سيگار قبل از شروع پرتو درمانی متوقف شود نتايج بهتری از نظر افزايش طول عمر بيمار عايد می شود .
در شيمی درمانی از داروهای کشنده سلولهای سرطانی استفاده ميشود . داروهای مذکور ممکن است بصورت قرص و يا تزريق داخل عضلانی يا تزريق وريدی تجويز شوند . شيمی درمانی يک درمان سيستميک است چرا که دارو وارد خون شده و به تمام نقاط بدن انتشار يافته و باعث از بين رفتن سلولهای سرطانی می شود .
اگر پزشک تمام توده سرطانی را که بهنگام عمل جراحی ديده می شود بردارد ممکن است بعد از جراحی برای از بين بردن سلولهای سرطانی باقيمانده اقدام به شيمی درمانی نمايد . تجويز شيمی درمانی بعد از عمل جراحی برای بيماریکه هيچ سلول سرطانی قابل رويتی ندارد شيمي درمانی کمکی ( Aljuant camoterapy) ناميده می شود . شيمی درمانی که قبل از عمل جراحی برای کوچک شدن سرطان انجام می شود تا بتوان بوسيله عمل جراحی آنرا برداشت شيمی درمانی adjuant ناميده می شود .
افزايش درجه حرارت بدن روش درمان جديد و البته در حال مطالعه ای است که در برخی بيماران خاص بکار برده می شود . در اين روش دستگاه مخصوصی برای مدت زمان معينی به بدن گرما می دهد تا سلولهای سرطانی کشته شوند . زيرا سلولهای سرطانی در اغلب موارد در برابر گرما حساسيت بيشتری نسبت به سلولهای سالم از خود نشان می دهند . به اين ترتيب سلولهای سرطانی نابود شده و توده سرطانی کوچک می شود .
از آنجائيکه لبها و دهان اندامهای مورد نياز برای عمل خوردن و صحبت کردن می باشند ، بعلت عوارض درمان و خود سرطان بيماران ممکن است برای انجام اين دو عمل نيازمند کمکهای ويژه باشند ، به همين منظور جهت اتخاذ بهترين تصميم پزشک معالج فرد با پزشکان متخصص ديگر مشورت می نمايد ، در صورتيکه قسمت زيادی از لب يا دهان بيمار برداشته شده باشد ممکن است نياز به يک عمل جراحی پلاستيک برای کمک به آموزش بيمار برای خوردن و صحبت کردن نياز باشد .
درمان براساس مرحله استقرار بيماری : درمان سرطان لب و حفره های دهانی به محل سرطان، مرحله بيماری ، سن بيمار ووضعيت سلامت وی بستگی دارد . ممکن است از روشهای درمانی استاندارد بخاطر اينکه اثر بخشی آنها در مطالعات گذشته به اثبات رسيده است استفاده نمود و يا اينکه بيمار را تحت درمان با روشهايی که فعلا در مرحله مطالعه هستند قرار داد . تمام بيماران با روشهای درمانی استاندارد کاملا بهبود نميابند و برخی از اين روشها ممکن است عوارض جانبی زيادی داشته باشند .
بهمين علت است که در اين بيماران از روشهای نوين درمانی در حال پژوهش بمنظور يافتن راه حل بهتری برای درمان استفاده می شود
مرحله اول ( I ) سرطان لب و حفره دهانی
انتخاب روش درمانی به محل وجود سرطان در لب يا دهان بستگی دارد .
