معرفی کتاب از خستگی تا سرزندگی
کتاب «از خستگی تا سرزندگی» نوشته دکتر لیبی ویور راهنمایی است برای بازیابی انرژی از طریق تغذیه سالم، مدیریت استرس و مهربانی با خود. او خستگی را نتیجه ناهماهنگی ذهن، بدن و احساس میداند.
کتاب «از خستگی تا سرزندگی: راهنمای دکتر لیبی برای داشتن انرژی بیشتر در زندگی» در سال ۲۰۱۸ منتشر شد و به سرعت توانست در میان آثار حوزه سلامت، سبک زندگی و روانتندرستی جایگاه ویژهای پیدا کند.
به گزارش میگنا دکتر لیبی ویور، بیوشیمیدان و متخصص سلامت زنان از نیوزیلند است که سالها در زمینه تغذیه، هورمونها، استرس و روانزیستشناسی فعالیت کرده است. آثار او مانند «بدن شما دروغ نمیگوید»، «آن زن پرانرژی» و همین کتاب «از خستگی تا سرزندگی»، ترکیبی از علم زیستشناسی، روانشناسی و بینش انسانی را ارائه میدهند.
هدف اصلی او در این اثر، کمک به خواننده برای درک واقعی ریشههای خستگی و یادگیری راههایی است که بتوان با آنها انرژی جسمی، روانی و روحی را بازیابی کرد.
دکتر لیبی در آغاز کتاب توضیح میدهد که خستگی مزمن یکی از رایجترین مشکلات دنیای امروز است. بسیاری از مردم، بهویژه زنان، با وجود خواب نسبتاً کافی، تغذیهی خوب و حتی فعالیت بدنی مناسب، باز هم احساس بیرمقی، بیانگیزگی و فرسودگی دارند.
او معتقد است که علت اصلی این وضعیت، نه در کمبود خواب یا نداشتن وقت، بلکه در بیتوجهی به سیستم پیچیدهی زیستی و روانی بدن نهفته است. در واقع بدن انسان بهگونهای طراحی شده که اگر نیازهای آن بهدرستی شناخته و تأمین شوند، میتواند در هر سنی سرشار از انرژی و طراوت باشد.
یکی از بخشهای مهم کتاب به توضیح عملکرد سیستمهای بیوشیمی بدن اختصاص دارد. دکتر ویور بهزبان ساده اما علمی توضیح میدهد که چگونه تعامل میان هورمونها، از جمله کورتیزول، انسولین، آدرنالین، استروژن و تیروئید، سطح انرژی ما را تنظیم میکند.
هنگامی که بدن در معرض استرس مداوم قرار دارد، غدد فوق کلیوی برای تولید کورتیزول بیش از حد فعال میشوند. این وضعیت باعث میشود که انرژی بدن بهجای بازسازی، صرف مقابله با استرس شود. در نتیجه، خستگی مزمن و بیقراری روحی به وجود میآید. او تأکید میکند که استرس فقط به معنای فشار کاری یا مشکلات بیرونی نیست؛ بلکه ذهنی که دائم درگیر نگرانی، احساس گناه یا کمالگرایی است، همانقدر میتواند به بدن آسیب برساند که زندگی در شرایط بحرانی واقعی.
در ادامه، نویسنده به نقش تغذیه در تولید انرژی میپردازد. از نظر دکتر لیبی، بدن انسان به سوختی نیاز دارد که همزمان پایدار و مغذی باشد. او هشدار میدهد که مصرف بیش از حد قند، آرد سفید و غذاهای فرآوریشده باعث نوسان شدید قند خون میشود.
این نوسان، ابتدا حس انرژی موقتی ایجاد میکند اما سپس افت شدید قند خون موجب خستگی، تحریکپذیری و بیحوصلگی میشود. در مقابل، خوردن وعدههای غذایی متعادل شامل پروتئین باکیفیت، چربیهای مفید، سبزیجات تازه و غلات کامل میتواند انرژی بدن را در طول روز پایدار نگه دارد. وی توصیه میکند روز خود را با صبحانهای سرشار از پروتئین آغاز کنید تا میزان قند خون در تعادل باقی بماند و از نوسانات خلقی جلوگیری شود.
دکتر ویور بخش قابلتوجهی از کتاب را به عادتهای سبک زندگی اختصاص میدهد. او با نگاهی جامع، رابطهخواب، فعالیت بدنی، تنفس و ارتباطات انسانی را با سطح انرژی بررسی میکند. از نظر او، خواب ترمیمی و باکیفیت از هر عامل دیگری برای بازیابی انرژی مؤثرتر است. خواب نه فقط زمان استراحت جسم، بلکه فرصت پاکسازی ذهن و بازسازی سیستم عصبی است.
