آرايشي که سرطانزاست!
دكتر محمدعلي نيلفروش‌زاده متخصص پوست، رييس مرکز پوست و سلول‌هاي بنيادي بررسي‌هاي انجام‌شده نشان داده است بيش از 800 ماده شيميايي در لوازم آرايش و عطرهاي صنعتي وجود دارد و استفاده مدام از اين مواد باعث مي‌شود به مرور ترکيب‌هاي مضرشان جذب بدن شود و اين امر مي‌تواند در درازمدت عارضه‌هاي متعددي ايجاد كند. مهم‌ترين عارضه استفاده طولاني‌مدت از اين ترکيب‌هاي سمي ابتلا به برخي از انواع سرطان است.
علاوه بر سرطان، احتمال ابتلا به پيري زودرس پوست و آکنه و حتي برخي از بيماري‌هاي عفونتي مانند ايدز و هپاتيت وجود دارد...
از ميان ترکيب‌هاي مضر موجود در لوازم آرايش، پارابين‌ها يکي از رايج‌ترين‌ها هستند که در 23 درصد محصولات استفاده مي‌شوند. بعد از اين ترکيب‌ها، سيکلوپنتاسيلوکسان در 15 درصد و در نهايت تريکلوسان در 3/1 درصد محصولات موجود است. گاهي اين ترکيب‌ها همگي در يک محصول جمع هستند و اين موضوع احتمال تاثير منفي اين مواد روي سلامت را بالا مي‌برد. غير از اين 4 مورد، ترکيب‌هاي ديگري هم وجود دارد که عوارض مربوط به خود را دارند. مثلا بنزوفنول‌ها که در لاک ناخن، دئودورانت‌ها، ژل‌هاي شستشو و صابون‌ها موجود است، بوتيل پارابن كه در شامپوها، کرم ضدآفتاب، شامپو مخصوص شوره‌سر، رژ لب و در نهايت متيل پارابن و اتيل پارابن که در کرم‌هاي بدن و صورت به وفور يافت مي‌شوند، سرطان‌زا هستند.
از آکنه و پيري پوست
تا ايدز و جنون گاوي
غير از ابتلا به برخي انواع سرطان‌ها، استفاده از برخي مواد آرايشي، به‌خصوص در كساني كه از سن پايين مصرف اين مواد را شروع مي‌كنند، مي‌تواند باعث پيري زودرس پوست شود. اين مواد تغييراتي در پوست ايجاد مي‌كنند كه عامل چروكيدگي پوست (به خصوص در ناحيه پيشاني، خط خنده و اطراف چشم) است. در ضمن اين مواد، منافذ پوست را مي‌پوشاند و مانع از اکسيژن‌رساني کافي مي‌شود.
حساسيت، تورم، تاول، سوزش، خارش، سوزن‌سوزن شدن، كهير، لك و آكنه نيز از عوارض عمومي مواد آرايشي به‌خصوص مواد تقلبي و غيراستاندارد است. برخي مواد آرايشي حاوي كلاژن يا ژلاتين هستند كه براي قوام پوست و بهتر كردن ظاهر پوست مفيد است. اين محصولات با اين شعار گران‌تر فروخته مي‌شوند اما مشکل اينجاست که كلاژن مصرفي در اين محصولات دامي است و احتمال سرايت برخي بيماري‌هاي مرتبط مثل جنون گاوي به‌خصوص در انواع تقلبي وجود دارد. برخي از مواد آرايشي تقلبي حاوي آفلاتوكسين هستند كه سرطانزاست و صدمه‌هاي كبدي شديدي وارد مي‌كند و به‌راحتي از طريق سطح پوست جذب مي‌شود.
برخي محصولات آرايشي نيز حاوي بقاياي جفت هستند كه باعث بروز نگراني‌هايي در مورد انتقال بيماري‌هايي مثل ايدز يا هپاتيت مي‌شود. در خانم‌هاي بارداري كه جنين پسر دارند، مصرف برخي تركيب‌هاي آرايشي مي‌تواند باعث عقيمي فرزند در آينده شود.
