نکاتی درباره «هدایت تحصیلی» مخصوص کلاس نهمی‌ها

در این گزارش سعی کردیم برخی اطلاعات مورد نیاز برای انتخاب رشته دانش‌آموزان را ارائه دهیم:
برگه هدایت تحصیلی بیشتر جنبه توصیه‌ای دارد که دانش آموز بداند صلاحیت و توانمندی ورود به کدام شغل را دارد اما هدایت تحصیلی تابع امکانات و ظرفیت‌های آموزش و پرورش و دیگری سوابق تحصیلی دانش‌آموز است.

دو فرم شماره ۶ و ۷ به منظور هدایت تحصیلی در اختیار دانش آموزان کلاس نهم قرار می گیرد. فرم شماره ۶ جنبه توصیه‌ای دارد و فرم شماره ۷ براساس عملکرد تحصیلی دانش آموز و ظرفیت منطقه تعیین می شود.

ملاک انتخاب رشته و ثبت‌نام دانش‌آموزان تنها براساس ظرفیت منطقه و عملکرد تحصیلی "نمرات" آنهاست، نمرات پایه هفتم و هشتم در فرایند انتخاب رشته ضریب 1 و نمرات پایه نهم ضریب 3 دارد.

رشته‌های ریاضی و معارف اسلامی در شاخه نظری و رشته‌های شاخه کاردانش با اولویت "الف" برای هدایت تحصیلی دانش‌آموزان درنظر گرفته می‌شود؛ منظور از اولویت "الف" این است اگر دانش آموزی کف نمره کتبی مورد نظر برای ورود به رشته را کسب کند بدون درنظرگرفتن ظرفیت منطقه می‌تواند در رشته دلخواه خود ثبت نام کند.


نمونه برگ هدایت تحصیلی دانش‌آموزان در شاخه فنی و حرفه‌ای و رشته‌های علوم تجربی و علوم انسانی بر اساس اولویت‌های "الف و ب" صادر می‌شود؛ منظور از الویت "ب" یعنی اینکه بر اساس میزان ظرفیت منطقه تعدادی از دانش‌آموزان که نمرات آنها بالاتر از سایرین است ابتدا ثبت نام می‌کنند و در صورت انصراف آنها دانش‌آموزان با اولویت "ب" می‌توانند ثبت نام کنند.
 

این فرم هدایت تحصیلی یک دانش‌آموز پایه نهم است؛ طبق گفته‌های او در فرم شماره 6 که شامل بررسی‌های مشاوره‌ای است رشته تجربی برای او به عنوان اولویت اول تعیین شده است اما در فرم شماره 7، رشته تجربی برای او در اولویت "ب" تعیین شده است.

مطابق این فرم  و توضیحاتی که ذیل آن آمده است، دانش‌آموز می‌تواند در رشته‌هایی که اولویت "الف" برای او درج شده است ثبت‌نام کند و در رشته‌هایی که اولویت "ب" درج شده است، ثبت‌نام او پس از اتمام زمان ثبت‌نام دانش‌آموزانی خواهد بود که اولویت "الف" را کسب کرده‌اند.

طبق توضیحاتی که در فرم هدایت تحصیلی دانش‌آموزان آمده است، ثبت‌نام در هنرستان‌های فنی و حرفه‌ای و کاردانش تابع رعایت محدوده جغرافیایی شیوه‌نامه ثبت‌نام نبوده و دانش‌آموزان می‌توانند در صورت تمایل در هر یک از مناطق و نواحی مورد علاقه خود اقدام به ثبت‌نام کنند.


اولویت بندی شاخه‌ها و رشته‌ها چگونه است؟
اولویت "الف" و "ب" به چه معناست؟
اولویت بندی شاخه‌ها و رشته‌ها در نمون برگ شماره ۷ هدایت تحصیلی تنها بر اساس ظرفیت و عملکرد تحصیلی است.
- نمون برگ هدایت تحصیلی دانش‌آموزان در شاخه کاردانش، رشته‌های ریاضی فیزیک، علوم و معارف اسلامی بر اساس اولویت " الف" صادر می‌شود.
- نمون برگ هدایت تحصیلی دانش‌آموزان در شاخه فنی و حرفه‌ای و رشته‌های علوم تجربی و ادبیات و علوم انسانی براساس اولویت‌های "الف - ب" صادر می‌شود. منظور از اولویت «الف» یعنی اگر دانش‌آموزی کف نمره کتبی مورد نظر برای ورود به رشته یا زمینه ارائه شده را کسب کند؛ بدون در نظر گرفتن ظرفیت منطقه، اولویت الف در نمون برگ شماره ۷ هدایت تحصیلی ثبت می‌شود و می‌تواند در رشته دلخواه در صورت وجود آن رشته یا زمینه در منطقه، ثبت‌نام کنند.