وی توصیه میکند پیش از خواب از استفاده از وسایل الکترونیکی خودداری شود و محیط خواب کاملاً تاریک، آرام و خنک باشد. همچنین ورزشهای ملایم مانند پیادهروی، یوگا و حرکات کششی منظم باعث بهبود جریان خون و افزایش اکسیژنرسانی به سلولها میشود که در نتیجه سطح انرژی طبیعی بدن بالا میرود.
در بخشی دیگر، نویسنده به تأثیر عمیق احساسات و افکار بر میزان انرژی میپردازد. از دیدگاه او، بسیاری از مردم در ظاهر سالم اما در درون خستهاند، زیرا بار عاطفی سنگینی را حمل میکنند. احساس گناه، اضطراب، ترس از قضاوت دیگران و تمایل دائمی به جلب رضایت همه، به مرور توان روانی و جسمی را تحلیل میبرد.
دکتر لیبی پیشنهاد میکند که هر فرد باید یاد بگیرد میان آنچه انجام میدهد و آنچه واقعاً میخواهد، هماهنگی ایجاد کند. او مینویسد: «ما اغلب به دلیل نادیده گرفتن خودمان خسته میشویم، نه به خاطر کار زیاد.» از نظر او، شفقت نسبت به خود، استراحت بدون احساس گناه و گفتن «نه» در مواقع لازم، مهارتهایی حیاتی برای حفظ انرژیاند.
دکتر ویور تأکید میکند که تغییر سبک زندگی باید تدریجی و آگاهانه باشد. بسیاری از افراد با شور و شوق تصمیم میگیرند رژیم غذایی سختی بگیرند یا به برنامهی ورزشی سنگینی پایبند شوند، اما پس از چند هفته دچار فرسودگی میشوند. او معتقد است راز پایداری در عادتهای کوچک اما مداوم نهفته است. برای مثال، نوشیدن آب کافی، خوردن میوه تازه در میان وعدهها، تمرکز بر تنفس عمیق در طول روز و اختصاص چند دقیقه به سکوت یا مدیتیشن میتواند تحولات بزرگی در سطح انرژی ایجاد کند.
یکی از ویژگیهای برجستهی کتاب، نثر دلنشین و امیدبخش آن است. دکتر لیبی ویور با زبانی صمیمی، مخاطب را قضاوت نمیکند بلکه او را تشویق میکند تا با بدن خود مهربانتر باشد و به جای سرزنش، به درک نیازهای واقعیاش بپردازد. او باور دارد که انرژی بالا نتیجهی «تلاش بیشتر» نیست بلکه حاصل «هماهنگی بیشتر» است. یعنی زمانی که ذهن، جسم و احساس در یک مسیر قرار گیرند، انرژی بهصورت طبیعی جریان پیدا میکند. این نگاه جامع، رویکردی تازه و انسانی به مفهوم سلامت ارائه میدهد.
کتاب «از خستگی تا سرزندگی» همچنین جنبهی آموزشی دارد و میتواند برای مشاوران سلامت، مربیان تابآوری و فعالان حوزه روانشناسی مثبتگرا بسیار سودمند باشد.
مفاهیمی که دکتر ویور مطرح میکند با مبانی تابآوری، خودآگاهی و مراقبت از خود همراستا است. او نشان میدهد که چگونه درک علمی از بدن میتواند به رشد روانی و احساسی فرد کمک کند. از نظر او، انرژی نه فقط به معنای توان فیزیکی بلکه به مفهوم توان زیستن است؛ یعنی ظرفیت فرد برای حضور آگاهانه، تصمیمگیری سالم و تجربهی رضایت از زندگی.
در جمعبندی، دکتر لیبی ویور سه ستون اصلی برای دستیابی به انرژی پایدار معرفی میکند:
تغذیه آگاهانه،
مدیریت استرس و
بازسازی عاطفی.
تغذیه آگاهانه به معنای انتخاب غذاهایی است که بدن را تغذیه کنند نه فقط سیر. مدیریت استرس شامل یادگیری شیوههای ذهنآگاهی، تنفس و تنظیم هیجانهاست. و بازسازی عاطفی یعنی رها شدن از الگوهای قدیمی مانند احساس گناه یا مقایسه با دیگران و بازگشت به خود واقعی. او معتقد است وقتی این سه بُعد در تعادل باشند، انسان میتواند با شادابی، تمرکز و آرامش به زندگی ادامه دهد.
