داروهای روانپزشکی را بخوریم یا نخوريم؟!

به گزارش میگنا رفتار هر فرد، به همان اندازه که می‌تواند نتیجه خاطرات و باورهای ذهنی‌اش، هنجارهای اجتماعی، فرهنگی و یادگیری هایش باشد، متاثر از وضعیت هورمون ها و انتقال دهنده‌های عصبی اوست. حالا اگر کسی پیدا شود و این بخش مهم را انکار کُند، موجودیت یکی از ستون‌های شکل دهنده انسان را نادیده گرفته است.

مگر می‌شود که سطح هورمون‌ها و انتقال دهنده‌های عصبی در بدن از حالت تعادل خارج شود و کسی حال خوبی را تجربه کند؟ همانطور که اگر تیروئید کسی پرکار یا کم کار باشد روی رفتارهای او تاثیر می‌گذارد، همان‌گونه که اگر کسی قند، فشار و چربی خونش از کم یا زیاد شود، زنگ خطر سلامت جسمانی به صدا درمی‌آید، زمانی که سطح هورمون‌های عصبی، کم یا زیاد شود ناکارآمدی‌ها خودشان را به شکل‌های مختلف نشان می‌دهند. حتي گاهی لازم است پزشک متخصص، وضعیت عمومی بدن را از طریق آزمایش های مختلف چک کند.

رفتار هر فردی، صرف نظر از سن، جنسیت و پایگاه اجتماعی‌اش، از وضعیت زیستی بدن تاثیر می‌گیرد. نمی‌شود هورمون کورتیزول بالا باشد اما کسی احساس اضطراب نداشته باشد. امکان‌پذیر نیست که سروتونین، پایین باشد اما کسی احساس نشاط را تجربه کند. بنابراین ما جدا از وضعیت زیستی - عصبی بدن‌مان نیستیم.

در همین گشت و گذارهای فضای مجازی، به این تصویر برخوردم که نوشته است «قرص نخورید» و مصرف عرقیجات گیاهی، به جای مصرف داروهای اعصاب و روان در آن پیشنهاد شده است. جالب است بدانید آمار بازدید آن هم از مرز چند هزار هم گذشته است.

متاسفانه تولید و نشر اطلاعات غیر‌علمی در شبکه‌های اجتماعی، آنقدر زیاد شده است که اگر کسی تفکر انتقادی‌اش را تقویت نکرده باشد، به راحتی آنها را باور می کند و بنای زندگی‌اش را بر همان اساس اشتباه، می‌گذارد. همین جاست که باید مَثل: «خشت اول چون نهد معمار کج - تا ثریا می رود دیوار کج» را با خودمان مرور کنیم.

اگر کسی احساس خستگی و یا غم مفرطی را تجربه کند، افکار سمجی مدام ذهن او را به خودش مشغول کرده که قادر به کنترل‌شان نیست و علائم دیگری که به طور کلی روی عملکرد روزانه‌اش تاثیر منفی گذاشته است، لازم است تا نزد روانپزشک مراجعه کند و در صورت لزوم، از درمان‌های زیستی بهره‌مند شود. مراجع، می تواند عوارض احتمالی دارو و نگرانی‌هایش درباره داروها را با روانپزشک خود درمیان بگذارد و در نهایت به یک نتیجه بهبودبخش برسد.

یادمان نرود که تجویز دارو از سوی متخصص دلسوز، دریافت داروی مناسب و با میزان دوز به اندازه، در کنار درمان‌های روانشناختی می‌تواند بسیار مؤثر واقع شود. 

رویکردهاي زیستی و روانشناختی، هر دو جزو درمان های مکمل هستند که در صورت غیاب یکی، درمان به شکل مطلوبی اتفاق نخواهد افتاد.

هر قدر کاربران شبکه های اجتماعی، هوشمندانه‌تر عمل کنند و پیگیر اخبار علمی (و نه شبه علم و یا شایعه ها و خرافات) در حوزه روان باشند می‌توانند بهتر از سلامت جسم و روان خود حفاظت کنند.

همانقدر که مصرف داروهای روانپزشکی، بدون صلاحدید متخصص می‌تواند زیانبار باشد، تا زمانی هم که مصرف دارو برای مصرف کننده آن به عنوان یک برچسب منفی، تلقی شود و با رفتار درست، از آن انگ زدایی نشود نمی‌توانیم باعث و شاهد ارتقای سلامت روانشناختی افراد جامعه باشیم.

فواید داروها و عرقیجات گیاهی، بر کسی پوشیده نیست اما فراموش نکنید که مصرف عرقیجات گیاهی و دم‌نوش‌ها هم نباید خودسرانه مصرف شود و به گفته کارشناسان حرفه‌ای طب سنتی، مصرف داروهای گیاهی هم قواعدی دارد و خوردن خودسرانه آنها منع شده است. همینطور استفاده از آنها همراه با داروهای شیمیایی می‌تواند تداخل ایجاد کند و به دنبال آن اثرات غیرقابل جبرانی را برای فرد رقم بزند.

بهتر این است که افراد، نه بی‌محابا به به داروهای روانپزشکی پناه ببرند و نه اینکه با توجه به مطالب غیرعلمی، از داروهای تاثیرگذار فرار کنند. زیرا هر دو رفتار، چه وابستگی شدید به داروها و چه اجتناب از آنها می‌تواند آسیب های بی‌شماری را به فرد تحمیل کند.

نويسنده: نگار فیض آبادی
کارشناس ارشد روانشناسی بالینی