باقلا ، گیاهی از تیرة پروانه واران ، دارای دانه های خوراکی ، به نام علمی ویکیا فابا
فواید و مضرات باقلا برای بدن
باقلا گیاهی است با نام علمی VICIA FABA از خانواده نخود.
باقلا گیاهی است علفی و یکساله که ارتفاع آن تا ۸۰ سانتیمتر می رسد . این گیاه بومی جنوب غرب آسیا و شمال آفریقاست که از ۵هزار سال پیش کشت می شود. برگهای آن متناوب و مرکب است که دارای برگچه هایی بشکل تخم مرغ می باشد . گلهای باقلا درشت و سفید که دارای لکه های سیاه و یا بنفش است . میوه آن که همان باقلا است دارای غلافی پوشیده از کرک بطول تقریبا ۱۲ سانتیمتر است .در هر غلاف تعدادی دانه قرار درد . گل و شاخه گلدار ، میوه و تخم باقلا مصارف طبی دارند . این گیاه حاوی مواد مغذی لازم برای بدن از جمله فسفر، پتاسیم، ویتامین K و آهن است.
این گیاه منبع عالی تیامین است که برای حفظ عملکرد طبیعی سیستم عصبی ضروری است. ویتامین A موجود در آن برای سلامت پوست، تقویت بینایی و رشد استخوان ضروری است.مقدار زیاد پتاسیم در باقلا به بدن کمک می کند تا فشار خون را در حد طبیعی حفظ کند و عملکرد قلب را تنظیم کند. فسفر موجود در این گیاه برای شکل گیری استخوان و دندان مهم است و به بدن در بهره گیری از ویتامین کمک می کند.
منبع غنی فیبر است. فیبر به سیستم گوارشی کمک می کند تا غذا سریع تر هضم شود.باقلا کم کالری و بدون کلسترول است. اسیدآمینه آن نقش انتقال دهنده عصبی را در مغز ایفا می کند.
باقلا حاوی فسفر قابل توجهی است كه برای گروه سنی كودكان، تقویت كننده مناسبی از لحاظ بهره هوشی است. علاوه بر پروتئین و فسفر، باقلا حاوی مقدار متوسطی آهن و روی است و در طب سنتی از آن به منظور درمان سرفه های خشك، تمیز كردن دستگاه گوارشی، روماتیسم و حتی میگرن استفاده می شود. در صورتی كه باقلا با پوست مصرف شود مقدار بسیار قابل توجهی فیبر وارد بدن می كند كه می تواند در كاهش چربی های خون و درمان یبوست موثر باشد.
منبع غنی فیبر است. فیبر به سیستم گوارشی کمک می کند تا غذا سریع تر هضم شود.باقلا کم کالری و بدون کلسترول است. اسیدآمینه آن نقش انتقال دهنده عصبی را در مغز ایفا می کند.
باقلا حاوی فسفر قابل توجهی است كه برای گروه سنی كودكان، تقویت كننده مناسبی از لحاظ بهره هوشی است. علاوه بر پروتئین و فسفر، باقلا حاوی مقدار متوسطی آهن و روی است و در طب سنتی از آن به منظور درمان سرفه های خشك، تمیز كردن دستگاه گوارشی، روماتیسم و حتی میگرن استفاده می شود. در صورتی كه باقلا با پوست مصرف شود مقدار بسیار قابل توجهی فیبر وارد بدن می كند كه می تواند در كاهش چربی های خون و درمان یبوست موثر باشد.
● ترکیبات شیمیایی:
▪ در صد گرم دانه باقلا سبز و خام مواد زیر موجود است :
ـ آب: ۷۲ گرم
ـ مواد چرب : ۰۴/۰ گرم
ـ نشاسته : ۸/۱۵ گرم
ـ کلسیم : ۲۸ میلی گرم
ـ فسفر : ۱۵۵ میلی گرم
ـ آهن: ۲/۲ میلی گرم
ـ سدیم : ۴۰ میلی گرم
ـ پتاسیم : ۴۷۰ میلی گرم
ـ ویتامین آ : ۲۲۰ میلی گرم
ـ ویتامین ب ۱: ۰۳/۰ میلی گرم
ـ ویتامین ب ۲ : ۰۱۸/۰ میلی گرم
ـ ویتامین ب ۳ : ۵/۱ میلی گرم
ـ ویتامین ث : ۳۰ میلی گرم
ـ آرسنیک: ۰۲/۰ میلی گرم
ضمنا باقلا دارای ماده ای بنام فیتین Phytine می باشد که بسیار مغذی است و تقویت کننده بدن است . این ماده کلسیم بدن را تامین می کند باقلا غذای خوبی است برای دوران نقاهت.