منظور از اولویت «ب» یعنی این که براساس میزان ظرفیت منطقه، گروهی از دانش‌آموزان که نمرات کتبی تحصیلی شان بالاتر از دانش‌آموز بوده، برابر ظرفیت اعلامی ثبت‌نام می‌کنند و در صورت انصراف آنان، دانش‌آموز با اولویت ب می‌تواند ثبت‌نام کند.


ثبت‌نام دانش‌‌آموزان بدون  توجه به اولویت‌ها در مدارس غیر دولتی!
با وجود تلاش آموزش و پرورش برای رعایت فرآیند توسعه متوازن و اعمال محدودیت برای ثبت‌نام دانش‌آموزان بعلت نبود ظرفیت کافی در مدارس دولتی با لحاظ کردن اولویت "الف" و "ب " و محدوده بندی جغرافیایی مدارس، اما تمام دانش‌آموزان دارای اولویت الف و ب در صورت دارا بودن شرایط خاص مدارس غیر دولتی می‌توانند بدون هیچ محدودیت زمانی نسبت به ثبت‌نام در زمینه رشته مورد نظر خود اقدام کنند.

در ادامه به تعدادی از سوالات دانش‌آموزان درباره فرایند هدایت تحصیلی و انتخاب رشته توضیح داده می‌شود:

1.فرم شماره 6 و 7 هدایت تحصیلی چه تفاوتی دارند؟
فرم شماره 6 ویژه فعالیت‌های مشاوره‌ای است که دانش‌آموز در طول سال تحصیلی با ورود به سامانه همگام تکمیل کرده و جنبه هدایت و راهنمایی دارد این فرم شامل آزمون‌های مشاوره‌ای (رغبت و توانایی) و نظر دبیران دروس مختلف، نظر مشاور، دانش‌آموز و خانواده درباره رشته تحصیلی است.

فرم شماره 7 در خصوص سوابق تحصیلی دانش آموز در پایه هفتم و  هشتم با ضریب یک و پایه نهم با ضریب 3 است.

 

 

2.چگونه متوجه شویم که شرایط ورود به رشته مورد علاقه را کسب کرده‌ایم؟
در صورتی که رشته مورد علاقه شما در فرم شماره 7 در ردیف اولویت دانش‌آموز برای ثبت نام درج شده باشد یعنی شرایط ورود به آن رشته را کسب کرده‌اید البته باید توانایی ادامه تحصیل در رشته مورد علاقه را نیز داشته باشیم به عنوان مثال دانش آموزی علاقه به رشته مکانیک خودرو دارد ولی از نظر جسمانی و توانایی ذهنی ضعیف است اما حداقل نمره در درس ریاضی و علوم را کسب کرده است برای اطلاعات بیشتر باید به مشاور مدرسه مراجعه کنید.

3.کلاس نهم هستم چگونه رشته تحصیلی خود را انتخاب کنم؟
با توجه به فرم شماره 6 و اولویت‌های تعیین شده به ترتیب از اولویت اول تا 12 می‌توانید در صورت علاقه و کسب نمره بالا در رشته مورد نظرتان ادامه تحصیل دهید. به عنوان مثال در فرم شماره 6 اولویت دانش‌آموز رشته ریاضی است در صورتی که در فرم شماره 7 نیز در درس‌های مرتبط با این رشته "ریاضی و علوم" بالاترین نمره را در مقایسه با سایر درس‌های دیگر کسب کرده باشد و به درس ریاضی هم علاقه دارد می‌تواند در این رشته ادامه تحصیل دهد.
 

رشته های دانشگاهی

4.فرق رشته های شاخه کاردانش با فنی و حرفه ای چیست؟
فارغ التحصیلان دو شاخه دیپلم متوسطه دریافت می‌کنند و امکان ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر را خواهند داشت هر دو رشته روی مباحث علمی و فنی تمرکز دارد اما تعداد واحدهای عملی کاردانش بیشتر از فنی و حرفه ای است.


شرایط ورود به شاخه فنی‌وحرفه‌ای دشوارتر از کاردانش
شرط ورود و تحصیل در شاخه فنی و حرفه‌ای از کاردانش دشوارتر است و این امر به دلیل وجود واحدهای درسی تئوری در شاخه فنی و حرفه‌ای است.