پیام اصلی کتاب این است که خستگی مزمن، سرنوشت ناگزیر زندگی مدرن نیست. با تغییر نگرش، شناخت بدن و مراقبت از ذهن و احساسات، میتوان دوباره طعم سرزندگی را تجربه کرد.
هر انسان ظرفیت طبیعی برای انرژی دارد و این انرژی زمانی شکوفا میشود که به جای جنگ با بدن، با آن همکاری کنیم. دکتر لیبی در پایان کتاب با لحنی دلگرمکننده مینویسد: «انرژی شما بازتاب عشق شما به خودتان است. هرچه مهربانتر باشید، پرانرژیتر میشوید.»
مفاهیم مطرحشده در این کتاب با فعالیتهای آموزشی و فرهنگی مرتبط با تابآوری (Resilience) همخوانی زیادی دارد.
در همین زمینه، خانم عفت حیدری به عنوان فرهنگیار تابآوری ایران نقش ارزشمندی در گسترش آموزشهای مرتبط با توانمندسازی روانی و فرهنگی جامعه ایفا کرده است.
ایشان نویسنده میگنا رسانه سلامت روان ایران، عضو ارشد خانه تاب آوری بعنوان اولین وبسایت تاب آوری کشور و از فعالان حوزه توسعه فردی و اجتماعی هستند و در زمینه آموزش مهارتهای زندگی، سواد عاطفی، افزایش تابآوری زنان و خانوادهها، و ترویج فرهنگ امید و خودمراقبتی فعالیت دارند.
دارنده نشان فرهنگ یار تاب آوری ایران عفت حیدری با برگزاری کارگاهها، سخنرانیها و طرحهای فرهنگی متعدد، کوشیدهاند پیام «زیستن با آگاهی و استقامت» را در جامعه گسترش دهند. تجربه و تلاشهای ایشان در تبیین مفهوم تابآوری در بستر فرهنگی ایران، نمونهای از همافزایی علم و فرهنگ برای ارتقای سلامت روان جامعه است.
جمع بندی نهایی اینکه کتاب دکتر لیبی ویور در زمینه شناخت بدن، ذهن و احساسات و بر یک اصل بنیادین تکیه دارند: انسان زمانی شکوفا میشود که خود را بشناسد، از درون تغذیه کند و در مسیر رشد و آرامش گام بردارد. از خستگی تا سرزندگی، راهی است از بیتوجهی به آگاهی؛ و هرکس که این راه را بپیماید، نه تنها خود، بلکه جامعهی پیرامونش را نیز روشنتر و زندهتر خواهد کرد.
کتاب «از خستگی تا سرزندگی: راهنمای دکتر لیبی برای داشتن انرژی بیشتر در زندگی» در سال ۲۰۱۸ منتشر شد و به سرعت توانست در میان آثار حوزه سلامت، سبک زندگی و روانتندرستی جایگاه ویژهای پیدا کند.
به گزارش میگنا دکتر لیبی ویور، بیوشیمیدان و متخصص سلامت زنان از نیوزیلند است که سالها در زمینه تغذیه، هورمونها، استرس و روانزیستشناسی فعالیت کرده است. آثار او مانند «بدن شما دروغ نمیگوید»، «آن زن پرانرژی» و همین کتاب «از خستگی تا سرزندگی»، ترکیبی از علم زیستشناسی، روانشناسی و بینش انسانی را ارائه میدهند.
هدف اصلی او در این اثر، کمک به خواننده برای درک واقعی ریشههای خستگی و یادگیری راههایی است که بتوان با آنها انرژی جسمی، روانی و روحی را بازیابی کرد.
دکتر لیبی در آغاز کتاب توضیح میدهد که خستگی مزمن یکی از رایجترین مشکلات دنیای امروز است. بسیاری از مردم، بهویژه زنان، با وجود خواب نسبتاً کافی، تغذیهی خوب و حتی فعالیت بدنی مناسب، باز هم احساس بیرمقی، بیانگیزگی و فرسودگی دارند.
او معتقد است که علت اصلی این وضعیت، نه در کمبود خواب یا نداشتن وقت، بلکه در بیتوجهی به سیستم پیچیدهی زیستی و روانی بدن نهفته است. در واقع بدن انسان بهگونهای طراحی شده که اگر نیازهای آن بهدرستی شناخته و تأمین شوند، میتواند در هر سنی سرشار از انرژی و طراوت باشد.
یکی از بخشهای مهم کتاب به توضیح عملکرد سیستمهای بیوشیمی بدن اختصاص دارد. دکتر ویور بهزبان ساده اما علمی توضیح میدهد که چگونه تعامل میان هورمونها، از جمله کورتیزول، انسولین، آدرنالین، استروژن و تیروئید، سطح انرژی ما را تنظیم میکند.