● خواص دارویی:
باقلا دارای مقدار زیادی ال دوپا (L DOPA) است؛ ماده ای که سال هاست در درمان پارکینسون مورد استفاده قرار می گیرد.
- اثر دیگر باقلا در کنترل پرفشاری خون است. بنابراین به کسانی که فشار خون دارند، خوردن آن توصیه می شود.
علاوه بر اینها باقلا دارای خاصیت افزایش دهندگی قوای جنسی است. اما باید دانست که این ماده غذایی سرشار از تیرامین بوده و افرادی که داروهای مهارکننده منوآمین اکسیداز (MAO) مصرف می کنند، باید از خوردن آن خودداری کنند. همچنین باقلا برای افرادی که دارای کمبود آنزیم گلوکز ۶ فسفات و هیدروژناز هستند (مبتلایان به فاویسم)، ممنوع است؛ چون دارای ترکیب های ویسین، کنویسین و ایزواورامیل است و ممکن است باعث خطر مرگ شود.
ضمنا باقلا دارای ماده ای بنام فیتین Phytine می باشد که بسیار مغذی است و تقویت کننده بدن است . این ماده کلسیم بدن را تامین می کند باقلا غذای خوبی است برای دوران نقاهت.
● خواص دارویی:
باقلا دارای مقدار زیادی ال دوپا (L DOPA) است؛ ماده ای که سال هاست در درمان پارکینسون مورد استفاده قرار می گیرد.
- اثر دیگر باقلا در کنترل پرفشاری خون است. بنابراین به کسانی که فشار خون دارند، خوردن آن توصیه می شود.
علاوه بر اینها باقلا دارای خاصیت افزایش دهندگی قوای جنسی است. اما باید دانست که این ماده غذایی سرشار از تیرامین بوده و افرادی که داروهای مهارکننده منوآمین اکسیداز (MAO) مصرف می کنند، باید از خوردن آن خودداری کنند. همچنین باقلا برای افرادی که دارای کمبود آنزیم گلوکز ۶ فسفات و هیدروژناز هستند (مبتلایان به فاویسم)، ممنوع است؛ چون دارای ترکیب های ویسین، کنویسین و ایزواورامیل است و ممکن است باعث خطر مرگ شود.
باقالا از نظر طب قدیم ایران سرد و تر است و گل آن گرم می باشد .
۱) دم کرده گل باقلا ضد تشنج و ادرار آور است .
۲) دم کرده گل باقلا سنگ کلیه را دفع می کند و برای قولنج های کلیوی مفید است.
۳) جوشانده باقلا برای ورم مثانه مفید است.
۴) جوشانده باقلا اثر خوبی در رفع رماتیسم درد .
۵) از جوشانده باقلا برای درمان نقرس استفاده کنید.
۷) باقلا را اگر با آب سرکه و آب بپزید و با پوست بخورید اسهال مزمن را درمان می کند.
۸) برای رفع گرفتگی صدا در باقلا را با روغن بادام و قند مخلوط کنید و بخورید.
۹) برای رفع کوفتگی و روم پستان ، در باقلا را با آب جو مخلوط کرده و با سرکه و نعناع بپزید و ضمادی را که بدست می آید روی ورم و کوفتگی قرار دهید .
۱۰) ضماد در باقلا را با شنبلیله و عسل برای نرم کردن دمل و ورم بناگوش و زیر چشم مفید است.۱) دم کرده گل باقلا ضد تشنج و ادرار آور است .
۲) دم کرده گل باقلا سنگ کلیه را دفع می کند و برای قولنج های کلیوی مفید است.
۳) جوشانده باقلا برای ورم مثانه مفید است.