فارغ التحصیلان رشته کاردانش سریعتر جذب کار می‌شوند چرا که در رشته‌های کاردانش دانش‌آموزان به صورت عملی مهارتی می‌آموزند و پس از اخذ مدرک دیپلم می‌توانند مسئولیت شغلی را برعهده بگیرند اما در رشته‌های فنی و حرفه‌ای دانش‌آموزان پس از گرفتن دیپلم و در پایان دوره کاردانی به عنوان تکنسین وارد بازار کار می‌شوند.

شاخه کاردانش به دلیل آنکه دروس عملی بیشتری دارد تعداد رشته‌های بیشتری را شامل می‌شود به طوری که در این شاخه بیش از 150 رشته ارائه می‌شود درحالیکه در رشته فنی و حرفه‌ای حدود 40 زیررشته موجود است.

ساعات حضور در مدرسه برای دانش‌آموزان فنی و حرفه‌ای بیشتر است همچنین در بیشتر مدارس کاردانش سختگیری زیادی روی دانش‌آموزان وجود ندارد.


امکان انتخاب رشته‌ و ثبت نام اولویت‌های پایین تر در مناطق دیگر وجود دارد؟
معاون آموزش متوسطه شهر تهران به این سوال که آیا دانش آموز در صورت عدم کسب اولویت اول برای یک رشته، می تواند در مدرسه منطقه دیگری ثبت نام کند؟ اینگونه پاسخ می دهد: اگر ظرفیت خالی داشته باشیم شاید این امکان فراهم شود، اما محدوده جغرافیایی در ثبت نام موثر است. هدایت تحصیلی و ثبت نام دو مقوله هستند. اگر ظرفیت خالی و شرایط پذیرش وجود داشته باشد ستاد ثبت نام منطقه می‌تواند در این زمینه تصمیم بگیرد.


تمرکز رشته‌های فنی و حرفه‌ای بر مباحث ریاضی و محاسباتی
دروس این دو شاخه کاملًا با یکدیگر متفاوت هستند در شاخه فنی و حرفه‌ای بیشتر روی دروس و مباحث ریاضی و محاسباتی تمرکز می‌شود ولی در شاخه کاردانش هدف یادگرفتن علم به صورت عملی است.


5. شرایط ورود به رشته دلخواه را کسب نکرده‌ام چه کار کنم؟
شما می‌توانید با مراجعه به مشاور مدرسه و بررسی علل کسری نمره درس یا درس‌های مورد نظر در رشته دلخواه و تکمیل فرم انتخاب رشته در شهریور ماه در امتحان تعیین رشته مجدد شرکت کنید البته وجود ظرفیت ورود به رشته دلخواه هم باید بررسی شود.

ممکن است کسری نمره درس یا دروس رشته دلخواه را در امتحان تعیین رشته کسب کنید ولی ظرفیت رشته مورد نظر تکمیل شده باشد.

6.منظور از درج واژه الف یا ب در اولویت دانش‌آموز برای ثبت‌نام چیست؟
درج گزینه الف یا ب به منزله این مفهوم است که در ثبت‌نام ابتدا دانش‌آموزانی که اولویت الف هستند ثبت‌نام کنند و بعد از آنها نوبت دانش‌آموزان دارای اولویت ب است. البته ممکن است با ثبت‌نام دانش آموزان اولویت الف ظرفیت آن مدرسه یا منطقه تکمیل شود.

چرا رشته‌های فنی و حرفه‌ای دارای اولویت الف و ب است؟
هنرستان‌های کاردانش، اولویت "الف" هستند و دانش آموزی که کف نمره را کسب کرده باشد می تواند ثبت نام کند اما هنرستانهای فنی و حرفه‌ای، دارای اولویت "الف" و "ب" هستند. علت انتخاب اولویت الف و ب برای رشته‌های فنی و حرفهای این است که متقاضی ورود به این دوره بالا رفته است و تا زمانی که افراد دارای اولویت "الف" مهلت ثبت نام دارند، افراد در اولویت "ب" نمی‌توانند ثبت نام کنند.


آیا امکان انتخاب رشته‌ای که در فرم هدایت تحصیلی ذکر نشده وجود دارد؟
وقتی رشته‌ای جزو اولویتهای دانش آموز نیست، به این معناست که وی کف نمره را کسب نکرده است و نمی‌تواند به آن رشته برود. به عنوان مثال کف نمره درس ریاضی برای ورود به رشته ریاضی ۱۴ است.

حدنصاب نمره برای ورود به رشته‌های تحصیلی چند است؟
نمره سوابق تحصیلی برای رشته‌های ریاضی و تجربی به دروس هدفِ ریاضی و دروس پایه هفتم و هشتم و نهم برمی‌گردد. برای رشته ریاضی حداقل نمره درس ریاضی ۱۴ و نمره علوم ۱۳ است که برای تجربی برعکس می شود و حداقل نمره درس علوم ۱۴ و ریاضی ۱۳ است. برای بقیه رشته‌ها هم تنوعی از دروس مانند ادبیات، عربی، هنر و ... را داریم. مهمترین تغییر هدایت تحصیلی امسال با سال گذشته، تغییر حدنصاب نمره در رشته علوم و معارف و کسب نمره ۱۴ است.