هنگامی که بدن در معرض استرس مداوم قرار دارد، غدد فوق کلیوی برای تولید کورتیزول بیش از حد فعال میشوند. این وضعیت باعث میشود که انرژی بدن بهجای بازسازی، صرف مقابله با استرس شود. در نتیجه، خستگی مزمن و بیقراری روحی به وجود میآید. او تأکید میکند که استرس فقط به معنای فشار کاری یا مشکلات بیرونی نیست؛ بلکه ذهنی که دائم درگیر نگرانی، احساس گناه یا کمالگرایی است، همانقدر میتواند به بدن آسیب برساند که زندگی در شرایط بحرانی واقعی.
در ادامه، نویسنده به نقش تغذیه در تولید انرژی میپردازد. از نظر دکتر لیبی، بدن انسان به سوختی نیاز دارد که همزمان پایدار و مغذی باشد. او هشدار میدهد که مصرف بیش از حد قند، آرد سفید و غذاهای فرآوریشده باعث نوسان شدید قند خون میشود.
این نوسان، ابتدا حس انرژی موقتی ایجاد میکند اما سپس افت شدید قند خون موجب خستگی، تحریکپذیری و بیحوصلگی میشود. در مقابل، خوردن وعدههای غذایی متعادل شامل پروتئین باکیفیت، چربیهای مفید، سبزیجات تازه و غلات کامل میتواند انرژی بدن را در طول روز پایدار نگه دارد. وی توصیه میکند روز خود را با صبحانهای سرشار از پروتئین آغاز کنید تا میزان قند خون در تعادل باقی بماند و از نوسانات خلقی جلوگیری شود.
دکتر ویور بخش قابلتوجهی از کتاب را به عادتهای سبک زندگی اختصاص میدهد. او با نگاهی جامع، رابطهخواب، فعالیت بدنی، تنفس و ارتباطات انسانی را با سطح انرژی بررسی میکند. از نظر او، خواب ترمیمی و باکیفیت از هر عامل دیگری برای بازیابی انرژی مؤثرتر است. خواب نه فقط زمان استراحت جسم، بلکه فرصت پاکسازی ذهن و بازسازی سیستم عصبی است.
وی توصیه میکند پیش از خواب از استفاده از وسایل الکترونیکی خودداری شود و محیط خواب کاملاً تاریک، آرام و خنک باشد. همچنین ورزشهای ملایم مانند پیادهروی، یوگا و حرکات کششی منظم باعث بهبود جریان خون و افزایش اکسیژنرسانی به سلولها میشود که در نتیجه سطح انرژی طبیعی بدن بالا میرود.
در بخشی دیگر، نویسنده به تأثیر عمیق احساسات و افکار بر میزان انرژی میپردازد. از دیدگاه او، بسیاری از مردم در ظاهر سالم اما در درون خستهاند، زیرا بار عاطفی سنگینی را حمل میکنند. احساس گناه، اضطراب، ترس از قضاوت دیگران و تمایل دائمی به جلب رضایت همه، به مرور توان روانی و جسمی را تحلیل میبرد.
دکتر لیبی پیشنهاد میکند که هر فرد باید یاد بگیرد میان آنچه انجام میدهد و آنچه واقعاً میخواهد، هماهنگی ایجاد کند. او مینویسد: «ما اغلب به دلیل نادیده گرفتن خودمان خسته میشویم، نه به خاطر کار زیاد.» از نظر او، شفقت نسبت به خود، استراحت بدون احساس گناه و گفتن «نه» در مواقع لازم، مهارتهایی حیاتی برای حفظ انرژیاند.
دکتر ویور تأکید میکند که تغییر سبک زندگی باید تدریجی و آگاهانه باشد. بسیاری از افراد با شور و شوق تصمیم میگیرند رژیم غذایی سختی بگیرند یا به برنامهی ورزشی سنگینی پایبند شوند، اما پس از چند هفته دچار فرسودگی میشوند. او معتقد است راز پایداری در عادتهای کوچک اما مداوم نهفته است. برای مثال، نوشیدن آب کافی، خوردن میوه تازه در میان وعدهها، تمرکز بر تنفس عمیق در طول روز و اختصاص چند دقیقه به سکوت یا مدیتیشن میتواند تحولات بزرگی در سطح انرژی ایجاد کند.
