حلقه مفقوده در انتخاب رشته کنکور سراسری

میگنا: این روزها شاهد تب و تاب دانش‌آموزان و خانواده‌های آن‌ها برای انتخاب رشته هستیم. اما تنوع رشته‌ها و دانشگاه‌ها در دفترچه کنکور بر سردرگمی داوطلبان افزوده است. دانش آموزان باید در این مرحله رشته دانشگاهی خود را انتخاب کنند تا بتوانند بر اساس آن شغل آینده خود را برگزینند. اما آن‌ها در این مرحله مهم از زندگی، صرفا بر اساس رتبه کنکور، علاقه، مد روز جامعه و یا توصیه‌های والدین، معلمان و دوستانشان رشته تحصیلی خود را انتخاب می‌کنند بدون آنکه سنجیده شود آیا در آن رشته استعداد دارند یا نه. همه به اهمیت استعدادیابی اذعان دارند ولی کسی برای آن اقدامی نمی‌کند زیرا استعداد را با علاقه و مهارت اشتباه می‌گیرند.

ممکن است این سوال پیش آید که چرا قبل از انتخاب رشته، باید استعدادهای خود را شناخت؟ جواب این است که همه ما افرادی را دیدیم که چون در رشته دانشگاهی خود استعداد کافی ندارند به آن علاقه ندارند؛ یا کسانی که هر چه تلاش می‌کنند و درس می‌خوانند در رشته دانشگاهی خود موفق نمی‌شوند؛ یا اشخاصی که شغل مناسب خود را پیدا نمی‌کنند؛ یا افرادی که مدام از این شاخه به آن شاخه می‌پرند و رشته و شغل خود را عوض می‌کنند؛ یا دانش‌آموزانی که برای انتخاب رشته دانشگاهی بین چند گزینه تردید دارید. چه بسیار دانش‌آموزانی که به سختی و با پشت سر گذاشتن سد کنکور دانشجو شده‌اند و با زحمت و مشقت زیاد، چهارسال و بیشتر رشته‌ای را در مقطع کارشناسی می‌خوانند ولی نه در دروس آن رشته و نه در شغل آینده خود توفیق چندانی کسب نمی‌کنند؛ و چه بسیار دانش‌آموزانی که چون استعدادهای خود را نشناخته‌اند، مسیر نادرستی را انتخاب کرده‌اند که سبب شده استعدادشان پرورش نیافته و هرز شود. در اینجاست که ضرورت استعدادیابی قبل از هرگونه انتخاب رشته مشخص می‌گردد.

این جمله مشهور منسوب به انیشتین نیز قابل تامل است: «همه نابغه‌اند. اما اگر بخواهیم در مورد نبوغ یک ماهی بر اساس توانایی‌اش در پریدن بر روی شاخه‌ی درخت قضاوت کنیم، آن ماهی خود را در تمام طول زندگی‌اش یک احمق خواهد دانست». مفهوم این جمله این است که قرار نیست همه‌ ما انسان‌ها در همه‌ی زمینه‌ها به یک اندازه توانمند و دارای استعداد باشیم. بنابراین، مهم است که هر یک از ما بکوشیم استعدادهای برتر خود را بیابیم و برای رشد و پرورش آنها وقت بگذاریم. لازم به ذکر است، استعداد چیزی است که به طور ذاتی در افراد وجود دارد و باید شناسایی و پرورش یابد. استعداد چیزی است که وقتی در یک حوزه‌ خاص در فردی ضعیف باشد،‌ به سادگی نمی‌توان سطح آن را افزایش داد.

اگر فردی، در انجام کاری استعداد نداشته باشد هر چند به آن کار علاقه داشته باشد،‌ جز با تمرین بسیار زیاد و صرف توان و انرژی و سرمایه‌ زیاد، نمی‌تواند به فردی توانمند در این حوزه تبدیل شود و حتی اگر چنین کند، تصمیمی درست نگرفته‌ است. لذا دانش‌آموزان قبل از هرگونه انتخاب رشته، ابتدا باید علایق خود را بشناسند و از بین علایق خود زمینه‌ای را انتخاب کنند که در آن استعداد دارند و به دنبال آن، زمینه‌های شغلی و تحصیلی‌شان را بر اساس استعدادهای شناسایی شده‌شان تعیین کنند.