امتحان تعیین رشته مجدد در شهریور
7.من در نظر داشتم در رشته علوم تجربی ادامه تحصیل دهم ولی در فرم شماره 6 و 7 هاشور خورده است برای ادامه تحصیل در این رشته چکار باید کنم؟
شما می‌توانید شهریورماه در امتحان تعیین رشته دروس مرتبط با رشته (درس علوم یا ریاضی) شرکت کرده و نمره مورد نظر را کسب کنید البته باید با مشاور مدرسه صحبت کنید تا متوجه شوید که نمره شما در کدام یک از این درس‌ها کسری دارد درس علوم یا ریاضی یا هر دو درس و چه نمره‌ای در شهریور ماه باید کسب کنید.


8. می‌خواهم در رشته ریاضی فیزیک ادامه تحصیل بدهم ولی در اولویت دانش‌آموز برای ثبت‌نام هاشور خورده است آیا می‌توانم در مدرسه غیر دولتی ادامه تحصیل دهم؟
اگر در رشته دلخواه شما یا هر رشته دیگری در ردیف اولویت دانش‌آموز برای ثبت‌نام هاشور خورده باشد باید در امتحان تعیین رشته در شهریور ماه شرکت کرده و در درس یا دروس مرتبط با رشته، نمره مورد نظر برای ورود به رشته دلخواه خود را کسب کنید.

مدارس غیر دولتی بدون توجه به اولویت الف یا ب ثبت‌نام می‌کنند!
 دانش‌آموزانی که علاقه‌مند هستند در مدارس غیر دولتی ثبت نام کنند همانند دانش‌آموزان مدارس دولتی باید در امتحان تعیین رشته شرکت کنند ولی در مورد مدارس غیر دولتی اولویت زمانبندی ثبت نام یعنی الف یا ب اجرا نمی‌شود.

9.ثبت‌نام در مدارس نمونه دولتی یا شاهد چگونه است؟
ثبت‌نام در مدارس نمونه دولتی، شاهد و سمپاد تابع قوانین و ضوابط خاص خودش است ولی دانش‌آموز باید شرایط رشته دلخواه را در فرم شماره 6و 7 کسب کرده باشد یا تابستان در امتحان تعیین رشته شرکت و شرایط ورود به رشته‌ای که قرار است در مدارس نمونه دولتی، شاهد یا سمپاد ادامه تحصیل دهد را کسب کند.


رشته نیاوردید به کاردانش و فنی‌وحرفه‌ای بروید
10.من پایه نهم را قبول شده‌ام ولی در فرم شماره 6و 7 هدایت تحصیلی هیچ شاخه یا رشته‌ای را کسب نکرده ام باید چکار کنم؟
برای ادامه تحصیل شما دو راه وجود دارد، نخست در صورت علاقه به رشته کاردانش یا فنی و حرفه‌ای می‌توانید با مراجعه به مشاور مدرسه و منطقه محل تحصیل نمونه برگ وضعیت هدایت تحصیلی در شرایط خاص را تکمیل کنید و در صورت وجود ظرفیت در یکی از شاخه‌ها و رشته‌های تحصیلی در شاخه کاردانش یا فنی و حرفه‌ای تحصیل کنید.
راه دوم این است درصورت عدم علاقه به رشته کاردانش و فنی و حرفه‌ای یا عدم وجود ظرفیت می‌توانید در امتحان تعیین رشته شاخه نظری یکی از رشته‌های انسانی، تجربی، ریاضی و معارف اسلامی در شهریورماه شرکت کرده و شرایط ورود به رشته دلخواه را کسب کنید البته به شرط وجود ظرفیت در آن رشته در شهریور ماه؛ در نهایت شما در یکی از رشته‌های فوق ادامه تحصیل می‌دهید.


امکان تغییر رشته بعد از کلاس دهم وجود دارد؟
باید گفت که دانش آموز می تواند از مدرسه تقاضای تغییر رشته کند و منطقه تایید می‌کند. دانش آموز برای ورود به پایه یازدهم می‌تواند در امتحان تغییر رشته شرکت کند؛ در پایه دهم امکان تغییر شاخه و رشته وجود دارد، اما پایان سال یازدهم دیگر امکان تغییر شاخه نیست و فقط می‌تواند رشته را تغییر دهد.