زيان کدام مواد آرايشي بيشتر است؟
مصرف برخي مواد آرايشي بسيار شايع است؛ مثلا رژلب طرفداران زيادي دارد. رژ لب‌ها، حتي آنهايي که توليدشده برند‌هاي معتبر هستند، معمولا سرب دارند و آلودگي به سرب در درازمدت باعث اختلال‌هاي رفتاري، افزايش پرخاشگري و كاهش بهره هوشي مي‌شود. خستگي زودرس و كم‌خوني‌هاي مزمن نيز با اين موضوع در ارتباط است و در خانم‌هاي باردار بر سلامت جنين اثر مي‌گذارد.
محصولات سفيدكننده پوست، مخصوصا در انواع تقلبي، حاوي كولوبتازون هستند كه يک كورتون قوي است و غير از عوارض موضعي مثل برجسته شدن عروق و تورم پوست، عامل كم‌كاري غده فوق‌كليه، چاقي و پوكي استخوان هم هست. ريمل‌ها از ديگر لوازم آرايشي پرمصرف‌اند كه عارضه اصلي آنها ريزش مژه است. پايه ريمل آب و روغن است و محيط مناسبي براي رشد ميكروب‌ها، انگل و آميب‌هاست و مي‌تواند باعث عفونت‌هاي چشمي، التهاب، قرمزي و آسيب به پلك شود. خميردندان‌ها، شامپوها و ژل‌ها نيز حاوي اترسولفات هستند كه ترکيبي حساسيت‌زاست و بهبود زخم را به تاخير مي‌اندازد و باعث بروز آب مرواريد مي‌شود. لاك ناخن نيز فتالات دارد كه سمي است و روي كبد، كليه و ريه اثر منفي مي‌گذارد و استفاده از آن براي كودكان اصلا توصيه نمي‌شود.
تاثير منفي آرايش بر غدد بدن
40 درصد محصولات آرايشي موجود در بازار حاوي ترکيب‌هايي هستند که در کارکرد غدد درون‌ريز اختلال ايجاد مي‌کنند. اين تركيب‌ها نظم توليد و ترشح هورمون‌ها را در بدن به هم مي‌ريزند و ميزان کمي از آنها تاثيرات قابل‌توجهي در رشد موجودات زنده، به‌خصوص در دوران جنيني دارند. اين ترکيب‌ها همچنين روي قدرت باروري اثر مي‌گذارند و عامل ابتلا به سرطان‌هايي است که اصطلاحا به آنها وابسته به هورمون مي‌گويند؛ مثل سرطان پستان و پروستات. بر اساس آزمايش‌هاي انجام شده روي بيش از 1500 محصول آرايشي‌بهداشتي، لاک ناخن با داشتن بيش از 74 درصد ترکيب مختل‌کننده کارکرد غدد درون‌ريز در صدر جدول قرار دارد. بعد از آن کرم‌پودر با 71 درصد و محصولات آرايشي چشم با 51 درصد، پاک‌کننده‌هاي آرايشي با 43 درصد، رژ لب با 40 درصد، کرم‌هاي صورت با 38 درصد، دئودورانت‌ها با 36 درصد، خميردندان با 30 درصد و شامپوها با 24 درصد هستند.
توصيه‌هاي چندگانه
1. بهترين توصيه اين است كه از محصولات آرايشي در حد بسيار كم استفاده كنيد. شايد در طول روز مصرف ضدآفتاب كفايت كند.بهتر است روزانه آرايش نكنيد و فقط در مهماني‌ها آرايش كنيد.
2. هنگام خريد به تبليغات توجه نكنيد. محصولات استاندارد بخريد و تا جاي ممكن از محصولات آرايشي معطر و رنگي استفاده نكنيد.
3. به تاريخ انقضا و كشور سازنده محصول توجه كنيد. قبل از استفاده، ظاهر كرم يا محصول آرايشي را بررسي كنيد. نبايد آب و روغن از هم جدا شده باشد يا بوي نامطبوعي بدهد. لوازم آرايشي را تميز نگه‌داريد و در محصولات آرايشي را محكم ببندند تا از آلودگي باكتريايي پيشگيري شود.
4. در اسرع‌وقت صورتتان را به طور كامل بشوييد تا مواد آرايشي روي صورت باقي نماند. به جاي عادت دادن پوست به مواد آرايشي پوستتان را با تغذيه سالم، خواب كافي، مديريت استرس و دوري از آلودگي سالم نگه‌داريد.
5. گرچه محصولات آرايشي گياهي بهترند اما نگهدارنده دارند و نبايد خيلي به آنها تكيه كرد.