۴) جوشانده باقلا اثر خوبی در رفع رماتیسم درد .
۵) از جوشانده باقلا برای درمان نقرس استفاده کنید.
۷) باقلا را اگر با آب سرکه و آب بپزید و با پوست بخورید اسهال مزمن را درمان می کند.
۸) برای رفع گرفتگی صدا در باقلا را با روغن بادام و قند مخلوط کنید و بخورید.
۹) برای رفع کوفتگی و روم پستان ، در باقلا را با آب جو مخلوط کرده و با سرکه و نعناع بپزید و ضمادی را که بدست می آید روی ورم و کوفتگی قرار دهید .
۱۱) جوشانده باقلا شکم روشهای مزمن را برطرف می کند.
۱۲) ضماد باقلا جوش و کورک را می رساند و چرک را خارج می کند.
۱۳) برای درمان تکرر ادرار از جوشانده ریشه باقلا استفاده کنید.
۱۴) جوشانده سر شاخه های باقلا مستی مشروبات الکلی را برطرف می کند.
۱۵) برای رفع التهاب و درد نوک انگشتان و ناخن باید یک مشت برگ باقلا را با نیم لیتر آب جوشانید و بگذارید کمی سرد شود و انگشتان خود را بمدت دو ساعت در آن قرار دهید تا برطرف شود.
۱۶) نان خوشمزه بمقدر ۲% در باقلا به آن اضافه کنید.
باقلا در بعضی از اشخاص تولید نفخ و سنگینی سر و معده می کند برای جلوگیری از این عوارض باید ابتدا باقلا را پوست کنده و بجوشانید و آب آنرا دور بریزید . سپس به آن مقدری آب اضافه کرده و بعد از پختن با روغن بادام و ادویه گرم مانند دارچین و فلفل بخورید .
مصرف باقلای تازه ممکن است تولید مسمومیت و حساسیت شدید بکند که گاهی موجب مرگ می شود بنابراین باید در خوردن باقلای تازه و خام احتیاط کنید . معمولا اشخاصی که به باقلای تازه حساسیت دارند (فاویسم) فاقد یک آنزیم مخصوص هستند.
خاصیت های باقلا برای بدن
- تقويت كننده مغز قلم استخوانها مي باشد.
- خشك شده آن قدرت غذايي اش بيشتر از تازه آن مي باشد ولي ويتامين ث آن كم مي شود.- تقويت كننده مغز قلم استخوانها مي باشد.
- در عين حال كه براي كم خوني مفيد است ولي افرادي كه نسبت به آن حساسيت دارند از خوردن آن خودداري كنند. چون گلبول هاي خون آن ها سفيد مي شود و سريعاً دچار كم خوني مي شود و اگر چنانچه خون تزريق نكنند امكان مردن آنها به وجود مي آيد.
- براي از بين بردن لكه هاي پوست باقلا را پخته له نموده به صورت ماسك روي پوست بگذاريد.
- كساني كه نقرس دارند 40 گرم باقلا را در يك ليتر آب بجوشانند و در فواصل غذا يك فنجان بنوشند.
- براي درمان رماتيسم و درد مفاصل و سياتيك از روش شماره 8 استفاده شود.
- كساني كه لاغر هستند جهت تقويت باقلا بخورند.
- باقلا نيرو دهنده غرايز جنسي است.
- سريع الهضم است.
- براي درمان ورم پروستات باقلا را آب پز نموده همراه آب آن ميل شود.
- يك ماسك شاداب كننده پوست:
يك قاشق غذاخوري گرد باقلا با گلاب مخلوط كرده روي صورت بگذاريد.
- آرد باقلا به صورت ماسك ضد رويش مو است.
- حضرت امام رضا(ع) فرموده اند: باقلا ساق ها را محكم مي نمايد و خون تازه در بدن توليد مي نمايد.
- حضرت امام صادق(ع) فرموده اند: باقلا بخوريد زيرا معده را دباغي مي كند.
- براي بازشدن دمل آرد باقلا را به صورت ضماد بگذاريد.
- باقلا براي سرفه هاي خشك مفيد است و پاك كننده ريه و سينه مي باشد.