یکی از ویژگیهای برجستهی کتاب، نثر دلنشین و امیدبخش آن است. دکتر لیبی ویور با زبانی صمیمی، مخاطب را قضاوت نمیکند بلکه او را تشویق میکند تا با بدن خود مهربانتر باشد و به جای سرزنش، به درک نیازهای واقعیاش بپردازد. او باور دارد که انرژی بالا نتیجهی «تلاش بیشتر» نیست بلکه حاصل «هماهنگی بیشتر» است. یعنی زمانی که ذهن، جسم و احساس در یک مسیر قرار گیرند، انرژی بهصورت طبیعی جریان پیدا میکند. این نگاه جامع، رویکردی تازه و انسانی به مفهوم سلامت ارائه میدهد.
کتاب «از خستگی تا سرزندگی» همچنین جنبهی آموزشی دارد و میتواند برای مشاوران سلامت، مربیان تابآوری و فعالان حوزه روانشناسی مثبتگرا بسیار سودمند باشد.
مفاهیمی که دکتر ویور مطرح میکند با مبانی تابآوری، خودآگاهی و مراقبت از خود همراستا است. او نشان میدهد که چگونه درک علمی از بدن میتواند به رشد روانی و احساسی فرد کمک کند. از نظر او، انرژی نه فقط به معنای توان فیزیکی بلکه به مفهوم توان زیستن است؛ یعنی ظرفیت فرد برای حضور آگاهانه، تصمیمگیری سالم و تجربهی رضایت از زندگی.
در جمعبندی، دکتر لیبی ویور سه ستون اصلی برای دستیابی به انرژی پایدار معرفی میکند:
تغذیه آگاهانه،
مدیریت استرس و
بازسازی عاطفی.
تغذیه آگاهانه به معنای انتخاب غذاهایی است که بدن را تغذیه کنند نه فقط سیر. مدیریت استرس شامل یادگیری شیوههای ذهنآگاهی، تنفس و تنظیم هیجانهاست. و بازسازی عاطفی یعنی رها شدن از الگوهای قدیمی مانند احساس گناه یا مقایسه با دیگران و بازگشت به خود واقعی. او معتقد است وقتی این سه بُعد در تعادل باشند، انسان میتواند با شادابی، تمرکز و آرامش به زندگی ادامه دهد.
پیام اصلی کتاب این است که خستگی مزمن، سرنوشت ناگزیر زندگی مدرن نیست. با تغییر نگرش، شناخت بدن و مراقبت از ذهن و احساسات، میتوان دوباره طعم سرزندگی را تجربه کرد.
هر انسان ظرفیت طبیعی برای انرژی دارد و این انرژی زمانی شکوفا میشود که به جای جنگ با بدن، با آن همکاری کنیم. دکتر لیبی در پایان کتاب با لحنی دلگرمکننده مینویسد: «انرژی شما بازتاب عشق شما به خودتان است. هرچه مهربانتر باشید، پرانرژیتر میشوید.»
مفاهیم مطرحشده در این کتاب با فعالیتهای آموزشی و فرهنگی مرتبط با تابآوری (Resilience) همخوانی زیادی دارد.
در همین زمینه، خانم عفت حیدری به عنوان فرهنگیار تابآوری ایران نقش ارزشمندی در گسترش آموزشهای مرتبط با توانمندسازی روانی و فرهنگی جامعه ایفا کرده است.
ایشان نویسنده میگنا رسانه سلامت روان ایران، عضو ارشد خانه تاب آوری بعنوان اولین وبسایت تاب آوری کشور و از فعالان حوزه توسعه فردی و اجتماعی هستند و در زمینه آموزش مهارتهای زندگی، سواد عاطفی، افزایش تابآوری زنان و خانوادهها، و ترویج فرهنگ امید و خودمراقبتی فعالیت دارند.
دارنده نشان فرهنگ یار تاب آوری ایران عفت حیدری با برگزاری کارگاهها، سخنرانیها و طرحهای فرهنگی متعدد، کوشیدهاند پیام «زیستن با آگاهی و استقامت» را در جامعه گسترش دهند. تجربه و تلاشهای ایشان در تبیین مفهوم تابآوری در بستر فرهنگی ایران، نمونهای از همافزایی علم و فرهنگ برای ارتقای سلامت روان جامعه است.
جمع بندی نهایی اینکه کتاب دکتر لیبی ویور در زمینه شناخت بدن، ذهن و احساسات و بر یک اصل بنیادین تکیه دارند: انسان زمانی شکوفا میشود که خود را بشناسد، از درون تغذیه کند و در مسیر رشد و آرامش گام بردارد. از خستگی تا سرزندگی، راهی است از بیتوجهی به آگاهی؛ و هرکس که این راه را بپیماید، نه تنها خود، بلکه جامعهی پیرامونش را نیز روشنتر و زندهتر خواهد کرد.