6. در دوران بارداري از مواد آرايشي استفاده نکنيد. براي کودکان تنها از مواد بهداشتي مخصوص آنها استفاده کنيد.
7. هرگز از چند محصول آرايشي همزمان استفاده نکنيد. مثلا کرم بدن و صورت را يک روز نزنيد. افزايش ناگهاني ميزان ترکيب‌هاي سمي واقعا خطرناک است.
علاوه بر سرطان، احتمال ابتلا به پيري زودرس پوست و آکنه و حتي برخي از بيماري‌هاي عفونتي مانند ايدز و هپاتيت وجود دارد...
از ميان ترکيب‌هاي مضر موجود در لوازم آرايش، پارابين‌ها يکي از رايج‌ترين‌ها هستند که در 23 درصد محصولات استفاده مي‌شوند. بعد از اين ترکيب‌ها، سيکلوپنتاسيلوکسان در 15 درصد و در نهايت تريکلوسان در 3/1 درصد محصولات موجود است. گاهي اين ترکيب‌ها همگي در يک محصول جمع هستند و اين موضوع احتمال تاثير منفي اين مواد روي سلامت را بالا مي‌برد. غير از اين 4 مورد، ترکيب‌هاي ديگري هم وجود دارد که عوارض مربوط به خود را دارند. مثلا بنزوفنول‌ها که در لاک ناخن، دئودورانت‌ها، ژل‌هاي شستشو و صابون‌ها موجود است، بوتيل پارابن كه در شامپوها، کرم ضدآفتاب، شامپو مخصوص شوره‌سر، رژ لب و در نهايت متيل پارابن و اتيل پارابن که در کرم‌هاي بدن و صورت به وفور يافت مي‌شوند، سرطان‌زا هستند.
از آکنه و پيري پوست
تا ايدز و جنون گاوي
غير از ابتلا به برخي انواع سرطان‌ها، استفاده از برخي مواد آرايشي، به‌خصوص در كساني كه از سن پايين مصرف اين مواد را شروع مي‌كنند، مي‌تواند باعث پيري زودرس پوست شود. اين مواد تغييراتي در پوست ايجاد مي‌كنند كه عامل چروكيدگي پوست (به خصوص در ناحيه پيشاني، خط خنده و اطراف چشم) است. در ضمن اين مواد، منافذ پوست را مي‌پوشاند و مانع از اکسيژن‌رساني کافي مي‌شود.
حساسيت، تورم، تاول، سوزش، خارش، سوزن‌سوزن شدن، كهير، لك و آكنه نيز از عوارض عمومي مواد آرايشي به‌خصوص مواد تقلبي و غيراستاندارد است. برخي مواد آرايشي حاوي كلاژن يا ژلاتين هستند كه براي قوام پوست و بهتر كردن ظاهر پوست مفيد است. اين محصولات با اين شعار گران‌تر فروخته مي‌شوند اما مشکل اينجاست که كلاژن مصرفي در اين محصولات دامي است و احتمال سرايت برخي بيماري‌هاي مرتبط مثل جنون گاوي به‌خصوص در انواع تقلبي وجود دارد. برخي از مواد آرايشي تقلبي حاوي آفلاتوكسين هستند كه سرطانزاست و صدمه‌هاي كبدي شديدي وارد مي‌كند و به‌راحتي از طريق سطح پوست جذب مي‌شود.
برخي محصولات آرايشي نيز حاوي بقاياي جفت هستند كه باعث بروز نگراني‌هايي در مورد انتقال بيماري‌هايي مثل ايدز يا هپاتيت مي‌شود. در خانم‌هاي بارداري كه جنين پسر دارند، مصرف برخي تركيب‌هاي آرايشي مي‌تواند باعث عقيمي فرزند در آينده شود.
زيان کدام مواد آرايشي بيشتر است؟
مصرف برخي مواد آرايشي بسيار شايع است؛ مثلا رژلب طرفداران زيادي دارد. رژ لب‌ها، حتي آنهايي که توليدشده برند‌هاي معتبر هستند، معمولا سرب دارند و آلودگي به سرب در درازمدت باعث اختلال‌هاي رفتاري، افزايش پرخاشگري و كاهش بهره هوشي مي‌شود. خستگي زودرس و كم‌خوني‌هاي مزمن نيز با اين موضوع در ارتباط است و در خانم‌هاي باردار بر سلامت جنين اثر مي‌گذارد.