- براي التيام محل ضرب خوردگي آرد باقلا را با آرد جو مخلوط نموده به صورت ضماد بگذاريد.
- براي ورم پستان كه در اثر انعقاد شير باشد از روش شماره 20 استفاده كنيد.
- براي جلوگيري از برگشت مو به داخل چشم (مژه) از سرمه آرد باقلا استفاده كنيد.
- با درمان گوشه هاي انگشت، برگ باقلا را جوشانده انگشت خود را در آن فرو ببريد.
- زياده روي در خوردن باقلا باعث كندشدن ذهن مي گردد.
- براي درمان يبوست از باقلاي تازه به صورت آب پز استفاده كنيد.
- براي جلوگيري از سفيدشدن مو گل باقلا را به صورت ضماد روي مو بگذاريد.
- براي درمان كيسه صفرا پوست باقلا را خشك كرده آرد نماييد در آب جو حل كنيد صبح ناشتا ميل شود.
- براي درمان سوختگي آتش ضماد برگ و پوست باقلا را بگذاريد.
- براي درمان ميگرن از دم كرده گل آن استفاده كنيد.
- براي آسان شدن هضم باقلا، ابتدا باقلا را در آب خيسانده به مدت 24 ساعت سپس پخته كنيد.
- خوردن باقلا براي تقويت عصبي و روحي مفيد مي?باشد.
- براي دفع سنگ كليه از دم?كرده گل باقلا استفاده شود . 60 گرم در يك ليتر آب به مدت 20 دقيقه دم?كرده به تدريج ميل شود.
- براي درمان تشنج از روش شماره 32 استفاده شود.
- براي رفع ورم مثانه كه ناشي از وجود سنگ مي باشد مانند شماره 32 استفاده كنيد.
- براي درمان آب آوردن انساج از روش 32 استفاده كنيد.
- براي درمان چركين شدن كليه و لگنچه (پيلونفريت) پوست سبز روي باقلا كه تازه است در آب پخته و از اين جوشانده روزي 20 گرم ميل شود تا بهبودي حاصل گردد يا اين كه پوست باقلا را خشك نموده هرصبح ناشتا يك گرم يا دو گرم از آن را همراه دم كننده كاكل ذرت ميل كنند و يا از روش شماره 32 استفاده كنند.
- براي درمان چركين شدن ادرار مي توان از روش 36 يا 32 استفاده كرد.
- دم كرده گل باقلا ضدتشنج است به روش 32 مصرف شود.
- براي درمان اسهال باقلا را با آب و سركه بپزيد و با پوست بخوريد.
- ضماد باقلاي پخته به محل گازگرفتگي سگ ها باعث ميشود كه سم آن را به طرف خود بكشد و از خطر آن جلوگيري كند.
در کتاب مخزن الادویه که یکی از منابع مهم طب سنتی ایران در جهان است و امروزه در رشته های طب و داروسازی سنتی دانشگاه تدریس می شود راجع به باقلا چنین نوشته است:
«باقلا که به عربی فول نامیده می شود از حبوب معروف است. طبیعت تازه آن سرد و تر است و خشک شده آن سرد و خشک است. مقوی قوای جنسی، تسکین و درمان زخم معده و اسهال و استفراغ است. آرد رقیق آن با روغن بادام و قند برای سرفه و خشونت سینه و حلق نافع بوده و باعث نفخ می شود و برای جلوگیری از مضرات آن بهتر است آب پخته آن دور ریخته شود و پس از پختن با روغن بادام و ادویه های تند مانند فلفل و دارچین مصرف شود. نفخ باقلای کهنه کمتر از تازه آن بوده و نوع بدون پوست آن نسبت به باقلای با پوست دارای نفخ کمتری است.»
در عمل ، امروزه باقلا خواصّ پزشکی سنّتی خود را از دست داده و فقط مصرف خوراکی دارد. در برخی از نواحی باقلاخیز، مانند گیلان و مازندران ، باقلای خام ، به تفنّن ، تنها یا با برخی «مخلّفاتِ» دیگر خورده می شود. اما خوردن باقلای پختة گرم (همراه با نمک و گلپر و سرکه ) در کوچه و بازار بویژه در فصل سرما در همه جا معمول است .