سرطان لب : اگر سرطان در ناحيه لب باشد استفاده از يکی از روشهای درمانی زير توصيه می شود :
1- جراحی
2-پرتو درمانی
سرطان زبان : اگر سرطان در ناحيه زبان باشد يکی از درمانهای زير انجام می شود :
1- جراحی
2-جراحی و متعاقب آن پرتو درمانی از ناحيه گردن
3-پرتو درمانی دهان و گردن
سرطان مخاط دهان : اگر سرطان در بافت پوشاننده سطح داخلی گونه ها و لبها باشد يکی از روشهای درمانی زير انجام می شود :
1-جراحی
2-پرتودرمانی
سرطان بخش زیرین دهان : اگر محل سرطان ِ کف حفره دهانی باشد روشهای درمانی عبارتند از :
1- جراحی
2-پرتودرمانی
سرطان لثه تحتانی : اگر سرطان در لثه تحتانی باشد درمان يکی ازموارد زير خواهد بود
1-جراحی
2-پرتو درمانی
سرطان مثلث رترومولار : ( Retromolar ) : اگر سرطان در ناحيه کوچک پشت دندان عقل باشد درمان شامل موارد زير خواهد بود
1-جراحی برای برداشتن بخشی از استخوان فک
2-درصورت نياز پرتو درمانی متعاقب عمل جراحی
سرطان لثه فوقانی و سخت کام : اگر سرطان در لثه فوقانی و يا در بخش استخوانی سقف دهان ( سخت کام ) باشد يکی از موارد درمانی زير توصيه می شود :
1- جراحی
2-پرتو درمانی بعد از عمل جراحی
مرحله دوم ( II ) سرطان لب و حفره دهانی
انتخاب شيوه درمان به محل استقرار سرطان د رلب و دهان بستگی دارد :
سرطان لب : در صورتيکه سرطان د رلب باشد يکی از درمانهای زير انجام می شود :
1- جراحی
2-پرتو درمانی داخلی / و يا خارجی
سرطان زبان : اگر محل سرطان زبان باشد روشهای درمانی زير توصيه می شوند :
1-پرتو درمانی
2-جراحی و پرتو درمانی
سرطان مخاط دهان : اگر سرطان در بافت پوشاننده سطح داخلی گونه ها و لبها باشد درمان شامل موارد زير خواهد بود :
1-پرتو درمانی
2-جراحی
3-جراحی بعلاوه پرتو درمانی
سرطان بخش زيرين دهان : اگر محل استقرار سرطان در کف دهان باشد درمان شامل موارد زير خواهد بود :
1-جراحی
2-پرتو درمانی
3- جراحی و متعاقب آن پرتو درمانی داخلی يا خارجی
سرطان لثه تحتانی : اگر سرطان د رلثه تحتانی باشد يکی از روشهای درمانی زير استفاده می شود :
1-جراحی
2-پرتو درمانی
سرطان مثلث Retromolar : اگر محل استقرار سرطان ناحيه کوچک پشت دندان عقل باشد يکی از روشهای درمانی زير بکار برده می شود :
1- جراحی بمنطور برداشتن قسمتی از استخوان فک
2-در صورت نياز پرتو درمانی متعاقب عمل جراحی
مرحله سوم ( III ) سرطان لب و حفره دهانی
انتخاب شيوه درمان به محل استقرار سرطان لب و دهان بستگی دارد علاوه بر درمانهايی که در زير نام برده خواهد شد ممکن است برای بيمار پرتو درمانی گردن با يا بدون عمل جراحی بمنظور برداشتن غدد لنفاوی گردن انجام شود .
سرطان لب : اگر سرطان در لب باشد يکی از روشهای درمانی زير انجام می شود :
1-جراحی برای برداشتن سرطان همراه با پرتو درمانی
2-پرتو درمانی
3-شيمی درمانی و متعاقب آن عمل جراحی يا پرتو درمانی
4-جراحی و متعاقب آن شيمی درمانی
5-جراحی و پرتو درمانی و شيمی درمانی
6- استفاده از روشهای نوين پرتو درمانی
سرطان زبان : اگرسرطان در زبان باشد يکی از روشهای درمانی زير کاربرد دارد :
1-استفاده از رشته نور ( beam ) خارجی همراه يا بدون پرتو درمانی داخلی
2-جراحی و متعاقب آن پرتو درمانی
سرطان مخاط دهان : اگر سرطان بافت مخاطی پوشاننده سطح داخلی گونه ها و لبها را گرفتار کرده باشد ، درمان يکی از موارد زير خواهد بود :
1-جراحی برای برداشتن سرطان و بافت اطراف آن
2- پرتو درمانی
3-جراحی بهمراه پرتو درمانی
4-شيمی درمانی و بعد از آن جراحی يا پرتو درمانی
5-جراحی و متعاقب آن شيمی درمانی
6-جراحی ، پرتو درمانی و شيمی درمانی
سرطان بخش زيرين دهان : اگر سرطان در کف دهان باشد ، درمان يکی از موارد زير خواهد بود :
1-جراحی برای برداشتن سرطان و گره های لنفاوی گردن ، در صورت لزوم بخشی از استخوان فک نيز براشته می شود .