محصولات سفيدكننده پوست، مخصوصا در انواع تقلبي، حاوي كولوبتازون هستند كه يک كورتون قوي است و غير از عوارض موضعي مثل برجسته شدن عروق و تورم پوست، عامل كم‌كاري غده فوق‌كليه، چاقي و پوكي استخوان هم هست. ريمل‌ها از ديگر لوازم آرايشي پرمصرف‌اند كه عارضه اصلي آنها ريزش مژه است. پايه ريمل آب و روغن است و محيط مناسبي براي رشد ميكروب‌ها، انگل و آميب‌هاست و مي‌تواند باعث عفونت‌هاي چشمي، التهاب، قرمزي و آسيب به پلك شود. خميردندان‌ها، شامپوها و ژل‌ها نيز حاوي اترسولفات هستند كه ترکيبي حساسيت‌زاست و بهبود زخم را به تاخير مي‌اندازد و باعث بروز آب مرواريد مي‌شود. لاك ناخن نيز فتالات دارد كه سمي است و روي كبد، كليه و ريه اثر منفي مي‌گذارد و استفاده از آن براي كودكان اصلا توصيه نمي‌شود.
تاثير منفي آرايش بر غدد بدن
40 درصد محصولات آرايشي موجود در بازار حاوي ترکيب‌هايي هستند که در کارکرد غدد درون‌ريز اختلال ايجاد مي‌کنند. اين تركيب‌ها نظم توليد و ترشح هورمون‌ها را در بدن به هم مي‌ريزند و ميزان کمي از آنها تاثيرات قابل‌توجهي در رشد موجودات زنده، به‌خصوص در دوران جنيني دارند. اين ترکيب‌ها همچنين روي قدرت باروري اثر مي‌گذارند و عامل ابتلا به سرطان‌هايي است که اصطلاحا به آنها وابسته به هورمون مي‌گويند؛ مثل سرطان پستان و پروستات. بر اساس آزمايش‌هاي انجام شده روي بيش از 1500 محصول آرايشي‌بهداشتي، لاک ناخن با داشتن بيش از 74 درصد ترکيب مختل‌کننده کارکرد غدد درون‌ريز در صدر جدول قرار دارد. بعد از آن کرم‌پودر با 71 درصد و محصولات آرايشي چشم با 51 درصد، پاک‌کننده‌هاي آرايشي با 43 درصد، رژ لب با 40 درصد، کرم‌هاي صورت با 38 درصد، دئودورانت‌ها با 36 درصد، خميردندان با 30 درصد و شامپوها با 24 درصد هستند.
توصيه‌هاي چندگانه
1. بهترين توصيه اين است كه از محصولات آرايشي در حد بسيار كم استفاده كنيد. شايد در طول روز مصرف ضدآفتاب كفايت كند.بهتر است روزانه آرايش نكنيد و فقط در مهماني‌ها آرايش كنيد.
2. هنگام خريد به تبليغات توجه نكنيد. محصولات استاندارد بخريد و تا جاي ممكن از محصولات آرايشي معطر و رنگي استفاده نكنيد.
3. به تاريخ انقضا و كشور سازنده محصول توجه كنيد. قبل از استفاده، ظاهر كرم يا محصول آرايشي را بررسي كنيد. نبايد آب و روغن از هم جدا شده باشد يا بوي نامطبوعي بدهد. لوازم آرايشي را تميز نگه‌داريد و در محصولات آرايشي را محكم ببندند تا از آلودگي باكتريايي پيشگيري شود.
4. در اسرع‌وقت صورتتان را به طور كامل بشوييد تا مواد آرايشي روي صورت باقي نماند. به جاي عادت دادن پوست به مواد آرايشي پوستتان را با تغذيه سالم، خواب كافي، مديريت استرس و دوري از آلودگي سالم نگه‌داريد.
5. گرچه محصولات آرايشي گياهي بهترند اما نگهدارنده دارند و نبايد خيلي به آنها تكيه كرد.
6. در دوران بارداري از مواد آرايشي استفاده نکنيد. براي کودکان تنها از مواد بهداشتي مخصوص آنها استفاده کنيد.
7. هرگز از چند محصول آرايشي همزمان استفاده نکنيد. مثلا کرم بدن و صورت را يک روز نزنيد. افزايش ناگهاني ميزان ترکيب‌هاي سمي واقعا خطرناک است.
مرجع : نشريه هفته نامه سلامت