2- استفاده از رشته نور خارجی beam با يا بدون پرتو درمانی داخلی
3-شيمی درمانی و بعد از آن عمل جراحی يا پرتو درمانی
4-تجويز چندين نوبت در روز پرتو درمانی با دوز پايينسرطان لثه تحتانی : اگر سرطان در لثه تحتانی باشد ، احتمالا بمنظور برداشتن سرطان پرتو درمانی قبل و يا بعد از جراحی انجام می شود . سرطان مثلث Retromolar : اگرسرطان در فضای کوچک پشت دندان عقل باشد درمان يکی از موارد زير خواهد بود : 1-جراحی و متعاقب آن پرتو درمانی 2-شيمی درمانی و متعاقب آن جراحی يا پرتو درمانی 3-جراحی و بعد از آن شيمی درمانی 4-تجویز پرتو درمانی با دوز پايين بميزان چند بار در روز سرطان لثه فوقانی يا سخت کام : اگر سرطان لثه بالايی و يا بالای بخش استخوانی دهان ( سخت کام ) باشد درمان يکی از موارد زير خواهد بود 1- پرتو درمانی 2-جراحی بعلاوه پرتو درمانی برای تمام سرطانهای مرحله سوم لب و دهان ، شيمی درمانی بهمراه پرتو درمانی بعنوان يک روش درمانی پژوهشی ، در حال آزمايش است . مرحله چهارم ( IV ) سرطان لب و حفره دهانی انتخاب شيوه درمان به محل سرطان در لب يا دهان بستگی دارد . علاوه بر درمانهايی که در زير نامبرده می شود . ممکن است برای بيمار پرتو درمانی گردن با يا بدون عمل جراحی بمنظور برداشتن غدد لنفاوی گردن انجام شود . سرطان لب : اگر سرطان در لب باشد يکی از درمانهای زير انجام می شود : 1- جراحی برای برداشتن سرطان بعلاوه پرتو درمانی داخلی يا خارجی 2-پرتو درمانی 3-ترکيب شيمی درمانی و پرتو درمانی 4-تجويز پرتو درمانی با دوز پايين بميزان چند بار در روز سرطان زبان :اگر سرطان در زبان باشد يکی از روشهای درمانی زير بکار می رود : 1-جراحی برای برداشتن زبان و جعبه صدا ( حنجره ) در زير آن و سپس پرتو درمانی 2-پرتو درمانی برا ی تخفيف علائم 3-تجويز پرتو درمانی با دوز پايين بميزان چند بار در روز سرطان مخاط دهان : اگر سرطان بافت مخاطی پوشاننده سطح داخلی گونه ها و لبها را گرفتار کرده باشد يکی از درمانهای زير استفاده ميشود : 1-جراحی برا ی برداشتن سرطان و بافت اطراف آن 2-پرتو درمانی 3-جراحی بعلاوه پرتو درمانی 4-ترکيب شيمی درمانی و پرتو درمانی 5-تجويز پرتو درمانی با دوز پايين بميزان چند بار در روز سرطان بخش زيرين دهان : اگر سرطان در کف دهان باشد يکی از درمانهای زير بکار می رود : 1-جراحی برا ی برداشتن سرطان و بعد از آن پرتو درمانی 2-جراحی بعد از پرتو درمانی 3-ترکيب شيمی درمانی و پرتو درمانی 4-تجويز پرتو درمانی با دوز پايين بميزان چند بار در روز سرطان لثه تحتانی : اگر سرطان در لثه تحتانی باشد درمان يکی از موارد زير خواهد بود : 1-جراحی ، پرتو درمانی و يا هر دو 2-ترکيب شيمی درمانی و پرتو درمانی 3-تجويز پرتو درمانی با دوز پايين بميزان چند بار در روز سرطان مثلث Retomolar : اگر سرطان فضای کوچک پشت دندان عقل را درگير کرده باشد درمان يکی از موارد زير خواهد بود : 1-جراحی و بعد از آن پرتو درمانی 2-ترکيب شيمی درمانی و پرتو درمانی 3-تجويز پرتو درمانی با دوز پايين بميزان چند بار در روز سرطان لثه فوقانی يا سخت کام : اگر سرطان در بخش بالای لثه و يا سقف استخوانی دهان ( سخت کام ) باشد درمان يکی از موارد زير خواهد بود : 1- جراحی بهمراه پرتودرمانی 2-ترکيب شيمی درمانی و پرتو درمانی 3-تجويز پرتو درمانی با دوزپايين بميزان چند بار در روز عود سرطان لب و حفره دهانی روش درمانی به نوع درمانی که بيمار قبلا دريافت کرده است ، بستگی دارد . اگر قبلا به بيمار پرتو درمانی داده شده است اکنون ممکن است بيمار تحت عمل جراحی قرار گيرد . اگر قبلا برای بيمار جراحی انجام شده است ، اکنون ممکن است نياز به عمل جراحی ديگر ، پرتو درمانی يا هردو باشد . همچنين ممکن است برای درمان سرطان عود يافته از روشهای نوين در حال مطالعه مثل شيمی درمانی ، شيمی درمانی بهمراه پرتو درمانی و يا افزايش درجه حرارت بدن استفاده نمود . - پزشک آنلاین - وبلاگ دکتر رحمت سخنی - میگنا - دکتر کورش اسدی
